Ośrodkowe Ciśnienie Żylne (OCŻ)
Central Venous Pressure (CVP)

• OCŻ- jest to ciśnienie panujące w dużych naczyniach żylnych w bezpośrednim sąsiedztwie prawego przedsionka serca

Ciągłe monitorowanie i właściwa interpretacja OCŻ stanowi ważny wskaźnik:

- stanu wypełnienia łożyska naczyniowego

- napięcia układu żylnego

- wydolności skurczowej prawej komory serca

Wartość OCŻ

Prawidłowa wartość OCŻ wynosi:

• 5-12 cm H₂O

• należy pamiętać, że 1 mmHg=1,36 cm H₂O

Wartość Ośrodkowego Ciśnienia Żylnego zależy od:

• pojemności minutowej serca

• objętości krwi krążącej

• aktywności oddechowej

• ciśnienia w klatce piersiowej

• napięcia układu współczulnego

• zmiany pozycji ciała

• skurczu mięśni szkieletowych (k. dolne, brzuch)

przyczyny obniżonej wartości OCŻ :

- hipowolemia

przyczyny podwyższonej wartości:

- hiperwolemia

- niewydolność prawej komory serca

- zator tętnicy płucnej

- tamponada serca

- niedrożność żyły głównej górnej

Wykonanie pomiaru OCŻ:

1. pacjenta układamy płasko na plecach

2. wyznaczamy punkt zerowy manometru (punkt przecięcia się linii

biegnącej w IV przestrzeni międzyżebrowej z linią pachową środkową

3. podstawę manometru podłączamy z układem infuzyjnym za pomocą

kranika trójdrożnego (zamknąć układ infuzyjny)

4. manometr wypełniamy całkowicie płynem infuzyjnym, tak by nie dostały się pęcherzyki powietrza

5. otwieramy zawór trójdrożny w kierunku pacjenta, odcinając jednocześnie dopływ płynu infuzyjnego

6. słup H₂O zaczyna powoli opadać do poziomu badanego ciśnienia żylnego. podczas pomiaru wartość ciśnienia ulega wahaniom, obniża się podczas wdechu i rośnie przy stosowaniu oddechu zastępczego

Uzyskany pomiar odnotowujemy w dokumentacji pacjenta

Pomiar elektroniczny OCŻ

• Cewnik tkwiący w żyle centralnej łączy się z przetwornikiem elektronicznym, który przekształca przekazywane przez cewnik ciśnienie w sygnał elektryczny w czasie rzeczywistym na monitorze.

Wskazania do założenia dostępu:

● monitorowanie i identyfikacja nieprawidłowej objętości śródnaczyniowej oraz zaburzenia bilansu płynów u ciężko chorych

● monitorowanie terapii płynami podawanymi dożylnie

-utrzymanie równowagi wodno- elektrolitowej

-żywienie parenteralne

-wymuszona diureza

●uzupełnianie płynów w:

-krwotokach

-ostrym brzuchu (niedrożność jelit)

-wstrząsie

-ONN

-hemodializie pozaustrojowej

●monitorowanie stanu pacjenta podczas znieczulenia

-możliwość pomiaru OCŻ

-możliwość podawania silnie działających leków (aminy katecholowe)

Pomiar Ośrodkowego Ciśnienia Żylnego:

Pomiaru dokonuje się w żyle głównej górnej, poprzez specjalny cewnik wprowadzony przez:

● żyłę szyjną zewnętrzną

● żyłę szyjną wewnętrzną

● żyłę podobojczykową

● żyłę udową

Rodzaje dostępów naczyniowych:

Żyła szyjna zewnętrzna

Żyła szyjna wewnętrzna

Żyła podobojczykowa prawa

Żyła podobojczykowa lewa

Żyła udowa prawa

Technika zakładania dostępu centralnego

1. zachowanie zasad aseptyki

2. pacjenta należy ułożyć w pozycji Trendelenburga z głową o10-15%(co sprzyja wypełnieniu się żyły szyjnej wewnętrznej)

3. głowę pacjenta obraca się w kierunku przeciwnym do strony wkłucia

4. miejsce wkłucia (zwłaszcza u przytomnego pacjenta) znieczula się miejscowo

5. palpacyjnie lokalizuje się położenie tętnicy szyjnej,żyła leży powierzchownie na głębokości ok. 1-2 cm (u mężczyzn bardziej w stronę brodawki sutkowej)

6. igłą nakłuwa się żyłę i wprowadza przez nią cienką prowadnicę, igłę wyjmuje się

7. po prowadnicy wprowadza się rozszerzacz, którym poszerza się miejsce dostępu

8. po prowadnicy wprowadza się cewnik, o większym świetle niż światło igły

(prowadnicę usuwa się)

9.cewnik mocuje się do skóry poprzez przyszycie go i oklejenie

Po założeniu dostępu centralnego konieczna jest kontrola radiologiczna położenia cewnika!

