12. CEHCY MATERIALNE I FORMALNE KONSTYTUCJI
cechy formalne konstytucji:
szczególna nazwa tylko ta ustawa ma taką nazwę czyli Konstytucja. We Francji szczególna nazwą była karta konstytucyjna
szczególny tryb uchwalania zmiany najstarszą formą to oktrojowanie( nadanie). Mamy 3 podstawowe modele:
I uchwalanie przez suwerena czy lud
II uchwalanie konstytucji przez konstytuantę, konstytuanta powołana wyłącznie w celu uchwalania konstytcji
III uchwalenie przez parlament nie będący konstytuantą
szczególna moc prawna
- jest to akt, który zajmuję I miejsce w hierarchii źródeł prawa
- odsyła ona do aktów wykonawczych
- jej najwyższą moc reguluje również wstęp do Konstytucji
- wskazuje ona jakie organy mogą wydawać inne akty prawne
szczególna treść Konstytucji
13.GENEZA KONSTYTUCJI WSPÓŁCZESNEJ
W dniu 2 kwietnia 1997 roku Zgromadzenie Narodowe rozpatrzyło poprawki wniesione przez prezydenta i w trzecim czytaniu ustaliło ostateczny tekst Konstytucji. Referendum konstytucyjne wyznaczono na 25 maja 1997 roku. Kampania referendalna miała bardzo ostry charakter, gdyż opozycja pozaparlamentarna nawoływała do głosowania „nie” i odrzucenia Konstytucji. W dniu 16 lipca 1997 roku Konstytucja została ogłoszona w Dzienniku Ustaw i weszła w życie po upływie 3 miesięcy od jej ogłoszenia tj. 17 października 1997r. Konstytucja składa się ze wstępu i 243 artykułów ujętych w 13 rozdziałach
14. SPOSOBY UCHWALANIA KONSTYTUCJI
1) najstarszy sposób uchwalania- konstytucja oktrojowana-( charakterystyczna dla początku XIX w.- konstytucja Ludwika XVIII, konstytucja Prus i Austrii)
2) uchwalanie przez parlament- uchwała obydwu izb parlamentu
1921 r. Konstytucja uchwalona przez połączone izby parlamentu
3) uchwalona przez tzw. Konwencje( jest to przedstawicielstwo, którego wyłącznym zadaniem jest uchwalenie konstytucji- działa obok parlamentu.
Obecnie najczęstszym sposobem uchwalania konstytucji jest uchwalanie przez referendum, przy czym decyzja przez referendum może być poprzedzona przyjęciem projektu przez parlament. Nasza obecna konstytucja była uchwalana w ten sposób. Zgromadzenie Narodowe opracowało projekt, potem go uchwaliło a następnie poddano referendum. 30% uprawnionych zdecydowało o przyjęciu tej konstytucji.
Inne sposoby uchwalania konstytucji to konstytucja RFN uchwalona w sposób szczególny 55 osobowa reprezentacja landów. Najpierw była konstytucja a porem RFN. Konstytucja Prus 1850r. również powstała w porozumieniu króla z parlamentem
SPOSOBY UMIESZCZANIA ZMIAN W TEKŚCIE KONSTYTUCJI
Techniczny sposób wprowadzania zmian:
- dokonując zmian w konstytucji wykreślamy dotychczasowe rozwiązania albo między dotychczasowe dopisujemy coś nowego( metoda powszechnie stosowana w Europie)- inkorporacja( wcielenie, włączenie do jakiejś całości)
- pierwotnego tekstu konstytucji nie rusza się, zmiany dopisuje się na końcu jako poprawki z określonymi numerami( system amerykański).
Zmiany do konstytucji mogą być w formie:
poprawek do konstytucji( w USA)
wprowadzenie nowego tekstu na miejsce starego( w Polsce jeszcze nie było zmiany), który zostaje wymazany( inkorporacja)
zmian w konstytucji tylko w formie zapisu, że „ zmiana z dnia...” ale nie ma konkretnego tekstu zmiany ( Czechosłowacja)
zmiana konstytucji to art. 235 konstytucji
19. SPOSOBY WEJŚCIA W ŻYCIE KONSTYTUCJI
Wejście w życie( nabranie mocy obowiązującej) jest określone w przepisach końcowych ( art. 243- po 3 miesiącach). Jest to formalne obwiązanie i jest to zwykle dzień ogłoszenia w dzienniku urzędowym( promulgacyjnym), jednak faktycznie termin wchodzenia w życie konstytucji następuje w momencie wydania ustaw zwykłych, które konkretyzuje postanowienie konstytucji. 3 sposoby:
- wejście w życie regulowane odrębną ustawę konstytucyjną
- wejście wżycie regulowane jej postanowieniami końcowymi
- wejście w życie regulowane w sposób ogólny przez samą konstytucję, a ustawa zwykła szczegółowo normuje wprowadzenie nowej ustawy zasadniczej
KRYTERIA WYRÓŻNIENIA ZASAD KONSTYTUCYJNYCH
Najważniejsze rozstrzygnięcia charakteryzujące ustrój państwa, jego formę, system prawny który odnosi się do ochrony konstytucji, wolności i prawa międzyludzkich jednostki. Zasady te:
- wyznaczają kierunek działań prawodawczych
- wskazują sposoby ukształtowania poszczególnych instytucji prawnych np. pojęcie wolności
- wymierzają istotny wpływ na proces interpretacji
- wskazują kierunki stosowania prawa, mówią w jaki sposób należy czynić użytek z tzn. luzów decyzyjnych
- mówią w jaki sposób należy czynić użytek z przysługujących poszczególnych podmiotów praw podmiotowych
Rola zasad:
zawierają idee przewodnie konstytucji, należy wyjąć je przed nawias i wyodrębnić spośród innych przepisów prawnych
charakteryzuje je niezmienność albo relatywne zmienności, trwałość pełne lub nawet podwyższone
Zasady ustrojowe najbardziej podstawowe:
1) zasada suwerenności Narodu
2) zasada niepodległości i suwerenności Państwa
3) zasada demokratycznego państwa prawnego
4) zasada społeczeństwa obywatelskiego
5) zasada podziału władz
6) zasada społecznej gospodarki rynkowej
7) zasada przyrodzonej godności człowieka