METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH 9 STYCZNIA 2010

WYKŁADY

Technika socjometryczna

• Pytana wyrażające kryteria wyboru

• Z kim chciałbyś pracować

• Kogo z członków danej grupy lubisz najmniej

• Jacy trzej uczniowie są najgorsi w klasie

• Kogo wybrałbyś jako reprezentanta do rady studentów

• Kto jak sądzisz wybrał by ciebie do rady studentów

Cechy Metydy socjometrycznej

Cechą metody jest to że dotyczy ona badania stosunków interpersonalnych, zwłaszcza żywionych przez badanych uczuć sympatii i antypatii oraz obojętności,

Stosunki interpersonalne: przyciąganie (atrakcja) sympatia , odpychanie (repulsja) antypatia

Celem badań socjometrycznych:

• Identyfikowanie osób wymagających szczególnej uwagi

• Klasyfikowane według rożnych kategorii wyboru

• Ustalenie struktury wewnętrznej grupy

Warunki skuteczności metody socjometrycznej:

• Zastosowane w stosunku do grupy zamkniętej, stałych jej członków

• Dobra wzajemna znajomość członków danej grupy

• Liczebność grupy nie więcej niż kilkadziesiąt osób, im grupa mniejsza, tym bardziej wiarygodne badanie socjometryczne

• Przeprowadzane przy stuprocentowej obecności członków grupy

• Dokładne określenie kryteriów, według których osoby badane dokonują wyboru lub oceny członków danej grupy

• Zapewnienie badanym dyskrecji dotyczącej ich wypowiedzi

Zalety metody socjometrycznej:

• Szerokie zastosowane (badania pedagogiczne, społeczne psychologiczne)

• Prostota technik

• Szybkość przeprowadzenia badań

Klasyczna technika socjometryczna

Kryteria socjometryczne:

• Jest to określona specyficzna sytuacja społeczna, założona przez eksperymentatora, lub rzeczywista będąca podstawą do dokonania wyboru jednej lub ikilku osób spośród wszystkich członków grupy odpowiadającym wymogom podanym w instrukcji.

Rodzaje kryteriów socjometrycznych:

• Kryteria ogólne tj. odwołujące się do szerszej dziedziny aktywności człowieka bez bliższego precyzowania typu interakcji

• Kryteria szczegółowe

• Kryteria silne dotyczące kontaktów interpersonalnych

• Kryteria słabe obejmujące swoim zasięgiem kontakt, w zainteresowaniua

• Kryteria realne zakładające wysoki stopień prawdopodobieństwa

• Kryteria nierealne, pozbawione prawdopodobieństwa

• Kryteria indywidualne związane z wykonywanie czynności nie związanych bezpośrednio z życiem grupy

• Kryteria społeczne związane z działaniem na rzecz grupy

• Kryteria jednostronne uniemożliwiające wybór wzajemny

• Kryteria jednostronne uniemożliwiające wybór wzajemny

• Kryteria dwustronne dopuszczające wybory wzajemne

• Kryteria pozytywne- uzyskujemy Obra rozkładu sympatii

• Kryteria negatywne- uzyskujemy rozkład antypatii i konfliktów w grupie

Warunku poprawności kryteriów socjometrycznych:

• Jednoznacznie wskazują na rodzaj i istotę aktywności

• Dotyczą czynności lub sytuacji dobrze znanych członkom danej grupy

• Ograniczają do minimum wpływ czynników przypadkowych np. nastrój

• Oparte są na silnych i względnie trwałych stosunkach interpersonalnych.

Kryteria odnoszące się do wyborów pozytywnych i negatywnych:

• Stosuje się głównie pytania podnoszące się do wyborów pozytywnych; wybory negatywne są związane z wątpliwościami moralnymi i psychologicznymi

• O zastosowaniu pytań dotyczących wyborów negatywnych decyduje cel i korzyść jakie możemy odnieść.

Wykorzystanie kryteriów socjometrycznych:

• W sposób indywidualny- głównie wobec dzieci nie umiejących `czytać i pisać

• W sposób zbiorowy

• Otrzymane wyniki są przedstawiane w postaci tabel socjometrycznych

• Powinna obejmować wszystkich członków danej grupy badanej, kolumny pionowe służą do oznaczenia wyborów

Socjogram nieuporządkowany:

• Jest wykreślany zwykle dla grupy najwyżej kilkunastoosobowej. Sporządzanie go rozpoczyna się od umieszczenia w socjogramie najpierw osoby najczęściej wybieranej, a następnie osoby, które ją wybrały.

