II GRUPA PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH

Historia mediów

1. Omówić okoliczności powstania i zawartość merytoryczną pierwszej polskiej gazety „Merkuriusza Polskiego”

• "Merkuriusz Polski" był pierwszą periodyczną gazetą informacyjną w Polsce.

• Jego wydawanie zainicjował marszałek nadworny koronny Łukasz Opaliński przebywający na dworze króla Jana Kazimierza.

• Gazetę tę można traktować jako swego rodzaju inwestycję polityczno-propagandową (król i królowa Ludwika Maria, chcieli w ten sposób przekonać lud do reformy ustrojowej i wybrania następcy tronu jeszcze za życia króla, aby zapobiec problemom w związku z ewentualną elekcją.)

• Pierwszy numer "Merkuriusza" ukazał się 3 stycznia 1661 roku. Jego pełny tytuł brzmiał: "Merkuriusz Polski, dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający, dla informacji pospolitej".

• W pierwszym wydaniu najwięcej wiadomości dotyczyło: rodów panujących, toczonych wojen, podpisywanych traktatów oraz planów politycznych.

• Merkuriusz zawierał od 8 do 12 stron, format 20x17, składany szwabachą (gotyckim krojem pisma drukarskiego), z użyciem antykwy (kroju pisma opartego o alfabet łaciński) i kursywy dla łaciny. Ukazywał się regularnie co tydzień, przez 41 tygodni.

• Ówczesne dziennikarstwo hołdowało raczej informacjom zagranicznym, ale nie traktowało po macoszemu informacji z własnego podwórka.

2. Przedstaw w ogólnym zarysie historię powstania radia – do lat ’30 XX w. Jaką rolę odgrywało to medium w XX w., a jaką odgrywa dzisiaj?

• 1886 - Niemiecki fizyk Heinrich Hertz dowiódł eksperymentalnie obecność fal elektromagnetycznych

• 1888 - Heinrich Hertz odkrywa fale elektromagnetyczne

• 1890 - francuski fizyk Eduard Branly skonstruował urządzenie do wykrywania tych fal (tzw. koherer)

• 1894 - Guglielmo Marconi jako pierwszy wysyła sygnały radiowe; pierwszy nadajnik (iskrownik Hertza); pierwszy odbiornik fal elektromagnetycznych

• 1895 - Aleksander Popow stosuje jako pierwszy wynalezioną przez siebie antenę radiową

• 1896 - Guglielmo Marconi, włoski fizyk z Bolonii, buduje bezprzewodowy telegraf, dzięki któremu można odbierać i nadawać wiadomości radiowe na odległość ponad jednej mili.

• 1899 - Marconi nawiązał łączność radiową poprzez kanał La Manche, następnie na odległość 150 km na morzu, a w 1901 roku poprzez Atlantyk.

• 1902 - Kanadyjczyk Reginald A. Fessenden przesłał głos za pośrednictwem radia

• 1904 - John Fleming wynalazł i opatentował diodę lampową

• 1920 - w Pittsburgu, Stany Zjednoczone rozpoczęto pierwsze regularne nadawanie programu radiowego, stacja radiowa KDKA

• 1922 - Stacje radiowe zaczynają pracę w krajach europejskich: w Związku Radzieckim, Anglii i Francji.

• 1925 - Powstaje pierwszy eksperymentalny nadajnik fal ultrakrótkich (UKF).

• 1926 - Inauguracja stałych programów Polskiego Radia na fali długiej 1111 metrów. Radiostacja zainstalowana na Fortach Mokotowskich w Warszawie ma moc 10kW i należy do najsilniejszych w Europie.

W XX wieku radio służyło bardziej jako urządzenie do nawiązywania łączności, dzisiaj służy rozrywce i przekazywaniu informacji, a także kształtowaniu opinii słuchaczy.

3. Przedstaw w ogólnym zarysie historię powstania telewizji. Jakie wynalazki i jakie tendencje umożliwiły rozwój tego medium?

• 1884 PaulNipkow, na bazie fotokomórki konstruuje tarczę potrafiącą dokonać mechanicznio-optycznej analizy i syntezy obrazu

• 1897 Karl Braun wynajduje oscylator katodowy –wirujące tarcze Nipkowa zastępuje lampa próżniowa z promieniowaniem katodowym, regulowanym przez elektromagnesy

• 1924 również w Szkocji John Baird przekazuje obraz na odległość –powstaje konkurencja między dwoma systemami

• 1926 Wladymir Zworykin konstruuje pierwszy kolorowy kineskop lecz nie jest to jeszcze udane rozwiązanie

• 1928 Zworykin tworzy ikonoskop, urządzenie do umożliwiające elektroniczną analizę obrazu 1929 w Wielkiej Brytanii uruchomiona zostaje pierwsza stacja nadawcza; Wykorzystano w niej technologię opracowaną przez Birda

• 1935 - w Berlinie zaczyna nadawać pierwszy regularny program telewizyjny

W tym samym roku w Polsce w Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym i w Polskim Radiu prowadzone są pierwsze eksperymenty z transmisją programów telewizyjnych

• W Wielkiej Brytanii przy użyciu elektro-mechanicznej technologii Birda zaczęto nadawać stałe programy

• 1940 - w USA rozpoczęto nadawać eksperymentalne transmisje telewizyjne w kolorze

• 1952 - w Polsce Telewizja Polska zaczęła regularnie nadawać programy telewizyjne

• 1953 - zaczęto nadawać kolorowy program telewizyjny

• 1956 - wyprodukowanie pierwszego magnetowidu (kalifornijska firma Ampex Corporation)

• 1962 - satelita TELSTAR przekazał przez Atlantyk pierwsze sygnały telewizyjne

• 1986 - wprowadzono cyfrowe systemy transmisyjne

• 1992 - w USA zademonstrowano w pełni cyfrową telewizję wysokiej rozdzielczości

4. Przedstaw i omów najważniejsze etapy rozwoju prasy. Czy w obliczu rozwoju mediów elektronicznych, a przede wszystkim Internetu tradycyjna drukowana prasa może zaniknąć?

• Ok. 200 p. n. e. - w Chinach krążyły oficjalne biuletyny rządowe, tzw. tipao, których podstawowym celem było informowanie o dekretach carskich, nominowaniu urzędników i życiu dworu

• 59 p.n.e. – w Rzymie pojawiły się „Acta Diurna Populi Romani”, czyli gazety rozwieszane w miejscach publicznych

• 1445 – Gutenberg drukuje pierwszą Europie książkę, stosując ruchome czcionki odlewane z matrycy

• 1455 – Gutenberg publikuje słynną Biblię, zwaną 42-wierszową. Właściwy początek drukarstwa w Europie

• XVI i XVII w - początek regularnej działalności wydawniczej

• 1473 – w Krakowie powstaje pierwszy warsztat drukarski na ziemiach polskich (Bawarczyk Kasper Straube)

• 1650 - pierwszy regularny dziennik „Einkommende Zeitungen” Lipsk

• 1714 – Anglik Henry Mill opatentował maszynę do pisania

• 1729 – w Warszawie „Nowiny Polskie” tygodnik informacyjny

• 1765 - Warszawa „Monitor”

• 1845 – Amerykanin Richard Hoe skonstruował maszynę drukarską rotacyjną

• 1848 – pierwsza amerykańska agencja prasowa, początek Associated Press

• 1851 – pierwszy numer „New York Times”

• 1865 – “Bluszcz” pierwowzór polskiej prasy kobiecej (do 1939)

• 1918 – powstaje Polska Agencja Telegraficzna w Warszawie

• 1923 – w USA powstaje tygodnik „Time”

• 1947 – Hamburg „Der Spiegel”

5. Wymień i omów w ujęciu historycznym znane człowiekowi metody komunikacji na odległość

Druga połowa XIX wieku była epoką przełomu w komunikacji.

W 1800 roku dla większości ludzi jedynym środkiem porozumiewania się na odległość były listy, których przewóz odbywał się konno i trzeba było wiele dni na dotarcie do adresata. Załogi statków porozumiewały się za pomocą flag sygnalizacyjnych.

Wojsko używało semaforów, systemu łączności opartego na kombinacji flag i pozycji ramion sygnalizatora.

• 1836 - Amerykanin Samuel Morse wynalazł telegraf.

• Telegraf Morse’a wykorzystywał elektryczność i pole magnetyczne do przekazywania informacji kablem za pomocą kropek i kresek. Połączenia telegraficzne zastosowano początkowo na kolei.

• 1839 - kabel połączył stację Paddington z odległą o 21 kilometrów stacją West Drayton (Anglia).

• 1845 - uruchomiono pierwszą linę telegraficzną w USA, połączyła ona Baltimore z Waszyngtonem.

• 1851 - Wielka Brytania uzyskała połączenie telegraficzne z kontynentem za pomocą podwodnego kabla, a w 1865 roku po licznych próbach ułożono kabel na dnie Atlantyku.

• 1876 - Aleksander Graham Bell wynalazł telefon. Jego pierwszy telefon był prymitywny i o złej słyszalności, lecz szybko został udoskonalony.

