PROCEDURA ZGŁASZANIA KANDYDATÓW W WYBORACH DO SEJMU I SENATU

prawo zgłoszenia mają tylko partie wyborcze i wyborcy, którzy czynią to w ich imieniu

warunki zgłaszania kandydatów na posłów:

-           każda lista musi osiągać poparcie 5 tys. głosów

-           listy zgłasza się co najmniej 40 dni prze wyborami

-           lista kandydatów umieszcza się wg kolejności określonej przez komisje

-           na listach znajduje się imię, nazwisko, zawód i rodzaj partii. Okręgowa Komisja wyborcza losuje numery dla poszczególnych list w jednym okręgu. PKW losuje nr dla list, które zostały zarejestrowane w więcej niż jednym okręgu

warunki zgłaszania kandydatów do Senatu:

-           komitety wyborcze tworzą się odrębnie

-           zgłoszenie kandydata na senatora powinno zawierać co najmniej 3 tys. głosów poparci

-           komitety wyborcze może zgłosić tyle kandydatów ile jest mandatów w okręgu

-           wyborca dysponuje 2 lub 3,4 głosami.

95. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI WYBORCZEJ W RP- ORGANY WYBORCZE

Do organów wyborczych zaliczymy:

           PKW- Państwowa Komisja Wyborcza

           OKW- Obwodowa Komisja Wyborcza

           Obwodowa Komisja Wyborcza

PKW- Państwowa Komisja Wyborcza

a)        pełni funkcję nadzorczą:

-           sprawuje nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego

-           rozpatruje skargi na działalność okręgowych komisji wyborczych

-           nadzór nad rejestrem i spisem wyborców

b)        f. Regulacyjna

-           ustalanie zbiorczych wyników głosowań na okręgowe listy kandydatów

-           ogłaszania wyników wyborów

-           wydawanie zaświadczeń o wyborze

-           ustalanie wyników wyborów na posłów z ogólnopolskich list kandydatów

c)        powołuje okręgowe komisje wyborcze oraz rozwiązuje okręgowe i obwodowe komisje wyborcze po ustawowych zadaniach

d)        w jej skład wchodzi 9 sędziów: 3 sędziów Trybunału Konstytucyjnego wskazanych przez Prezesa TK, 3 sędziów Sądu Najwyższego( też przez Prezesa SN), 3 sędziów NSA( prezes NSA wybiera). Prezydent ma charakter nominacyjny.

OKW- Okręgowa Komisja Wyborcza

-           nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez obwodowe komisje wyborcze

-           rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych, rejestrowanie okręgowych list kandydatów na posłów w okręgu wyborczym (też senatorów)

-           ustalanie wyników głosowania wyborów

-           w skład wchodzi od 7-11 sędziów zgłoszonych przez Ministra Sprawiedliwość a wybieranych przez PKW, przewodniczącym jest sędzia, który pełni funkcję Wojewódzkiego Komisarza Wyborczego, wybierany na 5 lat.

Obwodowa Komisja Wyborcza

-           przeprowadzenie głosowania w obwodzie

-           nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego- w miejscu i czasie głosowani

-           ustalanie wyników głosowania w obwodzie i ogłoszenie

-           skład: 6-10 osób powołanych przez zarządy gminy, a kandydatów zgłaszają pełnomocnicy komitetów wyborczych.

96. SPOSÓB ORGANIZACJI GŁOSOWANIA W RP.

Wybory do Sejmu i Senatu zawsze odbywają się łącznie. Zarządza je Prezydent nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb. Głosuje się w godzinach od 6,00-20,00. głosujący musi mieć dokument tożsamości. Wyborca otrzymuje kartę do głosowania, i stawia znak X w lewej stronie. Znak X oznacza wybór listy i kandydata.

