Makroekonomia

Makroekonomia

 

 

Wykład III

Wykład III

Pieniądz i jego funkcje

Pieniądz i jego funkcje

System bankowy

System bankowy

 

 

Definicja pieniądza

Definicja pieniądza

Pieniądz

Pieniądz

 jest to pewien powszechnie 

 jest to pewien powszechnie 

akceptowany towar, za pomocą którego 

akceptowany towar, za pomocą którego 

dokonujemy płatności za dostarczone dobra 

dokonujemy płatności za dostarczone dobra 

lub wywiązujemy się ze zobowiązań (np. spłata 

lub wywiązujemy się ze zobowiązań (np. spłata 

długu). Inaczej mówiąc jest to 

długu). Inaczej mówiąc jest to 

środek wymiany.

środek wymiany.

Pieniądz 

Pieniądz 

spełnia jednak także trzy inne funkcje. 

spełnia jednak także trzy inne funkcje. 

Jest mianowicie jednostką rozrachunkową, 

Jest mianowicie jednostką rozrachunkową, 

środkiem przechowywania wartości (środkiem 

środkiem przechowywania wartości (środkiem 

tezauryzacji), oraz miernikiem odroczonych 

tezauryzacji), oraz miernikiem odroczonych 

płatności.

płatności.

 

 

Funkcje pieniądza:

Funkcje pieniądza:

 

 

    

    

a)

a)

.

.

 

 

środek wymiany

środek wymiany

 – 

 – 

Obsługuje on 

Obsługuje on 

transakcje zawierane między kupującymi a 

transakcje zawierane między kupującymi a 

sprzedającymi. Dzięki wynalazkowi pieniądza 

sprzedającymi. Dzięki wynalazkowi pieniądza 

cała wymiana zostaje rozdzielona na odrębne 

cała wymiana zostaje rozdzielona na odrębne 

akty sprzedaży i kupna w formie: towar-

akty sprzedaży i kupna w formie: towar-

pieniądz i pieniądz- towar. Korzyści, jakie 

pieniądz i pieniądz- towar. Korzyści, jakie 

osiąga społeczeństwo dzięki wykorzystaniu 

osiąga społeczeństwo dzięki wykorzystaniu 

pieniądza, możemy ocenić wyobrażając sobie, 

pieniądza, możemy ocenić wyobrażając sobie, 

iż mamy do czynienia z gospodarką 

iż mamy do czynienia z gospodarką 

bezpieniężną ( inaczej – barterową). 

bezpieniężną ( inaczej – barterową). 

W 

W 

gospodarce bezpieniężnej nie występuje 

gospodarce bezpieniężnej nie występuje 

środek wymiany. Wymiana ma charakter 

środek wymiany. Wymiana ma charakter 

bezpośredni, co oznacza, że jedne dobra są 

bezpośredni, co oznacza, że jedne dobra są 

wymieniane na inne.

wymieniane na inne.

 

 

 

 

Pozostałe funkcje pieniądza:

Pozostałe funkcje pieniądza:

b) 

b) 

magazyn wartości

magazyn wartości

 – 

 – 

pieniądz jest 

pieniądz jest 

środ

środ

kiem

kiem

 

 

przechowywania 

przechowywania 

wartości  tezauryzacji)

wartości  tezauryzacji)

 w 

 w 

czasie 

czasie 

ponieważ można go wykorzystać do

ponieważ można go wykorzystać do

 

 

dokona

dokona

nia

nia

 zakupów w przyszłości); 

 zakupów w przyszłości); 

c) 

c) 

jednostka rozrachunkowa

jednostka rozrachunkowa

 – 

 – 

jest to 

jest to 

jednostka, w której są wyrażone ceny i są 

jednostka, w której są wyrażone ceny i są 

prowadzone rozliczenia;

prowadzone rozliczenia;

d) 

d) 

środek

środek

 (miara) 

 (miara) 

odroczonych płatności

odroczonych płatności

, 

, 

co 

co 

można określić inaczej jako funkcję jednostki 

można określić inaczej jako funkcję jednostki 

rozrachunkowej w dłuższym okresie

rozrachunkowej w dłuższym okresie

.

.

