Łowiectwo

WYKŁAD 1 ( 5.IV.2013 ); WYKŁAD 2 ( 12.IV.2013 )

W lesie występują zwierzęta i zwierzyna ( nie mówić zwierzyna łowna!!!)

Myślistwo a łowiectwo

- myślistwo jest częścią łowiectwa

MYŚLIWSTWO – całokształt zagadnień obejmujących z wykonania polowania, obejmujących szereg umiejętności i wiedze ( podchodzenie, tropienie, odstrzał, preparowanie trofeów, znajomość broni, psów myśliwskich, etyka i kultura)

ŁOWICTWO – ochrona zwierząt łownych i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz racjonalnej gospodarki rolnej leśnej i rybackiej ( Ustawa Prawo łowieckie z 1995 r.)

Aldo Leopold – Game management

WILDLIFE MANAGEMENT - Art of making the land produce wildlife (zarządzanie bezpośrednie i pośrednie)

Cele łowiectwa:

• Pierwotnym celem było zdobywanie mięsa, futer i skór

• Obecnie:

• Zachowanie rodzimych gatunków zwierząt

• Utrzymanie i zagospodarowanie biotopów zwierząt

• Zachowanie właściwej jakości osobniczej oraz dobrej zdrowotności osobników

• Ograniczenie konfliktów zwierzyny z działalnością człowieka

• Wykorzystanie ził przyrody poprzez użytkowanie populacji zwierząt

• Wzbogacanie możliwości konsumpcji poprzez dostarczenie dziczyzny

• Zaspokojenie myśliwych potrzeb kontaktu z przyrodą

Ustawa „Prawo łowieckie” z 13 października 1995 r. (dz. U. nr 147 z poniższymi zmianami)

• Zwierzyna w stanie dzikim jest własnością Skarbu Państwa

• Własnością dzierżawcy lub zarządcy obwodu jest zwierzyna pozyskana zgodnie z prawem (w innym przypadku również Skarbu Państwa)

• Zwierzynę pozyskaną nielegalnie zagospodarowuje wojewoda (tereny polne i poza obwodami łowieckimi) lub nadleśniczy (tereny leśne)

• Gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich (dzierżawionych kołom łowieckim lub obwodom wyłączonych OHZ)

• Naczelnym organem administracji rządowej – Minister Środowiska, w terenie – samorząd województwa

• Gospodarka łowiecka prowadzona w oparciu o roczne plany łowieckie (obwody łowieckie) i wieloletnie łowieckie plany hodowlane (rejony hodowlane)

• Czynsz dzierżawny (zależny od kategorii obwodu) wpłacany jest do właściwych urzędów gmin lub nadleśnictw

• Niewykonanie planu pozyskanie – udział w kosztach ochrony lasu przed zwierzyna (max 10% przychodów za tusze zwierzyny płowej)

• Niezależnie od wykonania planu obowiązek szacowania i rekompensaty szkód wyrządzonych przez dziki i jeleniowate w uprawach i płodach rolnych

• Właściciel uprawy zobowiązany do współdziałanie z myśliwymi w zabezpieczeniu upraw (ogrodzenia, ambony, odstraszanie); odmowa – utrata odszkodowań

• Podobnie w przypadku uprawy z naruszeniem zasad agrotechnicznych

• Za szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione odpowiada Skarb Państwa

• Za zwalczanie kłusownictwa odpowiada Państwowa Straż Łowiecka i strażnicy zatrudniani i powoływani przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich

• PSŁ jest formacja umundurowaną i uzbrojoną, podlegającą wojewodzie (niewielka liczebność 1-7 osób)

• Uprawnienia dużo większe niż strażników w kołach

Kłusowanie a nielegalne pozyskanie ! ! !

Lista zwierząt łownych i terminy polowań:

• Ustala MŚ w porozumieniu z MR, po zasięgnięciu opinii PROP i PZŁ

• Marszałek województwa może skłócić okres polowań (opinia PZŁ)

• Dyrektor RDLP (opinia PZŁ) może nakazać odłów lub odstrzał redukcyjny (zagrożenie trwałości lasów)

• W przypadku niezrealizowania rocznych planów łowiecki w obwodzie, nadleśniczy może zarządzić ostrzał zastępczy

• Odstrzał redukcyjny i zastępczy może być wykonywany przez myśliwych

Polski Związek Łowiecki

• Zrzesza wszystkie osoby fizyczne i prawne (koła łowieckie) prowadzące gospodarkę łowiecką w Polsce

• Łącznie około 2,5 tys. Kół łowieckich i 100 tys. Myśliwych

• Struktura organizacyjna PZŁ

Zadania PZŁ (ustawa i statut)

• Prowadzenie gospodarki łowieckiej

• Ustalenie kierunków i zasad rozwoju łowiectwa (w tym selekcji populacyjnej i osobniczej)

• Odbudowa stanu zwierzyny drobnej

• Poprawa struktury wiekowej populacji zwierzyny grubej

• Szkolenie kandydatów na myśliwych

• Wspieranie i prowadzenie badań naukowych (Stacja Badawcza PZŁ w Czempiniu)

• Wspieranie działalności wydawniczej (wydawnictwo „Łowiec Polski”)

• Czuwanie nad przestrzeganiem prawa, tradycji i etyki łowieckiej

Obwody łowieckie

• Łowiectwo w Polsce prowadzone w oparciu o obwody łowieckie

• Jednostka gospodarcza, administracyjnie wydzielona, stanowiąca zwarty obszar gruntów o pow. Co najmniej 3 000 ha, na którym istnieją warunki do prowadzenia gospodarki łowieckiej

• Obwody leśne (co najmniej 40% powierzchni grunty leśne) i polne

Łowiska

• Łowisko – część obwodu łowieckiego w formie pewnej, wyodrębnionej jednostki przyrodniczej o podobnych warunkach środowiskowych

• Łowiska: leśne, polne, wodne, górskie itp.