Wybory prezydenckie natomiast zarządza Marszałek Sejmu. Muszą się odbyć pomiędzy 100 a 75 dniem przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta. Okręg wyborczy to jednostka terytorialna w ramach której dokonywane jest obsadzanie określonej liczby mandatów. Jeśli chodzi o wybory do Sejmu, to okręgi wyborcze są wielomandatowe- zgodnie z zasadą proporcjonalności. W wyborach prezydenckich natomiast- skoro jest tylko jeden mandat do obsadzenia, to jeden okręg wyborczy obejmuje całe terytorium kraju.

 97. PROCEDURA USTALANIA WYNIKÓW WYBORÓW W RP.

stalanie wyników wyborów do Senatu

Dwóch( trzech) kandydatów, którzy otrzymali kolejno najwięcej ważnie oddanych głosów( system większości względnej). Jeżeli 2 lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów i kandydatów tych jest więcej niż mandatów do uzyskania, to o pierwszeństwie decyduje większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów otrzymał więcej głosów. Jeżeli liczba byłaby równa, to przewodniczący okręgowej komisji losuje.

Ustalanie wyników wyborów do Sejmu

a)        PKW ustala, które listy okręgowe przekroczyły 5%( koalicje 8%) zawiadamia o tym okręgowe komisje wyborcze. Jeżeli żadna nie przekroczyła lub tylko 1 to 3%( koalicje 5%)

b)        Podział mandatów przez okręgowe komisje wyborcze( według d’Hondta):

-           podział liczby głosów otrzymanych prze poszczególne listy kolejno przez 1,2,3,4 itd. Uporządkować te ilorazy od największych. Uwzględnić tyle ile przypada mandatów.

-           Każdej liście przyznaje się tyle mandatów ile spośród ustalonego powyżej sposobu szeregu przypada jej liczb kolejno największych.

-           Jeżeli w okręgu wyborczym pozostają mandaty nie obsadzone to dostają listy ogólnopolskie. Listy ogólnopolskie otrzymują mandaty, gdy okręgowe listy ich komitetów wyborczych otrzymały co najmniej 1 % głosów.

98. PROBLEMATYKA WAŻNOŚCI WYBORÓW. WAŻNOŚĆ WYBORÓW A WAŻNOŚĆ GŁOSÓW.

Weryfikacja czynności wyborczych odbywa się przy pomocy:

-           postępowania reklamacyjnego

-           skargi

-           odwołania di Sądu lub PKW

-           protestu przeciw ważności wyborów

Moment głosowania: początek możliwości protestu. Wybory są ważne jeżeli w ciągu 7 dni od ogłoszenia nie zostanie wniesiony protest do Sądu Najwyższego. Frekwencja wyborcza jest bez znaczenia dla ważności wyborów. SN wydaje opinię co di zasadności protestu i ocenę czy przestępstwo przeciw wyborom czy naruszenie przepisów ordynacji mogło mieć wpływ, bądź miało na wynik. SN ( w składzie 3 sędziów) podejmuje rozstrzygnięcie w formie uchwały w terminie 90 dni od dnia wyborów. Przestępstwo przeciw wyborom to ich fałszowanie, przeszkadzanie np.: tajności, naruszenie przepisów ordynacji dotyczących głosowania, ustalanie jego wyników lub wyników wyborów. Prawo wniesienia protestu ma pełnomocnik komitetu wyborczego. Gdy uznano nieważność wyborów Prezydent zarządza wybory ponownie lub jedynie wskazane uchwałą czynności wyborcze. Od ważności wyborów należy odróżnić ważność głosu np.: mieli więcej X. Wyborca otrzymuje kartę do głosowania, i stawia znak X w lewej stronie. Znak X oznacza wybór listy i kandydata

99. SPOSOBY UZUPEŁNIANIA SKŁADU SEJMU I SENATU.

Gdy wygasa mandat posła Marszałek Sejmu postanawia o wstąpieniu na jego miejsce kolejnego kandydata z tej samej listy wg najwyższej liczby głosów( jest to decyzja czysto formalna). Jeżeli obsadzenie mandatu do końca

byłoby niemożliwe z powodu braku kandydatów to mandat do końca nie obsadzony. W przypadku wygaśnięcia mandatu senatora muszą być przeprowadzone wybory uzupełniające, nie może wejść następny z listy, ponieważ zajmujący wolne stanowisko może być z innej partii niż ten, kto zwolnił miejsce. Wybory uzupełniające powinny się odbywać w ciągu 6 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji Sejmu.