• Telefon wkrótce stał się warunkiem sprawnego prowadzenia interesów. Trudniej natomiast przyjmował się w użytku domowym, w dużej mierze z powodu lęku przed ewentualnym podsłuchiwaniem rozmów.

• Wynalezienie w 1889 roku przez Amerykanina Almona B. Strowgera centrali automatycznej pomogło pokonać te obawy.

• Trzeci znaczący wynalazek w dziedzinie komunikacji dokonany został u schyłku XIX stulecia przez Gugliermo Marconiego włoskiego uczonego badającego możliwości skonstruowania telegrafu bez kabla, systemu przekazywania informacji za pomocą fal radiowych.

• W 1897 udało mu się przesłać informacje drogą radiową na odległość 15 kilometrów.

• W 1898 roku udoskonalił swoją metodę na tyle, że pozwalała na porozumiewanie się statkom sygnalizacyjnym (latarnikom) z wybrzeżem.

Telegraf, telefon i radio stały się podstawą komunikacji na odległość między ludźmi na wiele lat...

Systemy medialne na świecie

1. Jak w latach 70-tych i 80-tych definiowany był „nowy międzynarodowy porządek informacyjny i telekomunikacyjny”?

- Dążyły do niego państwa rozwijające się w UNESCO

- nowy ład rozumiany był jako przezwyciężenie dominacji zachodnich agencj prasowych ( AP, Reuters , AFP ) w globalnym przepływie informacji

- przeciwstawienie się utrwaleniu odziedziczonych po okresie kolonialnym stosunków dominacji pomiędzy centrum świata, a jego peryferiami

Rezolucja 4/19 przyjęta na 21 sesji UNESCO w Belgradzie w 1980 roku stwierdzała, że ten nowy międzynarodowy porządek informacyjny powinien opierać się na:

• Eliminowaniu nierównowagi i nierówności między krajami rozwijającymi się a uprzemysłowionymi;

• Pluralizm źródeł i kanałów informacji (likwidacja negatywnych skutków monopoli i koncentracji)

• Usunięcie wewnętrznych i zewnętrznych przeszkód w swobodnym przepływie informacji, bardziej równomierne upowszechnienie informacji i idei

• Wolności prasy i informacji

• Wolności dziennikarzy i fachowego personelu mediów (nieodłączonej od odpowiedzialności)

• Polepszeniu potencjału komunikowania w krajach rozwijających się (infrastruktura, wiedza, narzędzia)

• Pomoc krajom rozwijającym się

• Zachowaniu tożsamości kulturalnej wszystkich ludzi i prawa każdego narodu do informowania o swoich zainteresowaniach, aspiracjach itd.

• Poszanowanie prawa wszystkich ludzi do uczestnictwa w międzynarodowej wymianie informacji na zasadach równości, sprawiedliwości i wspólnego dobra

• Poszanowanie praw społeczeństw, grup etnicznych i społecznych, jak i pojedynczych osób do dostępu do źródeł informacji oraz do aktywnego uczestnictwa w procesie komunikowania

2. Jakie procesy zachodzą na rynku mediów międzynarodowych (a przede wszystkim amerykańskich) w ciągu ostatnich 20-30 lat (współczesne trendy w świecie mediów)

Przełom dwudziestego wieku to okres dynamicznych zmian w świecie mediów krajów rozwiniętych. Oto najważniejsze tendencje:

• Konwergencja - łączenie technologii telefonicznej, telewizyjnej oraz komputerowej. Media łączą się i upodabniają się do siebie

• Koncentracja własności

• Przebiega najbardziej żywiołowo w segmencie prasy codziennej w USA

• Tylko 2 gazety mają charakter ogólnokrajowy ( na ok. 100)

• media rzeczywiście są wszechobecne w życiu Amerykanów.

• Koncentracja mediów masowych przebiega w dwóch wymiarach:

• poziomym – media tego samego rodzaju na różnych rynkach , rozrost grup prasowych/ sieci radiowych i telewizyjnych

• pionowym – łączenie mediów różnego rodzaju na tych samych lub różnych rynkach np. Time Warner , Hachette S.A )

• Konsolidacja mediów- gromadzenie coraz większych wpływów w coraz mniejszej ilości rąk. Prowadzi to do monopolizacji rynku poprzez kontrolę coraz większej ilości źródeł informacji.

• Globalizacja mediów, zarówno w sferze samego produktu (niezliczone narodowe mutacje tego samego programu TV, np. Big Brother czy Idol), jak i własności środków masowego przekazu (przejmowanie mediów na całym świecie przez te same korporacje).

• Amerykańskie firmy rozszerzają swoje wpływy, a amerykańskie produkty medialne, jak żadne inne, zdobywają odbiorców na wszystkich kontynentach. Coraz trudniej jednak mówić o mediach w kategoriach narodowych. Dobrym przykładem mogą tu być liczne edycje Newsweeka, w tym Newsweek Polska. Jest on u nas wydawany przez niemiecką firmę Axel Springer, która wykupiła prawa do tej edycji.

• Na rynku amerykańskim media zostały przejęte przez inne korporacje np. europejskie. Np. prestiżowy Simon & Schuster należy teraz do Niemców oraz Brytyjczyków.

Cztery z pięciu największych wydawnictw fonograficznych znalazło się w obcych rękach.

• Deregulacja – wycofanie się rządu z silnej kontroli oraz narzucania zasad i ograniczeń.

• Homogenizacja treści intensyfikowana jest poprzez procesy globalizacji oraz komercjalizacji mediów. Treść programowa traktowana jest jak produkt, odbiorcy stają się targetem, a aspekt finansowy góruje nad kulturotwórczym, estetycznym czy etycznym.

• Formatowanie(standaryzacja) – forma przekazów zależy od wielu czynników społecznych, technologicznych , kulturowych , umożliwia dostosowanie przekazu do upodobań określonej grupy odbiorców

• Amerykańskie media stają się coraz bardziej interaktywne. Powstanie Internetu stanowiło kamień milowy w rozwoju komunikacji masowej-nastąpiła wtedy zmiana modelu komunikowania. Z procesu jednokierunkowego komunikowanie masowe stało się dwustronne, a nawet wielostronne oraz zdecentralizowane

• Jedyne segmenty rynku, które cieszą się wzrostem liczby odbiorców to media online, etniczne oraz alternatywne. Internet na przykład można potraktować jako połączenie gazety i telewizji, choć jego możliwości są oczywiście znacznie szersze.

• Następuje również nasilenie przewagi mediów elektronicznych nad drukowanymi

3. Podaj cechy nadawcy publicznego

Cechy Wg. K.Jakubowskiego

• Publiczna własność

• Publiczne finansowanie

• Powszechny dostęp do programów bez konieczności ponoszenia opłat w chwili odbioru

• Formalny dokument określający zadania

• Obowiązek „informowania, edukowania i dostarczania rozrywki”

• Zadanie promowania narodowej tożsamości i kultury

• Wszechstronna oferta programowa służąca wszystkim odbiorcom

• Obecność w programie elementów wysokiej kultury

• Polityka programowa wspierająca innowacyjną produkcję programową, gotowość do eksperymentów i ryzyka w poszukiwaniu nowości

• Traktowanie odbiorców jako obywateli, a nie konsumentów

Cechy Wg. B.Ociepki

• Dostępność terytorialna i techniczna

• Autonomia instytucjonalna

• Stabilność finansowa

• Przekaz oparty na zachowaniu pluralizmu politycznego, różnorodności formy i treści oraz wyważeniu poglądów

• Wypełnienie misji kulturowej

4. Rola mediów w społeczeństwie demokratycznym

• Media powinny dostarczać obiektywnych informacji oddzielając je od opinii i komentarza.

• Powinny edukować odbiorców w kwestiach społeczno-politycznych.

• Media powinny stać się częścią sfery publicznej ( budowanie społeczeństwa obywatelskiego

• Media Pełnią rolę strażnika norm politycznych

• media mają do spełnienia rolę forum, na którym najprzeróżniejsze podmioty polityczne, w tym partie, organizacje i zrzeszenia przekonują do swoich racji i wizji politycznych na zasadach równości.

• Media są pośrednikiem w komunikowaniu politycznym, którego właściwy pierwotny nadawca znajduje się poza organizacją medialną.

5. Na czym polega profesjonalizacja mediów?

PROFESJONALIZACJA MEDIÓW POLEGA NA:

1. Wypracowaniu przez media bardziej różnorodnej i niezależnej tematyki poruszanych zagadnień, co pomogłoby stworzyć środowisko bardziej sprzyjające merytorycznej ocenie polityków przez obywateli.

2. Zwiększeniu treści analitycznej kosztem dramatyzmu i personalizacji problemów społecznych

3. Zwiększeniu udziału analizy historycznej w prezentowaniu problemów społecznych, co pomogłoby zrozumieć obywatelom źródła obecnych problemów i uniemożliwiłoby politykom „wymyślanie historii od nowa”.

