Kiedy używamy terminu „prawo”?

• porządku prawnym tworzonym i

• prawo natury

• poszczególne gałęzie i dziedziny prawa

• konkretne uprawnienia i obowiązki

Prawo materialne –ogół norm prawnych, obowiązki i uprawnienia podmiotu oraz ewentualne sankcje za nieprzestrzeganie. Np. prawo karne materialne, prawo cywilne materialne, prawo materialne administracyjne.

Prawo formalne –tryb postępowania przed organami władzy publicznej. Np. kodeks postępowania karnego, kodeks postępowania cywilnego.

Prawo przedmiotowe –ogół norm składa się na system prawa zarówno obowiązującego tu i teraz, jak obowiązującego dawniej, a nawet takiego, którego obowiązywanie się dopiero postuluje. Np. „polskie prawo karne”, „prawo europejskie”, „dobre prawo winno być sprawiedliwe”.

Prawo podmiotowe –zespół uprawnień służących podmiotom prawa w ich wzajemnych relacjach. Np. „nabyłem prawo do emerytury”, „prawo obywatelskie”, „prawo własności”.

FUNKCJE PRAWA.

1. Funkcja organizacyjna – prawo reprezentuje ład , porządek i organizacje. Zapewnić opanowanie chaosu i stworzyć porządek wzajemnych oddziaływań .

2. Funkcja ochronna – prawo ma chronić egzystencje biologiczna ludzi.

3. Funkcja kontrolna – prawo formułuje wiążące reguły postępowania i przewiduje sposoby reakcji, kontrola zachowań poprzez prawo.

4. Funkcja represyjna – prawo przewiduje możliwości uruchomienia aparatu przymusu państwa, z którego pomocą eliminuje się zachowania zagrażające wartościom chronionym przez prawo.

5. Funkcja rozstrzygania konfliktów – prawo stwarza procedury rozstrzygania sporów

6. Funkcja partycypacyjna –pośredni wpływ na rządzenie krajem.

7. Funkcja wychowawcza –wdrażać określone wartości moralne. Prawo może działać prewencyjnie ( zapobiegawczo ) i niekiedy resocjalizacyjnie.

8. Funkcja dynamizacyjna –promowanie zmian w różnych sferach życia społecznego.

9. Funkcja dystrybutywna –rozdziału w społeczeństwie różnego rodzaju dóbr i ciężarów

WYPOWIEDZI DYREKTYWALNE I ICH RODZAJE

Wypowiedź to akt mowy dokonywany przez kogoś w określonym języku.

1/ opisowe - Stwierdza że tak a tak jest, a tak ,a tak nie jest

2/pozaopisowe - Jej funkcją nie jest informowanie o rzeczywistości

Wypowiedzi dyrektywalne : mają wpływać na zachowania osób do których są skierowane, pełnią rolę sugestywną.

Dyrektywy celowościowe– odpowiednik norm hipotetycznych; wypowiedź w jakimś sensie doradcza.

Dyrektywa może wyznaczać warunki konieczne lub wystarczające do zrealizowania określonego

stanu rzeczy. Zwykle chodzi o wskazanie zespołu warunków koniecznych albo alternatywnych

warunków wystarczających.

Norma postępowania– jest to wypowiedź Z/N określonemu podmiotowi w określonych okolicznościach określone zachowanie

ADRESAT -> OKOLICZNOŚCI -> NAKAZ/ZAKAZ -> ZACHOWANIE SIĘ

MUSZA BYĆ TE 4 ELEMENTY. JEŚLI ICH NIE MA TO WYPOWIEDŹ NIE JEST NORMĄ POSTĘPOWANIA !

Warunki determinujące skuteczność normy postępowania

1. Precyzja wypowiedzi

2. Jednoznaczność wypowiedzi

3. Bezpośredniość wskazania adresata, okoliczności i zachowania

Postać słowna normy postępowania

• wypowiedź rozkazująca np. przyjdź tu! ;

• wypowiedź hipotetyczna( odpowiednik dyrektywy celowościowej ) „(W każdym przypadku – zwrot kwantyfikujący, zwykle domyślny)

• wypowiedź kategoryczna ( stosowane przez polskiego ustawodawcę ) „ Każdy kto jest A i ma cechy C, w okolicznościach W powinien czynić ( albo: nie czynić ) Z”

OBOWIĄZYWANIE NORMY

Trzy sposoby uzasadniania normy obowiązywania

Tetyczny– spełnionych jest pięć warunków.

