1. Komponent socjogenny osobowości
społecznej
2. Czym grupa społeczna wyróżnia się
spośród innych osobowości
3. Rodzaje zbiorowości
4. Wyjaśnij dlaczego socjologia jest
nauka empiryczną o duzym
znaczeniu praktycznym
5. Tłum
6. Omów koncepcje czterech jaźni A.
Podgóreckiego
7. Przedstaw kategorie opisu
struktury grupy społecznej.
8. Do czego służy socjometria
9. Przedmiot socjologi
10.Żródła i etapy rozwoju socjologii
11. Struktura grupy a struktura
społeczna grupy
12. Wyjaśnij:
a) zbiór społeczny
b) kategoria społeczna
c) zbiorowość społeczna
15. Podstawowe rodzaje grup
społecznych
16. Kim był A Comte i Znaniecki
18. Wyjaśnij tezę: „ człowiek nie rodzi
się ludzkim, lecz staje się nim w
toku życia w społeczeństwie”.
19. Na czym polega socjalizacja
22. Co to jest grupa
23. Przedstaw strukturę grupy
25. Co to jest zasada odrębności
26. Różnica między zbiorem społ. a
zbiorowością społ. Podaj przykłady.
27. Opisz funkcje socjologii
28. Przedstaw strukturę osobowości
społecznej
31. Przedstaw podstawowe założenia
systemu socjologicznego
A.Comte'a
32. Rodzaje struktur społecznych
występujących w grupie.
33. Natura ludzka a osobowość
społeczna.
34. W jakiej zbiorowości występuje
wyraźna zasada odrębności i na
czym ona polega.
36.Scharakteryzuj zbiorowości o
podobnym zachowaniu
37. Różnica między kręgiem
społecznym a grupą społecną
38. Klasyfikacja osobowości według
Znanieckiego
39. Przedstaw historię socjologii w
Polsce.
40. Teoria grup odniesienia
41. Socjologiczna charakterystyka
małżeństwa i rodziny.
1. Komponent socjogenny osobowości społecznej
osobowość to element społeczny w człowieku, zinternalizowana kultura, dynamiczna organizacja idei, postaw nawyków. jej wpływ na życie społeczne towiecej niż wpływ struktury ludzkiej. Osobowośc charakteryzuje człowieka, ponieważ może on być czynny, mieć znajomych - czyli żyć w społeczeństwie lub być przez nie odrzucony. Osobowość wywołana jest przez kulturę i strukture społeczeństwa w której człowiek przeszedł przez proces socjalizacji.
2. Czym grupa społeczna wyróżnia się spośród innych osobowości
- między czlonkami grupy musi
występować względnie trwala
łączność
przestrzenna, która umozliwia
powstawanie względnie trwałych
stosunkow społecznych, czyli grupa
musi posiadac osrodki skupienia,
które
te łączność zapewniają.
- w grupie wystepuje poczucie wiezi
miedzy członkami grupy. Rodzi się
swiadomość „my”, poczucie
odrębności
wobec innych.
- w grupie istnieja struktury
wewnątrzgrupowe: struktura
socjometryczna, komunikowana,
zadaniowa, władzy, awansu.
- posiadanie wspolnego systemu
wartości, respektowanie i
przestrzeganie go.
- cele grupowe wzmacniające więź
wystepującą miedzy członkami grupy
i poczucie solidarności.
3. Rodzaje zbiorowości
- para : 2 osoby polaczone stosunkiem
społecznym
- krag społeczny: niewielka zbiorowość
oparta na stycnościach o slabej wiezi,
nie posiadajaca wyraźnej zasady
odrębności. Krag wywiera mniejszy
wpływ na swoich członków niż grupa
spoleczna, bo nie tworzy zadnych
mechanizmow kontroli społecznej, do
kregu latwo jest wstąpić i latwo z
niego odejść, kregi pelnia funkcje
opiekuncze i towarzyskie.
- grupa spoleczna: (G.Homans) grupe
tworzy pewna ilość osob, które
komunikuja się ze soba wzajemnie,
przy czym jest ich niewiele, tak by
kazda osoba mogla komunikowac się
z innymi w sposób bezpośredni.