4. Wyjście poza model wiadomości telewizyjnych: dziennikarz/polityk „pro”/polityk „anty”/dziennikarz dzięki zwiększeniu ilości niezależnego komentarza eksperckiego oraz udzieleniu głosu aktywistom politycznym i grupom obywatelskim opowiadającym się za zmianą.

5. Zwiększeniu liczby pozytywnych prezentacji, których bohaterami byliby aktywni obywatele, co pomogłoby podnieść poziom kapitału społecznego i uczestnictwa w wyborach.

6. Zamieszczaniu przez prasę i telewizję adresów stron internetowych, gdzie obywatele mogą znaleźć dodatkowe informacje, w tym linki do obywatelskich grup aktywistów oraz organizacji politycznych.

7. - reakcja na komercjalizację i brak niezależności politycznej

8. - tworzenie stowarzyszeń, rad prasowych, spisywanie zasad dobrych praktyk w formie kodeksów praktyki i etyki zawodowej

<źródło – Tomasz Płudowski „dziennikarstwo i środki masowego przekazu”>

Polski system medialny

1. Transformacje systemu medialnego w Polsce po 1989 roku

• Do 1989 roku państwo było medialnym monopolistą decydującym o treści i formie możliwych przekazów. Przed transformacją systemu medialnego, został on oceniony za katastrofalny stan infrastruktury oraz przestarzały model nieprzystający do zmian. Wniosek nasunął się jeden mianowicie : Trzeba zbudować „nowy ład informacyjny”, który opierałby się na pluralizmie i wolności słowa.

• W 1989 roku doszło do obrad Okrągłego Stołu miedzy przedstawicielami rządzącej partii komunistycznej a demokratyczną opozycją. Wybory z 4 czerwca 1989 roku przyniosły zwycięstwo „Solidarności” .

Zmiany, które nastąpiły:

• Zniesienie istniejącego monopolu (RSW Prasa – książka – ruch ) 22 marca 1990 r

• Zniesienie cenzury (11 kwietnia 1990)

• Zmiana zasad prawnych funkcjonowania mediów : Zastąpienie systemu koncesjonowania prasy systemem rejestracyjnym

• Powstał model dualny, determinowany w aspekcie własnościowym: złożony z mediów publicznych i prywatnych.

• Uchwalenie ustawy o radiofonii i telewizji 29 XII 1992 (Do jej zadań należy głównie ustalanie koncesji oraz kontrola działalności nadawców. )

• Zmiany w kolportażu prasy – pojawienie się na rynku nowych firm zajmujących się dystrybucją prasy np. Kolporter S.A, Yard Press itp.

• Likwidacja monopolu Polskiej Agencji Prasowej (PAP)

Media po kilku latach transformacji:

• Wchodzą na rynek nowe gazety i czasopisma, inne tytuły zaś upadają lub z trudem utrzymują swoje istnienie. O względy czytelników ubiegają się pisma sensacyjne i publikacje pornograficzna. Proces przemian kształtuje głownie kapitał zagraniczny, który nie rzadko sięga po praktyki monopolistyczne.

• Reklama staje się wszechobecna w radiu, prasie i telewizji.

• Miejsce państwowego radia i telewizji zajęło radio i telewizja publiczna, obok niej powstały i rozwijają się także prywatne, komercyjne stacje radiowe i telewizyjne. Jedynie agencje prasowe PAP I PAI zachowują dalej status agencji oficjalnych, chociaż uzyskały wyraźną samodzielność pod względem merytorycznym.

• Pojawiła się kryptoreklama

2. Ramy prawne działania na polskim rynku medialnym

• 28 lipca 1983 r- ustawa o Polskiej Agencji Prasowej

• 26 styczeń 1984 r - Prawo prasowe wraz z nowelizacją

• 16 lipca 1987 r- ustawa o kinematografii wraz z aktami wykonawczymi

• 30 czerwiec 1990 r- społeczny projekt ustawy o środkach masowego przekazu

• 29 grudzień 1992 r- Ustawa o radiofonii i telewizji

• 4 luty 1994- ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych

3. Czy media w Polsce są „czwartą władzą”?

W Polsce media są wolne, kontrolują działanie dużych przedsiębiorstw i instytucji państwowych. Media same biorą udział w rozwiązywaniu problemów państwowych przekrętów politycznych, dochodzą do prawdy, często ośmieszając władzę, dlatego też są warte miana czwartej władzy.

4. Reklama i sponsoring w polskim systemie medialnym

Art. 4. Pkt.6 Ustawa o radiofonii i TV

Reklamą jest każdy przekaz, niepochodzący od nadawcy, zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez reklamodawcę, nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia.

Art. 16. 

1. Reklamy powinny być wyraźnie wyodrębnione w programie i oznaczone w sposób nie budzący wątpliwości, że są reklamami i nie pochodzą od nadawcy.
2. Reklamy nie powinny zajmować więcej niż 15% dziennego czasu nadawania programu i nie więcej niż 12 minut w ciągu godziny.

KRRiT wymaga, by reklamy były nadawane w blokach, wyróżnione w sposób wizualny i dźwiękowy na początku i na końcu bloku. W ramach tego oznaczenia musi mieścić się słowo

• „Reklama”. Nadawcy publiczni nie mogą przerywać swych audycji reklamami.

Natomiast nadawcy komercyjni mogą przerywać swoje audycje pod warunkiem, że :

• Minęło 20 minut od rozpoczęcia audycji lub od poprzedniej przerwy w tej audycji

• Filmy fabularne i filmy telewizyjne, z wyłączeniem serii, seriali i audycji dokumentalnych mogą być przerywane raz w okresie pierwszych 45 minut. ( Art. 16a pkt.4 U o RiTv)

Nie można przerywać w celu nadania reklam:

1. serwisów informacyjnych i magazynów na temat aktualnych wydarzeń;

2. audycji o treści religijnej;

3. audycji publicystycznych i dokumentalnych o czasie krótszym niż 30 minut; jeżeli czas ich emisji wynosi co najmniej 30 minut, stosuje się przepisy ust.2-5;

4. audycji przeznaczonych dla dzieci.

Art. 4 pkt. 7

Sponsorowaniem jest bezpośrednie lub pośrednie finansowanie albo współfinansowanie

tworzenia lub rozpowszechniania audycji lub innych przekazów, przez podmiot niebędący nadawcą lub producentem audycji, dla upowszechnienia, utrwalenia lub podniesienia renomy nazwy, firmy, towaru lub usługi, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego sponsora lub jego działalność.

• Sponsor audycji nie może być wskazywany w czasie trwania audycji

• Wskazanie sponsora nie może zawierać znaków towarowych lub nazw produktów albo usług, których reklama jest zakazana

• Jednorazowe wskazanie sponsora może być emitowane nie dłużej niż 8 sekund w przypadku jednego sponsora audycji, 15 sekund - w przypadku dwóch sponsorów i 25 sekund - w innych przypadkach.

• Wskazanie sponsora może być zawarte w zapowiedzi audycji. Zapowiedź audycji ze wskazaniem sponsora może być rozpowszechniania wyłącznie przed pierwszym nadaniem tej audycji przez nadawcę, nie więcej niż 10 razy w programie telewizyjnym i nie więcej niż 15 razy w programie radiowym

Zabronione jest sponsorowanie:

• serwisów informacyjnych, z wyjątkiem sportowych i prognozy pogody;

• audycji publicystycznych o treści społeczno-politycznej;

• audycji poradniczych i konsumenckich;

• audycji wyborczych lub bezpośrednio związanych z kampanią wyborczą.

5. Kanały tematyczne w polskich stacjach telewizyjnych

Telewizja publiczna:

- TVP1

- TVP2

- TVP info

- TVP sport

- TVP kultura

- TVP historia

- TVP HD

- TVP Polonia

- Belsat TV

Telewizja komercyjna:

TVN

• -tvn (Polska wiodąca komercyjna, bezpłatna stacja telewizyjna, znana z wysokiej jakości programów rozrywkowych oraz wiarygodnego i solidnego dziennikarstwa jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się stacji telewizyjnych w Europie. )

• -tvn24 ( jest pierwszym w Polsce, 24-godzinnym kanałem informacyjnym)

• -tvn meteo

• -tvn turbo pierwszy kanał tematyczny skierowany do mężczyzn i pierwszy z bardzo silnym naciskiem na tematykę motoryzacyjną

• -tvn 7 jest kanałem o profilu rozrywkowo-filmowym skierowanym do wykształconych i zamożnych mieszkańców miast, w wieku 16 - 49 lat

• -tvn style skierowany do współczesnych kobiet łączących liczne obowiązki zawodowe i rodzinne oraz pragnących podążać za nowościami w modzie, zdrowiu i urodzie

• - itvn jest kanałem telewizyjnym o profilu rozrywkowym przeznaczonym dla polskich odbiorców mieszkających za granicą.

• -tvn lingua (jest całodobowym edukacyjnym kanałem tematycznym skierowanym do osób, które pragną nauczyć się języka obcego lub doskonalić posiadane już umiejętności językowe.