• Socjogram nieuporządkowany wykreśla się na podstawie jednego kryterium socjometrycznego.

Socjogram kołowy

Socjogram hierarchiczny- umożliwia

Wskaźniki grupowe:

• Określają stopień nasilenia stosunków interpersonalnych panujących w grupie.

• Wskaźnik pozytywnej lub negatywnej ekspansywności

• Gdy osoby badane nie były ograniczane pod względem liczby dokonanych wyborów

e- ogólna liczba wyborów oddanych przez grupę/n

n- ilość wszystkich członków w grupie

np. 30 osobowa grupa oddała 120 pozytywnych wyborów . wskaźnik pozytywnej ekspansywnośći E= 120/30= 4 wskaźnik pozytywnej ekspansywności to 4.

Wskaźnik spoistości grupy Co

• Stosuje się w ograniczonej i nieograniczonej liczbie wyborów

• Co - liczba wyborów wzajemnych /C₂ ⁿ

• C₂ do n liczba możliwych wzajemnych wyborów w grupie

C₂ ⁿ - D x N/2

D- dopuszczalna liczba wyborów

N- liczba członków w grupie

Wskaźnik integracji grupy

L= 1 liczba osób izolowanych

Wskaźniki indywidualne:

• Określają one zajmowaną pozycję przez jednogo uczestnika grupy w śród pozostałych

• Uwzględnia się przy tym liczbę wyborów otrzymanych lub oddanych przez osobę ocenianą pod tym względem. Wskaźniki te to status pozytywny i status negatywny oraz mieszany

• Status pozytywny (lub status wyborów pozytywnych (CS)

CS liczba wyborów otrzymanych / N - 1

Np. jednostak otrzymała w 10 osobowejg grupie 5 wyborów to :

CS= 5/n- o,55

• status negatywny ….

• Status mieszany (C- RS)

C- RS- CS- RS

Indywidualny wskaźnik ekspansywności pozytywnej PD

PE- liczba oddanych wyborów pozytywnych / N-1

Indywidualny wskaźnik ekspansywności negatywnej NE

NE- liczba oddanych wyborów negatywnych

Nietypowe techniki socjometryczne

• Plebiscyt życzliwości i niechęci

• Technika zgadnij kto?

• Technika uszeregowania rangowego

Plebiscyt życzliwości i niechęci:

• Wprowadzony przez J. Korczaka w 1933r. Jako środek oddziaływań wychowawczych, stosowany wobec dzieci. Dzieci oceniały w skali 3 stopniowej nie więcej niż 3 osoby ze swojej grupy.

• Istotną cechą plebiscytu jest to, że stawia każdego członka grupy wobec zadania oceniania każdego z pozostałych jej członków

• Posługuje się zazwyczaj 5- stopniową skalą

• Bardzo lubię

• Lubię, ale nie bardzo

• Jest mi to obojętny

• Raczej nie lubię

• Nie ulubię

Technika zgadnij kto to?

Służy głównie do rozpoznawania osoó© spełniających pewne funkcje w grupie lu odznaczających się charakterystycznymi cechami.,

Polega na wypisywaniu przez każdego członka grupy nazwisk kolegów których zachowanie odpowiada przedstawionej charakterystycznych zachowań.

Charakterystyki zachowań

• To jest ktoś, kogo wszyscy lubią

• To jest ktoś, kto wszystkich rozwesela

• To jest ktoś, kto wszystkim pomaga

• To jest ktoś, kto nigdy nie narzeka

• To jest ktoś, kto wzbudza zaufanie

Technika uszeregowania rangowego:

• Każda z osób badanych wymienia np., nazwiska wszystkich członków określonej grupy kolejne według ściśle określonego kryterium oceny, tzn. poczynając do osób, które najbardziej odpowiadają temu kryterium a kończąc na osobach, tóre najmniej pozostają z nim zgodne.

• Kryterium może dotyczy popularności, akceptacji.

Ograniczenia metody socjometrycznej:

• Przeprowadzone badania odzwierciedlają tylko aktualne panujące stosunki interpersonalne w grupie

• Wpływ przejsciwy czynników na sposób oddawania głosów

• Brak podania motywacji wyborów lub zgłaszanych ocen

• Czasochłonność opracowania wyników

• Poza plebiscytem życzliwości nie dostarczają informacji co do stopnia natężenia badanej zmiennej