Nowotwory płuc

Rak płuc:

• Najczęstszy nowotwór złośliwy (1,5 mln zgonów/rok)

• Mężczyźni 1 miejsce, kobiety 2 miejsce

• Jeden z najgorzej rokujących nowotworów

• 5 letnie przeżycie – rak nie drobnokomórkowy (stopień IIIA) – 30%, rak drobnokomórkowy – 2 %

Mechanizmy kancerogenezy:

• Wolne rodniki tlenowe

• Utlenowane przez nie związki

• Uszkodzenie DNA

• Mutacje punktowe lub chromosomowe

• Transformacja nowotworowa

• Obrona immunologiczna

Antyoksydanty:

• Witaminy C, E

• Glutation

• Katalaza

• Dysmutaza ponadtlenkowa

Nadzór immunologiczny:

• Nacieki limfoidalne w nowotworach

• Znana jest samoistna regresja nowotworów

• Częściej w okresie wczesnego dzieciństwa i wieku starczym

• Nowotwory powstają często u osobników poddanych immunosupresji

Limfocyty T regulatorowe:

• CD4+CD25+Foxp3+(5-10% limfocytów krwi obwodowej w puli CD4+)

• Th1/Th2 (IFN-gamma / IL-2)/(IL-4 / IL-5)

• Rak jelita grubego / inne nowotwory np. nie drobnokomórkowy rak płuc / infiltracja do tkanki guza komórek T regulatorowych

Genetyka:

• Protoonkogeny – mutacja K-ras odpowiada za 20-30% niedrobnokomórkowych raków płuc

• Antyonkogeny – mutacja TP53

• Apoptoza – Bcl-2 / Bax

• Polimorfizm genetyczny – IL-1, cytochrom P450, kaspaza – 8, XRCC1

Dym tytoniowy (3000 rakotwórczych substancji):

• Chlorek winylu, metan, chinolina, hydrazyna alkaloidy, akroleina

• Metale ciężkie

Inne czynniki:

• Radon

• Azbest

• Arsen

• Krzemionka

• Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne

• Promieniowanie jonizujące

• Wirusy – ludzki wirus brodawczaka, wirus JC, wirus SV40, wirus BK, cytamegalowirus

Objawy kliniczne:

• U 5-15% rak płuc wykrywany jest przypadkowo

• Przewlekły kaszel (najczęstszy objaw)

• Krwioplucie

• Świszczący oddech

• Duszność

• Zapalenie płuc (niedrożność oskrzeli)

• Dolegliwości bólowe

• Objawy ropnia płuc

• Zamknięcie światła tchawicy

• Dysfagia

• Nawracające porażenie nerwu zwrotnego z chrypką

• Porażenie nerwu przeponowego z dusznością

• Zespół Hornera

• Zespół Pancoasta- guz szczytu płuca z naciekaniem nerwów rdzeniowych C8, Th1, Th2 – bóle barku promieniujące do łokciowej strony przedramienia oraz zniszczeniem kości I i II żebra

• Zespół żyły głównej górnej

• Zajęcie osierdzia i serca z temponadą

• Zaburzenia rytmu serca

• Niedrożność naczyń limfatycznych

• Hipoksemia

• Przerzuty do mózgu – neurologiczne objawy ubytkowe

• Przerzuty kostne – silne dolegliwości bólowe i złamania patologiczne

Zespoły paranowotworowe:

• Często pierwszy objaw choroby

• Brak łaknienia, wyniszczenie, utrata masy ciała, gorączka, upośledzenie odporności na zakażenia

• Zespoły endokrynne: parathormon…

Wczesne rozpoznanie:

• Badania przesiewowe (cytologiczne badanie plwociny, rtg klatki piersiowej) mężczyźni bez objawów > 45 lat, palący > 40 papierosów – 8 przypadków raka płuc/1000 osób, kolejny rok obserwacji 4 nowe przypadki)

Rozpoznanie histopatologiczne:

• Plwocina, płyn z opłucnej

• Bronchofiberoskopia – biopsja oskrzelowa i przezoskrzelowa biopsja guza, usg i biopsja okołooskrzelowych węzłów chłonnych

• Mediastinoskopia

• Chirurgiczna resekcja płuca

• Biopsja węzłów chłonnych, nacieków tkanek miękkich, opłucnowych

Pozytronowa tomografia emisyjna PET i PET-CT:

• Ocena przerzutów do węzłów chłonnych śródpiersia

• Ocena zasięgu nowotworu w ognisku niedodmy

• Poszukiwaniu przerzutów poza klatką piersiową

• W kwalifikacji do leczenia operacyjnego

• W określeniu obszaru napromieniania guza