ORTODONCJA

Greckie: ORTHO- prosty ODUS-ząb

Zajmuje się poprawą: Są tradycyjnymi celami leczenia ortodoncyjnego

• Estetyki twarzowo-zębowej

• Funkcje stawu skroniowo-żuchwowego

• Okluzji statycznej i dynamicznej

• Efektywności żucia

Badania pomocnicze w ortodoncji i ortopedii szczękowej

• Metoda analizy rysów twarzy pacjenta

• Analiza zgryzu

• Analiza modeli diagnostycznych

• Badanie czynnościowe

• Badanie radiologiczne

Płaszczyzny pozwalające opisać powyższe badania

• Czołowa

• Pośrodkowa

• Frankfurcka

Analiza rysów twarzy

1. Na szerokość- analiza symetrii twarzy

2. Na długość- analiza pełnego profilu twarzy. Ocena czy zarys dolnego odcinka twarzy znajduje się w tzw. Polu biometrycznym (pewna przestrzeń)

• Odchylenie w położeniu tkanek miękkich okolic dolnego odcinka twarzy

• Wysunięcie lub wychylenie okolicy podnosowej warg

• Cofnięcie, przechylenia

• Pogłębieni, wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej

• Wysunięcie, cofnięcie bródki

3. Na wysokość (płaszczyzna pozioma, frankfurcka)-

• ocena proporcji wysokości dolnego odcinka twarzy odcinka nosowego i czołowego- w przybliżeniu powinny być równe.

• Wzajemny stosunek luków zębowych

• Ocena odcinka przedniego oraz bocznego

W stosunku do płaszczyzny strzałkowej, czołowej, poziomej

Norma- gdy górne siekacze nachodzą 2 mm na dolne oraz czy odc. boczne zachowują styczność. Występowanie triady, czyli współpraca 3 zębów, kształt łuków zębowych-0.5 elipsy, zęby górne muszą stykać się zdolnymi

Wady zgryzu:

• Wady poprzeczne- zaburzenia we wzroście na szerokość, odnoszone do płaszczyzny strzałkowej

• Wady podłużne, poprzeczno-tylne- zaburzenia we wzroście na długość, odnoszona do płaszczyzny czołowej {tyło zgryz, przodozgryz}

• Wady pionowe- zaburzenia we wzroście na wysokość, odnoszone do płaszczyzny poziomej {otwarte, głębokie: siekacze górne zakrywają siekacze dolne}

Badanie wewnątrzustne

• Przedsionek jamy ustnej

• Ocena przyczepu, przebiegu i wzajemnego położenia wędzidełek warg górnej i dolnej

• Ewentualne ślady nagryzania na błonie śluzowej policzków i warg

• Ew. zawieszenia rozpulchnieniem brodawek dziąsłowych

• Ocena zwarcia warg (wargi hipotoniczne i hipertoniczne)

• Analiza warg- szpara ust musi być zamknięta

Diachstemia- niedochodzenie siekaczy.

Podświadome nagryzanie błon śluzowych prowadzi do napiętych stawów szczękowych (brodawki na policzkach)

Jama ustna WŁAŚCIWA

• Ocena wysklepienia podniebienia

• Wstępna ocena wyrostków zębowych

• Ocena wielkości migdałków podniebiennych

• Badanie języka (wielkość, ruchomość, przyczep: wędzidełka, pozycja języka w spoczynku, czynności)

Badanie czynnościowe

• Analiza podstawowych ruchów żuchwy ( jak szeroko się otwiera, prosto czy nie)

• Ew, kliniczne testy ruchów czynnościowych

• Ocena czynności języka (połykanie, mowa)

• Ocena czynności mięśni zewnątrzustnych (m. okrężne ust)

Wady wrodzone/ nabyte

Choroby ogólne organizmu

• Krzywica, padaczka, porażenie mózgowe, dysplazja ektodermalna zapalenie ślinianek przyusznych, schorzenia miejscowe, reumatoidalne zapalenie stawów skroniowo-żuchwowych

Pacjenci z padaczką- ściśle przestrzeganie zaleceń neurologa i ortodonty ( przypadku przerostu dziąseł stosowanie aparatu w ciągu doby). Specjalna konstrukcja aparatów ortodontycznych zdejmowanych o osób z padaczką. Jednak bezpieczniejszy jest aparat stały. Dysplazja ektodermalna- tkanka, z której zbudowane są włosy, dziąsła, skóra (słabe uzębienie, owłosienie, sucha i łuszcząca się skóra)

Próchnica zębów i jej zejścia -kolejność wychodzenia zębów

• Dysfunkcje: oddychanie, połykanie, mowa.

• Niemowlęcy typ połykania- język między zębami

• Dorośli połykają z językiem skierowanym do górnych dziąseł

• Liczba aktów połykania na dobę:

• Przedszkolak 2400, 5-12= 800-1200 dorośli 400-675

Strefy artykulacyjne jamy ustnej

Strefa 1- wargi zęby przednie, 2- koniec i trzon języka oraz podniebienie miękkie, 3-nasada język, podniebienie miękkie, tylna ściana gardła.