• -tvn cnbc biznes to całodobowy kanał informacyjny przekazujący informacje biznesowe, ekonomiczne, z zakresu finansów osobistych i konsumenckich.

• - mango jest jedynym w Polsce 24-godzinnym kanałem telezakupowym i liderem na rynku telezakupów.

• - tvn n Jest to pierwsza w Polsce i pierwsza w Europie środkowo - wschodniej platforma satelitarna, która umożliwia jednoczesny odbiór programów w technologii HD, nagrywanie wybranych pozycji programowych (PVR) oraz zapewnia dostęp do biblioteki filmów i programów na życzenie (VOD). 

N

Oferta programowa platformy „n” to największa spośród platform cyfrowych w Polsce oferta aż czternastu kanałów HD:

- FILMBOX HD	- RELIGIA.TV	- nFilmHD
- DISCOVERY HD	- WOJNA I POKÓJ	- nFilmHD 2
- NSPORT HD	- NSPORT HD	- TVN HD
- EUROSPORT HD	oraz niedostępne na innych platformach:	- TVP HD
- EUROSPORT HD 2	- ESPN	- HBO HD
- ANIMAL PLANET HD	- BABY TV	- MGM HD
- MTVNHD	- DA VINCI LEARNING
- NET GEO WILD HD.	- SPORTKLUB

Kanały pogrupowane są w 6 pakietów tematycznych: „informacja i rozrywka”, „style moda muzyka”, „dzieci”, „sport i motoryzacja”, „kultura nauka świat” oraz „hity filmowe”. Klienci n mają też do wyboru opcje dodatkowe HBO, CINEMAX, FILMBOX i nFILMHD oraz bibliotekę filmów i seriali w ofercie VOD. ) POLSAT

-polsat	-polsat film
-polsat 2	-polsat sport
-polsat news	-polsat sport extra
-polsat cafe	-polsat futbol
-polsat play	-polsat sport HD

POLONIA 1

( dostępna na kablówce, cyfra + i Polsat cyfrowy)

-tele 5

-top shop

D. Kultura języka

1. W jaki sposób można uzasadnić opisowy (obok normatywnego) charakter kultury języka?

Kultura języka w znaczeniu opisowym oznacza postawę wobec języka osób, które się tym językiem posługują. Tę postawę charakteryzuje określony stan świadomości językowej użytkowników języka, którą kształtuje zasób wiadomości o języku, poglądy na ten język, uczucia i emocje z nim związane. Tak rozumiana kultura języka może być cechą zarówno jednostek, jak i grup społecznych lub całej społeczności i oznacza opis stanu rzeczy istniejącego w społeczeństwie.

Kultura języka w ujęciu normatywnym to ogół umiejętności praktycznych polegających na dążeniu do mówienia i pisania sprawnego i poprawnego, czyli zgodnego z przyjętymi w pewnej społeczności regułami i wzorcami ( normami językowymi ).

2. Jakie funkcje dla języka ogólnego pełni norma językowa?

norma spełnia trzy funkcje :

• realizacyjną – w normie decyduje się o tym, które modele systemu zostaną wypełnione materiałem słownym, a które będą drogami zamkniętymi , niewyzyskiwanymi w praktyce językowej

• rozdzielną polega na tym, że elementy językowe występujące jako realizacja alternatywnych wzorów systemu, uzyskują na poziomie normy zróżnicowanie znaczeniowe lub stylistyczne

• selekcyjną – polega na tym, że struktury danego języka utworzone według jego systemowych wzorów przechodzą jakby przez filtr normy , która część z nich dopuszcza lub nie dopuszcza pewne wyrazy do obiegu

3. Jakie cztery składniki konstytuują współczesną refleksję nad kulturą języka?

• Poprawność językowa to, najogólniej biorąc, umiejętność polegająca na używaniu każdego elementu języka zgodnie z przyjętymi normami językowymi. Jeżeli użytkownik języka taką umiejętność posiada, to konstruuje mówiony albo pisany tekst językowy nie naruszający normę.

• Sprawność językowa polega na umiejętności przekazania przez osobę mówiącą albo piszącą w swoich tekstach tego, co się chce przekazać (informacje, przeżycia, emocje itp.) w sposób najodpowiedniejszy w danej sytuacji komunikatywnej. Sprawnie znaczy tu tyle, co najlepiej w danych warunkach, w danej sytuacji. Warunek sprawności językowej tekstu wymaga od użytkownika języka nie tylko bardzo dobrej znajomości języka, lecz również znajomości jego odmian i stylów.

• Etyka słowa, ściślej mówiąc, etyka językowego porozumiewania się. Jest to cecha kontaktu językowego w każdym konkretnym akcie mowy. Zakłada ona określoną postawę nadawcy tekstu wobec jego odbiorcy, a także właściwy stosunek odbiorcy tekstu do jego nadawcy. Etyka słowa liczy na przekazywanie komunikatu prawdziwego, w sposób uczciwy, rzetelny i przyjazny dla odbiorcy.

• Estetyka słowa. Każdy tekst językowy możemy jako jego odbiorcy ocenić pod względem wrażeń estetycznych, które w nas wzbudził. Mogą to być negatywne odczucia, kiedy chodzi o „brzydki“ tekst, pozytywne odczucia, jeżeli tekst wydaje nam się „harmonijny, ładny“, czy też możemy zająć zupełnie neutralne stanowisko pod tym względem, ponieważ tekst nie pozostawił w nas żadnego śladu, jest po prostu „nijaki“

  System, norma, uzus, kodyfikacja

  Kodyfikacja – musi stale zachowywać jednakową odległość zarówno od zjawisk systemu jak i aktualnego uzusu.

4. W jaki sposób sprawność językowa określa kompetencje komunikacyjne użytkowników języka?

Sprawność językowa wymaga świadomości językowej, polegającej na znajomości różnych odmian języka – stylistycznych, środowiskowych, terytorialnych i chronologicznych, jak również posiadania bogatego zasobu słownictwa, a także umiejętności korzystania z tej wiedzy. Należy używać słownictwa zrozumiałego dla danego odbiorcy, nie powinno się mówić o rzeczach smutnych z ironią i humorem, natomiast na tematy związane z życiem codziennym nie powinno się używać słownictwa książkowego. Ważna jest tez sytuacja komunikacyjna - należy rozróżniać sytuacje oficjalne od nieoficjalnych i dopasowywać do nich odpowiednio język staranny lub potoczny.

5. Jakie tendencje rozwojowe charakteryzują współczesną sytuację językową?

• Internacjonalizacja słownictwa – Zjawisko to polega na zwiększaniu liczby wyrazów międzynarodowych, tych samych w różnych językach

• Rozrost słownictwa – poprzez zapożyczenia jak i techniki derywacyjne powstają neologizmy słowotwórcze np. europoseł, odkomuszenie, wykształciuch, e-podpis

• Nobilitacja pewnych warstw słownictwa – w tym potocznego i środowiskowego

• Przemieszanie leksykalno-stylistyczne tekstów –powstają teksty stylistycznie niespójne, w których elementy potoczne łączą się semantycznie i składniowo z książkowymi i terminologicznymi.

• - upowszechnienie się wulgaryzmów

• - powstają uproszczenia, frazesy

1. Gatunki dziennikarskie

   - na ostatniej stronie

2. Prawo mediów

1. Wolność wypowiedzi w Konstytucji RP, 1997r.

Wolność wypowiedzi w Konstytucji RP, 1997 r.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu

- art. 14 Konstytucji RP.

• Konstytucja zapewnia wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwana i rozpowszechniania informacji.

• Zakazuje cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu oraz komunikowania się, stanowi o prawie do informacji publicznej, a więc do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

• Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa

1. Prawa dziennikarza

Prawa dziennikarza

Art. 11.

• Dziennikarz jest uprawniony do uzyskiwania informacji w zakresie, o którym mowa w art. 4. (obowiązek udzielania prasie informacji nie objętej tajemnicą)

2. Informacji w imieniu jednostek organizacyjnych są obowiązani udzielać kierownicy tych jednostek, ich zastępcy, rzecznicy prasowi lub inne upoważnione osoby, w granicach obowiązków powierzonych im w tym zakresie.

3. Kierownicy jednostek organizacyjnych są obowiązani umożliwiać dziennikarzom nawiązanie kontaktu z pracownikami oraz swobodne zbieranie wśród nich informacji i opinii.

4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa organizację
i zadania rzeczników prasowych w urzędach organów administracji rządowej.

1. Obowiązki dziennikarza

Art. 12.

Dziennikarz jest obowiązany:

- zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych wiadomości lub podać ich źródło,

- chronić dobra osobiste, a ponadto interesy działających w dobrej wierze informatorów i innych osób, które okazują mu zaufanie,

- dbać o poprawność języka i unikać używania wulgaryzmów.

- Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej, wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą.

Art. 10.

• Obowiązkiem dziennikarza jest działanie w graniach prawa, czyli respektowanie porządku prawnego

• Obowiązkiem dziennikarza jest respektowanie ustalonej w statucie linii programowej redakcji

• „dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego, w granicach określonych przepisami prawa”.