- wspolnota: zbiorowość terytorialna, w
ramach której członkowie mogą
zaspokoic swoje podstawowe
potrzeby czyli jest to taka struktura
spoleczna, która okresla miejsce
amieszkania i dzialania przestrzeni
fizycznej.
- zbiorowosci o podobnej kulturze
- zbiorowosci cechujące się podobnym
zachowaniem: zbiegowisko, tlum,
publiczność, audytorium
4. Wyjaśnij dlaczego socjologia jest nauka empiryczną o duzym znaczeniu praktycznym
Socjologia jest nauką empiryczną tj. podstawa wszystkiego są badania empiryczne, przedmiotem badań jest społeczeństwo<ma wyraźnie sformułowany przedmiot badań>. Jest nauką o znacznej doniosłośći praktycznej tj. wiedzę socjologiczną można wykorzystać do świadomych i celowych przekształceń rzeczywistości społecznej
5. Tłum
tlum : przelotne zgromadzenie się osob na pewnej przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt każdego z każdym; spontaniczna i identyczna reakcja na te same bodzce. Wiez sklada się z emocji. Tlum nie posiada wewnętrznej organizacji i kontroli społecznej, zadnych norm. Rodzaje tlumu : agresywny, terroryzując, linczujący, uciakajacy, nabywający, demonstrujący.
6. Omów koncepcje czterech jaźni A. Podgóreckiego
Jaźń - różnica wewnętrzna z samym sobą, inaczej sumienie. Wg. Podgóreckiego występuje w 4 wersjach:
- pierwiastkowa - najbardziej osobista bez względu na otoczenie, jest przeciwieństwem jaźni odzwierciedlonej.
Mówimy: ja wiem na co mnie stać, znam siebie najlepiej.
- fasadowa - reklamowanie własnej osoby (samochwalstwo) czynniki reklamujące samego siebie bez względu na subtelność ich zachowania i obiektywizm.
- odzwierciedlona - wyobrażenie jednostki o tym co sądzą o niej inni, jest to dystans do samego siebie.
- zobiektywizowana - suma wiedzy, mądrości i doświadczenia, które jednostka zdobyła w procesie rozwoju osobniczego, stanowi najbardziej trafne spojrzenie na samego siebie i globalną ocenę.
7.Przedstaw kategorie opisu
struktury grupy społecznej.
Odnosi się do składu grupy.
To układ powiązanych ze sobą
i uzależnionych pozycji społ. i
ról społecznych.
Składa się z:
-pozycji społecznej
-roli społecznej
-prestiżu społecznego
-statusu społecznego
-funkcji społecznej
-władzy
Na strukturę wpływa liczebność:
grupy małe i duże.
8. Do czego służy socjometria
Socjometria jest to metoda badawcza w socjologii i psychologii społecznej polegająca na badaniu struktur władzy i komunikacji pomiędzy jednostkami w populacji. Przeważnie badane są relacje komunikacji jednostek w grupie lub relacje władzy i współpracy. Podobną do socjometrii, lecz bardziej rozbudowaną metodą jest analiza sieciowa.
9. Przedmiot socjologi
Socjologia to nauka o zbiorowosciach społecznych, a dokładniej przedmiotem jej badan sa zjawiska i procesy tworzenia się roznych form zycia zbiorowego ludzi, struktury tych zbiorowości wynikające z wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie, sily skupiające i rozbijające te zbiorowości oraz zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.
10.Żródła i etapy rozwoju socjologii
1) etap przednaukowy do 1837
-refleksje mędrców
-mądrość ludowa - przysłowia
Mędrcami byli filozofowie:
-Platon - koncepcja idealnego
państwa, ustrój komunistyczny,
przywódcy - filozofowie
-Arystoteles - człowiek jest
zwierzęciem
politycznym, jest istotą społ.
2) etap naukowy po 1837
-instytucjonalizacja - powstawanie
instytucji
naukowych, badawczych, studia
socjolog. biblioteki i wydawnictwa,
1892 - I instytut socjologii w Chicago
1895 - Bordeaux
1919 - Monachium
-specjalizacja - b. wcześnie pojawiły
się subdyscypliny socjologii,
dostarczały materiału empirycznego
do socjologii ogólnej, np.
socjologia rodziny, kultury, wsi
11. Struktura grupy a struktura społeczna grupy
struktura grupy: sklada się z pewnych elementow. Jest to układ wszystkich elementow, nie tylko członków i zasada ich wzajemnego przyporządkowania. Elementy strukturalne : sklad grupy, cele grupowe, osrodki skupienia, wartości wspolne, poczucie odrębności.
