WYKŁAD 8

SUBKULTURA

Zasady, normy, zwyczjae przyjęte i obowiązujące w grupie społecznej stanowiącej część większej zbiorowości odmiennie od wzorów zasad i norm grupy właściwej.

Rodzaje subkultur:

• Narodowościowe

• Wyznaniowe

• Rasowe

• Geograficzne

Istota subkultur:

Subkultury wpływają na zakupy żywności, ubrania, sposoby spędzania wolnego czasu, czy ambicje zawodowe.

Subkultury w odniesieniu do konsumpcji

Przynależnosc do określonej subkultury ma wpływ na wybór pewnych typów produktów. Najsilniej oddziałuje ona na zakup przedmiotów do wyposażenia mieszkań, kosmetyków i dóbr kulturalnych (np. przedmiotów kultu religijnego, wyrobów sztuki ludowej, czy chocby motocykli Harley - Davidson.

Kulturowy wzór zachowania

Określa jak jednostka powinna reagowac w różnych sytuacjach szczególnie w sytuacjach uważanych za doniosłe dla danej grupy i dla jednostki, aby zachowac się zgodnie z oczekiwaniami i nie popasc w konflikt

Wzór kulturowy określa więc sposób zachowania uznany za „normalny” w danej sytuacji, tzn. uznawany w danej grupie społecznej.

Kulturowy wzór zachowania w odniesieniu do konsumpcji

• Wpływ kultury na zachowania nabywcze konsumentów uwidacznia się w:

• Preferencjach zakupu i użytkowania poszczególnych produktów

• Odrębności zwyczajów nabywczych (różne miejsca dokonywania zakupów

Warstwy społeczne

Przynależnosc do grupy społecznej uzewnętrznia się w:

• Preferencjach i upodobaniach marek handlowych

• Częstotliwości i rozmiarach zakupów

• Postawach wobec sklepów

• Szybkości akceptacji nowości

• Stosunku do źródeł informacji

Częstym sposobem radzenia sobie z akceptacją środowiska poczuciem przynależności i nadążaniem za wyznaczoną normą jest naśladownictwo

Naśladownictwo:

Wynika z przeświadczenia, że ten sposób zachowania pomoże uniknąc błędu, ale co najmniej tak samo często jest spowodowane chęcią społecznego przystosowania, niewyróżniania się, obawą przed negatywną oceną przez innych lub naciskiem norm i zasad panujących w grupie

Tak więc wejście do grupy społecznej i bycie akceptowanym w niej wymaga dostosowania się do określonych norm.

Naśladowanie wynika w wielu przypadkach nie tylko z chęci upodobnienia się do członków innych grup przez przyjęcie ich zwyczajów, sposobów postępowania i standardów życia, ale może być także wyrazem konformistycznej tendencji bycia takim samym jak inni we własnej grupie społecznej.

Naśladownictwo aspiracyjne - człowiek naśladuje zachowania konsumpcyjne, by dołączyc do innej grupy

Naśladownictwo zachowawcze - jednostka pragnie utrzymac się w swojej grupie, spełniając obowiązujące w niej normy

Naśladownictwo można rozpatrywac na płaszczyźnie przedmiotowej lub podmiotowej. W przypadku pierwszym mamy do czynienia z koncentrowaniem się naśladowcy na przedmiotach, produktach i usługach, które są używane i nabywane w danych grupach społecznych. W sytuacji naśladownictwa podmiotowego występuje dążenie do upodobnienia się do konkretnej grupy przez dostosowanie się i spełnienie jej wewnętrznych norm, wzorów i standardów.