 

 

 

 

Podstawową zatem właściwością 

Podstawową zatem właściwością 

pieniądza jest jego zastosowanie jako 

pieniądza jest jego zastosowanie jako 

środka wymiany. W tym celu musi on 

środka wymiany. W tym celu musi on 

spełniać funkcję środka 

spełniać funkcję środka 

przechowywania wartości. Jest też 

przechowywania wartości. Jest też 

zazwyczaj wygodnie, choć nie we 

zazwyczaj wygodnie, choć nie we 

wszystkich sytuacjach, 

wszystkich sytuacjach, 

wykorzystywać pieniądz w 

wykorzystywać pieniądz w 

charakterze jednostki rozrachunkowej 

charakterze jednostki rozrachunkowej 

oraz miernika odroczonych płatności. 

oraz miernika odroczonych płatności. 

 

 

    

    

Rodzaje pieniądza:

Rodzaje pieniądza:

 

 

    

    

a) 

a) 

pieniądz 

pieniądz 

towarowy

towarowy

 – 

 – 

dobra o zastosowaniu 

dobra o zastosowaniu 

przemysłowym (złoto) bądź konsumpcyjnym 

przemysłowym (złoto) bądź konsumpcyjnym 

(papierosy), które równolegle spełniają funkcję 

(papierosy), które równolegle spełniają funkcję 

środka wymiany. S

środka wymiany. S

tanowi wartość sam w sobie

tanowi wartość sam w sobie

.

.

 

 

N

N

ajczęściej jest dobrem szczególnie cenionym

ajczęściej jest dobrem szczególnie cenionym

. 

. 

Wykorzystanie na szeroką skalę pieniądza 

Wykorzystanie na szeroką skalę pieniądza 

towarowego wymaga albo ograniczenia zakresu 

towarowego wymaga albo ograniczenia zakresu 

pozostałych zastosowań tego towaru, albo 

pozostałych zastosowań tego towaru, albo 

przeznaczenia zasobów rzadkich na produkcję 

przeznaczenia zasobów rzadkich na produkcję 

dodatkowych jego ilości. Istnieją jednakże mniej 

dodatkowych jego ilości. Istnieją jednakże mniej 

kosztowne sposoby umożliwiające 

kosztowne sposoby umożliwiające 

społeczeństwu wytwarzanie pieniądza.

społeczeństwu wytwarzanie pieniądza.

 

 

b) 

b) 

Pieniądz 

Pieniądz 

symboliczny

symboliczny

 (papierowy) – 

 (papierowy) – 

jest to 

jest to 

środek płatniczy

środek płatniczy

, którego wartość, czy też 

, którego wartość, czy też 

siła nabywcza, znacznie przewyższa 

siła nabywcza, znacznie przewyższa 

koszt 

koszt 

jego wytworzenia lub wartość jako towaru

jego wytworzenia lub wartość jako towaru

 w 

 w 

innych niż pieniądz zastosowaniach.

innych niż pieniądz zastosowaniach.

 

 

W

W

artoś

artoś

ć 

ć 

pieniądza papierowego

pieniądza papierowego

 nad

 nad

awana jest przez

awana jest przez

 

 

prawo; 

prawo; 

c) 

c) 

Pieniądz 

Pieniądz 

bezgotówkowy

bezgotówkowy

 – 

 – 

jest to 

jest to 

środek 

środek 

wymiany, którego podstawą jest 

wymiany, którego podstawą jest 

wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego 

wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego 

lub osoby fizycznej (np. wkład bankowy

lub osoby fizycznej (np. wkład bankowy

- co 

- co 

oznacza, że bank ma wobec nas dług

oznacza, że bank ma wobec nas dług

); 

); 

 

 

d) 

d) 

