Pojęcie i przedmiot międzynarodowych stosunków gospodarczych

Pojęcie i przedmiot

międzynarodowych

stosunków gospodarczych

Dr hab. Dariusz Kiełczewski

Międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Praktyka: (1) funkcjonowanie rynku

światowego (analogicznego do

rynków krajowych, ma swoją

strukturę, rozwija się w określonych

kierunkach itd.), (2) funkcjonowanie

gospodarek krajowych w kontekście

międzynarodowym (każda ma jakiś

udział w handlu międzynarodowym,

prowadzi jakąś politykę

zagraniczną, kraje wchodzą w

sojusze gospodarcze itd.)

Międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Nauka: badanie międzynarodowych

stosunków gospodarczych



Skąd się biorą międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Jakie są prawidłowości rozwoju

międzynarodowych stosunków

gospodarczych



Opis struktury i prawidłowości rozwoju

współczesnej gospodarki światowej



Opis prawidłowości handlu

międzynarodowego



Zachowania państw, przedsiębiorstw i

konsumentów w aspekcie

międzynarodowym

Międzynarodowe stosunki

gospodarcze



„układ sił” w gospodarce światowej



Procesy globalizacji i integracji

gospodarczej



Badania porównawcze gospodarek

krajowych



Ekonomia rozwoju (jak budują swój

dobrobyt kraje ubogie)



Międzynarodowa polityka gospodarcza i jej

instytucje



Prawidłowości procesów integracyjnych



Analiza funkcjonowania ugrupowań

integracyjnych

Międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Podejście neoliberalne

(neoklasyczne): otwieranie się

gospodarek krajowych jest korzystne,

gdyż służy wzrostowi sprawności

gospodarczej, należy wspierać

liberalizację handlu i procesy

globalizacji, ponieważ dzięki temu

rośnie PKB i dobrobyt (np. kraje

ubogie sprzedając swoje produkty do

krajów wysoko rozwiniętych szybciej

„doganiają” kraje wysoko rozwinięte:

Chiny, Indie, Brazylia, kraje Azji płd.-

wsch. dawniej np. Japonia)

Międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Podejście keynesowskie: rynek światowy

tak jak rynki krajowe ma pewne

nieprawidłowości (monopole, degradacja

środowiska), które trzeba korygować;

powinna istnieć międzynarodowa polityka

gospodarcza i społeczna; w pełni otwarty

rynek jest fikcją (np. ochrona rynku

rolnego UE), istnieją regiony świata

skazane na niedostatek, którym zawsze

trzeba pomagać (Afryka), trzeba też

kontrolować zachowania korporacji

międzynarodowych oraz procesy

globalizacji

MSG- podejścia radykalne



P. ekologiczne (alterglobalistyczne):

należy ograniczać msg ze względu na

ochronę środowiska (transport,

niszczenie terenów naturalnych,

kolonializm ekologiczny) i dla samego

człowieka (by chronić go przed władzą

korporacji oraz chronić jego tradycje

kulturową); globalizacja jest przede

wszystkim zagrożeniem; postulat

dążenia do autarkii, postulaty

związane z rządem światowym

MSG- podejścia radykalne



P. konserwatywne: zawsze istnieje

konkurencja między państwami, które

są sobie wrogie, msg są narzucane

przez silniejszych (USA- świat,

Niemcy, Francja- UE), trzeba rozwijać

gospodarkę narodową, unikać

sprzedaży majątku narodowego

obcym (w razie kryzysu będą bronić

swojego rynku, nie cudzego),

konsumenci także powinni kupować

przede wszystkim krajowe dobra i

usługi, wspierać własny rynek, inaczej

są problemy, np. bezrobocie

Pojęcie kluczowe-

gospodarka światowa



Zbiorowość organizmów i instytucji

funkcjonujących na szczeblu krajowym i

międzynarodowym, które zajmują się (1)

działalnością gospodarczą, (2)

polityką wynikającą z powiązań

ekonomicznych w skali

międzynarodowej



Cechy: dynamika (nieustanna

zmienność), powiązania (produkcyjne,

handlowe, usługowe, polityczne),

historyczność (rozwinęła się na pewnym

etapie rozwoju stosunków gospodarczych)