GRUPY ODNIESIENIA (nawiązanie)

Na procesy konsumpcyjne istotny wpływ mają pewnme zjawiska społeczne, do których należą:

• Zjawisko większości

• Zjawisko Veblena (konsumpcja ostentacyjna, manifestuje się swoją przynależnośc do grupy społecznej, lub liczy się na włączenie do grupy)

• Zjawisko snobizmu

Liderzy opinii

Ludzie, którzy ze względu na zajmowane stanowisko, sprawowane funkcje, prestiż lub wiedzą stanowią wzorce do naśladoiwania, lub których rady i informacje są poszukiwane przez otoczenie

Wpływ liderów opinii na zachowanie konsumentów może być:

• Wertykalny - liderzy opinii wywodzą się z wyższych warstw niż konsumenci

• Horyzontalny - liderzy opinii wywodzą się z tej samej grupy, co konsument - naśladowca

WYKŁAD 9

RODZINA

Wielcy o rodzinie

Platon: „Rodzina to podstawowa komórka życia społecznego i główna instytucja wychowawcza”

Arystoteles - poglądy o priorytetowej roli rodziny w życiu społecznym

August Comte - rodzina jako pomost między jednostką a społeczeństwem

Funkcje i procesy w rodzinie:

• Istotne funkcje rodziny

• W społeczeństwie

• W procesie wychowania dzieci i młodzieży

• Główne procesy i zjawiska społeczne w rodzinie

• Normy religijne i obrzędowośc

• Obyczaje i zjawiska kultury

• Procesy legislacyjne, procesy gospodarcze

Podstawowe funkcje rodziny:

• Utrzymanie ciągłości biologicznej społeczeństwa

• Utrzymanie ciągłości kulturowej społeczeństwa

Rodzina - uniwersalna grupa społeczna

• Rodzina jest jednym z niewielu elementów społeczeństwa, który na trwałe wpisał się w całokształt jego funkcjonowania

Geneza powstawania rodziny:

Łączenie się jednostek w rodziny związane było z ich dążeniem do zaspokajania potrzeb, których w sposób indywidualny zaspokoic nie byliby w stanie (Arystoteles)

Tym samym rodzina stała się pierwszą formą życia zbiorowego człowieka rozpoczynającą jednocześnie proces formowania się społeczeństwa - państwa

Potrzeby zaspokajane przez rodzinę:

Potrzeba współżycia płciowego (rodzina obejmuje uznany społecznie typ trwałego obcowania płciowego wg Mac Ivera i Page'a)

Potrzeba bezpieczeństwa

Potrzeba przynależności i miłości

Potrzeba samorealizacji

Potrzeba uznania

Przyczyny powstawania rodziny

Powszechna skłonnośc człowieka do życia z innymi ludźmi

Dzięki łączeniu się istot ludzkich powstają najpierw „dom czyli rodzina” tj. z natury istniejąca wspólnota, utrzymująca się trwale dla codziennego współżycia

Jedna z pierwszych definicji rodziny z 1926 r. wg Ernesta Burgessa

Rodzina to jednośc współwystępujących osobowości w połączeniu z własną historią

Podstawowe rodzaje definiowania rodziny:

Rodzina rozumiana jako grupa społeczna to

Duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób, skupionych we wspólnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziwą lub domniemaną łącznośc biologiczną, tradycję rodzinną i społeczną

Rodzina rozumiana jako instytucja społeczna:

Rodzina to instytucja społeczna formalnie ustanowiona i funkcjonująca według określonych norm społecznych w ramach danego systemu kontroli społecznej

Sens rodziny jako instytucji społecznej

Sprowadza się do pełnienia przez nią niezbędnych dla rozwoju społeczeństwa funkcji.

Funkcje rodziny:

Materialno - ekonomiczna

Opiekuńczo - zabezpieczająca

Prokreacyjna

Legalizacyjno - kontrolna

Socjalizacyjna

Klasowa

Kulturalna

Rekreacyjno - towarzyska

Emocjonalno - ekspresyjna

WYKŁAD 10

ZMIANY W ROLACH MĘŻCZYZN I KOBIET

• Upodabnianie się do siebie

• Kobieta XXI wieku: pracowita, ambitna, zaradna

• Mężczyzna XXI wieku: pracowity, ambitny, odpowiedzialny

• Najważniejsze cechy u osoby przeciwnej płci wg kobiet to: poczucie odpowiedzialności za dom i rodzinę, zaradnośc, inteligencja

• Najważniejsze cechy u osoby przeciwnej płci wg mężczyzn to: poczucie odpowiedzialności za dom i rodzinę, zaradnośc, inteligencja

Jaki związek małżeński uznajemy za najlepszy?