Pieniądz 

Pieniądz 

międzynarodowy

międzynarodowy

, np. specjalne prawa 

, np. specjalne prawa 

ciągnienia (SDRs) - sztuczny międzynarodowy 

ciągnienia (SDRs) - sztuczny międzynarodowy 

pieniądz kredytowy, służący do rozrachunków 

pieniądz kredytowy, służący do rozrachunków 

pomiędzy państwami a Międzynarodowym 

pomiędzy państwami a Międzynarodowym 

Funduszem Walutowym; jego wartość to średnia 

Funduszem Walutowym; jego wartość to średnia 

ważona wartości głównych walut MFW; SDRs 

ważona wartości głównych walut MFW; SDRs 

rozdzielane są pomiędzy państwa członkowskie w 

rozdzielane są pomiędzy państwa członkowskie w 

celu zachowania płynności międzynarodowej 

celu zachowania płynności międzynarodowej 

(równowagi płatniczej) i zwiększenia rezerw banków 

(równowagi płatniczej) i zwiększenia rezerw banków 

centralnych; kraje, mające deficyt w bilansie 

centralnych; kraje, mające deficyt w bilansie 

płatniczym, mogą sprzedawać SDRs krajom o 

płatniczym, mogą sprzedawać SDRs krajom o 

nadwyżce w bilansie płatniczym, krajowi 

nadwyżce w bilansie płatniczym, krajowi 

wyznaczonemu przez MFW do skupu SDRs, bądź 

wyznaczonemu przez MFW do skupu SDRs, bądź 

samemu MFW; kraje mogą korzystać z SDRs 

samemu MFW; kraje mogą korzystać z SDRs 

bezwarunkowo, w zamian muszą jednak płacić 

bezwarunkowo, w zamian muszą jednak płacić 

odsetki od SDRs i skupować SDRs, gdy zostaną do 

odsetki od SDRs i skupować SDRs, gdy zostaną do 

tego wyznaczone.

tego wyznaczone.

 

 

Historia działalności bankowej

Historia działalności bankowej



Czeki;

Czeki;



czeki uzyskują akceptację;

czeki uzyskują akceptację;



depozyt (wkład) u złotnika i w domu 

depozyt (wkład) u złotnika i w domu 

(=);

(=);



tytuły własności stają się wygodniejsze 

tytuły własności stają się wygodniejsze 

do przenoszenia niż złoto;

do przenoszenia niż złoto;



 

 

złotników pojawiło się zbyt wiele złota;

złotników pojawiło się zbyt wiele złota;



pierwszy kredyt bankowy.

pierwszy kredyt bankowy.

 

 

Rezerwy

Rezerwy

Rezerwy 

Rezerwy 

jest 

to 

ilość 

złota 

jest 

to 

ilość 

złota 

pozwalająca 

dokonać 

pozwalająca 

dokonać 

natychmiastowych 

wypłat 

na 

natychmiastowych 

wypłat 

na 

żądanie właścicieli wkładów. 

żądanie właścicieli wkładów. 

Stopa rezerw jest to stosunek rezerw 

Stopa rezerw jest to stosunek rezerw 

do wkładów.

do wkładów.

 

 

Panika finansowa

Panika finansowa

Panika  finansowa

Panika  finansowa

  to  samospełniająca  się 

  to  samospełniająca  się 

prognoza.  Ludzie  dochodzą  w  pewnym 

prognoza.  Ludzie  dochodzą  w  pewnym 

momencie do wniosku, że bank nie będzie 

momencie do wniosku, że bank nie będzie 

zdolny 

do 

wypłacenia 

pieniędzy 

zdolny 

do 

wypłacenia 

pieniędzy 

posiadaczom  wkładów.  Wpadają  więc  w 

posiadaczom  wkładów.  Wpadają  więc  w 

popłoch  i  biegną  do  banku,  aby  wydostać 

popłoch  i  biegną  do  banku,  aby  wydostać 

swoje pieniądze. Tym samym sprawiają, że 

swoje pieniądze. Tym samym sprawiają, że 

bank  rzeczywiście  nie  jest  w  stanie 

bank  rzeczywiście  nie  jest  w  stanie 

wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić 

wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić 

bankructwo.

bankructwo.

 

 

Podaż pieniądza

Podaż pieniądza

Podaż pieniądza jest to całkowita 

Podaż pieniądza jest to całkowita 

wartość znajdujących się w obiegu 

wartość znajdujących się w obiegu 

zasobów pieniądza, występującego w 

zasobów pieniądza, występującego w 

roli środka wymiany.

roli środka wymiany.