100. KAMPANIA WYBORCZA W WYBORACH PARLAMENTARNYCH.

Jest to w potocznym języku akcja zmierzająca do określonego celu, zespół działań objętych jakimś wspólnym celem i jednym okresem, jej celem jest propagowanie przez dany komitet wyborczy jego programu, kandydatów oraz agitowanie za ich wyborem. Kampania wyborcza jest określona czasem- od dnia ogłoszenia zarządzenia Prezydenta o wyborach do 24 h przed dniem głosowania. Od 12 dnia przed wyborami aż do ich zakończenia zabrania się podawani do wiadomości publicznej wyników sondażu. Zakazy podczas kampanii: prowadzenie jej w zakładach pracy lub instytucji publicznej w sposób i formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie, zakaz na terenie jednostek wojskowych, zakaz wieszania plakatów haseł wyborczych na zewnątrz i wewnątrz budynków administracji rządowej i samorządowej oraz sądów. Ważnym elementem kampanii wyborczej są audycje radiowe i TV. Od 15 dnia przed wyborami do 24 h przed wyborami TVP i PR rozpowszechniają nieodpłatne audycje wyborcze a ich czas jest szczegółowo określony.

101. FINANSOWANIE WYBORÓW PARLAMENTARNYCH, A FINANSOWANIE PARTII POLITYCZNYCH.

Finansowanie wyborów.

Finansowanie wyborów jest uregulowane ordynacją wyborczą. Podstawowe źródło finansowania to budżet państwa, który opłaca: wydatki związane z zadaniami wyborczymi komisji i biur wyborczych, wydatki związane z zadaniami wyborczymi administracji rządowej i samorządowej, nieodpłatne audycje radiowe i TV. Wydatki ponoszone przez komitety wyborcze pokrywa się z ich własnych źródeł. Zakaz finansowania wydatków komitetów wyborczych z budżetu państwa, państwowe jednostki organizacyjne, budżet terytorialny, dotacje skarbu państwa, od osób zagranicznych w rozumieniu przepisów prawa dewizowego. Można przeprowadzać zbiórki publiczne. Podstawowa zasada finansowania to jawność( trzeba sporządzić sprawozdanie finansowe o źródłach pozyskanych funduszy)

Finansowanie partii politycznych

Wg ordynacji wyborczej, partii politycznej, której komitet wyborczy uczestniczył w wyborach, partii politycznej wchodzącej w skład koalicji wyborczej, a także komitetowi wyborczemu wyborców przysługuje prawo do dotacji z budżetu państwa, za każdy uzyskany mandat posła i senatora. Wydatki związane z dotacją podmiotową pokrywane są z budżetu państwa w części Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe. Dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do wysokości wydatków uwidocznionej w sprawozdaniu wyborczym.

 105. NABYCIE I UTRATA MANDATU POSŁA I SENATORA

Warunkiem uzyskania mandatu jest ważność wyborów. Status posła lub senatora otrzymuje się z chwilą wyborów. PKW wydaje zaświadczenie wybranym w wyborze. Mandat wygasa:

-           z chwilą odmówienia przyjęcia ślubowania

-           w skutek utraty prawa wybieralności, może wynikać z orzeczenia kary pozbawienia praw publicznych lub decyzji sądu o ubezwłasnowolnieniu

-           w skutek orzeczenia kary wybierania przez Trybunał Stanu

-           zasada inkompilibitas

           w sensie przedmiotowym- że poseł ani senator nie mogą prowadzić działalności gospodarczej

           w sensie podmiotowym- wynika z zatrudnienia, że poseł nie może być np.: pracownikiem NIK-u, sędzią, urzędnikiem służby cywilnej

-           z chwilą złożenia niezgodnego z prawem orzeczenia lustracyjnego

-           w momencie śmierci