„Antropologia strukturalna” Claudie Levi - Strauss

• Czarownik i jego magia

• Śmierć spowodowana przez klątwę - jednostka, świadoma tego, iż jest przedmiotem klątwy jest najgłębiej przekonana przez najuroczystsze tradycje swej grupy, że została nieodwołalnie skazana,

• Skuteczność magii wymaga wiary w magię:

• Wiara w czarownika i skuteczność jego technik,

• Wiara we władzę czarownika u chorego, którym się opiekuje, lub u ofiary którą prześladuje,

• Zaufanie i wymagania opinii zbiorowej tworzące w każdej chwili swego rodzaju pole grawitacji, w obrębie którego sytuują się i określają stosunki między czarownikiem, a tymi których on zaklina,

• Grupa Indian Nambikwara (centralna Brazylia) - była zlepkiem kilku grup Indian, jedna z nich posiadała czarownika, który wdał się w konszachty z innym plemieniem, pod pozorem pioruna, który przeniósł go w odległą krainę, próbował wytłumaczyć swoją nocną nieobecność, druga grupa zaczęła podejrzewać zamiary czarownika, jednak na głos ich nie wypowiedziała,

• Czarownik używa swej władzy, by ukryć jakąś działalność świecką, lecz to należy do sfery domysłów, te dwie ewentualności nie wykluczają się, są tak samo prawdopodobne,

• Plemię Zuni (Nowy Meksyk) - oskarżony ścigany za czary i zagrożony z tego tytułu śmiercią, nie otrzymuje łaski usiłując się uniewinnić, ale potwierdzając swą rzekomą zbrodnię, wręcz polepsza swoją sprawę, przedstawiając kolejne wersje swoich czarodziejskich zdolności, z których każda jest od poprzedniej bogata i pełna szczegółów,

• Rozprawa nie polega na oskarżeniach i zaprzeczeniach, ale na domniemaniach i uszczegółowieniach,

• Sędziowie żądają od oskarżonego, aby potwierdził system, który jest im znany tylko częściowo, rekonstruując resztę w sposób właściwy,

• Fragment tubylczej autobiografii spisanej w języku kwakiutl przez Franza Boasa - Quesalid nie wierzył w czarowników, zaczął więc z nimi przebywać, by ich zdemaskować, został wtajemniczony i pobierał „lekcje czarowania”, z czasem poznaje inny system szamański, który jest jeszcze bardziej fałszywy od jego, gdyż jego metoda daje wyniki, a tamta jest jałowa,

• Dwa systemy, o których wiadomo, że są jednakowo nieadekwatne, okazują wszakże, gdy się je porównuje, wartość różnicującą i to zarówno z punktu widzenia logicznego, jak i doświadczalnego (według szamanów Koskino choroba, to choroba duszy, dlatego po wyleczeniu wypluwali jedynie ślinę, więc skutek wyleczenia dla pacjentów był niewidoczny, natomiast według Quesalida to choroba ciała, więc wypluwał zakrwawionego robaka, przez co pacjenci uważali, że ich leczy),

• Bezpośrednie uporządkowanie nieznanej rzeczywistości - zespół szmanistyczny:

• Doświadczenie samego szamana - który, jeśli jego powołanie jest rzeczywiste, przeżywa szczególne stany natury psychosomatycznej,

• Doświadczenie chorego, który doznaje polepszenia, lub nie,

• Doświadczenie publiczności, również uczestniczącej w kuracji, której uwikłanie w to co się dzieje, oraz intelektualne lub emocjonalne zadowolenie powodują zbiorową aprobatę, inaugurującą nowy cykl,

• Zespół szmanistyczny pozwala nam zrozumieć, dlaczego rywale Quesalida z nim przegrali -> w postawie grupy, a nie w rytmie sukcesów i klęsk należy szukać prawdziwej racji uwielbienia, lub pośmiewiska, potrzebna jest zgoda społeczna, lecząc swojego chorego Quesalid dostarczył publiczności widowiska,

• W każdej perspektywie nienaukowej mamy dwie myśli, które się dopełniają:

• Myśl normalna - pytanie nieustannie o sens rzeczy, które odmawiają odsłonięcia, nie daje się sprawdzić doświadczalnie (pusty wymóg), realne doświadczenie,

• Myśl patologiczna - przepełniona jest uczuciowymi oddźwiękami i interpretacjami, w które gotowa jest wyposażyć niezaspokajającą jej rzeczywistość, doświadczenia bezprzedmiotowe (czysty zasób), myśl magiczna

• Myśl naturalna stale cierpi na deficyt tego, co znane, myśl patologiczna dysponuje nadmiarem tego co znaczące -> zbiorowa współpraca przy kuracji szamanistycznej ustanawia równowagę między tymi sytuacjami, ale do tego potrzeba, by:

• Przez współpracę między zbiorową tradycją, a indywidualną inwencją wypracowała się i nieustannie modyfikowała pewna struktura, który jednoczy wszystkie składniki w jedną sytuację całościową, gdzie znajdują swe miejsce czarownik, chory i zbiorowość,

• Wraz a chorym i czarownikiem publiczność ma uczestniczyć, przynajmniej w pewnej mierze, w odreagowaniu,

• Badanie pojęcia odreagowania, a psychoanaliza:

• W toku kuracji szamanistycznej czarownik mówi i odreagowuje dla chorego, który milczy, w psychoanalizie to chory mówi, i odreagowuje wobec słuchającego go lekarza,

• Magia ponownie dostosowuje grupę, za pośrednictwem chorego, do z góry określonych problemów, w psychoanalizie to lekarz dostosowuje chorego do grupy, za pośrednictwem wprowadzonych rozwiązań,

• Psychoanaliza jest triumfem myśli patologicznej,