• Jedno łowisko może być podzielone na kilka obwodów; jeden obwód może zawierać kilka łowisk

• Ostoja zwierzyny – część łowiska, w którym zwierzyna zaspokaja wszystkie potrzeby życiowe; najchętniej i najczęściej bytuje w danym okresie życia lub porze roku, rodzi młode, itp.

Ośrodki Hodowli Zwierzyny (OHZ)

• Mogą być prowadzone przez LP, PZŁ, instytucje naukowo-dydaktyczne i inne (np. ANR)

• Obecnie jest ich ok. 350, ok. 80% LP

OHZ – zadania

• Zobowiązanie nie tylko do prowadzenia racjonalnej gospodarki łowieckiej i działań na rzecz ochrony przyrody, ale także:

• Prowadzenie wzorcowego zagospodarowania łowisk i wrażania nowych osiągnięć z zakresu łowiectwa,

• Prowadzenie badań naukowych

• Odtwarzanie populacji zanikających gatunków zwierząt dziko żyjących

• Hodowlą rodzimych gatunków zwierzyny w celu zasiedlania łowisk

• Hodowlę zwierzą szczególnie pożytecznych w biocenozach leśnych

• Prowadzenie szkoleń w zakresie łowiectwa

Rojony hodowlane

• Jednostki wielkoobszarowego planowania łowieckiego. Tworzone są przez grupę sąsiadujących za sobą obwodów łowieckich o zbliżonych warunkach przyrodniczych

• Tworzone w oparciu o warunki przyrodnicze (krajobraz), a nie administracyjne, jednak bez dzielenia obwodów łowieckich

Gospodarka zwierzyną grubą w RH

• Jednolita metoda inwentaryzacji przyjęta dla rejonu (w efekcie stan liczebny oraz struktura płci i wieku)

• Przyjęcie realnych dla rejonu wskaźników przyrostu zrealizowanego

• Planowanie pozyskania dla całego rejonu z uwzględnieniem okresowych przemieszczeń (np. migracji w górach)

• Opracowania wieloletniego planu zagospodarowania łowisk

KUROPATWA Perdix perdix

Rząd: Galliformes – grzebiące

Rodzina: Phasianidae – Kurowate (Bażantowate)

Ang.: Grey partridge

Środowisko życia

• Tereny otwarte, porośnięte trawami lub ziołami

• Ważny udział kęp wyższej roślinności (traw, krzewów, pasy zarośli, remizy śródpolne)

• Gatunek przystosował się do krajobrazu rolniczego

Dieta

• Dominują składniki roślinne

• Najważniejsze: zielone liście traw, zboża i koniczyny oraz nasion zbóż i roślin zielonych

• Owady stanowią 5-10% pokarmu dorosłych ptaków

• W pierwszych 2 tyg. Życia piskląt owady stanowią co najmniej połowę diety

• Dostępność i obfitość owadów determinuje przeżywalność i wzrost piskląt

Biologia i ekologia

• Tryb życia stadny – bytują w grupach (5-15 osobników) od lipca do stycznia – lutego

• Zasadniczo brak terytorializmu (oprócz ruchomego wokół grupy)

• Terytorializm w okresie godowym

• Aktywność dzienna ze szczytami o świecie i przed zachodem słońca

• Nocują w grupach, często wybierają zaorane pola – bruzdy osłona przed wiatrem, brak roślinności – mniejsze ryzyko drapieżnictwa

• Sprawnie biegają

• W razie niebezpieczeństwa przywarowują i podrywają się z głośnym furkotem

• Latają nisko i na krótkich odległościach

• Gniazdo w wygrzebanym przez samicę małym zagłębieniu

• Pod osłoną gęstej roślinności

• 10-20 jaj

• Opieka nad młodymi przez obydwoje rodziców

• Młode potrafią latać już po 15 dniach

Śmiertelność

• Zagrożenie za wszystkich etapach życia

• Straty w zniesieniach wywoływane przez drapieżniki i prace polowe do 25%

• Pisklęta wrażliwe na niską temperaturę i opady deszczu (do połowy lipca przeżywa od kilkunastu do 60% wyklutych ptaków)

• Sumaryczna śmiertelność w ciągu pierwszego roku życia wynosi do 80%

• Najistotniejszym czynnikiem śmiertelności dorosłych ptaków jest surowa zima( 80-90%)

Spadek liczebności

• Intensyfikacja rolnictwa po II wojnie światowej

• EEC i wspólna polityka rolna przyspieszyła intensyfikację

• Zdecydowanie negatywny wpływ na zwierzynę polną

• Szczególnie ucierpiały ptaki, których kuropatwa jest symbolem

• Szacuje się, że w ciągu 50 lat europejska populacja spadła o 80%

Przyczyny spadku liczebności

• Mechanizacja = rolnictwo wielkoobszarowe

• Zanik siedlisk z roślinnością całoroczną (miedze, remizy śródpolne)

• W konsekwencji mniej owadów dla piskląt oraz wyższe ryzyko drapieżnictwa

• Wykorzystanie pestycydów i herbicydów

• Brak kuropatw = polowanie na inne gatunki ptaków = odstrzeliwane są też kuropatwy

• Wzrost liczebności drapieżników

Przeciwdziałanie

• Kontrola liczebności drapieżników

• Wprowadzenie enklaw z naturalną roślinnością

• Wprowadzenie na części obszaru upraw kukurydzy i jarmuży

• pauzowanie

• Unikanie struktur liniowych w środowisku

• Ograniczenie zastosowania środków chemicznych

• Wstrzymanie odstrzału

ZAJĄC