• Partnerski (52% kobiet i 41 % mężczyzn za najlepszy uznaje model małżeństwa, w którym mąż i żona mniej więcej tyle samo pracują zawodowo i w równym stopniu zajmują się domem i dziecmi

• Tradycyjny (patriarchalny) - tylko mężczyzna pracuje i zarabia wystarczająco na utrzymanie rodziny- 36% mężczyzn i 24% kobiet

• Model, w którym oboje pracują zawodowo, ale mąż więcej czasu poświęca na pracę, a żona oprócz pracy zajmuje się domem i dziecmi (22% kobiet i 24% mężczyzn)

A który realizujesz w swoim życiu?

K M

Model A 35% 41%

Model B 22% 24%

Model C 43% 34%

WYKŁAD 11

Komunikowanie społeczne (interpersonalne)

Geneza:

• Greccy sofiści (V i IV wiek p.n.e.) nauczyciele przygotowujący obywateli do życia obywatelskiego działający głównie w Atenach i stworzona przez nich retoryka (sztuka lub teoria wymowy; krasomówstwo; nauka zasad sprawnego i ozdobnego wysławiania się) i erystyka (sztuka prowadzenia sporów, dyskusji)

(Protagoras; Gorgias)

• Sokrates (469 - 399 p.n.e.) i Platon (427 - 347 p.n.e.) twórcy dialektyki tj. sztuki dyskutowania

• Arystoteles i jego dzieło „Retoryka” - pierwszy podręcznik przemawiania

• Demostenes

• Cyceron

ŚREDNIOWIECZE

• Św. Augustyn

W średniowieczu retorykę zaliczano do tzw. nauk wyzwolonych, nauczanych w klasztorach, szkołach przykatedralnych

Komunikowanie to wzajemne przekazywanie informacji i umiejętności, pojęc, idei, uczuc itp. za pomocą symboli tworzonych przez słowa, dźwięki, obrazy czy dotyk

Cele:

• Przekazywanie informacji i doświadczeń

• Budowanie modelu służącego do wyjaśniania świata

• Prezentacja własnej osoby i poznawanie innych

• Rozwój własnej osoby

• Nawiązywanie związków między ludźmi

• Wpływanie na postępowanie innych

• Kształtowanie przekonań i postaw innych ludzi

• Porównywanie pomysłów i idei

• Organizowanie poczynań i współpracy

• Uzgadnianie transakcji

• Zapewnienie innym przyjemności i rozrywki

Nigdy nie mów innym o sobie; przeciwnie, staraj się, aby to oni mówili o sobie

„Przestępcą jest nie tylko ten, kto łamie prawo swego kraju, ale również ten, kto gwałci własny język”

„Najpierw naucz się znaczenia tego, co chcesz mówic, a dopiero potem gadaj”

„Gdy wspominam to wszystko, co w życiu powiedziałem, to zazdroszczę niemowom”

„To, czego brakuje mówcy w głębi, stara się nadrobic w długości”

„Jasnośc w wysławianiu się jest dowodem uprzejmości wykształconego człowieka”

„Pan Bóg dał człowiekowi jedne usta i dwoje uszu, aby więcej słuchał niż mówił”

Podstawowe formy komunikowania się:

• Niewerbalne

• Werbalne

WYKŁAD 12

KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE I JEGO ZNACZENIE W RODZINIE

KOMUNIKOWANIE SIĘ można zdefiniowac też jako proces, za pomocą którego ludzie starają się przekazac znaczenia za pośrednictwem symbolicznych komunikatów

Istnieje 5 podstawowych sposobów komunikowania się:

• Słuchanie

• Pisanie

• Mówienie

• Czytanie

• Komunikowanie niewerbalne

Dobry słuchacz to nie tylko taki, który słucha uważnie i cierpliwie, ale też taki, który komunikuje, że rozumie, jest otwarty i pozytywnie naastawiony do partnera.