Podaż  pieniądza

Podaż  pieniądza

  =

  =

 

 

złoto  w  obiegu  + 

złoto  w  obiegu  + 

złoto zdeponowane u złotnika

złoto zdeponowane u złotnika

; 

; 

wynika z tego, że pasywa złotników są:

wynika z tego, że pasywa złotników są:

  

  

-

-

 równe wielkości aktywów 

 równe wielkości aktywów 

,

,

 

 

    

    

-

-

w

w

kłady to pasywa

kłady to pasywa

,

,

       

       

-

-

a

a

ktywa  to  złoto  w  skarbcach  i  wartość 

ktywa  to  złoto  w  skarbcach  i  wartość 

udzielonych pożyczek, więc:

udzielonych pożyczek, więc:

 

 

Podaż  pieniądza

Podaż  pieniądza

  =    złoto  w  obiegu  +  złoto 

  =    złoto  w  obiegu  +  złoto 

zdeponowane 

u 

złotnika 

+ 

kredyty 

zdeponowane 

u 

złotnika 

+ 

kredyty 

udzielone przez złotnika

udzielone przez złotnika

; tak więc

; tak więc

 

 

 

 

Całkowity  zasób  złota  to  złoto  w  obiegu  i  złoto  w 

Całkowity  zasób  złota  to  złoto  w  obiegu  i  złoto  w 

skarbcach, więc:

skarbcach, więc:

Podaż  pieniądza

Podaż  pieniądza

  =    złoto  w  obiegu  +  złoto 

  =    złoto  w  obiegu  +  złoto 

zdeponowane u złotnika

zdeponowane u złotnika

WYNIKA Z TEGO, ŻE KREDYTY UDZIELANE 

WYNIKA Z TEGO, ŻE KREDYTY UDZIELANE 

PRZEZ ZŁOTNIKÓW ZWIĘKSZAJĄ ZASÓB 

PRZEZ ZŁOTNIKÓW ZWIĘKSZAJĄ ZASÓB 

PIENIĄDZA W GOSPODARCE.

PIENIĄDZA W GOSPODARCE.

 

 

WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY

WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY

 

 

Pośrednik  finansowy

Pośrednik  finansowy

  to  instytucja,  która 

  to  instytucja,  która 

stanowi  ogniwo  ułatwiające  kontakty 

stanowi  ogniwo  ułatwiające  kontakty 

pomiędzy 

kredytodawcami 

a 

pomiędzy 

kredytodawcami 

a 

kredytobiorcami.

kredytobiorcami.

Pośrednicy finansowi:

Pośrednicy finansowi:





    

    

Banki komercyjne,

Banki komercyjne,





    

    

Instytucje ubezpieczeniowe,

Instytucje ubezpieczeniowe,





    

    

Fundusze emerytalne,

Fundusze emerytalne,





    

    

Towarzystwa budowlane itp

Towarzystwa budowlane itp

.

.

 

 

Banki  komercyjne

Banki  komercyjne

  to  pośrednicy 

  to  pośrednicy 

finansowi, 

którym 

państwo 

finansowi, 

którym 

państwo 

udzieliło  licencji  na  działalność 

udzieliło  licencji  na  działalność 

polegającą  na  udzielaniu  kredytów 

polegającą  na  udzielaniu  kredytów 

i 

przyjmowaniu 

depozytów. 

i 

przyjmowaniu 

depozytów. 

Włączając  w  to  wkłady,  w  których 

Włączając  w  to  wkłady,  w  których 

ciężar mogą być wystawiane czeki.

ciężar mogą być wystawiane czeki.

 

 

 

 

System  clearingowy

System  clearingowy

  jest  to  ogół 

  jest  to  ogół 

porozumień,  na  mocy  których 

porozumień,  na  mocy  których 

wzajemne 

zobowiązania 

i 

wzajemne 

zobowiązania 

i 

należności  banków  rozlicza  się 

należności  banków  rozlicza  się 

przez 

zestawienie 

wszystkich 

przez 

zestawienie 

wszystkich 

transakcji  dokonanych  w  danym 

transakcji  dokonanych  w  danym 

okresie  i  dokonanie  spłaty  tylko 

okresie  i  dokonanie  spłaty  tylko 

zobowiązań  netto  powstałych  w 

zobowiązań  netto  powstałych  w 

rozliczeniach międzybankowych.

rozliczeniach międzybankowych.

 

 

Baza 

monetarna,

Baza 

monetarna,

 

lub 

inaczej 

zasób 

 

lub 

inaczej 

zasób 

pieniądza  wielkiej  mocy,  jest  to  łączna 

pieniądza  wielkiej  mocy,  jest  to  łączna 

ilość  banknotów  i  bilonu  znajdujących  się 

ilość  banknotów  i  bilonu  znajdujących  się 

w  obiegu  pozabankowym  i  będących  w   

w  obiegu  pozabankowym  i  będących  w   

posiadaniu systemu bankowego.

posiadaniu systemu bankowego.