Warunek 1–właściwie ustanowiona przez kompetentny organ

Warunek 2 - urzędowo ogłoszona

Warunek 3 –nie została formalnie uchylona /derogowana

Warunek 4 –nie jest sprzeczna z żadną inną prawnie obowiązującą normą lub jeżeli

jest sprzeczna, to nie straciła mocy obowiązującej na podstawie przyjętych reguł

walidacyjnych

Warunek 5 – obowiązującymi normami są uznane według przyjętych reguł walidacyjnych –

konsekwencje norm wyrażonych expressis verbis( WPROST ) w przepisach aktów

prawotwórczych.

Aksjologiczny– świetle przyjmowanych ocen czyny nakazywane uznawane są za dobre, a czyny zakazane – za złe, lub też, co ma

miejsce znacznie częściej, przewidywane skutki danych czynów uważane są za złe czy dobre z określonego punktu widzenia.

Behawioralny- do których adresaci się stosują.

Rodzaje norm postępowania

Sposób określania adresata normy

• Normy generalne – określają adresata nazwą generalną

• Normy indywidualne – określają adresata nazwą indywidualną, czyli taką, która wymienia adresata z imienia i nazwiska

Sposób określania zachowania adresata normy

• Normy abstrakcyjne – niezindywidualizowany np. nie wolno zabijać człowieka, trzeba zapłacić podatek od nieruchomości.

• Normy konkretne –zindywidualizowany, np. każdy musi zapłacić 30 zł za wdychanie świeżego powietrza w dniu 06.0.666.

Dla kogo normodawca stanowi normy

• Autonomiczne- dla samego siebie ( np. normy moralne )

• Heteronomiczna –dla innych podmiotów

Zakres zastosowania norm

Zakres zastosowania danej normy- możliwe sytuacje, w których norma znajduje zastosowanie.

Zakres zastosowania danej normy zawiera:

1. Wskazanie adresata normy oraz jego cechy

2. Może także szczegółowo wskazywać : Cel, sposób działania podmiotu prawa

3. Stany, zjawiska lub wydarzenia w stosunku do adresata zewnętrzne:

4. Okoliczności

Zakres normowania normy- klasa możliwych przyszłych zachowań adresata nakazywanych albo zakazywanych przez daną normę.

Norma postępowania

Adresat -> Okoliczności ->Nakaz/Zakaz -> Zachowanie się

Zakres ZASTOSOWANIA -----------Zakres normowania

Norma prawna - norma postępowania ustanowiona ( lub uznana ) przez kompetentny organ władzy publicznej.

Norma sankcjonowana -nakaz bądź zakaz powinnego zachowania

Norma sankcjonująca - hipoteza określa fakt naruszenia normy sankcjonowanej, a dyspozycja jest właściwą sankcją przedstawioną jako sposób postępowania.

Norma sankcjonowana Norma sankcjonująca

Norma lex imperfecta - naruszenie takiej normy nie spowoduje na gruncie przepisów prawnych negatywnych skutków dla osoby, która ją złamała.

Normy interwencyjne – normy, których ówczesne zrealizowanie potrzebne jest do zrealizowania normy sankcjonującej.

Normy postsankcjonujące - nakładają obowiązek zareagowania na zrealizowanie normy sankcjonującej. Bez funkcjonowania tego rodzaju norm norma sankcjonująca na ogół nie miałaby realnej doniosłości.

Rodzaje norm postępowania

Norma merytoryczna –treść merytorycznie określona. Normy te nakazują lub zakazują

określonym adresatom postąpić w określony sposób, w określonych okolicznościach, przy czym mogą

one pozostawiać adresatom wybór sposobu realizacji danego stanu rzeczy.

Norma kompetencyjna - nakłada na inny podmiot obowiązek reagowania w określony sposób na dokonanie czynności, wskazuje podmiot, przedmiot i sposób dokonania czynności konwencjonalnej (np. sposób wydania wyroku, decyzji),

Podmiotom A jako adresatom nakazuje pewne zachowanie C w okolicznościach, gdy jakiś określony podmiot B dokona jakiejś

określonej czynności konwencjonalnej K.