Podmioty gospodarki

światowej



Przedsiębiorstwa krajowe: mają

powiązania handlowe (eksport i

import), technologiczne (sprzedaż i

kupno technologii), kapitałowe

(kredyty, giełda)



Przedsiębiorstwa transnarodowe:

w dwóch wersjach: macierzyste i filie w

innych krajach; różnorodne w różnych

krajach



Etapy transnarodowości: wejście na

rynek międzynarodowy, bezpośrednie

inwestycje za granicą, powstanie

przedsiębiorstwa globalnego

Podmioty gospodarki

światowej



Gospodarki narodowe



Ugrupowania integracyjne:

Unia Europejska
EFTA- Europejska Strefa Wolnego Handlu
NAFTA- Północnoamerykańskie Porozumienie o
Wolnym Handlu
LAFTA - Południowo amerykański Wspólny Rynek
CEFTA – Środkowoeuropejskie Porozumienie o
Wolnym Handlu
ASEAN – Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo
Wschodniej
ECOWAS- Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki
Zachodniej
SPARTECA- stowarzyszenie państw Australii i Oceanii

Podmioty gospodarki

światowej



Międzynarodowe organizacje

gospodarcze



Regulują zasady handlu

międzynarodowego



Wspierają rozwój gospodarczy



Wspierają handel



Realizują cele humanitarne



Realizują cele ekologiczne



Usuwają niedostatki rynku w skali

międzynarodowej

Najważniejsze organizacje



MFW- Międzynarodowy Fundusz Walutowy-

powstały w 1944 r. Polska współtworzyła tą

organizację. W 1950 r opuszcza ją argumentując

tym, że MFW został podporządkowany rządowi

USA. Ponowny wniosek o członkostwo złożyliśmy

w 1981 r., co wynikało z naglącej potrzeby

uregulowania obsługi długu zagranicznego. Stan

wojenny wydłuża nasze oczekiwanie i dopiero w

1986r zostajemy członkiem MFW. W 1989r

specjalna komisja MFW uzgadnia z rządem

polskim plan stabilizacyjny dla naszego

zadłużenia i częściowego jego umorzenia (50%).



MBOiR- Międzynarodowy Bank Odbudowy i

Rozwoju- zwany Bankiem Światowym



WTO- Światowa Organizacja Handlu

MFW



Główne cele to:

1) Stabilizacja polityki walutowej państw

członkowskich.

2) Wzmacnianie wielostronnego systemu

płatniczego

3) Usuwanie barier ograniczających wymianę

międzynarodową

4) Udzielanie pomocy w równoważeniu bilansu

płatniczego krajów członkowskich.



Ogólnym warunkiem otrzymania takiego wsparcia

jest jednak wcześniejsze uzgodnienie programów

dostosowawczych. Generalnym założeniem tych

programów akceptowanych przez MFW jest

umacnianie mechanizmów rynkowych i

restrukturyzacja gospodarki wewnętrznej. Ma to na

celu przywrócenie zdolności poszczególnych krajów

dłużniczych do obsługi swoich zobowiązań

zagranicznych.

Bank Światowy



Działalność Banku Światowego,

którego członkiem mogą być tylko

państwa należące do MFW jest

uzupełnieniem działalności MFW w

sferze realizacji długookresowej

polityki inwestycyjnej. Koncentruje się

on na popieraniu prywatnych

inwestycji zagranicznych, uzupełnianiu

własnymi środkami, gwarantowaniu

pożyczek międzynarodowych oraz

wspieraniu inwestycji w krajach słabo

rozwiniętych.

Inne organizacje



Głównym celem WTO jest liberalizacja

handlu międzynarodowego poprzez

redukcję ceł, eliminację ograniczeń

poza taryfowych, stosowanie klauzuli

najwyższego uprzywilejowania.



Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa

FAO



Konferencja Narodów Zjednoczonych



Organizacja Narodów Zjednoczonych i

jej agendy

Rodzaje krajów



Wysoko rozwinięte



Transformacji systemowej (były

blok socjalistyczny)



Nowo uprzemysłowione



Naftowe



Słabo rozwinięte



Zmarginalizowane

Temat kolejnego wykładu:



„Teorie wymiany

międzynarodowej”



Kontakt:

d.kielczewski@uwb.edu.pl



Dziękuję za uwagę

Document Outline