Struktura spoleczna grupy : To uklad powiazanych ze soba i uzależnionych pozycji spolecnych i rol społecznych. Ma charakter hierarchiczny. Sklada się z : pozycji społecznej, roli, prestiżu, statusu, funkcji i władzy.
12. Wyjaśnij:
a) zbiór społeczny
b) kategoria społeczna
c) zbiorowość społeczna
a) zbior społeczny: ogol ludzi posiadających pewna wspolna ceche
b) kategoria spoleczna : szczególny rodaj zbioru, a ta szczególność polega na tym, ze cecha, która jest podstawa wyodrębnienia kategorii społecznej, jest cecha społecznie wazna.
c) Zbiorowość spoleczna : dowolne skupienie się osob, miedzy którymi wytworzyla się i utrzymuje wiez spoleczna. Np. kibice
15. Podstawowe rodzaje grup społecznych
-struktura spoleczna grupy:
gr male :struktura prosta, każdy członek z gr z innym członkiem może się bezpośrednio kontaktowac;
gr duze : struktura zlozona : w obrebie danej grupy tworza się podgrupy, pośredni kontakt członków.
-charakter więzi społecznej:
gr pierwotne : to gr o przewadze wiezi osobistej, najczęściej sa to gr male.
Gr wtórne: to gr duze charakteryzujące się wiezia posrednia powastala na bazie stosunku do rzeczy, czynnikiem spajającym te gr jest wiez organizacyjna wystepujaca pomiedzy rolami społecznymi.
- stopien sformalizowania instytucji grupowych:
gr formalne i nieformalne
- stopien trudności wejścia do grupy:
gr ekskluzywne: elitarne,zamknięte
gr inkluzyjne: otwarte, łatwego dostępu
- sposób powstania grupy:
gr spontaniczne
gr stanowione
- sposób rekrutacji członków do grupy:
gr dobrowolne
gr przypisane
- intensywność uczestnictwa
gr jednofunkcyjne
gr wielofunkcyjne
16. Kim był A Comte i Znaniecki
Auguste Comte Termin "socjologia" wprowadził w 1837 r.. Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX wieku: pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 r. na Uniwersytecie w Chicago.Comte stworzył nową klasyfikację nauk, rozróżniając nauki abstrakcyjne (zajmujące się prawami łączącymi fakty przyrody) oraz nauki konkretne (opisujące fakty, np. mineralogia). Za nauki abstrakcyjne uważał matematykę, astronomię, fizykę, chemię, biologię i socjologię. Comte ukuł (1837/38) nazwę socjologia dla odróżnienia od używanego przez jego rywali intelektualnych terminu "fizyka społeczna". Nakreślił również jej program: badanie metodą przyrodniczą i historyczną ludzkich społeczeństw, panującego w nich porządku i warunków postępu.
Florian Witold Znaniecki
(ur. 15 stycznia 1882, zm. 23 marca 1958) - wybitny polski filozof i socjolog. Twórca polskiej socjologii akademickiej. Jego prace są znane w świecie, szczególnie w USA, gdzie mieszkał i pracował przez wiele lat. Znaniecki był zwolennikiem punktu widzenia, który nazwał "kulturalizmem". Sądził, że socjologia powinna zajmować się wytworami kultury, ponieważ jest ona nauką o kulturze. Kultura która się różni nie tylko od przyrody (natury), ale także od świadomości jednostkowych. Zdaniem Znanieckiego rzeczywistość składa się z wielu porządków: fizyczno-przyrodniczego, jak również psychicznego, społecznego i idealnego. Sformułował zasadę "współczynnika humanistycznego", wedle której zjawiska społeczne należy traktować jako przedmiot czyichś czynności. Dlatego tak wielki nacisk kładł na doświadczenia i poglądy jednostek.Według Znanieckiego przedmiotem socjologii są układy społeczne, które składają się z wartości. Człowiek jest podstawowym elementem każdego układu. Inne elementy które wchodzą do jednego układu to wartości wtórne.
