System podatkowy w Polsce

Co to jest podatek?

Podatek jest powszechnie definiowany jako:



 pieniężne, 



przymusowe, 



ogólne, 



nieodpłatne,



bezzwrotne świadczenie pobierane przez 

państwo lub inne związki publicznoprawne 
(np. samorządy) na podstawie przepisów 
prawa w celu uzyskania dochodów na 
pokrycie wydatków publicznych.

Funkcje podatków:



FISKALNE – polegają na wykorzystaniu ich 

do osiągnięcia celów gospodarczych i 
społecznych.



REDYSTRYBUCJ – wiąże się ze świadomym 

kształtowaniem pewnych wielkości 
ekonomicznych na poziomie odbiegającym 
od wynikającego z działania wolnego rynku.

Funkcje podatków:



STABILIZACYJNA – polega na wykorzystaniu 

podatków do oddziaływania na koniunkturę 
w celu zapewnienia zrównoważonego 
wzrostu gospodarczego, bilansu 
płatniczego i pełnego zatrudnienia.



ALOKACYJNA – podatki mogą być 

wykorzystywane jako jedno z narzędzi 
służących poprawie alokacji zasobów.

Postawy poboru podatków.

1.

Zasada ekwiwalentności  (zasada korzyści) 
opiera się na założeniu że podatnicy 
powinni się przyczyniać do finansowania 
działalności publicznej w takim wymiarze, w 
jakim z działalności tej korzystają.

2.

 Zasada zdolności płatniczej oznacza że 
obciążenia podatkowe przeznaczone na 
finansowanie działalności publicznej 
powinny być nakładane przy uwzględnianiu 
możliwości płatniczych obywateli.

Klasyfikacja podatków.

Najczęściej podstawię 
podziału stanowi 
PRZEDMIOT 
OPODATKOWANIA  oraz 
STOSUNEK DO ŻRÓDŁA 
PODATKU.

Klasyfikacja podatków.



Ze względu na PODMIOT OPODATKOWANIA, 

można wyodrębnić podatki:



przychodowe,



dochodowe,



konsumpcyjne,



majątkowe.

Klasyfikacja podatków.

Często spotykane w literaturze przedmiotu podział na podatki 

bezpośrednie i pośrednie nawiązuje do ŹRÓDŁA OPODATKOWANIA:

BEZPOŚREDNIE, czyli: 



podatek dochodowy od osób fizycznych, 



podatek dochodowy od osób prawnych, 



podatek od spadków i darowizn, 



podatek od czynności cywilnoprawnych, 



podatek rolny, 



podatek leśny, 



podatek od nieruchomości, 



podatek od środków transportowych, 



podatek tonażowy. 

POŚREDNIE: 



podatek od towarów i usług, 



podatek akcyzowy, 



podatek od gier.

BEZPOŚREDNIE

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



osoby fizyczne,



osoby niepełnoletnie, które podlegają 
opodatkowaniu lecz jako część składowa 
podatku rodziców, opiekunów.



spółki nie będące osobami prawnymi 
(spółka cywilna, spółka jawna, spółka 
komandytowa)

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej 
niż jednego źródła, przedmiotem 
opodatkowania w danym roku podatkowym 
jest suma dochodów ze wszystkich źródeł 
przychodów.

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych.



W podatku dochodowym od osób 

fizycznych nie ma jednolitej taryfy 
podatkowej. Podatek dochodowy 
pobiera się od przyjętej w tym 
przepisie skali, w której stawka 
rośnie wraz ze wzrostem podstawy 
opodatkowania.

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych.

Źródło: http://www.mf.gov.pl/index.php?
const=3&wysw=4&sgl=2&dzial=133

Sposoby obliczania 
podatków. CD.



19% podatek od dochodów z pozarolniczej 

działalności gospodarczej lub z działów 
specjalnych produkcji rolnej,



ryczałty,



19% podatek od dochodów z kapitałów 

pieniężnych, przykładowo z odpłatnego 
zbycia papierów wartościowych lub 
pochodnych instrumentów finansowych,



19% podatek od dochodu uzyskanego z 

odpłatnego zbycia nieruchomości.

Podatek dochodowy od osób 
prawnych.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



osoby prawne czyli Skarb Państwa i 
jednostki organizacyjne, którym przepisy 
szczególne przyznają osobowość prawną 
(spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, 
towarzystwa budownictwa społecznego).

•

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



przedmiotem opodatkowania podatkiem 
dochodowym jest dochód (nadwyżka sumy 
przychodów nad kosztami ich uzyskania)

Podatek dochodowy od osób 
prawnych.



W podatku dochodowym od osób prawnych 

przyjęto proporcjonalną stawkę podatkową 
w wysokości 36% podstawe opodatkowania.



