Wykład kryminalistyka ! 27.02
Metody ekspertyzy
Jeżeli pewne wycinki rzeczywistości dla ich poznania wymagają posiadanie wiadomości specjalnych, organ procesowy powinien zasięgnąć opinii biegłego lub występującej w tej roli odpowiedniej placówki opiniodawczej.
Zgodnie z art. 194 k.p.k. przedmiot i zakres ekspertyzy określa w postanowieniu organ procesowy. Zakres ekspertyzy wyznaczony jest przez odpowiednie sformułowanie pytań stawianych biegłemu w postanowieniu.
Oznaczenie zakresu opinii to wyznaczenie granic zbioru informacji, jakich organ procesowy oczekuje od biegłego. Poza te granice biegły nie powinien wy kraczać.
Decydent procesowy zazwyczaj formułuje pytania w języku prawniczym.
Biegły wykonując ekspertyzę nie rozwiązuje problemów prawniczych, nie myśli z użyciem języka prawniczego , a języka…
Niekiedy organ procesowy spodziewa się odpowiedzi o niemożności zaopiniowania; a pytanie postawiono tylko po to, by na dalszych etapach postępowania nie narazić się na zarzut niewyczerpania wszystkich możliwości dowodowych.
Niekiedy biegły w przedłożonym materiale kwestionowanym dostrzega..
Skoro to organ procesowy wyznacza zakres , biegły- działając w ramach postanowienia- nie może takiego obiektu poddać badaniom prowadzonym na mocy tego postanowienia i ująć we wnioskach kończących ekspertyzę.
Przedmiotem ekspertyzy jest obiekt, po przebadaniu którego można dokonać stwierdzenia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych.
Do organu procesowego- a nie biegłego – należy też sprawdzenie pochodzenia materiału.
W przeciwnym przypadku zaistnieje realne ryzyko wykonania zbędnej, a kosztownej pracy , ponieważ dowód z opinii biegłego upadnie wobec zdyskwalifikowania dowodu sam badany obiekt..
Analizę krytyczną kończy analiza materiału kwestionowanego, zmierzająca do poznania, na ile badany obiekt nasycony jest znamionami identyfikacji,
Dokumenty stanowiące urzędowe zasoby archiwalne, także powinny być zebrane przez organ procesowy.
Niekiedy potrzebne są specyficzne próbki. W takich przypadkach decydenci zebranie odpowiedniego materiału..
Za pozbawione prawnego znaczenia należy także uważać wszelkiego rodzaju wezwania rozsyłane przez biegłych.
Jedynie organ procesowy może wezwać podejrzanego lub świadka do stawiennictwa w miejscu i czasie przez siebie oznaczonym.
Ostatecznie skompletowany materiał porównawczy także powinien być szczegółowo opisany w sprawozdaniu lub wewnętrznej dokumentacji.
BADANIA
Dobierając metody biegły powinien bowiem kierować…
Trafnością metody; tj. naukowo określoną częstością udanych identyfikacji w porównywalnych warunkach. Szczególnie ważne są towarzyszące temu informacje o swoistości i czułości metody oraz o prawdopodobieństwie błędu I i II rodzaju.
Dane o błędzie I rodzaju informują o rozmiarze skłonności do odrzucania hipotez w istocie trafnych, a dane o błędzie II rodzaju o skłonności do przyjmowania hipotez nietrafnych.
Minimalizacja błędu II rodzaju maksymalizuje ryzyko błędu I rodzaju.
Niezawodnością intra indywidualna (rzetelność) informuje o zgodności orzeczeń eksperta, uzyskanych w efekcie ponawiania przezeń badań,
Zasadą ponoszenia kosztów rzeczywiście niezbędnych; preferować należy metody tańsze, o ile zastosowanie gwarantuje uzyskanie wystarczających rezultatów.
Popularnością metody ; jeżeli równie wartościowe rezultaty uzyskać można posługując się kilkoma metodami, biegły powinien wybrać najczęściej stosowaną..
ANALIZA WYNIKÓW I WYJAŚNIANIE
Rozumowanie biegłego
W naukach sądowych wyjaśnianie to zazwyczaj przybiera postać rozumowania indukcyjnego, opartego na modelu nomologicznym lub predykcyjnym , albo rozumowania „ per analogiam”. Z natury rzeczy są to rozumowania zawodne.
Biegły nie ponosi odpowiedzialności za rozstrzygnięcia organu procesowego, a jedynie za uczciwość i staranność wykonania zleconych mu zadań.
Biegły nie może się kierować podstawową dla procesu karnego zasadą in dubio pro Reo, bo ta adresowana jest do organów procesowych.
Wyciągnięcie pozytywnych, negatywnych lub nierozstrzygających wniosków kończy ekspertyzę. Biegli dysponują skalą słowną.
Pozytywne wnioski uprawdopodabniające
Pozytywne wnioski nie wykluczające
Wnioski nierozstrzygające; gdy znaleziono argument
Uprawdopodobniające
Nie wykluczające
Stanowcze wnioski negatywne
W części inicjalnej biegły powinien się przedstawić, a więc podać swe imię i nazwisko, stopień ( tytuł) naukowy oraz specjalność i zawodowe stanowisko biegłego. Prawo wymaga także wymienienia wszystkich osób uczestniczących w badaniach oraz wskazania ich czynności; osoby te w razie potrzeby będą mogły być przesłuchane w charakterze świadków.
Należy przedstawić także organ procesowy, który wydał postanowienie, jak również oznaczyć sprawę przez podanie jej sygnatury.
Wnioski, to odpowiedz na pytania postawione w postanowieniu.
Słownictwo powinno być sprecyzowane- w sferze konotacji ( znaczenia), denotacji ( oznaczenia)
Opiniowanie jest procesem intelektualnym, który- w świetle psychologicznej teorii decyzji- jest procesem uznawania zdań pozyskanych empirycznie. Jest to więc zawsze proces zindywidualizowany.
METODYKA EKSPERTYZY