Rodzaje czynności

1. Czynność K musi spełniać dwa warunki:

• Mieć charakter czynności konwencjonalnej ( przyznany jej przez odpowiednie

reguły sensu) ,

• A na dodatek w przypadku norm kompetencyjnych funkcjonujących w systemie

prawnym musi to być czynność nie zakazana przez prawo

2. Czynność C może być albo zwykłą czynnością psychofizyczną, albo czynnością

Konwencjonalną

Możliwe sytuacje prawne podmiotu kompetentnego

1. Obok normy kompetencyjnej obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.

• Obowiązek skorzystania z kompetencji jest całkowicie obiektywny

• Uznanie, że zostały spełnione okoliczności wymagające realizacji tego obowiązku, jest

zależne od podmiotu kompetentnego- w takiej sytuacji znajdują się na ogół wyższe

organy państwa.

Przykład sytuacji 1

Prezydent wyznaczył na określony dzień termin wyborów, a wiec odpowiednie podmioty ( wcześniej

wyposażone w odpowiednie kompetencje ) muszą podjąć pewne działania, a moment ich podjęcia

jest niezależny od jakiegokolwiek stopnia uznania ze strony tych podmiotów.

2. Nie obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.

3. Obowiązuje norma, która w określonych okolicznościach zakazuje podmiotowi kompetentnemu skorzystania z normy kompetencyjnej.

Pojęcie i rodzaje systemów

System- to całość złożona z powiązanych ze sobą wedle pewnych zasad elementów.

Podział ze względu na Genezę systemu:

• System naturalny

• System sztuczny

Cechy elementów składających się na dany system

• System realny- składa się z realnie, materialnie istniejących obiektów.

• System nominalny –twory kulturowe, wartość, normy, pojęcia abstrakcyjne

System prawny- Odpowiednio uporządkowany zbiór norm prawnych.

• Normy te są powiązane ze sobą treściowo

• Normy postępowanie nie są między sobą niezgodne(regulują to reguły kolizyjne)

Wyróżnia się trzy podstawowe reguły kolizyjne

• Chronologiczną – norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą, późniejsza nie może być niższa od wcześniejszej.

• Merytoryczną – norma regulująca sytuację szczególną uchyla normę ogólną. Działa tylko w swoim zakresie, nie uchyla całej. Specjalistyczna musi być niższa od generalnej. Musi zostać wprowadzona w tym samym czasie bądź później niż generalna.

• Hierarchiczna – wyższa uchyla normę hierarchicznie niższą. Musi być jawne stwierdzenie odmienności szebli.

Kolizje reguł kolizyjnych:

hierarchiczna (wygrywa) chronologiczna
za zobowiązującą uznaje się normę hierarchicznie wyższą

merytoryczna (wygrywa) chronologiczna
za zobowiązującą uznaje się tę normę lex specialis

merytoryczna hierarchiczna (wygrywa)
za zobowiązującą uznaje się tę normę hierarchicznie wyższą

„lex benignior” należy uznać za wiążącą normę mniej surową w stosunku do sprawcy jakiegoś czynu.

„lex posterior generalis non derogat legi priore specialis norma ogólna późniejsza nie uchyla normy szczególnej wcześniejszej.

Akt prawny

• Szerokie – akt wyrażający każdą normę

• Wąskie- akt wyrażający tylko normy indywidualne i konkretne

Akty obowiązujące na obszarze działania organów, które je wydały.

• Uchwały rady gminy

• Przepisy porządkowe wydawane przez radę gminy

• Przepisy porządkowe wydawane przez wójta w formie zarządzenia

• Uchwały rady powiatu

• Powiatowe przepisy porządkowe wydawane przez radę powiatu

• Akty prawa miejscowego wydawane przez sejmik województwa

• Akty prawa miejscowego wydawane przez wojewodę oraz organy administracji niezespolonej

• Rozporządzenia porządkowe wydawane przez wojewodę

Akty normatywne powszechnie obowiązujące w RP:

• Konstytucja RP

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą ustawy

• Ustawy

• Rozporządzenia z mocą ustawy Prezydenta RP zatwierdzone przez Sejm

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe bez upoważnienia ustawy

• Rozporządzenia (wykonawcze)

• Układy zbiorowe pracy

• Umowy Rady Ministrów z Kościołami nierzymskokatolickimi

• Regulaminy Sejmu i Senatu

• Akty prawa miejscowego (tylko na określonym terenie)

Więzi między elementami systemu prawa

• Kompetencyjne (dynamiczne)

• Treściowe (statyczne)

Więź kompetencyjna–ustawiane na podstawie innych norm, jako udzielających kompetencji normodawczych do ich ustanowienia.