18. Wyjaśnij tezę: „ człowiek nie rodzi się ludzkim, lecz staje się nim w toku życia w społeczeństwie”.
Człowiek nie rodzi się ludzkim. nauki przyrodnicze mówia o człowieku rozwiniętym pod wpływem darwinizmu. Jest on gatunkiem zoologicznym, ale od zwierząt odróżnia go bycie istota społeczną tzn. jego rozwój psychiczny przebiega pod wpływem czynników społecznych. Natura ludzka jest wynikiem danej formacji społecznej , w której człowiek dorasta.
19. Na czym polega socjalizacja
socjalizacja : proces uspołeczniania, poznawania, pelnienia rol społecznych
Soc pierwotna : obejmuje okres dzieciństwa , wczesnej młodości
Soc wtorna: dokonuje się w okresie dorosłym, czlwoeik sam pelni jakas role i poprzez nia ksztaltuje i zminia swoja osobowość.
21. Funkcja społeczna a rola społeczna
Funkcja społeczna jest to własność elementu systemu społecznego, oznaczająca jego wpływ, zazwyczaj pozytywny na funkcjonowanie tego systemu. Funkcja społeczna elementu systemu dotyczy przede wszystkim jego wpływu na integrację systemu, sprawność działania i ciągłość systemu. Funkcje przyczyniające się w sposób pozytywny na działanie systemu określane są jako eufunkcje, natomiast dysfukncje, to funkcje negatywne. Wyróżnia się także w systemie społecznych funkcje jawne i funkcje ukryte.
Rola społeczna - jest to zespół oczekiwań wobec jednostki związany z posiadaniem określonego statusu społecznego. Jest to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowania pozycji społecznej. Każda rola posiada swoje nakazy, zakazy i wyznacza margines swobody
22. Co to jest grupa
Grupa społeczna - w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób (w niektórych ujęciach dwóch), którego członkowie współdziałają ze sobą w celu zaspokajania własnych potrzeb i osiągania celów.
W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z bazowych, choć nie jest jednoznacznie rozumiane w różnych szkołach socjologicznych. W niektórych przypadkach pojęcie to było odrzucane jako stworzony na potrzeby nauki artefakt.
Cechy charakterystyczne grupy społecznej
• W grupie społecznej zachodzą trwałe
interakcje i wspólne osiąganie celu,
zgodnie z przyjętymi w tej grupie
normami.
• Grupa społeczna charakteryzuje się
trwałą strukturą społeczną. Każdy jej
członek zajmuje określoną pozycję
(status społeczny) i między nim a
innymi członkami występują więzi
społeczne.
• Grupę społeczną ująć można więc
jako system statusów społecznych a
także jej strukturę można ujmować
jako powiązane ze sobą role społeczne
wynikające z pozycji społecznych
odgrywających je członków.
• Członkowie należący do grup
społecznych mają świadomość
przynależności do grupy oraz istnieją
mniej lub bardziej wyraźne kryteria
wyodrębniające tę grupę z szerszego
otoczenia.
Rodzaje grup społecznych
•Grupa społeczna zazwyczaj posiada
określone kryteria rekrutacji członków
i funkcje członka grupy (czyli jego
powinności względem niej). Ze
względu na kryteria przyjęć do grupy
można wyróżnić grupy ekskluzywne,
w których kryteria te sa fundamentalne
przy rekrutacji nowych członków oraz
grupy inkluzywne, w których kryteria
są mniej istotne
• Można różnicować grupy ze względu
na wielkość. Grupy małe to takie,
gdzie członkowie mają możliwość
kontaktu bezpośredniego. W grupach
dużych niemożliwy jest model
komunikacji "każdy z każdym". W
niektórych ujęciach duże grupy
określane są jako Wielkie struktury
społeczne i nie są uznawane za grupy
społeczne
• Ze względu na formalizację struktury i
stosunków społecznych w grupie jak
równiez stosunków społecznych
członków grupy z zewnętrznym
środowiskiem, wyróżnić można grupy
formalne i grupy nieformalne
• Ze względu na utożsamianie się
jednostek z grupą, jej normami i
wartościami wyszczególniane są grupy
odniesienia.
Inna typologia grup społecznych wskazuje grupy pierwotne, oraz grupy wtórne.