Dobry słuchacz powinien mieć także motywację do uważnego słuchania i przekonanie, że przyniesie mu ono wiele korzyści. Taka osoba powinna dawac partnerowi do zrozumienia, że go ceni i liczy się z jego zdaniem.

Mowa służy głównie do przekazywania informacji a formy pozasłowne ustalają stosunki między ludźmi

KIEDY Z KIMŚ ROZMAWIASZ, PATRZ MU PROSTO W OCZY

Postawy i zachowania, które sprzyjają dobremu komunikowaniu:

• Podkreślenie wspólnoty między ludźmi, a więc podkreślenie tego, co łączy, a zapominanie o tym, co dzieli

• Akceptacja wzajemna rozmówców

• Cierpliwośc dla partnera, nie pospieszanie rozmówcy, bowiem mógłby sądzic, że nie mamy dla niego zbyt wiele czasu

• Sympatia wzajemna sugeruje akceptację, co każdy człowiek bardzo sobie ceni

• Empatia, a więc wczuwanie się w drugą osobę, co sprzyja lepszemu zrozumieniu partnera

• Dążnośc do kompromisu

• Gotowośc do zmiany zdania

• Otwartośc

• Spontanicznosc

Postawy blokujące komunikowanie:

• Podkreślenie odrębności

• Wywyższanie się

• Okazywanie zniecierpliwienia

• Wrogie nastawienie

• Obojętnośc

• Sztywnosc stanowisk

• Niezachwiana pewnosc swoich racji

• Podejrzliwosc

• Tendencja do manipulowania

Dobremu komunikowaniu nie sprzyja również:

• Przerywanie wypowiedzi partnera

• Stałe ocenianie i wartościowanie stanowisk

• Nieuprzejme zaprzeczanie

• Okazywanie lekceważenia

• Złośliwe żarty

• Reagowanie zdenerwowaniem na wypowiedzi partnera

• Pesymizm

Do porozumienia przyczyniają się:

• Szczere zainteresowanie sprawami innych ludzi

• Ujawnianie swoich myśli, uczuc

• Okazywanie szacunku i zrozumienia dla partnera

• Obdarzanie uśmiechem i okazywanie pozytywnych emocji

Zasady pozyskiwania przyjaciół i zjednywania sobie ludzi:

• Nie krytykuj, nie potępiaj, nie pouczaj

• Szczerze i uczciwie wyrażaj uznanie

• Wzbudź w innych szczere chęci

• Okazuj ludziom szczere zainteresowanie

• Bądź dobrym słuchaczem, zachęcaj rozmówcę, aby mówił o sobie samym

• Mów o tym, co interesuje twojego rozmówcę

• Spraw, aby twój rozmówca poczuł się ważny i zrób to szczerze

• Jedyny sposób aby zwyciężyc w kłótni to unikac jej

• Okaż szacunek dla poglądów rozmówcy, nigdy nie mów mu „nie masz racji”

• Jeśli nie masz racji, przyznaj to szybko i bardzo wyraźnie

• Jak najprędzej wydobądź rozmówcy liczne „tak”

• Pozwól rozmówcy się wygadac

• Pozwól rozmówcy myślec, że twoja idea wyszła od niego

• Okaż zrozumienie i współczuj rozmówcy

• Odwołaj się do szlachetności rozmówcy

• Zacznij od szczerej pochwały

• Zanim skrytykujesz innych przyznaj się do własnych błędów

• Zadawaj pytania zamiast wydawac rozkazy

• Spraw aby rozmówca z przyjemnością zrobił to, co od niego oczekujesz

WYKŁAD 13

KOMUNIKOWANIE W ORGANIZACJI

Zarządzanie wymaga komunikowania się między członkami organizacji oraz z otoczeniem (Drucker, 1988)