Pielęgnacja dostępu naczyniowego

• Pielęgnacja centralnego dostępu dożylnego ma na celu zapobieganie powikłaniom i obejmuje podobne zasady do tych, które obowiązują przy pielęgnacji obwodowego dostępu naczyniowego

• codzienna dezynfekcja miejsca wkłucia i zmiana opatrunku

• wnikliwa obserwacja pod kątem mogącego się rozwijać zakażenia cewnika naczyniowego (ból okolicy wkłucia, zaczerwienienie, obrzęk, podwyższenie temperatury ciała)

• zapewnienie stałego, całodobowego przepływu płynu przez cewnik, lub okresowe przepłukiwanie roztworem 0,9% NaCl i Heparyny ( 10j. /ml)

• stosowanie kraników trójdrożnych

• unikanie pustych zestawów do przetoczeń

• każdorazowe zamykanie końcówki cewnika jałowym koreczkiem

• wszelkie manipulacje przy wkłuciu centralnym muszą być wykonywane z zachowaniem zasad aseptyki

• systemy otwarte, wymieniamy co 24 h

• systemy zamknięte , traktuje się jak systemy pomiarowe tętnicze i wymienia co 96h

• przy podejrzeniu zakażenia cewnika :

-pobrać krew na badanie bakteriologiczne (z cewnika i drugie badanie bezpośrednio z żyły)

- cewnik należy usunąć, a jego końcówkę zbadać bakteriologicznie

Cewniki wykonane są:

- z polimerów

- tworzyw sztucznych impregnowanych solami baru lub wolframu

Najczęściej obecnie stosowane w intensywnej terapii cewniki wykonane są z poliuretanu.Dla utrzymania dostępu długotrwałego lepsze są cewniki silikonowe (Broviac, Hickman)

Niektóre cewniki są pokrywane solami srebra lub heparyną.

Rodzaje cewników:

Cewnik 1-kanałowy

Cewnik 2-kanałowy

Cewnik 3-kanałowy

Cewnik 5-kanałowy

Cewnik z powłoką p/bakteryjną

Ciśnienie zaklinowania

( PCWP- pulmonary capillary wedge pressure)

- dostarcza informacji o ciśnieniu panującym w lewym przedsionku

• Pomiaru można dokonywać za pomocą specjalnie skonstruowanego cewnika Swan- Ganza ( cewnik S-G).

• Jest to cewnik o kilku kanałach, mających ujście w różnej odległości.

• Otwór najbardziej dystalny pozwala mierzyć ciśnienie w tętnicy płucnej.

• Cewnik jest wprowadzony w warunkach pełnej jałowości do naczynia o dużej średnicy np.: żyły podobojczykowej lub żyły szyjnej wewnętrznej aż do tętnicy płucnej.

Cewnik ten pozwala na wykonanie bezpośrednich pomiarów takich jak:

1.Ośrodkowe Ciśnienie Żylne (CVP) - rejestrowane z bliższego otworu cewnika umiejscowionego w prawym przedsionku. Ciśnienie to powinno być równe  ciśnieniu późnorozkurczowemu w prawej komorze.

2. Ciśnienie zaklinowania tętniczek płucnych (PCWP) - rejestrowane z końca cewnika, po zaklinowaniu balonika  w jednym z dalszych odgałęzień tętnicy płucnej. Jest ono równoważne z ciśnieniem późnorozkurczowym w lewej komorze lub ciśnieniem  panującym w lewym przedsionku.

3.Rzut serca (CO) - pomiar ten dokonywany jest za pomocą termistora, monitorującego zmiany temperatury krwi przepływającej przez tętnicę  płucną po jednorazowym wstrzyknięciu około 5 - 10 ml oziębionego roztworu soli fizjologicznej w czasie 4 sekund.

4. Saturacja krwi żylnej mieszanej (SvO2 )

• pomiaru można dokonywać za pomocą specjalnych cewników płucnych lub  przez pobieranie próbek krwi z końca cewnika.

 

• Monitorowanie tych parametrów ma szczególne znaczenie w przebiegu operacji kardiochirurgicznych i leczeniu wstrząsu , zwłaszcza pochodzenia sercowego.

Powikłania kaniulacji :

• krwiak

• zator powietrzny

• odma opłucnowa

• zaburzenia rytmu serca

• zakrzepica naczynia

• przebicie ściany serca

• tamponada serca

• rozerwanie tętnicy płucnej

• zapętlenie cewnika

• powikłania infekcyjne

Dziękujemy za uwagę !