23.Przedstaw strukturę grupy
Jest to układ wszystkich elementów,
nie tylko członków, jest to zasada ich
wzajemnego podporządkowania.
Elementy strukturalne:
-skład grupy
-cele grupowe
-ośrodki skupienia
-wartości wspólne
-poczucie odrębności
25. Co to jest zasada odrębności
ZASADA ODRĘBNOŚCI - Ogranicza zakres zasięgu grupy, jest widoczną granicą oddzielającą członków od nieczłonków, jest podstawą powstania poczucia solidarności, świadomości oraz ciągłości grupy. Zapewniają odrębność: wartości materialne, duchowe, czy symbole (herb).Wyraża się w poczuciu solidarności i świadomości, który stanowi podstawę do pielęgnowania tradycji i zachowania ciągłości kulturowej lub grupy.
26. Różnica między zbiorem społ. a zbiorowością społ.
Podaj przykłady.
Zbiór społeczny to ogol ludzi
posiadających pewną wspólna
cechę (polskie dziewczyny jako
najładniejsze na świecie), a
zbiorowość społ. to dobrowolne
skupienie się osób między którymi
wytworzyła się i utrzymuje
więź społ. <nawet na krótki czas>
(kibice)
27. Opisz funkcje socjologii
Adam Podgórecki wyróżnił 6 pkt :
1. diagnostyczna : systematyczne prowadzenie badan rzeczywistości społecznej
2. teoretyczna: opracowanie nagromadzonych danych
3- demastatorska : polega na ukazywaniu tego co nie jest dostępne w bezpośrednie obserwacji, tego co jest ukrywane świadomie lub nie
4- apologetyczna : socjologia nie ujawnia wszystkich wynikow badan
5- prognostyczna : obraz społeczeństwa z przeszłości; aktualny- poznaje tendencje zmian
6 - socjotechniczna : socjolog może skonstruowac konkretne postepowanie, aby osiagnec cel istotny dla pewnych społeczności
28. Przedstaw strukturę osobowości społecznej
Osobowością społeczną nazywamy względnie trwałą strukturę psychiczną człowieka, ukształtowaną pod wpływem czynników środowiska biologicznego i społecznego, wpływającą na jej zachowanie i działanie nadając kierunek i organizację
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OSOBOWOŚĆ SPOŁECZNĄ
Człowiek przychodzi na świat z określonymi cechami psychofizycznymi (zdolnościami, temperamentem i innymi), na których podłożu, w procesie socjalizacji, kształtuje się osobowość. Podstawą socjalizacji jest uczenie się, gromadzenie wiedzy i doświadczeń, aktywne przystosowywanie się do wymogów społeczeństwa. W toku socjalizacji społeczeństwo wyposaża człowieka w określony zasób wiedzy i umiejętności, oraz wyrabia w nim pewne nawyki i mechanizmy regulujące jego postępowanie. Na mechanizmy te składają się trzy elementy:
- Potrzeby
- Postawy
- Normy
STRUKTURA OSOBOWOŚCI SPOŁECZNEJ.
Elementami osobowości społecznej są:
1. Czynniki biologiczne i psychiczne
2. Rola społeczna
3. Jaźń subiektywna
4. Jaźń obiektywna
5. System uznawanych wartości społecznych
6. Wzór osobowy
31. Przedstaw podstawowe założenia systemu socjologicznego A.Comte'a
Cały system socjologiczny A. Comte'a składał się z 2 teorii: I. Statyka społeczna: teoria ta wyjaśnia zasady porządku społecznego; podstawy tezy: * rodzina jest podstawową strukturą społeczną- społeczeństwo składa się z rodzin a nie jednostek; jest ona łącznikiem między jednostką a społeczeństwem * bez współżycia w społeczeństwie ludzie nie wytworzyliby żadnej kultury *społeczeństwo to pierwotna rzeczywistość ludzka, tzn. że cechy jednostek możemy wyjaśniać tylko poprzez odniesienie się do cech społ., a nie odwrotnie * istota małżeństwa polega na podporządkowaniu się kobiety mężczyźnie * potrzebny jest rzad, który może stosowac pewne rodzaje przymusu=>utrzymywanie jedności społ. * potrzebna jest religia i język=>dostarczanie wspólnych wartości i ich przekazII> Dynamika społeczna: zajmuje się postępem, tj,. zmianami wyst. w społ.; jest to teoria koniecznego i ciągłego rozwoju ludzkości ; mają na to wpływ czynniki wtórne (rasa, klimat, przyrost naturalny, długość życia) i podstawowe(rozwój intelektualny); czynniki wtórne przyspieszają/ hamują rozwój społ. ale nie decydują o jego kierunku,o kierunku decyduje rozwój intelektualny