• Obowiązkiem dziennikarza jest służba społeczeństwu i państwu, choć może się zdarzyć, że interes społeczny czy państwowy wymaga określonej publikacji, zaś jej treść pozostaje w oczywistej sprzeczności z linią programową

1. Odpowiedzialność karna za zniesławienie i znieważenie

Odpowiedzialność karna za zniesławienie i znieważenie

Art. 212. § 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku.

2.Jeżeli sprawca dopuszcza się pomawiania za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Odpowiedzialność karna za zniesławienie i znieważenie (art. 212, 213 KK)

• do zaistnienia przestępstwa zniesławienia wyznacza sama możliwość poniżenia kogoś, nie musi nastąpić rzeczywiste poniżenie przez słowo, druk, obraz, rysunek, karykaturę, gest (np. puknięcie się w czoło)

• zniesławioną może być tylko osoba żyjąca a ochrona pamięci osoby zmarłej przeprowadzona jest w procesie cywilnym

• art. 213 KK przewiduje okoliczność wyłączającą bezprawność (kontratyp); zniesławienie dokonane w mediach gdy ktoś publicznie rozgłasza prawdziwy zarzut służący obronie społecznej, uzasadniającego interesu

• publiczne podniesienie zniesławiającego zarzutu

• prawdziwość zarzutów

• działanie w społecznie uzasadnionym interesie

Art. 216. § 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

• 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

• 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

• 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

• 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.!!!!!!!!!!

Tryb ścigania

• przestępstwa zniesławienia i znieważenia są ścigane w drodze oskarżenia prywatnego – akt oskarżenia wnosi pokrzywdzony

• przestępstwa te mogą zostać popełnione jedynie umyślnie, przewidując możliwość popełnienia takiego przestępstwa lub godząc się na jego popełnienie

• na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka podanie wyroku skazującego do publicznej wiadomości (art. 215 KK)

• w razie skazania za przestępstwo prasowe sąd może orzec jako kare dodatkową przepadek materiału prasowego

1. Etyka, podstawowe standardy profesjonalizmu oraz zasady szczególnej staranności i rzetelności dziennikarza.

• Etyka jest to zespół norm i zasad określających, jak, biorąc za punkt wyjścia moralność, powinny zachowywać się osoby tworzące daną grupę zawodową.

• Powinna ona regulować zachowania i postępowanie przede wszystkim w obrębie takich zawodów, które są związane z życiem człowieka, jego zdrowiem lub podstawowymi wartościami, przede wszystkim takimi jak, wolność, prawda czy godność.

Etyczne jest takie działanie mediów i dziennikarzy, dzięki któremu:

• w miarę możliwości i przy najlepszych staraniach dostarczają odbiorcy to, czego ma prawo słusznie oczekiwać

• nie wywołuje zbytecznego cierpienia

• treść i forma przekazu formowane są zawsze w interesie odbiorcy i zgodnie z jego oczekiwaniami, a nie w interesie nadawcy lub innego „mecenasa”

• limity etyki, kodeksy obyczajowe dziennikarzy i mediów różnicują odpowiedzialność i kategorie wykroczeń

Kodeksy etyczne

• Kodeks etyki dziennikarskiej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich

• Dziennikarski Kodeks obyczajowy Stowarzyszenia Dziennikarzy RP

• Deklaracja zasad FIJ – międzynarodowa federacja dziennikarzy

• Międzynarodowe zasady etyki profesjonalnej w dziennikarstwie UNESCO

1995r., Karta Etyczna Mediów (Polska) – zawiera ona i opisuje następujące zasady:

• Zasada prawdy - co znaczy, że dziennikarze, wydawcy, producenci i nadawcy dokładają wszelkich starań, aby przekazywane informacje były zgodne z prawdą, sumiennie i bez zniekształceń relacjonują fakty w ich właściwym kontekście, a w razie rozpowszechnienia błędnej informacji niezwłocznie dokonują sprostowania

• Zasada obiektywizmu - autor przedstawia rzeczywistość niezależnie od swoich poglądów, rzetelnie relacjonuje różne punkty widzenia.

• Zasada oddzielania informacji od komentarza - wypowiedź ma umożliwiać odbiorcy odróżnianie faktów od opinii i poglądów.

• Zasada uczciwości - działanie w zgodzie z własnym sumieniem i dobrem odbiorcy, nieuleganie wpływom, nieprzekupność, odmowę działania niezgodnego z przekonaniami.

• Zasada szacunku i tolerancji - czyli poszanowania ludzkiej godności, praw dóbr osobistych, a szczególnie prywatności i dobrego imienia.

• Zasada pierwszeństwa dobra odbiorcy - podstawowe prawa czytelników, widzów, słuchaczy są nadrzędne wobec interesów redakcji, dziennikarzy, wydawców, producentów i nadawców.

• Zasada wolności i odpowiedzialności - wolność mediów nakłada na dziennikarzy, wydawców, producentów, nadawców odpowiedzialność za treść i formę przekazu oraz wynikające z nich konsekwencje.

Dziennikarz nie może:
- prowadzić ukrytej działalności reklamowej
- publikować danych osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe.

- odmówić autoryzacji wypowiedzi, jeśli rozmówca sobie takiej autoryzacji zażyczy

Komunikacja medialna

1. Ewolucja poglądów na temat znaczenia mediów w życiu społecznym: od teorii Lernera do zasad Schramma.

Teoria Lernera 1958

Proces modernizacji społecznej ( rozwoju ) rozpatrywany jest w kategoriach czterech zmiennych:

• Urbanizacji,

• alfabetyzacji (umiejętności pisania),

• korzystania z mediów masowych

• oraz partycypacji politycznej. (głosowanie)

Te zmienne są wzajemnie powiązane i bardzo ważne dla procesu rozwoju.

- media wpływają na rozwój gospodarczy

Wzrost urbanizacji przyczynił się do upowszechnienia umiejętności pisania ,a ta umiejętność spowodowała wzrost korzystania z mediów i środków masowych, co doprowadziło do większej partycypacji politycznej( głosowanie) i ekonomicznej ( większy dochód).

Media mobilizują do działania. Kraje rozwijające powinny motywować do działania kraje nierozwinięte.

Rogers ( 1962)

Wyrabianie w ludziach opinii że innowacje są dobre, mogą wpłynąć na rozwój statusu społecznego, np. promowanie nowych technologii, które pomagają w rozwoju społ.

Pye ( 1963)

Media pomagają w wyrabianiu jedności społecznej , pomagają w demokratyzacji

Zasady Schramma

Transformacja społeczna warunkuje rozwój ekonomiczny.

Aby doszło do transformacji społecznej trzeba zmobilizować ludzkie zasoby i rozwiązać trudne problemy.

Funkcje spełniane przez komunikowanie masowe w procesie rozwoju:

• funkcja informacyjna ( pobudzanie aspiracji, poszerzanie horyzontów, skupianie uwagi publicznej )

• funkcja polityczna – zmiana postaw , przypisywanie statusu społ. Ludziom i sprawom, wzmacnianie norm społecznych i formowanie gustów

• funkcja oświatowa – środki masowe realizują zadania oświatowe na wszystkich szczeblach szkolnictwa.

Wskazówki Schramma, mówiące o tym jak należy używać środków masowych, by jak najlepiej służyły celom rozwoju:

- analizowanie przez kraj obiegu informacji

- rozpowszechnianie informacji

- Inwestowanie w media masowe i używanie nowych technologii

- utrzymywanie maksymalnego sprzężenia zwrotnego z masową publicznością

2. Media a rozwój społeczno-gospodarczy: teorie ekonomiczne i psychologiczne.

Teorie psychologiczne

1. teoria McClellanda (The Achieving Society- 1961)

• najważniejszy jest czynnik przedsiębiorczości

• motywowanie ludzi do wyznaczania i realizowania celów ( pokonywanie trudności prowadzi do osiągnięcia sukcesu

• środki masowego przekazu motywują ludzi do działania

2. Teoria Hagena

• struktura społeczna jest funkcją osobowości,

• tradycyjny system społeczny opiera się na tradycyjnej osobowości, której cechami są:

• autorytaryzm,

• poczucie bezsilności wobec przeznaczenia,

• niska samoocena,

• tradycjonalizm (negatywne nastawienie wobec innowacji)

• dla rozpoczęcia rozwoju społeczno- gospodarczego, potrzebne są różne wydarzenia, które zmienią osobowość,

Teorie ekonomiczne

• w krajach „nierozwiniętych” mamy do czynienia z „błędnym kołem nędzy” – jeśli kraj nierozwinięty nie ma dużej produkcji , nie ma zysku, więc nie ma za co zainwestować w nowe technologie. Rozwój nastąpi wtedy, kiedy błędne koło zostanie przerwane. Ważnym czynnikiem jest dokształcanie społeczeństwa

• aby mechanizm wzrostu gospodarczego działał sprawnie ludzie muszą skojarzyć w swej świadomości - większe osiągnięcia z większymi aspiracjami

• środki masowego komunikowania mobilizują do działania

3. Społeczeństwo informacyjne: pojęcia, dylematy i podziały.

• Termin „społeczeństwo informacyjne” pochodzi z Japonii, po raz pierwszy użył go Tadao Umesamo w 1963 roku

• Termin ten określa społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako wyjątkowe dobro materialne.