Dynamiczny system prawa – system norm powiązanych więzią kompetencyjną.

Więź treściowa- powiązania treściowe, porządkujące normy systemu w dwojaki sposób.

1. Normy tworzą zbiór spójny.

2. Na podstawie należących do systemu norm naczelnych zalicza się do danego zbioru także konsekwencje owych norm naczelnych (lub też konsekwencje innych norm uprzednio zaliczonych do systemu)

Statyczny system prawa – zbiór norm uporządkowanych więzią treściową.

Gałęzie prawa – wynik treściowego powiązania norm

GAŁĘZIE PRAWA

Klasyczne gałęzie prawa:

• Prawo cywilne

• Prawo karne

• Prawo administracyjne

Metody regulacji prawnej:

Metoda cywilistyczna:

• Pozycja stron równorzędna. Brak pozycji władczej

• Dobrowolne nawiązanie stosunku.

• Przedmiot i treść stosunku określane swobodnie.

Metoda penalna(KARNA):

• Popełnienie czynu zabronionego

• Brak równorzędności. Państwo działa za pośrednictwem organów, które zajmują pozycje władcze.

• Sankcje mają charakter egzekucyjny, posiłkowo – karny

Metoda administracyjna:

• Strony nie są równorzędne. Władza- pozycja władcza.

• Może nie być dobrowolne. Wynikać może z jednostronnej decyzji organu albo z mocy prawa.

• Sankcje mają charakter egzekucyjny, posiłkowo – karny

Formy ogłaszania aktów w RP:

1. Zamieszczanie aktów w dziennikach urzędowych

2. Obwieszczenie i zarazem w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie

3. Obwieszczenie i zarazem w środkach masowego przekazu

Dzienniki urzędowe:

• Dziennik Ustaw RP

• konstytucje,

• ustawy,

• rozporządzenia z mocą ustaw,

• umowy międzynarodowe,

• rozporządzenia Prezydenta RP, Premiera, Rade Ministrów lub jej członków, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

• orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,

• akty dotyczące ogłoszonego stanu wojny i zawarcia pokoju,

• akta dotyczące referendum, wyborów parlamentarnych lub prezydenckich,

• akta ogłoszenia stanu wojennego, wyjątkowego i stanu klęski żywiołowej.

• Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”

• zarządzenia Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów,

• orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aktów normatywnych,

• uchwały Rady Ministrów,

• niektóre uchwały Sejmu i Senatu RP,

• akty dotyczące powołania premiera, odwołania rządu, powołania urzędników na wyższe stanowiska.

• Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej

• Dzienniki urzędowe urzędów centralnych

• Wojewódzkie dzienniki urzędowe

Dzienniki urzędowe poszczególnych ministrów odpowiedzialnych za resorty administracyjne. Ogłasza się w nich treści aktów prawnych wydanych przez poszczególnych ministrów lub kierowników urzędów centralnych. Dotyczą spraw resortowych, Mogą zawierać również uchwałę rządu uchylająca zarządzenie danego ministra.

Tekst autentyczny – akt normatywny opublikowany do informacji publicznej przez odpowiedni organ np. strona Rządowego Centrum Legislacji.

Tekst nieautentyczny – akt normatywny opublikowany do informacji publicznej przez nieodpowiedni podmiot np. Internetowy System Aktów Prawnych, książkowe teskty aktów prawnych.

IGNORANTIA IURIS NOCET (IGNORANTIA IURIS NEMINEM EXCUSAT) – nieznajomość prawa szkodzi.

ZAKRESY OBOWIĄZYWANIA PRAWA

• terytorialnym (przestrzennym)

• osobowym (personalnym)

• czasowym (temporalnym)

TERYTORIALNY ZAKRES OBOWIĄZYWANIA

W skład terytorium wchodzą wydzielone granicami państwa: - przestrzeń lądowa - przestrzeń morska - przestrzeń powietrzna

Akty normatywne wydawane przez organy centralne obowiązują na całym terytorium danego państwa, chyba że same stanowią inaczej.

Prawo obowiązuje wszystkie te osoby, które znajdują się na jego terytorium, bez względu na ich przynależność państwową.

Status prawny ludzi przebywających na terenie danego państwa.