32. Rodzaje struktur społecznych występujących w grupie.
Rodzaje struktur:
- konkretne
-abstrakcyjne
-pierwotne
-wtórne
Kryteria struktur:
-wielkość
-samoistność
Elementy składowe potrzebne do powstania grupy:
-członkowie, grupa rzuca im wzór
fizyczny i moralny
- ośrodki skupienia
- cele i zadania, które grupa realizuje
- zasada odrębności, wyznacza zasięg działania grupy i decyduje o trwałości grupy
Struktura grupy- skład wszystkich elementów (nie tylko członków) i ich wzajemnego przyporządkowania
Struktura społeczna grupy - odnosi się wyłącznie do ludzi. Jest to układ powiązanych ze soba i uzależnionych pozycji społecznych i ról społecznych. Zawsze ma postać hierarchiczna.
Możemy wyróżnić:
- strukturę komunikowania, poszczególne pozycje powiązane są z różnymi informacjami
- strukturę socjometryczną, między osobami zajmującymi różne pozycje nawiązujące do relacji stosunków pozytywnych lub negatywnych
- strukture awansu, poszczególne pozycje SA powiązane róznymi możliwościami awansu.
- strukturę władzy
Socjolog opisuje strukturę społeczną za pomocą:
- roli społecznej
- pozycji społecznej
- prestiżu społecznego
- statusu społecznego
- funkcji społecznej
33. Natura ludzka a osobowość społeczna.
natura ludzka : to zespol trwałych zdolności motorycznych działających w organizmie ludzkim, zmuszających go nie tylko do zaspojonienia potrzeb biologicznych, ale również do aktywnego przystosowania do widowiska społecznego i kulturalnego.
Osobowość spoleczna : zespol trwałych cech jednostki wpływających na jej postepowanie, wyrastających na podbudowanie cech biologicznych i psychicznych a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka wychowala się i uczestniczy w toku całego zycia.
34. w jakiej zbiorowości występuje wyraźna zasada odrębności i na czym ona polega.
Wyraźną zasadę odrębności widzimy w zbiorowości, którą jest grupa społeczna. Zasada ta ogranicza zakres zasiegu grupy, jest widoczna granica oddzielającą członków od nieczłonków, jest podstawą powstania poczucia solidarności i świadomości oraz ciągłości grupy; odrębność zapewniają: wartości materialne, duchowe, symbole (herb); odrębność wyraża się w poczuciu solidarności i świadomości, który stanowi podstawę do pielęgnowania tradycji i zachowania ciągłości kulturowej lub grupy
36.Scharakteryzuj zbiorowości o podobnym zachowaniu
zbiegowisko, tłum, publiczność,
audytorium
zbiegowisko - przelotne skupienie
się osób zainteresowanych tym
samym wydarzeniem
tłum - przelotne zgromadzenie się
osob na pewnej przestrzeni
umożliwiającej bezpośredni kontakt
każdego z każdym; spontaniczna i
identyczna reakcja na te same bodzce.
Wiez sklada się z emocji. Tlum nie
posiada wewnętrznej organiz. i
kontroli społecznej, zadnych norm.
Rodzaje tlumu : agresywny,
terroryzując, linczujący, uciakajacy,
nabywający, demonstrujący.
-publiczność - odbiorcy kultury
masowej, nie łączy ich miejsce a
odbiór pewnych treści, podobnych,
przekazywanych przez środki
masowego przekazu
-audytorium - publiczność
skupiona w jednym miejscu,
odbierająca w sposób bezpośredni
treści; wystepuje więź oparta na
styczności, psychiczna, przestrzenna,
wzajemne oddziaływania
37. Różnica między kręgiem społecznym a grupą społecną
Krąg społeczny - niewielka zbiorowość oparta na sycznosciach o słabej więzi instytucjonalnej i nie posiadająca wyraźnych zasad odrębności np. kręgi stycznościowe, koleżeńskie, przyjacielskie. Do kręgu łatwo wstąpić i równie łatwo z niego wystąpić.