Stawka ta została systematycznie obniżona 

w latach 1999-2000 odpowiednio do 34% 
oraz 32%.

Podatek od spadków i 
darowizn.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



wyłącznie osoby fizyczne,



obowiązek podatkowy w podatku od spadków 
i darowizn ciąży na nabywcy własności 
rzeczy i praw majątkowych, a w przypadku 
darowizny ciąży on solidarnie na 
obdarowanym i darczyńcy.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



nabycie własności rzeczy znajdujących się w 
kraju i praw majątkowych wykonywanych w 
kraju.

Podatek rolny.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



grunty gospodarstwa rolnego.

•

PODMIOT OPODATKOWANIA:



właściciel, 



posiadacz samoistny gruntów wchodzących 
w skład gospodarstwa rolnego

Podatek rolny.



Stawki podatku rolnego



dla gruntów gospodarstwa rolnego: 
równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od 1 
ha przeliczeniowego 



dla pozostałych gruntów rolnych 
podlegających podatkowi rolnemu: 
równowartość pieniężna 5 q żyta - od 1 ha

Ustawowe przeliczniki hektarów 
fizycznych dla celów opodatkowania 
PODATKIEM ROLNYM w Polsce.

Rodzaje użytków 

rolnych:

Grunty rolne

Łąki i pastwiska

Okręgi podatkowe

a

I

II

III

IV

I

II

III

IV

Klasy użytków rolnych

Przeliczniki

I

1,95

1,80

1,65

1,45

1,75

1,60

1,45

1,35

II

1,80

1,65

1,50

1,35

1,45

1,35

1,25

1,10

III a

1,65

1,50

1,40

1,25

III

1,25

1,15

1,05

0,95

III b

1,35

1,25

1,15

1,00

IV a

1,10

1,00

0,90

0,80

IV

0,75

0,70

0,60

0,55

IV b

0,80

0,75

0,65

0,60

V

0,35

0,30

0,25

0,20

0,20

0,20

0,15

0,15

VI

0,20

0,15

0,10

0,05

0,15

0,15

0,10

0,05

a – 4 okręgi podatkowe, do których zaliczona gminy, miasta oraz dzielnice 
w miastach w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno – 
klimatycznych.

Okręgi podatkowe

K
l
a
s
y
 
u
ż
y
t
k
ó
w
 
r
o
l
n
y
c
h

Grunty rolne

Łąki i pastwiska

Podatek leśny.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



lasy

•

PODMIOT OPODATKOWANIA:



właściciel lasów, 



posiadacz samoistny lasów, 



użytkownik wieczysty lasów, 



posiadacz lasów, stanowiących własność 
Skarbu Państwa lub jednostki samorządu 
terytorialnego.

Podatek leśny.



Stawki podatku leśnego 



od 1 ha - równowartość pieniężna 0,220 m3 

drewna obliczona według średniej ceny 

sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa 

za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego 

rok podatkowy, 



dla lasów ochronnych oraz lasów wchodzących 

w skład rezerwatów przyrody i parków 

narodowych - 50% stawki określonej wyżej. 



Rada gminy może, w drodze uchwały, obniżyć 

kwotę stanowiącą średnią cenę sprzedaży 

drewna przyjmowaną jako podstawa obliczenia 

podatku leśnego na obszarze gminy.

Ustawowe przeliczniki hektarów 
fizycznych lasów dla celów opodatkowania 
PODATKIEM LEŚNYM w Polsce.

Główne 

gatunki drzew 

w 

drzewostanac

h.

Klasy bonitacji drzewostanu dla głównych 

gatunków drzew.

Ia

I

II

III

IV

V

Jodła, świerk, 

daglezja

2,30

1,80

1,30

0,90

0,60

Dąb, jesion, 

wiąz, klon

2,00

1,60

1,30

0,80

Buk

1,80

1,50

1,10

0,70

0,40

Sosna, modrzew 1,40

1,20

1,00

0,80

0,60

0,30

Grab

1,10

0,80

0,50

0,30

0,20

Brzoza

0,60

0,40

0,30

0,20

0,20

Osika

0,60

0,40

0,20

0,20

0,20

Olsza 

0,50

0,30

0,30

0,30

0,30

Topola

0,50

0,30

0,30

0,30

0,30

G
ł
ó
w
n
e 

G
a
t
u
n
k
i
 
d
r
z
e
w
 
w
 
d
r
z
e
w
o
s
t
a
n
a
c
h

Klasy bonitacji drzewostanu dla głównych gatunków drzew.

Podatek od nieruchomości.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



budynki lub ich części,



budowle lub ich części związane z prowadzeniem 

działalności gospodarczej,



grunty nieobjęte przepisami o podatku rolnym lub 

leśnym,



grunty objęte przepisami o podatku rolnym lub 

leśnym.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



właściciel ,



użytkownik wieczysty,



samoistny posiadacz nieruchomości,



posiadacz zależny nieruchomości.