Według Daniela Bella „społeczeństwo informacyjne” cechuje:

• dominacja sektora usług w gospodarce,

• rozwój sektora czwartego czyli finanse, ubezpieczenia itp. i piątego- zdrowie, nauka, edukacja,

W wyniku powstania „społeczeństwa informacyjnego” pojawiło się wiele dylematów z nim związanych.

• ten typ społeczeństwa może doprowadzić do zaniku tradycyjnych kontaktów międzyludzkich i więzi społecznych

• rosnący indywidualizm sieciowy

• ucieczka ludzi młodych ( zagubionych, sfrustrowanych ) w świat wirtualny

• proces usztuczniania człowieka i jego świata. np. sztuczna inteligencja.

• nastąpi wyraźne powiększenie luki informacyjnej między bogatymi a biednymi;

• rozwiną się : nielegalny handel informacjami, piractwo komputerowe i inne przestępstwa komputerowe;

• luka cyfrowa (podział cyfrowy). W dobie społeczeństwa informacyjnego wymagana jest umiejętność posługiwania się informacją i narzędziami informatycznymi. Niestety dostęp do zasobów nowych technologii i możliwość czerpania z nich korzyści są nierówne.

• pogłębienie zjawiska asymetrii w dostępie do różnych dóbr, informacji i wiedzy.

Umberto Eco przewidywał ukształtowanie się społeczeństwa informacyjnego podzielonego na trzy klasy:

1. klasę „proletariuszy nie mających dostępu do systemów informatycznych i całkowicie uzależnionych od przekazu telewizyjnego;

2. „drobnomieszczaństwo”, które jedynie biernie potrafi korzystać z komputerów (np. urzędnicy);

3. „nomenklaturę”, która wie, jak wykorzystywać systemy komputerowe do analiz decyzyjnych oraz potrafi odróżnić informacje wartościowe od bezwartościowych.

4. Perswazja i manipulacja, jako narzędzia komunikacji medialnej. Strategie, rodzaje, formy.

Perswazja – technika wpływania, zachęcania, namawiania. Celem perswazji jest modyfikacja postaw i wpływanie na zachowania. Jest to proces celowy, w którym nadawca ma określone intencje: zmiana istniejących postaw, wzmocnienie postaw, uformowanie nowej, nie istniejącej dotychczas.

Trzy rodzaje perswazji:

• perswazja przekonująca Proste nakłonienie kogoś w dokonaniu wyboru pomiędzy dwoma drogami. Zakłada się dobro drugiej osoby, pomaga się jej w lepszym wyborze, przekonuje. Mamy czyste intencje i zamiary.

• perswazja nakłaniająca (propaganda) nastawiona na pozyskanie dla idei czy doktryny jak największej liczby zwolenników; Nasycona dydaktyką, a jej fundamentem autorytet intelektualny i moralny nadawcy.

• perswazja pobudzająca (agitacja) istotą jej jest oddziaływanie doraźne, np. mobilizowanie do jakiejś akcji, zwerbowanie członków itp. Typowym przykładem jest wystąpienie wiecowe.

Manipulacja – celowe i skryte działanie, przez które narzuca się jednostce lub grupie fałszywy obraz pewnej rzeczywistości, najbardziej podatna na manipulację jest telewizja. Manipulacja oddziałuje na emocje

Sposoby manipulowania informacją :

• Kłamstwo

• Mieszanie wiadomości ważnych i nieważnych, a pomijanie najważniejszych,

• Informacja spreparowana

• Wieloznaczna interpretacja

• Nadmiar informacji, który prowadzi do chaosu informacyjnego

• Opóźnianie przekazu informacji

• Milczenie – pomijanie danego wydarzenia

• Wzbudzanie sensacji – niektóre wiadomości konstruowane są w taki sposób, aby wzbudzić sensację - przerost formy nad treścią.

Środki manipulacji :

• Stereotyp – skrótowy, uproszczony obraz rzeczywistości

• Mit – fałszywe mniemanie

• Plotka – niespodziewana lub fałszywa wiadomość

• Kamuflaż - zamaskowanie

5. Komunikacja medialna na tle innych form społecznego komunikowania.

System komunikowania publicznego

Funkcje systemu:

• Informowanie publiczności, składaniu sprawozdań, podawaniu do publicznej wiadomości, podnoszeniu publicznych wartości

• Słuchaniu uwag i pytań obywateli, baczne obserwowanie debaty publicznej

• Przyczynianiu się do poszerzenia więzi społecznych, pobudzaniu świadomości przynależności do wspólnoty lub kolektywu, traktowaniu obywateli jako równorzędnych partnerów

• Towarzyszeniu zmianom społecznych zachowań i organizacji.

Formy działania nadawców publicznych:

1. Obowiązek informowania publiczności o działaniach aparatu administracji publicznej i przekazywania do jej wiadomości danych publicznych

2. Prowadzenie dialogu i tworzenie wzajemnych partnerskich stosunków między nadawcami publicznymi i ich odbiorcami.

3. Publiczna prezentacja i promocja propozycji serwisu publicznego oferowanego przez administrację publiczną.

4.Rozpowszechnianie wiedzy na temat funkcjonowania instytucji publicznych, zarówno w jej obszarze wewnętrznym, jak i wewnętrznym

5. Prowadzenie kampanii informacyjnych, służących dobru ogólnemu społeczeństwa.

Formy komunikowania publicznego:

1. Rozporządzanie danymi publicznymi

2.Stosunki między służbami publicznymi a jego użytkownikami

3.Promocja usług oferowanych publiczności

4. Podnoszenie prestiżu instytucji publicznych

5. Kampanie informacyjne - reklama społeczna!

System komunikowania organizacyjnego

Jest typowy dla wszelkich instytucji, występuje wszędzie tam gdzie są zamknięte struktury i aparat zarządzania.

Organizację tę cechuje wewnętrzna, zamknięta hierarchiczna struktura z jasno określonymi rolami jej członków. Kontakty oraz relacje mają charakter przymusowy, formalny i organizacyjny. Komunikaty przepływają w zdecydowanej większości od gór do dołu, w formie obligatoryjnej poleceń czy zleceń.

Kierunki komunikowania :

• - w górę związany jest z przesyłaniem informacji, poleceń, rozporządzeń, dyrektyw od jednostek stojących na szczycie na sam dół, do osób znajdujących się na kolejnych, niższych szczeblach struktury organizacyjnej.

• - w dół - jest reakcją podwładnych na przekazy napływające do nich od kierowników.

• - poziomy - obejmuje komunikowanie się uczestników systemu zajmujących tę samą pozycję w strukturze

• - ukośny - dotyczy jednostek, które zajmują różną pozycję w strukturze i nie są połączone ze sobą więzami bezpośredniego podporządkowania.

system komunikowania politycznego

kierunki komunikowania :

• władza - obywatele – media służą do transmisji komunikatów politycznych z góry na dól. Komunikowanie odbywa się w formie wystąpień publicznych: bezpośrednie spotkanie z obywatelami i wyborcami, przemówienia, orędzia, wywiady, konferencje prasowe itd.

• Obywatele - władza - media pozwalają i ułatwiają przepływ informacji i sygnałów w przeciwnym kierunku, tj. od społeczeństwa do elit. Obywatele mają możliwość wyrażania swoich opinii w formie manifestacji, strajków, demonstracji, pikiet itd.

• Wskaźnik skuteczności - dobrze poinformowane społeczeństwo jest skuteczniejsze w procesie rządzenia.

• Wskaźniki demokracji -opierając się na środkach masowego przekazu i nowych technikach nadawcy polityczni prezentują aktualne problemy polityczne i społeczne, pobudzają obywateli do odpowiedzialności za sprawy kraju, w ten sposób społeczeństwo przestaje być pasywną stroną komunikowania.

Medioznawstwo

1. Rola mediów masowych

• Dostarczają rozrywkę i informację

• Media są Instrumentem władzy społecznej

• Stymulują rozwój kultury- przekazują dziedzictwa kulturowe

• Są Źródłem kształtowania indywidualnych postaw

• Obserwacja otaczającego świata

• Zapewniają komunikację społeczną

• Tworzą obraz świata

• Nakłaniają do kupowania

1. Funkcje dziennikarstwa

Funkcje dziennikarstwa: zbieranie, przetwarzanie i publikowanie materiałów.