 

 

Mnożnik kreacji

Mnożnik kreacji

 pieniądza obrazuje wielkość 

 pieniądza obrazuje wielkość 

zmiany  zasobu  pieniądza  wywołanej 

zmiany  zasobu  pieniądza  wywołanej 

zmianą bazy monetarnej o jednostkę

zmianą bazy monetarnej o jednostkę

.

.

 

 

Podaż pieniądza

Podaż pieniądza

 = mnożnik kreacji 

 = mnożnik kreacji 

pieniądza x baza monetarna 

pieniądza x baza monetarna 

 

 

ZASÓB PIENIĄDZA

ZASÓB PIENIĄDZA

Pojęcie  płynności

Pojęcie  płynności

  dotyczy  szybkości  i  pewności,  z  jaką 

  dotyczy  szybkości  i  pewności,  z  jaką 

dana  pozycja  aktywów  może  być  z  powrotem 

dana  pozycja  aktywów  może  być  z  powrotem 

zamieniona  na  pieniądz  w  dowolnym  momencie,  w 

zamieniona  na  pieniądz  w  dowolnym  momencie,  w 

którym  zażyczą  sobie  tego  jej  posiadacze.  Z  tego 

którym  zażyczą  sobie  tego  jej  posiadacze.  Z  tego 

punktu  widzenia  składnikiem  aktywów  o  najwyższej 

punktu  widzenia  składnikiem  aktywów  o  najwyższej 

płynności  jest  pieniądz  (gotów

płynności  jest  pieniądz  (gotów

ka). 

ka). 

Płynność

Płynność

  to 

  to 

łatwość,  z  jaką  można  zamienić  jedno  aktywo 

łatwość,  z  jaką  można  zamienić  jedno  aktywo 

na drugie.

na drugie.



Miary zasobu pieniądza

Miary zasobu pieniądza

 (ze względu na 

 (ze względu na 

płynność

płynność

):

):

a) M1

a) M1

b) M2 = M1 plus

b) M2 = M1 plus

 ...

 ...

c) M3 = M2 plus

c) M3 = M2 plus

 ...

 ...

d) aktywa finansowe o dużym stopniu płynności

d) aktywa finansowe o dużym stopniu płynności

.

.

 

 



a) 

a) 

M1

M1

: 

: 

- gotówka, 

- gotówka, 

- czeki podróżne, 

- czeki podróżne, 

- depozyty na żądanie i rachunki 

- depozyty na żądanie i rachunki 

oszczędnościowe z możliwością 

oszczędnościowe z możliwością 

wystawiania czeków; 

wystawiania czeków; 



b) 

b) 

M2 = M1 plus

M2 = M1 plus

: 

: 

- depozyty oszczędnościowe, 

- depozyty oszczędnościowe, 

- drobne depozyty terminowe, 

- drobne depozyty terminowe, 

- jednodniowe umowy odkupu, 

- jednodniowe umowy odkupu, 

- udziały w spółkach lokacyjnych (z 

- udziały w spółkach lokacyjnych (z 

możliwością wystawiania czeków), 

możliwością wystawiania czeków), 

- krótkoterminowe depozyty w walutach 

- krótkoterminowe depozyty w walutach 

obcych; 

obcych; 

 

 



c) 

c) 

M3 = M2 plus

M3 = M2 plus

: 

: 

- duże depozyty terminowe, 

- duże depozyty terminowe, 

- terminowe umowy odkupu, 

- terminowe umowy odkupu, 

- długoterminowe depozyty w walutach 

- długoterminowe depozyty w walutach 

obcych; 

obcych; 

d) 

d) 

aktywa finansowe o dużym stopniu 

aktywa finansowe o dużym stopniu 

płynności

płynności

: 

: 

- obligacje rządowe, 

- obligacje rządowe, 

- akcepty bankowe, 

- akcepty bankowe, 

- weksle handlowe (zobowiązania 

- weksle handlowe (zobowiązania 

krótkoterminowe), 

krótkoterminowe), 

- krótkoterminowe papiery wartościowe 

- krótkoterminowe papiery wartościowe 

Skarbu Państwa.