Grupa - tworzą ją pewne ilości osób (min 3) powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucje posiadającą pewne wartości. Grupa jest oddzielona od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności.
38. Klasyfikacja osobowości według Znanieckiego
Znaniecki określił też następujące typy osobowości:
człowiek zabawy - kształtuje się pod wpływem kręgu ludzi, którzy mają dużo czasu. Praca dla nich to zabawa. Najważniejsze jest przestrzeganie zasad gry.
człowiek pracy - kształtował się wśród ludzi zajmujących się pracą fizyczna. Traktowali oni pracę jako źródło pieniędzy, środków do życia.
człowiek dobrze wychowany - kształtował się wśród inteligencji.
człowiek zboczeniec (dewiant) - czyli taki który się wyróżnia od innych, niekoniecznie na minus, może to być także geniusz czy artysta.
39. Przedstaw historię socjologii w Polsce.
W Polsce rozwój socjologii odbywał się w 4 etapach:
I. okres międzywojenny
II. okres wojenny
III. okres po 1956r
IV. okres po 1989r
Pierwsza katedra Socjologii w Polsce => zał. przez Leona Petrażyckiego, w 1919r na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych,przestała istnieć wraz z jego śmierciąKatedra Socjologii w Poznaniu=>zał. przez Floriana Znanieckiego 1920r Katedra Socjologii na UJ=>do 1945rW Łodzi utworzono Katedrę Socjologii i Studia Socjologiczne1946r. -Wrocław- Instytut Socjologii zał. przez Pawła Rybickiego; działa przez 4 lata<=zaostrzenia polityczne
40. Teoria grup odniesienia
Teoria ta odzwierciedla cechy i prawidłowości społeczne, które związane są z krzyżującym się schematem struktury społecznej. Twórcy teorii grup odniesienia (Hyman, Newcomb, Stauffer) zanegowali podstawowe przesłanki tradycyjnie pojmowanego środowiska społecznego.
Zanegowali :
1. przesłankę o jednostronnym wpływie środowiska społecznego na jednostkę
2. pojęcie „wpływ środowiska” uznali jako termin pozorny - nic nie wyjaśniający
3. podkreślali, że jednostka jest nie tylko przedmiotem działalności środowiska ale także aktywnie wpływa na kształt tego środowiska
Termin pozorny oznacza, że nie da się go zoperacjonalizować, nie odpowiada rzeczywistości. W badaniach W Bennington Newcomb zauważył, że większość studentek zmieniła swe poglądy od względnego konserwatyzmu, wyniesionego z domu rodzinnego do względnego liberalizmu charakterystycznego dla środowiska studenckiego, a zwłaszcza jego liberalnych przywódczyń. Jednak pewna liczba badanych nie spełniła metodologicznych oczekiwań Newcomba, tzn. zmieniła swe poglądy od niewielkiego liberalizmu do niewielkiego konserwatyzmu. Autorzy badań zjawisko to wyjaśniali zgodnie z teorią grup odniesienia. Podstawowe założenie tej teorii mówi, że zmieniamy swe poglądy, postawy nie tylko pod wpływem uczestnictwa lecz także pod wpływem grup i środowisk, z którymi się identyfikujemy, do których się odnosimy.