Podatek od nieruchomości.



Stawki  podatku od nieruchomości



od gruntów: 



związanych z prowadzeniem działalności 
gospodarczej – 0,74 zł od 1 m² powierzchni,



pod jeziorami – 3,90 zł od 1 ha powierzchni,



pozostałych – 0,37 zł od 1 m² powierzchni,

CD.



od budynków lub ich części: 



mieszkalnych – 0,62 zł od 1 m² powierzchni 
użytkowej,



związanych z prowadzeniem działalności 
gospodarczej – 19,81 zł od 1 m² powierzchni 
użytkowej,



zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 
w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych – 
4,01 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,



pozostałych, – 6,64 zł od 1 m² powierzchni 
użytkowej,



od budowli – do 2% ich wartości.

Podatek od środków 
transportowych.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



samochody ciężarowe,



ciągniki siodłowe i balastowe,



przyczepy i naczepy,



autobusy



PODMIOT OPODATKOWANIA:



właściciel środka transportowego,



jednostka organizacyjna nie mająca 
osobowości prawnej.

Podatek od środków 
transportowych.



Stawki podatku uchwala rada gminy oraz 

może je różnicować.

Podatek od posiadania psów.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



fakt posiadania psa.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



posiadacz psa.

Podatek od posiadania psów.



stawkę podatku od posiadania psa określa 

co roku Minister Finansów na podstawie art. 
20 w związku z art. 14 ustawy.

POŚREDNIE

Podatek od towarów i usług.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



podmiot prawny



PRZEDMIOT  OPODATKOWANIA:



sytuacja faktyczna lub prawna, której 
wystąpienie u danego podmiotu rodzi 
obowiązek podatkowy

Podatek od towarów i usług.



Trzy zasadnicze stawki podatkowe:



stawka podstawowa w wysokości 22 %



stawka 0 % dla eksportu



stawka obniżona w wysokości 7 % 

Podatek akcyzowy.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



producenci wyrobów akcyzowych,



importerzy wyrobów akcyzowych.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



produkty energetyczne,



energia elektryczna,



napoje alkoholowe



wyroby tytoniowe

Podatek akcyzowy.



Stawki akcyzy wyrażone są w:



kwocie na jednostkę wyrobu (paliwa, 
alkohol, energia elektryczna),



procencie maksymalnej ceny detalicznej 
(wyroby tytoniowe),



procencie ceny wyrobu.

Podatek od gier.



PODMIOT OPODATKOWANIA:



podmioty urządzające gry i prowadzące 
działalność w zakresie gier losowych i 
zakładów wzajemnych.



PRZEDMIOT OPODATKOWANIA:



prowadzenie gier losowych i zakładów 
wzajemnych.

Podatek od gier.



Obowiązujące obecnie stawki podatku od 

gier wynoszą odpowiednio dla:

1)

loterii fantowych, gry bingo fantowe, gry 

bingo pieniężne oraz zakładów wzajemnych 
- 10%,

2)

loterii pieniężnej i gry telebingo - 15%,

3)

gier liczbowych - 20%,

4)

gier prowadzonych w kasynach gry i w 

salonach gier na automatach oraz dla 
wideoloterii - 45%.

Podatek od spadków i 
darowizn.



Podstawę opodatkowania w podatku od 

spadków i darowizn stanowi wartość 
nabytych rzeczy i praw majątkowych po 
potrąceniu długów i ciężarów, ustalona 
według stanu rzeczy i praw majątkowych w 
dniu nabycia i cen rynkowych z dnia 
powstania obowiązku podatkowego, przy 
czym roczną wartość użytkowania i 
służebności ustala się w wysokości 4 % 
czystej wartości rzeczy oddanej w 
użytkowanie lub obciążonej służebnością.

Wpływy podatkowe w Polsce 
na rok 2007.

Lp.

Wyszczególnienie

Wpływy 

budżetowe

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 

prawnych

32 165 456   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

60 959 164   

3

Podatek od towarów i usług

96 349 847   

4

Podatek akcyzowy

49 025 521   

5

Podatek od gier

1 106 725   

6

Podatki zniesione

4 383   

7

Cła

1 747 593   

8

Ogółem

241 358 690   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Wpływy podatkowe w Polsce 
na rok 2008.

Lp.

Wyszczególnienie

Wpływy 

budżetowe

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 
prawnych

34 635 014   

2

Podatek dochodowy od osób 

fizycznych

67 193 526   

3

Podatek od towarów i usług

101 782 739   

4

Podatek akcyzowy

50 490 116   

5

Podatek od gier

1 404 861   

6

Podatki zniesione

3 456   

7

Cła

1 728 780   

8

Ogółem

257 238 492   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Wpływy podatkowe w Polsce 
na rok 2009.