Skarbu Państwa.

 

 

BANK CENTRALNY I SYSTEM PIENIĘŻNY

BANK CENTRALNY I SYSTEM PIENIĘŻNY

Funkcje:

Funkcje:





    

    

Bank banków 

Bank banków 

tj. działa jako bankier 

tj. działa jako bankier 

dla 

banków 

komercyjnych, 

dla 

banków 

komercyjnych, 

zapewniając  sprawne  funkcjonowanie 

zapewniając  sprawne  funkcjonowanie 

całego systemu bankowego,

całego systemu bankowego,





    

    

Bank  państwa 

Bank  państwa 

tj.  sprawuje  kontrolę 

tj.  sprawuje  kontrolę 

nad  podażą  pieniądza  i  finansuje 

nad  podażą  pieniądza  i  finansuje 

deficyt budżetowy państwa.

deficyt budżetowy państwa.

 

 

BANK CENTRALNY A PODAŻ 

BANK CENTRALNY A PODAŻ 

PIENIĄDZA 

PIENIĄDZA 

Narzędzia:

Narzędzia:





    

    

Rezerwy obowiązkowe,

Rezerwy obowiązkowe,





    

    

Stopa dyskontowa,

Stopa dyskontowa,





    

    

Operacje otwartego rynku.

Operacje otwartego rynku.

 

 

 

 

REZERWY OBOWIĄZKOWE

REZERWY OBOWIĄZKOWE

Stopa  rezerw

Stopa  rezerw

  obowiązkowych  jest  to 

  obowiązkowych  jest  to 

minimalna 

relacja 

rezerw 

minimalna 

relacja 

rezerw 

gotówkowych  do  wkładów,  jaką 

gotówkowych  do  wkładów,  jaką 

muszą 

utrzymywać 

banki 

muszą 

utrzymywać 

banki 

komercyjne na mocy decyzji banku 

komercyjne na mocy decyzji banku 

centralnego.

centralnego.

 

 

STOPA DYSKONTOWA

STOPA DYSKONTOWA

Stopa 

dyskontowa

Stopa 

dyskontowa

 

jest 

to 

stopa 

 

jest 

to 

stopa 

procentowa 

stosowana 

przez 

bank 

procentowa 

stosowana 

przez 

bank 

centralny  przy  udzielaniu  pożyczek 

centralny  przy  udzielaniu  pożyczek 

bankom komercyjnym

bankom komercyjnym

OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

Operacje  otwartego  rynku

Operacje  otwartego  rynku

  występują 

  występują 

wtedy,  kiedy  bank  centralny  zmienia 

wtedy,  kiedy  bank  centralny  zmienia 

wielkość  bazy  monetarnej,  kupując  lub 

wielkość  bazy  monetarnej,  kupując  lub 

sprzedając  papiery  wartościowe  na 

sprzedając  papiery  wartościowe  na 

otwartym rynku.

otwartym rynku.

 

 

OSTATNIA INSTANCJA KREDYTOWA

OSTATNIA INSTANCJA KREDYTOWA

System bankowy oparty na zasadzie rezerw 

System bankowy oparty na zasadzie rezerw 

gotówkowych jest bardzo wrażliwy na objawy 

gotówkowych jest bardzo wrażliwy na objawy 

paniki na rynkach finansowych. Banki nie 

paniki na rynkach finansowych. Banki nie 

dysponują wystarczającymi rezerwami w 

dysponują wystarczającymi rezerwami w 

przypadku jednoczesnego wycofania przez 

przypadku jednoczesnego wycofania przez 

klientów wszystkich swoich wkładów, 

klientów wszystkich swoich wkładów, 

jakakolwiek pogłoska może przekształcić się w 

jakakolwiek pogłoska może przekształcić się w 

samospełniającą się prognozę. 

samospełniającą się prognozę. 

Groźbę paniki 

Groźbę paniki 

finansowej można zlikwidować lub ją 

finansowej można zlikwidować lub ją 

ograniczyć

ograniczyć

, jeżeli powszechnie wiadomo, że 

, jeżeli powszechnie wiadomo, że 

bank centralny gotów jest występować jako 

bank centralny gotów jest występować jako 

ostatnia instancja kredytowa.

ostatnia instancja kredytowa.