Najogólniej mówiąc wyróżniamy dwa rodzaje grup odniesienia :
1. grupę odniesienia w sensie normatywnym
2. grupę odniesienia w sensie porównawczym
Grupa odniesienia - w socjologii jest to grupa społeczna, do której jednostka należy lub pragnie należeć i dla której stanowi ona wzorzec do naśladowania w różnych aspektach zachowań i działań. Jest to grupa, z której systemem aksjonormatywnym jednostka się utożsamia. W takim ujęciu jest to pozytywna grupa odniesienia. Dla jednostki społecznej istnieją także negatywne grupy odniesienia, posiadające wzorce zachowań i działań, wobec których jednostka prezentuje postawy negatywne i unika ich naśladowania. Negatywne grupy odniesienia mają funkcję integrującą dla odnoszącej się doń grupy. Poprzez wskazywanie obcych, negatywnych grup odniesienia i negatywnych względem własnych norm i wartości, a także poprzez tworzenie negatywnych stereotypów dotyczących obych grup, utrzymywany jest porządek społeczny i możliwe są negatywne sankcje towarzyskie w postaci naznaczenia wobec członków działających niezgodnie z przyjętymi regułami, np. poprzez porównanie do Żyda, Hitlerowca, Jankesa, komunisty itd. Negatywna grupa odniesienia także spaja grupę, gdyż jest traktowana jako potencjalne lub aktualne zagrożenie wobec wartości grupowych, wobec czego konieczna jest mobilizacja członków grupy do walki o własne wartości. W sytuacji konfliktu dwie opozycyjne grupy są wzajemnie wobec siebie negatywnymi grupami odniesienia. Przykładem mogą być Młodzież Wszechpolska i stowarzyszenia homoseksualistów
41. Przedstaw socjologiczną charakterystyke małżeństwa i rodziny.
Rodzina - podstawowa mikrostruktura społeczna. realizuje funkcje prokreacji i socjalizacji. Poprzez wychowanie w rodzinie jednostki staja się wartościowymi osobowościami, zdolnymi do zycia w społeczeństwie. Definicja Maclvera i Page'a określa rodzinę jako mikrostrukturę umożliwiajacą realizację następujących celów:
-trwałe obcowanie płciowe w oparciu o społecznie uznane wzory
-tworzy instytucjonalna formę małżeństwa
- w oparciu o pewien system nomenklatury określa stosunki pokrewieństwai dziedziczenia
- pełni funkcję jednostki gospodarującej , zapewniającej swym członko utrzymanie i opiekę
- zaspakaja potrzeby materialne i przygotowuje swych członków do samodzielnego życia
- jest grupa mieszkającą wspólnie , tworząc jedno gospodarstwo domowe, które może obejmowac cwa a nawet trzy pokolenia.
We wszystkich definicjach rodziny podkreśla się dwie podstawowe fnkcje rodziny
- zapewnienie ciaglosci biologicznej spoleczenstwa oraz przekazywanie dziedzictwa kulturowego.
Grupe osob tworzacych rodzine wyrozniaja nastepujace cechy: wspolne mieszkanie, nazwisko i wlasnosc oraz ciaglosc biologiczna i wspolna kultura duchowa.
Formy Rodziny i małzenstwa.
1. Liczba partnerow
- malzenstwo monogamiczne- dwoje partnerow,
- malzenstwo poligamiczne - wiecej niż dwoje partnerow, wystepuje w postaci: poligynia( jeden mezczyzna i wiele kobiet) i poliandria (jedna kobieta i wielu mezczyzn)
2. Zakres wyboru malzonka:
- endogamia, wybor wspolmalzonka w ramach wlasnej zbiorowosci etnicznej, religijnej, klasowej, terytorialnej.
- egzogamia, wybor malzonka poza wlasna zbiorowoscia.
3. typ wladzy wewnatrzrodzinnej:
- matriarchalna, wladza należy glownie do matki, zony.
- patriarchalna , wladza należy do ojca i meza.
- rodzina partnerska, model który ukrztaltowal się wspolczesnie, malzonkowie wspolnie decyduja.
4. wzory dziedziczenia nazwiska:
- malzenstwo matrylinearne, dziedziczenie w lini matki.
- malzenstwo patrylinearne, dziedziczenie w lini ojca.
5. Miejsce zaimeszkania po slubie :
- malzenstwo matrylokalne, modzi zamieszkuja w domu rodzinnym zony. - malzenstwo patrylokalne, mlodzi zamieszkuja w domu rodzinnym meza. - malzenstwo neolokalne, mlodzi zamieszkuja osobno we wlasnym domu. Z uwzglednieniem liczby czlonkow i formy organizacyjnej rodziny podzial na rodzine mala i duza.
Mala inaczej nuklearna sklada się z rodzicow i ich potomstwa.
Rodzina duza inaczej wielopokoleniowa sklada się z dwoch lub wiecej rodzin nuklearnych mieszkajacych w jednym domu
.
1