Odmiany seplenienia

• Międzyzębowe- wymowa głosek z językiem wsuniętym między zęby

• Boczna- nieprawidłowy układ całego języka i warg podczas artykulacji

Para funkcje- nawyki

• Ssanie (wargi, palca, smoczka, policzka do ogryzania paznokci)

• Zgrzytanie zębami (bruksizm)

Skutki działania nawyków zależą od:

• Czas trwania nawyków, jego częstości, nasilenie, kierunek sił wywieranych

Urazy (dotyczą wyrostków kłykciowych) -złamania, zmiażdżenia, stłuczenia szczęk

Nadgryzanie fizjologiczne- siekacze górne całkowicie zakrywają dolne

Wady wrodzone (morfologiczne)

• Retrogenia- tyłożuchwie (broda cofnięta do tyłu, tzw. Ptasi profil

• Progenia- przodożuchwie

• Retrognacja- niedorozwój szczęki

• Prognacja-przerost szczęki

• latrogenia- morfologiczne przemieszczenie żuchwy w bok, może być prawo - lub lewostronne, asymetria twarzy

częstość rozszczepów warg i podniebienia

Polska- 2-3/ 1000 noworodków, Japonia- 1/536, Afryka 1/3450

Rozszczepy mogą dotyczyć:

• Warg, wyrostka zębo-dołowego, podniebienia twardego; miękkiego,

• Może być całkowite; jedno- lub dwustronne

Struktury histologiczne	Struktury anatomiczne
Pierwotny-	warga, wyrostek zębo-dołowy
Wtórny-	podniebienie twarde i miękkie

Karmienie piersią dzieci z rozszczepem

• Dzieci z rozległym rozszczepem warg i podniebienia NIE MOGĄ być karmione piersią

• Specjalne smoczki

• Pozycja dziecka i butelki

Rozszczep wargi operuje się ok. 3-6 miesiąca życia (muszą być siekacze centralne w żuchwie i szczęce), do tego czasu dziecko nosi płytkę przedoperacyjną

- dyzostozy twarzowo-uszno-szczękowe (niedorozwój jednej strony twarzy)

- asymetria twarzy ( prawa lub lewa str)

-Zaburzenia rozwojowe ucha

-Wyrośla przyduszne (NALEŻY ZBADAĆ SŁUCH)

-wielkouście

-wady zgryzu

-inne wady

Zespół Downa

Diagnoza różnicowa

Wady zgryzu stomatognatywnego

• Zęby

• Wyrostki zębodołowe

• Szczęki (nieprawidłowa budowa)

• Twarz

Wady zgryzu

• Wyrostek zębowy

• Nieprawidłowe położenie żuchwy (wada czynnościowa)

• Nieprawidłowa budowa szczęki lub żuchwy (wada morfologiczna)

Wady poprzeczne (zaburzenia we wzroście na szerokość, odnosi się do płaszczyzny strzałkowej)

Podłużne, przednie lub tylne ( zaburzenia we wzroście na długość, do płaszczyzny czołowej)

Pionowe (zaburzenia we wzroście na wysokość, do płaszczyzny poziomej)

Klasyfikacja wad zgryzu wg Orlik Grzybowskiej

Czy jest wadą wyrostka zębo -dołowego? Czy jest wynikiem nieprawidłowego położenia żuchwy? Czy wiąże się z nieprawidłowym rozwojem szczęki i/lub żuchwy (przerosty, niedorozwoje)?

Zgryz krzyżowy

• Częściowy

• Przedni, lewo- lub prawostronny

• Boczny, jedno- lub obustronny, lewo- lub prawostronny

• Całkowity

• Lewostronny lub prawostronny

• Boczne przemieszczenie żuchwy

• Czynnościowe lub morfologiczne lewo lub prawostronne

Zgryz przewieszony

• Obustronny lub jednostronny (np. dolny łuk zębowy jest przykryty przez górny

Pozycja czołowa

Tyłozgryzy,

• 
  
  
  Całkowity z protruzją (wychylenie do przodu siekaczy górnych)

• Częściowy z retruzją (pochylenie zębów do tyłu, do podniebienia)

• Rzekomy

Tyłożuchwie

• 
  Czynnościowy - żuchwa zbudowana prawidłowo, profil twarzy cofnięty)

z profuzją ( jest wypracowana, nabyta, odruchy ssania)

• Morfologiczny z retsuzją (wrodzona)

Przodozgryzy

• Całkowite

• Częściowe

• Rzekome

Przodożuchwie

• Czynnościowe

• Morfologiczne

Grupa III- do płaszczyzny czołowej

Zgryz otwarty (niedochodzenie zębów w części przedniej lub bocznej, profil prawidłowy)

• Całkowity (cofnięcie lub wysunięcie żuchwy)

• Częściowy

• Boczny

• Lewo lub prawostronny

• Przedni

• Boczny jednostronny

Zgryz głęboki

• Całkowity ( z protruzją i retruzją)

• Częściowy (nadgryz) w rysach twarzy niewidoczny

• Rzekomy

---