OBYWATELE + INNE OSOBY PRZEBYWAJĄCE NA TERYTORIUM PAŃSTWA

1. Cudzoziemcy i apatrydzi stale zamieszkujących na terytorium państwa

2. Cudzoziemcy i apatrydzi czasowo przebywający na obcym terytorium państwowym

3. Cudzoziemcy posiadający specjalny status prawny

Obywatelstwo – węzeł prawny łączący osobę fizyczną z państwem.

Sposoby nabycia obywatelstwa:

Pierwotny nabycie obywatelstwa następuje z mocy prawa.

• prawo krwi- obywatelstwo rodziców

• prawo ziemi –nabycie obywatelstwa przez urodzenie na terytorium państwa

Urodzenie – jedyny znany rodzaj nabycia obywatelstwa w sposób pierwotny

Pochodny: Nabycie obywatelstwa następuje z mocy decyzji właściwego organu

• Naturalizacja – osiedlenie się

• Małżeństwo

• Repatriacja – powrót do ojczyzny

Cudzoziemiec -Osoba fizyczna, która nie ma obywatelstwa państwa na terenie którego przebywa.

Apatryda (bezpaństwowiec)

Cudzoziemcy uprzywilejowani Dyplomaci państw posiadających swoje przedstawicielstwa w kraju pobytu

Korzystają oni ze specjalnych immunitetów i przywilejów.

1. Immunitet nietykalności (zakaz stosowania środków przymusu)

2. Jurysdykcyjny (wyłącznie spod jurysdykcji państwa przyjmującego)

Przesłanki utraty obywatelstwa:

• Nabycie obcego obywatelstwa

• Zrzeczenie się obywatelstwa

• Zawarcie związku małżeńskiego

• Wstąpienie do służby wojskowej lub państwowej obcego państwa

• Odmowa spełnienia obowiązku służby wojskowej

• Pozbawienie obywatelstwa

Temporalny zakres obowiązywania

Zwrot „ustawa (akt normatywny) obowiązuje”

Zwrot „ustawa (akt normatywny) weszła w życie”

Zwrot „ustawa (akt normatywny) znalazł zastosowanie”

Ogłoszenie aktu ------------ wejście w życie ---------------- znalezienie zastosowania------>

Dwa Rodzaje Decyzji Odnośnie Terminu Wejścia W Życie Aktu

1. Akt wchodzi w życie z dniem ogłoszenia(, jeżeli ogłoszenie jest warunkiem koniecznym nabycia przez ten akt mocy obowiązującej) albo z dniem ustanowienia(, jeżeli moc obowiązująca aktu nie jest uwarunkowana jego ogłoszeniem) - w tym przypadku decyduje data, jaką nosi dziennik urzędowy, w którym publikowany jest akt normatywny, albo data ustanowienia aktu.

2. Akt wchodzi w życie w jakimś terminie późniejszym niż dzień jego ogłoszenia( czy ustanowienia) a więc vacatio legis- spoczywanie prawa.

Zasada „lex retro non agit” – prawo nie działa wstecz. Ustawodawca nie może ustanawiać przepisów prawa, które wiązałyby skutki prawne ze zdarzeniami prawnymi mającymi miejsce w przeszłości. Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba, że to wynika z jej brzmienia lub celu”.

Za dopuszczalne i akceptowalne uznaje się nadanie mocy wstecznej aktowi prawotwórczemu, gdy chodzi wyłącznie o przyznanie podmiotom dodatkowych uprawnień lub zniesienie ograniczeń wolności.

Język prawny

1. W postaci surowej-, jako język przepisów, język tekstów prawnych

2. Jako język norm prawnych

Język prawniczy: język, w którym formułuje się wypowiedzi o prawie obowiązującym

Charakterystyka języka tekstów prawnych:

• Język ogólny

• Składają się z przepisów

• Kształt graficzny

• Podlega zmianom

Przepis prawny- Zdanie w sensie gramatycznym

Quasi-idiomatyczność wyrażeń tekstu prawnego

Np. ’’ komornik wszczyna postepowanie egzekucyjne’’ Jak rozumiemy te zdanie?

*Na gruncie języka ogólnego(opis czynności komornika)

*Na gruncie języka prawnego( komornikowi nakazane jest wszczęcie postepowania egzekucyjnego)

Stanowienie pozytywne – stanowienie novum normatywnego (dodawanie kolejnych artykułów) np.

