Suburbanizacja w Polsce – pejzaż społeczno – przestrzenny.
Suburbanizacja w Polsce jest nowym zjawiskiem, pojawiły się pod koniec XXw. Suburbia powstają niedaleko dużych lub średnich miast.
Analiza przestrzenie podmiejskich Wrocławia.
Kajdanek wyróżnia typy osiedli podmiejskich, ze względu na :
- dominujący typ zabudowy
- cechy położenia społeczno – demograficznego starych i nowych mieszkańców
Trzy typy osiedli podmiejskich:
Wsie rolnicze.
Mieszkańcy po transformacji systemowej rezygnują z roli, młodzi wyjeżdżają do miast, a starzy mieszkańcy przechodzą na emeryturę. Spadek liczby mieszkańców wsi. Kiedy pojawia się moda na dom w strefie podmiejskiej, deweloperzy skupują działki od mieszkańców, dzielą na parcele i je sprzedają . Nowi mieszkańcy budują domu lub remontują stare (gmina Długołęka).
Osiedla podmiejskie z lat 50/60 XX wieku.
Brak kontaktów ze starymi mieszkańcami, najczęściej osiedla są wyposażone w niezbędne usługi tj. sklep, apteka. Deweloperzy skupują działki, dzielą je na jak najmniejsze by zmaksymalizować zysk. Najczęściej budują domy szeregowe lub bliźniaki. Są one mało rozpowszechnione w Polsce, ale występują np. w Smolec,
Małe miasteczka satelitarne.
Znajdują się one ok. 20 km od miasta. Na terenie miasteczka dominują domy wielorodzinne. Te osiedla są przeznaczone dla osób mniej zamożnych, gdzie cena za parcele może być nawet trzy razy niższa niż w centrum miasta. Przykładem tego typu lokalizacji są Siechnice oraz Katy Wrocławskie .
Przestrzenie
Analiza miejsc istotnych dla społeczności podmiejskich:
- przestrzeń domu
- Ogrodzenie domów. U starych mieszkańców wsi to zazwyczaj płot, u nowych wysokie ogrodzenia z dodatkowymi zabezpieczeniami tj. domofon czy żaluzje antywłamaniowe. Wyznacza to granice, których sąsiedzi nie powinni przekraczać
-przestrzeń półpubliczna
- Zdaniem Kajdanek przestrzeń półpubliczna nie występuje, brak miejsc wspólnych z najbliższymi sąsiadami, np. ganek, ławka przed domem.
- przestrzeń publiczna
- Dla nowych mieszkańców przestrzeń publiczna to, tereny zielone tj. parki, polany, laski, gospodarstwa agroturystyczne oraz zabytkowe założenia ogrodowe, a także centra handlowe.
- Dla starych mieszkańców przestrzeń publiczna to kościół, cmentarz, przystanek a autobusy, lokalny sklep.
Wspólnota
Jedną z cech polskich suburbiów to relację miedzy starymi , a nowymi mieszkańcami. Nowi mieszkańcy nie chcą utrzymywać kontaktów z lokalną społecznością . Starzy mieszkańcy starają się zaprosić nowych do wspólnoty, jednak gdy nie widzą zainteresowania, rezygnują i zamykają się w swojej grupie.
Analiza badań Kajdanek.
Czy ludzie żyją każdy swoim życiem czy też łączy ich wspólne sprawy?
Ludzie żyją każdy swoim życiem: najwięcej 35,7 % Gmina Długołęka, najmniej 7,1% Kąty Wrocławskie
Ludzi łączą pewne sprawy: najwięcej 17,6 % Gmina Długołęka, najmniej 3,3% Smolec
Badania przeprowadzone przez autorkę, pokazują niechęć ludzi do nawiązywania kontaktów z różnych przyczyn m.in. z braku czasu czy zbyt dużym zaangażowaniu się w prace zawodową. Zauważa, że badani z obu grup bezbłędnie przyporządkowują siebie do odpowiednich społeczności: starych i nowych.
Przyczyny dlaczego widać aż, taką granice między obiema grupami:
Różnice statusowe, terytorialne, ekologiczne.
Różnice wieku, poglądów na życie.
Różnice dochodowe.
Różnice wynikają z różnej mentalności starych i nowych mieszkańców. Starzy byli przyzwyczajenie do zażyłości między sąsiadami, młodzi z kolei uciekają przed nadmierną ciekawością sąsiadów, chronią swoją prywatność.
Kultura unikania - to zjawisko polegające na tłumieniu wszelkich negatywnych emocji czy żalu, w stosunku do najbliższych sąsiadów.
Współpraca
Trzy główne typy współpracy, kiedy starzy i młodzi podejmują współpracę:
- problemy z infrastruktura techniczną i społeczną
- działania na rzecz lokalnych świetlic oraz dla wspólnoty parafialnej
- wymiana dóbr i usług
Do badania współpracy między mieszkańcami jest zdolność do mobilizowania zasobów społecznych, a także dobry obieg informacji.
Rola dzieci i młodzieży w konstruowaniu pejzażu społecznego osiedli podmiejskich.
Rola dzieci i młodzieży jest znacząca w osiedlach podmiejskich, często to właśnie one nawiązują kontakty ze starymi mieszkańcami, a co za tym idzie również i rodzice. Kajdanek zastanawia się na ile umożliwia się dzieciom kształtowania przestrzeni podmiejskiej.
Dzieci na kształtowanie przestrzeni mają wpływ, przez:
- wybór szkoły
-sposób przemieszczania się dzieci
- wpędzania czasu wolnego
Niestety dzieci nowych mieszkańców osiedli, najczęściej:
- są zapisywane do szkół w mieście , niż do szkół lokalnych (niska oferta kształcenia)
- są odwożone przez rodziców, nie korzystają z publicznego transportu
- swój czas wolny poświęcają lekcją dodatkowym w mieście
Suburbia dla dzieci w literaturze zachodniej:
- wyższe standardy dziecięcych zabaw
- lepsza edukacja
- życie społeczne
Amerykańskie osiedla nie zapewniają obszernych przestrzeni wokół domów. W Polsce dzieci, najczęściej bawią się w domu lub ogrodzie.
Wnioski:
- Skomplikowane relacje między mieszkańcami.
- Przestrzeń publiczna wspólna dla mieszkańców nie istnieje.
- Relacje społeczne często ograniczają się do osób o podobnym statusie społecznym.
- Brak kontaktów dzieci nowych mieszkańców z dziećmi starych mieszkańców.
Pytania:
Skąd wzięły się suburbia?
Dlaczego mieszkanie poza miastem stało się modne?
Jak nowi mieszkańcy wpływają na przestrzeń podmiejską?
Dlaczego mieszkańcy nie chcą uczestniczyć w życiu publicznym ?
Dlaczego nowi mieszkańcy tak bardzo dbają o swoją prywatność?