Lp.

Wyszczególnienie

Wpływy 

budżetowe

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 
prawnych

30 774 318   

2

Podatek dochodowy od osób 

fizycznych

62 740 785   

3

Podatek od towarów i usług

99 454 721   

4

Podatek akcyzowy

53 926 887   

5

Podatek od gier

1 576 073   

6

Podatki zniesione

822   

7

Cła

1 627 504   

8

Ogółem

250 101 110   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Wpływy podatkowe w Polsce 
na rok 2010.

Lp.

Wyszczególnenie

Wpływy 

budżetowe

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 
prawnych

27 891 932   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

62 487 000   

3

Podatek od towarów i usług

107 879 702   

4

Podatek akcyzowy

55 684 476   

5

Podatek od gier

1 624 843   

6

Podatki zniesione

520   

7

Cła

1 663 745   

8

Ogółem

257 232 219   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Wpływy podatkowe w Polsce.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Wpływy podatkowe w Polsce.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce na rok 2007.

Lp.

Wyszczególnienie

Zaległość ogółem 

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 

prawnych

1 118 856   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

2 864 022   

3

Podatek od towarów i usług

10 278 686   

4

Podatek akcyzowy

3 998 414   

5

Podatek od gier

14 317   

6

Podatki zniesione

63 746   

7

Cła

750 793   

8

Grzywny mandaty

49 831   

9

Opłata restrukturyzacji

1 937   

10

Ogółem

19 114 601   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce na rok 2008.

Lp.

Wyszczególnienie

Zaległość ogółem 

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 

prawnych

1 204 884   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

3 284 474   

3

Podatek od towarów i usług

10 511 523   

4

Podatek akcyzowy

4 687 754   

5

Podatek od gier

13 257   

6

Podatki zniesione

50 304   

7

Cła

659 345   

8

Grzywny mandaty

471 157   

9

Opłata restrukturyzacji

1 053   

10 Ogółem

20 459 750   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce na rok 2009.

Lp.

Wyszczególnienie

Zaległość ogółem 

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 

prawnych

1 125 179   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

3 721 653   

3

Podatek od towarów i usług

10 716 522   

4

Podatek akcyzowy

4 980 665   

5

Podatek od gier

47 985   

6

Podatki zniesione

33 820   

7

Cła

603 498   

8

Grzywny mandaty

31 734   

9

Opłata restrukturyzacji

397   

10

Ogółem

21 261 452   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce na rok 2010.

Lp.

Wyszczególnienie

Zaległość ogółem 

1.

2.

3.

1

Podatek dochodowy od osób 

prawnych

1 112 247   

2

Podatek dochodowy od osób 
fizycznych

4 072 333   

3

Podatek od towarów i usług

11 609 309   

4

Podatek akcyzowy

5 695 194   

5

Podatek od gier

41 455   

6

Podatki zniesione

23 902   

7

Cła

560 955   

8

Grzywny mandaty

22 449   

9

Opłata restrukturyzacji

316   

10

Ogółem

23 138 159   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości budżetowe w 
Polsce.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Dłużnicy podatkowi.

Rok Ilość podmiotów 

gosp. 

posiadających 

zaległości 

podatkowe

Ogółem 

zaległości

Zaległości 

z 

odsetkami

2007

4 078   11 286 585   23 081 177   

2008

4 337   12 228 813   24 943 668   

2009

4 419   12 219 865   23 317 890   

2010

4 605   13 715 546   25 303 788   

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Ilość podmiotów gosp. 
posiadających zaległości 
podatkowe.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości ogółem.

Źródło: http://bip.mf.gov.pl/

Zaległości z odsetkami.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podsumowanie.

Systemy podatkowe istniejące w różnych 
krajach ukształtowały się pod wpływem 
wielorakich uwarunkowań gospodarczych, 
społecznych i politycznych. Często są one 
obarczone wieloma wadami i wymagają 
doskonalenia. Do zmiany bądź korygowania 
systemów podatkowych w wielu krajach 
skłaniają też procesy integracyjne oraz 
postępująca globalizacja gospodarki.

Bibliografa:



Karpus Karolina „Systemy podatków 
lokalnych w wybranych państwach 
europejskich” Toruń 2003



Krajewska Anna „Podatki. Unia Europejska, 
Polska i Kraje Nadbałtyckie” Warszawa 2004,



Mastalski Ryszard „Prawo podatkowe II. 
Część szczegółowa” Warszawa 1998, 



www.mf.gov.pl/dokument.php?
const=3&dzial=155&id=12092



http://bip.mf.gov.pl