Funkcje:

• Planowanie - zrozumiałe przełożenie założeń planu na język praktyki

• Motywowanie pracowników

• Kontrolowanie

Dwa typy systemu komunikacji:

• Oficjalny (organizacyjnie wyznaczony)

• Nieoficjalny (niewyznaczony organizacyjnie)

Komunikowanie w organizacji obejmuje:

• Komunikowanie pionowe, inicjowane przez menedżerów, ma miejsce wówczas, gdy informacje są przekazywane od przełożonych do podwładnych

Funkcja:

• Informowanie o celach i zasadach organizacji

• Powiadomienie o praktyce i procedurach organizacyjnych

• Przekazywanie dyrektyw dotyczących określonych zachowań

• Wyrażanie oczekiwań wobec członków organizacji

• Informowanie pracowników o ich wydajności

• Ocenianie

• Motywowanie

• Doradzanie, pouczanie

• Zachęcanie pracowników do wyrażania zdania, opinii

Zakłócenia:

• Niejasne i niekompletne informacje

• Przeładowanie informacjami

• Zbyt dużo informacji w czasie

• Niewłaściwy czas i miejsce przekazywania informacji

• Filtrowanie i zniekształcanie informacji związane z przechodzeniem przez ogniwa organizacyjne („głuchy telefon”)

• Brak akceptacji przez odbiorców, z uwagi na to, że przekazywane informacje są sprzeczne z systemem wartości pracowników - odbiorców

Sprawne komunikowanie „w dół” zapewniają zasady:

• Pracownicy powinni wiedziec, od kogo powinni pozyskiwac informacje

• Drogi komunikowania powinny być bezpośrednie i krótkie

• Osoby pełniące funkcje szefów powinny być kompetentne i wiarygodne

• Nadawane komunikaty powinny być autentyczne

• Minimalizowac sprzeczności między wartościami odbiorców a nadawanymi komunikatami

• Akcentowac korzyści własne pracowników

• Wybierac właściwe miejsce przekazywania informacji

Komunikowanie „w górę”

• Informacje o problemach związanych z wykonywaniem pracy

• Informacje o brakach organizacyjnych czy technicznych

Czynniki wpływające na komunikowanie „w górę”

• Ryzyko co do reakcji pracodawcy

• Obawa przed obwinieniem

• Różnice statusów

Negatywny wpływ:

• Nieosiągalnosc przełożonego

• Niechęc menedżerów do otwierania się przed podwładnymi

• Pracownicy nie chcą mówic, co wiedzą, lecz mówią to, co przełożeni chcą usłyszec

• Zbyt duże obciążenie kierowników pracą

• Fizyczne odległości

Trudności w komunikacji między członkami rodziny:

Nieporozumienia jako efekt kłopotów w komunikowaniu się:

• Większośc nieporozumień między ludźmi, które często przekształcają się w poważne konflikty, ma swoje źródło w trudnościach we wzajemnym porozumiewaniu się

Obszary konfliktowe:

• Różnice poziomu intelektualnego małżonków, - jeśli wyższy poziom wykszłcenia ma kobieta, to mężczyzna z reguły rozbija spoistosc związku

• Różnice w poziomie energii współmałżonków - zderzenie dwóch odmiennych postaw - entuzjastycznej z chłodną, bierną i obojętną

• Różnice w zainteresowaniach małżonków (praca, sposób spędzania wolnego czasu itp.)

• Pochodzenie jako czynnik konfliktotwórczy - konkurencyjnosc ścierających się w małżeństwie wzorów przyniesionych z własnych rodzi, walka o dominację, w którą bywają wciągnięci rodzice małżonków

• W miarę upływającego czasu ludzie dzielą ze sobą tylko mieszkanie, a nie są dla siebie przyjaciółmi, z którymi mogliby dzielic życie, i przestają rozmawiac ze sobą (ukrywają swoje myśli)

• Niewłaściwe odczytywanie wzajemnych intencji.

---