Jest procesem powstawania regionalnych układów współzależności gospodarczej, tworzonym na podstawie porozumień o handlu i współpracy regionalnej. Proces ten zaczął się po 2 wojnie swa.
Zmieniają się warunki i poziomy konkurencji na rynkach regionalnych, powstawanie takich porozumień dotyczyło głownie handlu, pionierem był EWG proces stopniowo się rozwijał do początku lat 90 powstało dużo takich porozumień, potem proces przyspieszyl, wynikal z obaw na proces globalizacji, drugim czynnikiem była obawa przed rosnąca silą korporacji transnarodowych, mammy dostęp do większego rynku, rosnąca przewidywalność polityki partnera sygnał, jaki takie ugrupowanie daje inwestorom, zgodność prowadzenia polityki.
NAJWAZNIEJSZE POROZUMIENIA O CHARAKTERZE REGIONALNYM:
Unia Europejska
NAFTA północno amerykańskie porozumienie o wolnym handlu
APEC forum współpracy gospodarczej w regionie Azji i Pacyfiku
Mniej ważne:
MECOSUR wspólny rynek południa
ASEAN-stowarzyszenie krajów Azji południowo wschodniej
PRCES GLOBALIZACJI:
1 wzrost otwartości handlowej, wzrost wymiany wewnątrzkorporacyjnej
Mechanizmy: globalny rynek towarów i usług
Czynniki: postęp techniczny, nowe techniki przepływu informacji i komunikowania się, liberalizacja handlu, międzynarodowa polityka handlowa, globalne strategie przedsiębiorstw i globalny marketing
2wzrost przepływu kapitału i portfolio, ZIB fuzje
Mechanizmy: globalny rynek finansowy, wzrost znaczenia rynku walutowego i spekulacji na tym rynku, kapital transnarodowy
Czynniki: postęp techniczny: nowe techniki przepływu informacji i komunikowani się ,libieralicja przepływu kapitału,deregulacja rynkow finansowych,globalne strategie inwestycyjne przedsiębiorstw
3 globalizacja powiazan produkcyjnych i dystrybucyjnych ,rozproszenie produkcji w przestrzeni i integracja funkcjonalna
Mechanizmy: globalny rynek towarów i usług oraz globalny rynek fiannsowy
Czynniki: 1 postep techniczny:pogłębienie specjalizacji w produkcji ,nowe techniki przepływu informacji i komunikowania się ,2 nowe możliwości w dziedzinie zarzadzania produkcja w skali globalnej
POLITYKA OTWARTOSCI-rosnaca wspolazaleznosc współpracy miedzy regionami ,kraje chcą zabezpieczyć swoje interesy bojac się konkurencji swiatowej,sa one tworzone miedzy roznie rozwiniętymi państwami,np. kraje mniej rozwinięte wspolpracujac z dobrze rozwiniętymi bardzo na tym korzystają
GDP-tempo wzrostu gospodarczego
Bilans handlowy –roznica miedzy importem a eksportem
NADWYZKA :Niemcy chiny rosja japonia holandia
NIEDOBRO:stany zjednoczone W brytania francja Polska
MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI SWIATOWEJ:
1mechanizm rynkowy
2 dzialalnosc organizacji miedzynaorodywch
3 odzialowywanie krajów o największym znaczeniu lub grup krajów ( bezpośredni lub pośredni wpływ krajów na funkcjonowanie gospodarki swiatowej-narzucanie woli krajów silniejszych )
Siła państwa-mozliwosc wpływania na partnerow \ze robia to z własnej woli w przypadku braku takiego wpływu nie uczynili by tego
Siła polityczna-laczona z sila militarna wielkość armii uzbrojenie,stabilność systemu politycznego w danym kraju ,uczestnictwo w sojuszach politycznych np. NATO np. ZSRR
Siła gospodarcza-udzial PKB globalnego ,wysoki poziom wzrostu gospodarczego,wysoki poziom wzrostu wydajności pracy,wysoki udział w eksporcie swiatowym ,liczba udzialow danego kraju .ZIB Zagraniczne inwestycje bezpośrednie np. Niemcy i japonia rozwinięte kraje gospodarcze
Soft power:sila ideologiczna czyli sila wzroscow kulturowych ,atrakcyjność rozwoju danego kraju ,polega na stworzeniu pewnego atrakcyjnego modelu rozwoju danego kraju,stworzenie pewnych wzorcow kulturowych ,stosowanie tego rodzaju sily ma charakter staly .