• Informowanie- dostarczanie informacji takiego rodzaju i w takim wymiarze, aby mogły lepiej funkcjonować w życiu codziennym

• Artykulacja - system wczesnego ostrzegania

• Agenda setting - media, kierują uwagę odbiorców na tematy i wydarzenia, stawiają te tematy w centrum zainteresowania, mimo dużego zróżnicowania mediów, często powtarzają się one pod względem tematów, które dominują i spychają inne na dalszy plan

• Krytyka i kontrola –niezbędna jest wolność słowa i możliwość wyrażania swoich opinii

• Funkcja rozrywkowa- zapewnienie spędzenia czasu wolnego, emocjonalne odprężenie i przyjemność.

• Edukowanie – funkcja pomocnicza i uzupełniająca w stosunku do szkół i uczelni, stopniowo zanika, wydawcy od niedawna dodają materiały edukacyjne ( np. poradniki, kursy językowe)

• Socjalizacja i przywództwo – media wychowują

• Integracja – media budują mosty między kulturami i stylami życia, różnorodność oferty medialnej zmniejsza integrację społeczną

1. Teoria odpowiedzialności społecznej Mc Quaila

• Media mają zobowiązania społeczne

• Media informacyjne winny być prawdziwe, obiektywne, dokładne, istotne, sprawiedliwe

• Media powinny stanowić forum dla różnych idei

• Media powinny być wolne i samoregulujące się

• Media powinny przestrzegać kodeksów etycznych i standardów profesjonalnych

• W pewnych okolicznościach państwo ma prawo do kontroli mediów

1. Teoria magicznego pocisku

Zakładała, że przekazy medialne uderzają w oczy i uszy odbiorców z siłą pocisku, wywołując u nich bezpośrednie, natychmiastowe i silne efekty, a wszyscy odbiorcy przyjmują przekazy w taki sam sposób, bo mają takie same instynkty, które kierują ich sposobami reagowania. Przykładem jest słuchowisko „Wojna Światów” z 1938r.

1. Skutki komunikowania masowego

• Psychologiczne - wywoływanie reakcji przez powtarzanie bodźców, kojarzone z nagradzaniem bądź karaniem

• Socjologiczne - jednostkowe różnice osobowości są skojarzone z cechami społecznymi, co sprawia, że ludzie o podobnej charakterystyce społecznej wykazują podobne zachowania wobec środków masowych i na przekazy reagują podobnie

• Kulturowe - podkreślające doniosłość środków komunikowania masowego w kulturze współczesnej. Koncepcja McLuhana o totalnym przeobrażeniu sposobu ludzkiego myślenia przez media, rewolucja komunikacyjna pod wpływem nowych technologii.

• Ekonomiczne

Aktorstwo społeczne

1. Na czym polega analogia między rolą społeczną a rolą teatralną.

Rola społeczna - W życiu społecznym każdy człowiek wykonuje w gruncie rzeczy swoją własną, oddzielną i niepowtarzalną rolę. Wchodzą tu w grę normy moralne, obyczajowe i zwyczajowe oraz prawne. Rola jest wyznacznikiem sposobu zachowania się osoby zajmującej określoną pozycję.

Rola teatralna jest ściśle i ostatecznie określona. Mamy do czynienia z normami i wzorami estetycznymi, ze specyficznymi nakazami teatralnej dramaturgii.

2. Jaka jest rola temperamentu w kształtowaniu zachowań aktorsko – społecznych?

Temperament określa ogólnie rolę społeczną czy teatralną, jaka będzie odgrywana przez osobę. Ludzie o spokojnym, flegmatycznym usposobieniu najlepiej będą nadawać się na role urzędników, a osoby gwałtowne, o żywym charakterze dobrze się sprawdzą się jako sportowcy czy żołnierze.

3. Omów cechy komunikacji niewerbalnej w zakresie aktorstwa społecznego.

Cechą komunikacji niewerbalnej jest przede wszystkim to, że dostarcza informacji o uczuciach, stanach emocjonalnych i stanowi dopełnienie przekazów werbalnych.

Umiejętne stosowanie niewerbalnych komunikatów na poziomie jej podstawowych kategorii jak :mimika, ortoptyka, proksemika, kinezjetyka i parajęzyk, znacząco uwiarygodnia osobę odgrywającą konkretną rolę społeczną. Przykładowo od roli showmana telewizyjnego widzowie będą oczekiwać przemawiania krzykliwym, pełnym uniesień emocjonalnych głosem i wykonywania żywych i gwałtownych gestów. Jeżeli osoba showmana nie spełni ich oczekiwań, nagle usiądzie i zacznie cicho przemawiać beznamiętnym głosem patrząc przy tym wzrokiem gdzieś w bok, wtedy z pewnością straci zaufanie widowni, bo przestanie być atrakcyjna i rozrywkowa.

4. Techniki mowy w aktorstwie społecznym.

Rozróżniamy 4 rodzaje mowy:

-mowa skierowana do samego siebie

-mowa polegająca na wydawaniu poleceń i instrukcji

-mowa polegająca na zadawaniu pytań

-mowa zawierająca informacje

Głos

Żebyś mógł kontrolować swój głos, jego ton oraz pewność siebie w celu łatwego zrozumienia przez pracodawcę najlepiej jest przećwiczyć kilka technik, które to znacznie ułatwią. Zadania dają świetne efekty jeżeli wykonujemy je w parze:

- mów wyraźnie

- rób krótkie przerwy przed wypowiadanymi zdaniami,

- mów minimalnie wolniej niż zwykle, jednak nie zbyt wolno,

- ręce trzymaj z dala od ust w trakcie mówienia,

- mów wolniej

- unikaj wysokich i „śpiewających" tonów,

- spróbuj głosem wyrażać entuzjazm.

- Oraz rzecz naturalna, czyli dopasowywanie tonu głosu do sytuacji, którą chcemy wywołać.

Czyli np. jeżeli żona prosi męża, żeby kupił jej nowe szpilki to odpowiednio modyfikuje głos.

Jeśli tata chce skarcić dziecko, odnosi to i wydaje krótkie, ale treściwe wyrażenia. itp.

5. Na czym polega różnica między zdaniami: „jestem kandydatem” i „odgrywam rolę kandydata”?

• Zdanie „jestem kandydatem” odnosi się do osoby, która posiada odpowiednie kwalifikacje do pełnienia takiej funkcji w społeczeństwie, czyli jest gotowa na odgrywanie tej roli społecznej.

• Zdanie „odgrywam rolę kandydata” odnosi się natomiast do kogoś, kto niekoniecznie posiada właściwe kompetencje do pełnienia funkcji społecznej kandydata. Jednak na tyle jest w stanie naśladować zachowanie osoby kandydata, że może umownie odegrać jego rolę aktorską np. w teatrze.

Komunikacja niewerbalna

1. Komunikacja niewerbalna jako część teorii komunikacji interpersonalnej.

Komunikacja niewerbalna -odnosi się do komunikacji realizowanej za pośrednictwem środków innych niż słowa. Definicje komunikacji niewerbalnej:

S.P Morreale „Komunikacja niewerbalna dotyczy wszystkich ludzkich zachowań postaw i obiektów innych niż słowa, które komunikują wiadomości i posiadają wspólne społeczne znaczenie. Obejmuje: wygląd fizyczny, ruch ciała, gesty, wyraz twarzy, ruch oczu, dotyk, głos oraz sposób wykorzystywania czasu i miejsca w komunikowaniu się. Nie zawiera jednak gestów które zawierają słowa, takich jak język migowy, ani słów pisanych lub przekazywanych elektronicznie.”

Komunikacja niewerbalna tworzy kilka grup sygnałów:

• Kinezjetyka (czyli, mowa ciała , gesty mimika twarzy, kontakt wzrokowy)

• Parajęzyk(cechy wokalne głosu::ton, barwa, modulacja, tempo mówienia)

• Proksemika (bada relacje przestrzenne między komunikującymi się osobami. Proksemika ma związek z posługiwaniem się przez uczestników interakcji przestrzenią i dystansem fizycznym.).

• Chronemika(wykorzystująca czas jako sygnał komunikacyjny np. punktualność)

• Haptyka (odnosi się do badania zachowań dotykowych. Np. podtrzymanie na duchu, uznanie, wspólnota, zainteresowanie lub intencje seksualne, uczucie, żartobliwe uczucie, żartobliwą agresję, zgodę, zwracanie uwagi, zapowiedź odpowiedzi, powitanie i pożegnanie).

• Samoprezentacja - czyli wygląd rozmówcy. Zarówno fizyczny wygląd jak i fryzura, ubranie. To bardzo ważny element dostarczający wielu informacji decydujących często o kształcie rozmowy.

• Dotyk - jest ważnym sygnałem wyrażającym się w uścisku dłoni, poklepywaniu lub obejmowaniu drugiej osoby przy powitaniu. Dotyk świadczy o stosunku emocjonalnym i zależy od uprzejmości, kultury osobistej, wychowania, jak i od kontekstu kulturowego.

• Elementy otoczenia np. kolor światło itp.

