Wykład II

Rzeczywistość społeczna

Neil Smelser - teoria

Rózne filary zjawisk, rzeczywistość społeczna jedna

Schematy pojęciowe- sposoby patrzenia na rzeczywistość

Schematy pojęciowe różnią nas-> różnie interpretujemy rzeczywistość społeczną

Smercer wyróżnił 5 schematów pojęciowych:

1. Demograficzno-ekologiczny

2. Psychologiczny

3. Schemat danych grupowych

4. Danych strukturalnych

5. Danych kulturowych

Ad.1. Pozwala na interpretacje zdarzeń jako ludzkich organizmów działających w określonej przestrzeni. Opis, klasyfikacje i wyróżnienie prawidłowości, które dzielą społeczeństwo (np. takie cechy jak płeć). Przez ostatnie lata problemem polskich samorządów jest co robić ze szkołami (budynkami, kadrami)- wkład zmiennych demograficznych

Ad.2. Pozwala na interpretowanie naszych zachowań, działań, np. emocje, różne rodzaje pamięci lub ludzkie postawy (aktywne, bierne, itp.), np. postawa patriotyczna, schemat motywacji

Ad.3. Społeczeństwo jako pewna całość, „większa całość”, łączące się ze sobą dla różnych celów (jasnych, mniej jasnych) pewna forma życia zbiorowego, człowiek jako członek pewnej zbiorowości. Grupa jako całośc działająca, zorganizowana, ludzie to aktorzy różnych ról

Ad.4. Problem sieci odniesień, relacji jakie w tej sieci zachodzą, problem budowy elementów, związków, klocków tworzących jakąś całość (grupa, klasa społeczna, itp.). Np. natura nierówności klasowej

Ad.5. Pozwala na uchwycenie i analizę zjawisk kulturowych takich jak wartości, normy, gama wynalazków, które ułatwiają nam życie, to czym jest system wartości- wartość to rzecz pożądania (materialna lub nie), której dopełnienie odczuwamy dopiero jako wewnętrzny przymus- wychowanie (socjalizacja- interakcje z innymi jednostkami) „wartości to rzeczy warte zabiegów” (sztandary rewolucji, np. wolność, równość, braterstwo), uczciwość, poczucie solidarności bycia z innymi.

Świat wartości to pewne latarnie - pokazują kierunek, w którym powinno społeczeństwo podążać. Socjalizacja - nabywanie umiejętności w procesie bycia z innymi ludźmi.

Badamy zjawiska, które nadają sens, np. systemy normatywne - każde społeczeństwo odnosi się do kilku systemów normatywnych - wzory postępowania, przepisy, które mówią jak postępować. Jest pewien układ wartości uniwersalnych + określone sposoby realizacji tego czym jest wolność, pracowitość, itp.

Systemy normatywne regulują stosunki między grupami i co wolno, a co nie

Są 4 podstawowe normy pozwalające na harmonijny rozwój życia społecznego. Regulacje jako sprecyzowane to np.:

- normy prawne - konstytucja (Reg. Sposób powstawania prawa) prawo - jedyny system, który reguluje życie od tego co jest prawem najwyższym, sankcja -> fizyczna

- moralność - zależy od kontekstów społecznych (np. rodzice a religia) towarzyszące moralności sankcje-> wyrzuty sumienia. Swoje zdanie na temat rodzaju tego co jest dobra a co złe. Sumienie - ocena dobra i zła

- zwyczaje i obyczaje (np. jakieś otrzęsiny, zabawa) sankcja-> opinia społeczna (społeczne odrzucenie, społeczny ostracyzm, np. czasem człowiek zostaje odizolowany, pewne demonstracje publiczne, ostracyjne czasem zachowania czy drwiny)

- normy religijne - specyficzna sankcja-> ocena za winy przeniesiona poza życie ziemskie

Cecha zwana relatywizmem - odwołanie się do doświadczeń,
nie ma ponadczasowych, stałych zasad, bo w przestrzeni historycznej było zmiennie. Podstawowe płaszczyzny:

1. Relatywizm historyczny (względność w czasie), np. w średniowieczu inaczej zapatrywano się na sprawy niż teraz

2. Relatywizm przestrzenny (ekologiczny) reguły różnią się pomiędzy społeczeństwami (odmienność reguł, np. religijnych), różne okazywanie gościnności czy inne normy kulturowe

3. Relatywizm moralny (etyczny) do oceny postępowania stosujemy odmienne reguły do człowieka/grupy (np. rodzice) tych ludzi, którzy są najbliżsi (grupa własna). Np. „Moralność pani Dulskiej” - inne normy, odmienne zachowania - lub w „Pustyni i w puszczy”- „Jak Kali ukraść to dobrze, jak Kalemu ukraść to źle”. W świecie polityki też inaczej komentuję się te same wydarzenia

---