Nowelizacja – zmiana brzmienia artykułu (liczba przepisów jest identyczna, ale zmienia się treść niektórych artykułów)

Derogacja – uchylenie poszczególnych przepisów

Uchylenie albo zmiana treści przepisu upoważniającego

Ustawa – przepis P upoważnia do wydania rozporządzenia 1,2,3:

Rozporządzenie 1 Rozporządzanie 2 Rozporządzenie 3

JEŻELI UCHYLA SIĘ AKT UPOWAŻNIAJĄCY, WSZYSTKIE INNE PRZEPISY UPOWAŻNIONE PRZEZ TEN AKT RÓWNIEŻ ZOSTAJĄ UCHYLONE!

Desuetudo – Długotrwałe niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce określonej normy prawnej, skutkuje utratą przez nią mocy obowiązującej.

POŻĄDANE CECHY JĘZYKA TEKSTÓW PRAWNYCH

Adekwatność – wiernie wyrażać zamysł prawodawcy

PRECYZJA – unikanie wieloznaczności i terminów nieostrych
ELASTYCZNOŚĆ –tekst uwzględniał różnorodność i zmienność sytuacji, które podlegają unormowaniu

Komunikatywność– zrozumienie

Zwięzłość–zawiera wszystkie, ale zarazem wypowiedzi niezbędne

WYKŁADNIA

Nadawca (N) -> komunikat nadany (KN) -> wyrażenie (W) -> komunikat odebrany (KO) -> odbiorca (O).

Przepis prawny P -> interpretacja ->norma prawna 1 -> wykładnia ->norma prawna 2

Przepis o treści „ nie przechodzić przez posesje” -> interpretacja ->norma prawna 1 „ każdemu w każdych okolicznościach zakazane jest przechodzenie przez posesje” -> wykładnia ->norma prawna 2 „Każdemu w każdych okolicznościach zakasuje się przejeżdżania przez posesję”

Wykładnia prawa
PRAGMATYCZNE – zespół czynności odnoszących się do jakichś wyrażeń

APRAGMATYCZNE – rezultat czynności dokonywanych w stosunku do jakichś wyrażeń, polegający na jakichś treściach przypisywanych tym wyrażeniom

Wykładnia merytoryczna:

• W ujęciu pragmatycznym –zespół czynności interpretacyjnych zrealizowany zgodnie z przyjętymi w naszej kulturze prawnej regułami

• W ujęciu apragmatycznym – otrzymany rezultat jest wynikiem rzeczywiście poprawnego zastosowania kulturowo zaakceptowanych reguł

Wykładnia formalna:

• W ujęciu pragmatycznym – zespół czynności interpretacyjnych realizowanych przez jakiś wyróżniony prawnie podmiot – np. sąd

• W ujęciu apragmatycznym – rezultat interpretacji zrealizowanej przez ten podmiot w procesie stosowania prawa

Wykładnia autentyczna:

• Dokonywana przez ten podmiot, który ustanowił dany przepis.

• W obrębie tego rodzaju wykładni można wyodrębnić wykładnie równoległą– ustawodawca stanowiąc dany akt prawny, w jego tekście zawiera definicje legalne, z których odtwarza się normy nakazujące używania zwrotu w takim a takim znaczeniu.

Wykładnia doktrynalna:Dokonywana przez przedstawicieli doktryny prawniczej

Wykładnia subiektywna:Odtworzenie intencji znaczeniowej prawodawcy

Wykładnia obiektywna:Odtworzenie znaczenia na gruncie reguł języka, niezależnie od intencji znaczeniowych twórcy

Wykładnia statyczna:Tekst prawny ma tylko jedno znaczenie

Wykładnia dynamiczna:Tekst prawny może zmieniać swoje znaczenie zależnie od zmian w języku albo zmian w systemie wartości

Wykładnia abstrakcyjna:Dokonywana w oderwaniu od konkretnej sprawy

Wykładnia operatywna: Dokonywana przy rozpatrywaniu konkretnej sprawy

Derywacyjna koncepcja wykładni prawa

Cechy charakterystyczne tej koncepcji :

KONCEPCJA NORMATYWNA – wskazuje zespól reguł interpretacyjnych postulowanych, zalecanych czy narzucanych do stosowania, a podbudowanych lub skomentowanych twierdzeniami o zachowaniach się interpretacyjnych lub o właściwościach tekstów prawnych, lub o stopniu społecznej akceptacji tych reguł.

KONCEPCJA UNIWERSALISTYCZNA – formułuje reguły, które mają być skuteczne zarówno dla wykładni doktrynalnej, jak i dla wykładni realizowanej w praktyce stosowania prawa.