2. Komunikacja niewerbalna i jej funkcje w relacjach interpersonalnych.

• Sygnały interpersonalne mogą zastępować zdania

• Sygnały niewerbalne uzupełniają przekaz precyzując go

• Sygnały niewerbalne ukazują lub ukrywają emocje

• Sygnały niewerbalne służą do kontroli i płynności komunikacji

• Sygnały niewerbalne redukują stres( np. zachowania takie jak drapanie się po głowie, obgryzanie paznokci)

3. Kłamstwo i jego wykrywanie w perspektywie komunikacji niewerbalnej

O kłamstwie może świadczyć:

• odwrócenie od rozmówcy (ramion, wzroku)

• pocieranie nosa

• zmiana tonu głosu,.

• emocja fałszywa przejawia się asymetrycznością mimiki naszej twarzy. Zaś emocja prawdziwa jest w pełni symetryczna.

• Zwiększona częstotliwość mrugania

• zmienia się szerokość naszych źrenic

• zbyt mała ilustracja (gestykulowanie). Oczywiście nie oznacza to, że człowiek który nie gestykuluje, musi kłamać. Natomiast wiele badań potwierdza, że zmniejszenie liczby ruchów ilustracyjnych przez daną osobę (w porównaniu z jej typową gestykulacją) może oznaczać kłamstwo..

4. Wymień typowe formy komunikowania się w instytucji.

Podstawowymi sposobami komunikowania się w instytucji są:

• Komunikacja jednostronna – przekazywanie informacji bez sprzężenia zwrotnego

• Komunikacja obustronna – przekazywanie informacji ze sprzężeniem zwrotnym

• Komunikacja wielostronna – wypuszczanie informacji do obiegu i zezwolenie na jej swobodne krążenie.

Komunikacja w instytucji powinna mieć charakter

• poziomy(pomiędzy pracownikami)

• pionowy ( np. relacje szef- pracownik)

5. Wymień i scharakteryzuj różnice pomiędzy komunikacją werbalną a niewerbalną.

Komunikacja niewerbalna jest znacznie bardziej dwuznaczna niż komunikacja werbalna. Sygnały niewerbalne mogą być wysyłane zarówno świadomie jak i nieświadomie. Te same zachowania mogą w innym kontekście i innej sytuacji komunikować zupełnie coś odmiennego, np. uśmiech.
Komunikacja niewerbalna ma charakter ciagły, w przeciwieństwie do komunikacji werbalnej. Komunikacja niewerbalna trwa przez cały czas interakcji, tak długo jak ludzie są w swojej obecności.
Komunikacja niewerbalna odbywa się wieloma kanałami i angażuje wszystkie zmysły.
Komunikacja niewerbalna nie ma struktury (bądź jest ona bardzo słabo zarysowana).
Komunikacja niewerbalna ma charakter pozalingwistyczny
Komunikacja niewerbalna jest analogowa Komunikacja analogowa – forma i treść komunikatu są ze sobą powiązane i wzajemnie się warunkują.
Komunikacja niewerbalna daje wgląd w stany emocjonalne.
Komunikacja niewerbalna jest spontaniczna, stosuje sygnały nabyte w drodze naturalnej obserwacji otoczenia, np. niemowlę i małe dziecko potrafi doskonale wyrażać swoje myśli i emocje bez użycia znaków werbalnych, których przecież nie zna.
Komunikacja niewerbalna jest zdeterminowana kulturowo. Sygnały niewerbalne generalnie wyrażają podobne uczucia (choć mogą mieć w różnych kulturach różne znaczenie).Twarz wyraża w różnych kulturach podobne znaczenia: radość, złość, strach, zaskoczenie.

Komunikacja interpersonalna (jako dalsza część niewerbalnej)

1. Komunikacja interpersonalna i jej podstawowe cechy.

KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA – jest to komunikowanie się bezpośrednie. Komunikowanie interpersonalne jest to proces przekazywania i odbierania informacji między dwiema osobami lub pomiędzy małą grupą osób, wywołujący określone skutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych

Cechy:

• proces interaktywny

• występuje natychmiastowe sprzężenie zwrotne

• charakter dwustronny

2. Komunikacja werbalna jako forma porozumiewania się; jej rodzaje i cechy.

Komunikacja werbalna to komunikacja oparta na słowie. Sprowadza się ona do tego, iż przekazując komunikaty używamy słów. Rozmawiając z drugą osobą – używamy słów. Czytając książkę – odbieramy komunikaty autora przekazane nam za pomocą słów. Pisząc list lub wypracowanie przekazujemy komunikaty za pomocą słów.

Dużą rolę odgrywają tu takie czynniki, jak:

• akcent (badania dowiodły, że jest ważniejszy niż treść wiadomości)

• stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności)

• zawartość (treść) wypowiedzi; jest uzależniona od władzy oraz związków międzyludzkich, uzależnionych od przyjętego systemu kulturowego.

Biorąc pod uwagę kierunek przesyłanych komunikatów, rozróżniamy komunikację:

• Komunikacja pionowa dotyczy najczęściej komunikatów formalnych, przepływających pomiędzy pracownikami i ich przełożonymi w celu osiągania założonych celów, przekazania informacji i poleceń, a także zasygnalizowania spraw wymagających szczególnej uwagi lub rozwiązania problemu. Mówimy wówczas o komunikacji skierowanej ku dołowi. Z kolei komunikacja skierowana ku górze ma miejsce wtedy, gdy podwładni informują przełożonych o swoich osiągnięciach, stopniu wykonanych zadań, występujących w pracy problemach itp.

• Z komunikacją poziomą mamy do czynienia wówczas, gdy przebiega ona między członkami tej samej grupy lub pracownikami pełniącymi funkcje na tym samym poziomie. Komunikacja ta może mieć charakter formalny lub nieformalny.

3. Typy ekspresji niewerbalnej i ich informacyjna wartość w stosunkach interpersonalnych.

• mimika - odzwierciedla określone stany emocjonalne oraz postawy, główne stany emocjonalne, które są wyrażane za pomocą mimiki to szczęście, zdziwienie, strach, smutek, gniew, pogarda

• proksemika - interesuje się przestrzenną odległością między ludźmi, którzy wchodzą w interakcje, jak i ich stosunkiem do siebie; wyznaczniki to kontakt wzrokowy i dotykowy;

• kinezjetyka - zajmuje się postawami ciała, np. gestami, ruchy ciała są niezwykle istotne, gdyż można przestać komunikować się w sposób werbalny, ale nie da się zapanować nad ciałem, które wysyła określone sygnały i informacje, np. określona postawa, gest, napięcie,

• parajęzyk - obejmuje głosowe, ale niewerbalne aspekty porozumiewania się – cechy głosu: natężenie, tempo mówienia, błędy i zakłócenia płynności mowy oraz dźwięki niejęzykowe, np. śmiech, ziewanie.

4. Wpływ społeczny w komunikacji interpersonalnej.

WPŁYW SPOŁECZNY to proces, w wyniku którego do­chodzi do zmiany zachowania, opinii lub uczuć czło­wieka wskutek tego, co robią, myślą lub czują inni ludzie.

Warunkiem wpływu nie jest ani uświadomie­nie sobie przez jednostkę zachodzących w niej zmian, ani intencjonalność oddziaływań innych .

Reguły wywierania wpływu

1. Reguła wzajemności – odwdzięczenie osobie, która nam dostarczyła jakieś dobro. Jesteśmy zobowiązani do przyszłego rewanżowania się

2. Reguła zaangażowania i konsekwencji – Motywacja do bycia konsekwentnym i przedstawiania się w taki sposób innym stanowi silne narzędzie wpływu społecznego. Osoby, których czyny i słowa nie są wzajemnie zgodne postrzegane są za dwulicowe.

3. Reguła społecznego dowodu słuszności (konformizm)- łatwo ulegamy opinii, sugestiom innych, gdy zauważamy, że większość ludzi tak postępuje.
4. Reguła sympatii – w celach manipulacyjnych osoba obdarzana przez nas sympatią chętniej nam pomaga i ulega naszemu wpływowi.
5. Reguła autorytetu – podporządkowywanie się poleceniom bądź sugestiom ludzi mających władzę czy autorytet „bardzo ważne, kto mówi, niż co mówi”
6. Reguła niedostępności – Logika myślenia potocznego skłania nas do wiary, że im coś jest rzadsze, tym jest więcej warte. Dlatego najbardziej pożądamy tego, co niedostępne lub trudno dostępne.

5. Perswazja w komunikacji interpersonalnej.

• Perswazja – jest sztuką przekonywania kogoś do własnych racji.

W działaniu perswazyjnym wykorzystuje się trzy techniki oddziaływania na odbiorcę:

• apelowanie o zajęcie określonego stanowiska i podjęcie określonego działania;

• sugerowanie pożądanych interpretacji i ocen;

• racjonalne uzasadnianie słuszności prezentowanych poglądów.

• Perswazja to także jedna z metod negocjacji, pozwalająca dojść porozumienia.

• Poprzez wspólne przeanalizowanie zaistniałego konfliktu jest szansą na rozwikłanie konfliktu na korzyść obu stron.

• Jest niezbędnym czynnikiem łagodzącym spory i nie powinna wywoływać negatywnych skojarzeń.