USTALANIE ZSAD ORGANIZUJACYH GOSPODARKE SWIATOWA ZE WZGLĘDU NA SILE POLITYCZNA I GOSPODARCZA:
1system liberalny czysty
2 systmey w których zasady te sa w pewnym zakresie regulowane przez sfere polityczna
-uklad monocentryczny jaedno państwo albo grupa państw posiada pewna przewagę,ma największy wpływ a gospodarke swiatowa,obecnie mówimy o pax triadika pakt triadowy bardziej policentryczny-kilka grup państw zaczyna przewodzić w gospodarce swiatowej kilka srodkow oddzialowywania
-uklad policentryczny kilka grup państw zaczyna przewodzić w gospodarce swiatowej,kilka srodkow oddzialowywania
POWIAZNAIA MIEDZY KRAJAMI :
hegemonia-jest powiazana z polityczna sila odzialowywania,uzaleznienie polityczne może być przenoszone na uklad gospodarczy ,ta kategoria wystepuje tylko w sferze stosunkow miedzynarodowych .jest wtedy gdy panstwo jest na tyle silne ze chce i jej w stanie ustalić zasady organizujące w sferze swojego oddzialowywania –panstwo jest na tylr silne i chce ustalić zasady organizujące w sferze swojego oddzialowywania ,takie państwo powinno mieć spore możliwości regulacyjne a także kontrolne,kontrola czyli porównywanie stanu faktycznego ze stanem pożądanym .aktywne odzialowywanie osrodka hegemon który ejst w stanie ustalić n te zasady i je kontrolować odzzialowuje aktywnie
DOMINACJA-kiedy 1 panstwo wpływa na decyzje i zahcowanie innych państw bezpośrednio albo przez określenie pewnych parametrow bądź regul gry dzialajacyh w odpowiednich relacjach
Pelna dominacja-zaprzeczenie wspolzaleznosci ,pasywne oddzialowywanie osrodka w odróżnieniu od hegemoni ,odzialowujemy tutaj za pomocą sily gospodarczej ,oznacza wieksza lub mniejsza zaleznosc jednej ze stron .w MSG stan ten jest nieunikniony ,gospodarki sa coraz bardziej otwarte ,przepływ produktów,kapitału,ma większe możliwości realizowania walsnego układu preferencji nie musi ogladac się na to co chcą inni .wieksze możliwości dominowania będą wystepowax wtedy gdy będziemy mieli do czynienia z monopolem lub z monopsonem .Wg Peroux dominacja skalda się z 3 elementów:relatywna sila popytu zgłaszanego przez partnerow ) jeżeli my zgłaszamy to jesteśmy w lepszej sytuacji) ,rozna sila negocjacyjna ( możliwość wpływania na warunki wymiany ),pozycja jako zajmują w systemie wzajemnych stosunkow ,od strony formalnej państwa sa rowne i niezlezne ,wyrazna dysproporcja sil gospodarczych .Musi wystepowac otwartość ogpsodarcza ale trochę mneijsza niż w przypadku wspolzaleznosci ,domiacja jest tez efektem polozenie gospodarczego,w dominacji chodzi o sile gospodarcza
WSPOLZALEZNOSC-powiazane z globalizacja : wzajemne zaleznosi 2 lub więcej systemowe w państw.tutaj musi istnieć znaczna otwartość gospodarek ,w odróżnieniu od dominacji potencjaly sa zbliżone co oznacza ze istnieje syemtria w tym potencjale i możliwość reakcji partenerow, nie ma sytuacji w której 1 osrodek jest dominujący ,jesteśmy od siebie wzajemnie uzależnieni.panstwa wchodz w coraz większe uzależnienia handlowe inwestycyjne walutowe produkcyjne itp. .jezeli tak jest ze potencjaly państwa sa rowne i sa od siebie uzależnione tzn autonomia polityk gospod wszystkich tych krajów maleje.jest zaprzeczeniem pelnej dominacji i hegeomoni oraz autarchii czyli zamkniecia gospodarczego.zanika sila państwa czyli autrofia sily ,jeśli pojawiają się spory n trzeba dochodzić do kompromisu,jednostronne decyzje nie będą dobrym rozwiaznaiem ,może być regulowania na konkretnych popziomach np. UE.istanieje również zaleznosc nieregulowania np. triada Europa Azja :mozliwowsci regulujace sa mniejsze
PRZYWODZTWO:1 panstwo jest skłonne poswiecic swoje krótkookresowe korzyści na rzecz zachowania aktualnego systemu,istnieje lider który przewodzi.Lider otrzymuje korzyści z tego tytułu ( waluta swiatowa dolar) niezbędnym elementem jest zgoda lidera na ponoszenie kosztów żeby utrzymać istniejący system system . z drugiej strony liderowi sa stawiane pewne wymagania (dominacja uznawana przez inne kraje ,czynna dominacja )przywodca nie może narzucać pewnych rzeczy nie może być konfliktowy wobec polityki .