 

 

Ostatnia instancja kredytowa

Ostatnia instancja kredytowa

Ostatnia instancja kredytowa

Ostatnia instancja kredytowa

 to 

 to 

instytucja zdolna do udzielania 

instytucja zdolna do udzielania 

pożyczek bankom i innym 

pożyczek bankom i innym 

instytucjom finansowym w 

instytucjom finansowym w 

sytuacjach, kiedy panika na 

sytuacjach, kiedy panika na 

rynkach finansowych zagraża 

rynkach finansowych zagraża 

całemu systemowi finansowemu.

całemu systemowi finansowemu.

 

 

 

 

ZARZĄDZANIE DŁUGIEM I 

ZARZĄDZANIE DŁUGIEM I 

FINANSOWANIE DEFICYTU

FINANSOWANIE DEFICYTU

Potrzeby pożyczkowe sektora 

Potrzeby pożyczkowe sektora 

publicznego, lub inaczej deficyt 

publicznego, lub inaczej deficyt 

sektora publicznego, jest to 

sektora publicznego, jest to 

suma 

suma 

deficytu budżetu centralnego i 

deficytu budżetu centralnego i 

budżetów terenowych oraz deficytu w 

budżetów terenowych oraz deficytu w 

gałęziach znacjonalizowanych

gałęziach znacjonalizowanych

.

.

 

 

Sposoby finansowania deficytu sektora 

Sposoby finansowania deficytu sektora 

publicznego:

publicznego:





 

 

Pożyczka  pieniędzy  od  własnego 

Pożyczka  pieniędzy  od  własnego 

społeczeństwa, 

poprzez 

sprzedaż 

społeczeństwa, 

poprzez 

sprzedaż 

bonów 

skarbowych 

i 

obligacji 

bonów 

skarbowych 

i 

obligacji 

państwowych,

państwowych,





 

 

Dodrukowanie  pieniędzy,  poprzez 

Dodrukowanie  pieniędzy,  poprzez 

sprzedaż 

za 

gotówkę 

papierów 

sprzedaż 

za 

gotówkę 

papierów 

wartościowych bankowi centralnemu.`

wartościowych bankowi centralnemu.`

 

 

Motywy trzymania pieniędzy:

Motywy trzymania pieniędzy:





    

    

Motyw transakcyjny,

Motyw transakcyjny,





    

    

Motyw przezorności,

Motyw przezorności,





    

    

Motyw portfelowy.

Motyw portfelowy.

 

 



Motyw 

transakcyjny 

trzymania 

Motyw 

transakcyjny 

trzymania 

pieniądza

pieniądza

 

odzwierciedla 

fakt 

 

odzwierciedla 

fakt 

niedoskonałej  synchronizacji  wpływów  i 

niedoskonałej  synchronizacji  wpływów  i 

wydatków,

wydatków,



Motyw 

przezorności 

utrzymywania 

Motyw 

przezorności 

utrzymywania 

pieniądza

pieniądza

  polega  na  tym,  że  z  góry 

  polega  na  tym,  że  z  góry 

decydujemy  się  trzymać  pewien  zasób 

decydujemy  się  trzymać  pewien  zasób 

pieniądza  na  pokrycie  nieprzewidzianych 

pieniądza  na  pokrycie  nieprzewidzianych 

wydatków,

wydatków,



Przyczyną 

istnienia 

motywu 

Przyczyną 

istnienia 

motywu 

portfelowego

portfelowego

 jest niechęć ludzi do ryzyka 

 jest niechęć ludzi do ryzyka 

tj.  ludzie  są  skłonni  poświęcić  wyższą 

tj.  ludzie  są  skłonni  poświęcić  wyższą 

stopę  zwrotu  dla  zapewnienia  sobie 

stopę  zwrotu  dla  zapewnienia  sobie 

bezpieczeństwa lokat.

bezpieczeństwa lokat.

 

 

 

 

 

 

Kosztem 

alternatywnym 

Kosztem 

alternatywnym 

utrzymywania pieniądza

utrzymywania pieniądza

 są odsetki 

 są odsetki 

utracone  w  wyniku  trzymania 

utracone  w  wyniku  trzymania 

aktywów  finansowych  w  postaci 

aktywów  finansowych  w  postaci 

gotówki  

gotówki  

 

 

Podsumowanie i pytania 

Podsumowanie i pytania 

do

do

Wykładu III

Wykładu III