KONCEPCJA SENSUALISTYCZNA – interpretacji podlegają wszystkie wyrażenia bez względu na stan świadomości percepcyjnej podmiotu stykającego się z tekstem

11 dyrektyw ogólnych wykładni derywacyjnej ( czyli 11 zasad jak należy czytać treść tekstów prawnych )

Dyrektywa 1 – procesowi wykładni należy poddać każdy przepis prawny w celu zrozumienia go ( ustalenia treści niezależnie od stopnia jego rozumienia prima facie )

Dyrektywa 2 – każdą decyzję kończącą wykładnię i decyzje kończące poszczególne fragmenty wykładni należy uzasadnić

Dyrektywa 3 – na wstępie wykładni należy określić moment interpretacyjny ( „Mi”), do którego odnosi się aktualności obowiązywania i kształtu słownego przepisu interpretowanego

Dyrektywa 4 – („ Mi”) przepisu uzupełniającego ( i modyfikującego ) powinien być zgodny z „Mi” przepisu zrębowego ( i centralnego )

Dyrektywa 5 – dla oficjalnego ustalenia „Mi” należy korzystać z tekstu pranego opublikowanego w oficjalnym publikatorze prawnym

Dyrektywa 6 – nieoficjalne publikacje przepisów prawnych można traktować wyłączne jako środek pomocniczy – wymagają weryfikacji

Dyrektywa 7 – dla oficjalnego ustalenia MI należy korzystać z ogłoszonego tekstu jednolitego

Dyrektywa 8 – tekst ujednolicony należy traktować jako środek pomocniczy

Dyrektywa 9 – w toku wykładni należy pomocniczo korzystać z zasad legislacji, zwłaszcza z zasad techniki prawodawczej

Dyrektywa 10 – należy pomocniczo uwzględnić dokonania doktryny w przypadku pełnej zgodności należy potraktować je jako aktualnie wiążące

Dyrektywa 11 – w toku interpretacji należy w sposób wiążący uwzględniać dyrektywy wprost dotyczące interpretacji albo liczenia się z cudzymi decyzjami interpretacyjnymi ( w wyznaczonym zakresie ), jeśli dyrektywy te mają charakter norm prawnie obowiązujących

______________________________________________________________________________________________________

Tekst jednolity – sporządzony przez upoważniony do tego organ i urzędowo ogłoszony tekst aktu normatywnego ze wszystkimi zmianami, które zostały wprowadzone do tego tekstu przez prawodawcę do momentu ogłoszenia tekstu jednolitego albo jakiegoś innego momentu, który wskazuje organ ogłaszający tekst.

Tekst ujednolicony - tekst, w którym naniesiono zmiany dotyczące danego aktu normatywnego, ale sporządzony przez podmiot/podmioty, które nie są do tego upoważnione. Nie mają charakteru urzędowego, nie są tekstami autentycznymi. ( np. program lex )

Fazy Wykładni

1. Porządkująca – nie musi poprzedzać kolejnych faz wykładni; może wystąpić również w fazie rekonstrukcyjnej,

1. Ustaleniu aktualności obowiązywania przepisu

2. Ustaleniu kształtu słownego

1. Rekonstrukcyjna – rozpoczyna merytoryczną pracę nad zrozumieniem danego przepisu.

2. Percepcyjna – faza ta zawsze występuje po fazie rekonstrukcyjnej; sprowadza się do ustalenia znaczenia normy

W fazie percepcyjnej wykładni stosuje się następujące reguły :

1. Sprawdzamy czy w tekście prawnym jest definicja prawna, jeśli jest definicja – przyjmujemy znaczenie

2. Jeśli nie ma definicji prawnej sprawdź czy jest związanie cudzą decyzją interpretacyjną

3. Jeśli nie ma to odwołaj się do języka prawniczego

4. Jak zawiodły cię 3 pierwsze to odwołaj się do słownika języka polskiego

Wykładnia funkcjonalna spełnia cztery funkcje

1. Wyboru między dopuszczalnymi rezultatami wykładni językowej

2. Potwierdzenia wyników wykładni językowej – interpretator uzyskał normę jednoznaczną, ale stosuje reguły funkcjonalne aby wskazać że rezultat wykładni językowej był poprawny

3. Niezbędne uzupełniania rezultatów wykładni językowej

4. Korygowania rezultatu wykładni językowej