ETAPY ROZWOJU GOSPODARKI SWIATOWEJ :
1 powiazania o charakterze regionalnym i swiatowym
-do końca 14 wieku do wielkich odkryc geograficznych powiaznaia handlowe miały charakter przypadkowy,powiazania miedzypanstowe miedzy miastami wlosikimi
2 okres przejściowy od odkryc geograficznych do rozwoju gospodarki towarowej ,powiaznaia handlowe slabe i przypadkowe,rozwijala się era merkantylizmu,ziwkeszla się podaz towarów na rynki swiatowe ,działaj kampanie handlowe np. wschodnioindyjska ,na handlu zarabialy kampanie a nie państwa
3 tradycyjny ( klasyczny) układ sil w gospodarce swiatowej : ukszaltowal się w wieku 19 ,państwa swieta podzieliy się na 2 grupy –kraje rozwinięte przemyslowym ) rewolucja techniczna ,burzuazyjna ,uwolnienie sily roboczej i kraje o charakterze produkcji surowcow-rolniczej ) kolonie cesrstwo rosyjskie ) 1 grupa nie chciała dopuscic do wzrostu produkcji przemyslowej krajów w drugiej grupy udział krajów 1 grupy w produkcji przemyslowej wynosil 92% ,w 1913 r spadek do 89% ,dominujaca pozycje w grupie krajów rozwiniętych miały kraje Europy zachodniej Niemcy Wielka Brytania . Po 1 wojnie sw Stany Zjednoczone duzy udział w potencjale gospodarczym swiata lecz stosunkowo miały udział w eksporcie .transformacje wenatrzne wynikaly z wyczerpania się się możliwości rozwoju czerpanych z kolonii .1870-1913 srednie roczne tempo eksportu wynosilo 3,4 % a tepo wzrostu PKB 2,11 % możemy z tego wywnioskować ze międzynarodowy podzial pracy poglebial się ,rozwijala się gospdoarka swiatowa
-I rewolucja przemyslowa potem II rewolucja
-powstawanie nowoczesnych przedsiębiorstw
-powstawanie spolek akcyjnych ,glownie USa zdobywanie w ten sposób kapitału na rozwój
-intensywne przepływy kapitału
-funkcjonowanie systemu waluty zlotej ,latwosc dokonywania platnosci w skali miedzyannrodowje
-doscy trawaly układ gospodarka swiatowa wykazywala pewna rownowage
4 okres dezintegracji tradycyjnego układu sil,okres międzywojenny powstawanie nowych państw,inny rozkład sil militarnych ,ruchy narodow wyzwoleńcze przjawialo się także upadkiem handlu skutki wojny ..przestal istnieć podzial na gospodarki uprzemysłowione i gospodarki rolnicze.przed 2 wojna swiatowa doszło do zrównania się gospodarek roznych krajów,tempo eksportu 1913-1950 0,9 % ,tepo wzrostu PKB 1,85 %
Nastapilow wzmocnienie Stanow zjednoczonych osłabienie gospodarek Europy,kraje europejskie przestawily swoja produkcje na militarna ,gospodarki stosowaly blokady wzajemne ,które ograniczlay możliwości wymiany z krajami trzecimi ( dzięki temu USA rozwinelo handel meidzynaorodyw ) gospodarka europejska strata poparcie w zlocie dla walut,dotknelo to kolonii i mocarstw kolonialnych ,straty materialne i ludnościowe w Europie,nie mamy inwestycji,stany rosna w sile a Europa spada,stany gospodarek zrownuja się
-okres po 2 wojnie swiatowej 1 okres do polowy lat 70 .2 okres kryzysow lat 70
-3 tendencjonowanie się globalizacji
WSKAZNIK GRUBELA LLOYDA:
IHW ROWNA SIĘ 1 EKSPORT i- import i
PRZEZ Eksport I + Import i
Eksport i-eksport galezi i
Import i –import galezi i