ISTOTA WSPÓŁCZESNEJ ORGANIZACJI

Pojęcie organizacji

Organizacja to system, którego uporządkowanie polega na tym, że funkcjonalnie zróżnicowane części w zasadzie współprzyczyniają się do powodzenia całości, a powodzenie całości jest istotnym warunkiem powodzenia części.

Zieleniewski, Kotarbiński – Polscy prakseologowie

PRAKSEOLOGIA – nauka o sprawnym działaniu

WYNIK : KOSZT > 1 WYNIKI – KOSZT >0

Cechy organizacji

- organizacje są systemami otwartymi ( połączone z otoczeniem )

- organizacje są systemami celowymi ( coś chcą osiągnąć )

- organizacje są systemami szczególnie złożonymi

- organizacje są systemami ustrukturyzowanymi ( hierarchia budowy organizacji, poziomy, wielość części ze sobą powiązanych hierarchicznie )

- organizacje są systemami hierarchicznymi (szczeblowość organizacji, hierarchia = porządek)

- organizacje są systemami generującymi synergię

SYNERGIA – 2+2 = 5, 6, 8 …

JAŚ + MAŁGOSIA = ZESPÓŁ (+ODDZIAŁYWANIE ZARZĄDZANIA) = RAZEM WIĘKSZE OSIĄGNIĘCIA

- organizacje są systemami homeostatycznymi ( równowaga wewnętrzna, utrzymanie zdolności do adaptacji do zmiennych warunków, turbulencji )

- organizacje są systemami adaptacyjnymi ( dostosowanie do warunków )

- organizacje są systemami z wbudowanym mechanizmem samoregulacji

- organizacje są systemami o wysokiej spójności ( brak spójności = rozpadek )

Organizacja społeczna

Organizacja społeczna jest to system, którego uporządkowanie polega na tym, że funkcjonalnie zróżnicowane działania ludzkie wykorzystują, przekształcają i zespalają w sposób celowy zasoby kapitałowe, ideowe i naturalne, pozostając we wzajemnym oddziaływaniu z innymi systemami działalności ludzkiej i zasobami otoczenia .

W. Bakke

- W organizacjach zawsze ścierają się dwie tendencje :

1. Adaptacyjna / Antycypacyjna ( wyprzedzanie faktów, przygotowanie do wydarzeń )

2. Konserwatywna

- organizacje cechuje ekwifinalność, czyli zdolność do osiągania podobnych wyników w różny sposób, za pomocą różnych procesów i struktur.

Właściwości organizacji

- celowość - Istnienie celu lub celów przyjętych do osiągnięcia przez całość.

- złożoność z dającą się określić części, powiązanych ze sobą i funkcjonalnych wobec całości, aczkolwiek posiadających własne, partykularne interesy.

- odrębność części i całości w stosunku do otoczenia, a jednocześnie powiązanie tych części i całości ze składnikami otoczenia.

Wieloznaczność pojęcia „organizacja”

- Atrybutowe rozumienia organizacji

Organizacja rozumiana w kategorii cech, jakie można jej przypisać .

- Rzeczowe rozumienie organizacji

Wyodrębniona fizykalnie całość

- Czynnościowe rozumienie organizacji

Proces tworzenia organizacji .

Sprawność organizacji

- Ujęcie prakseologiczne – postaci sprawnego działania :

Skuteczność – działanie jest skuteczne, jeśli prowadzi do skutku zamierzonego jako cel ( nie bierzemy pod uwagę kosztu działania, tylko skutki oceniane pozytywnie i przewidywane ).

Ekonomiczność ( zwana gospodarnością ) – stosunek między wartością (cennością) wyniku użytecznego (W) i wartością (cennością) kosztu (K) – W/K

Wc/ Kc >1 - relacja ekonomicznie maxymalizowana

Wc/Kc= 1 - założenie obojętne z punktu widzenia ekonomiczności

Wc/Kc<1 - kłopot, nieekonomiczność

Korzystność – różnica między wartością (cennością) wyniku użytecznego (W) i wartością (cennością) kosztu (K) => W-K

ŻADNEGO DZIAŁANIA NIE MOŻNA NAZWAĆ SPRAWNYM W SENSIE OGÓLNYM, JEŚLI NIE JEST CO NAJMNIEJ MINIMALNIE SKUTECZNE .

- Koncepcja sprawności P. Druckera

Sprawność – „ robienie rzeczy we właściwy sposób ” , od menedżera oczekuje się, by osiągał wyniki współmierne do nakładów zużytych na ich realizację

Skuteczność – to umiejętność wyboru właściwych celów

ŻADEN STOPIEŃ SPRAWNOŚCI NIE ZRÓWNOWAŻY BRAKU SKUTECZNOŚCI.

Rzeczywista organizacja jest zbiorem zasobów o bardzo zmiennej charakterystyce, zarówno o naturze materialnej jak i niematerialnej, dynamicznej i pasywnej.

(materialne)

- zasoby kapitałowe,

- zasoby pracy wykonawczej,

- zasoby menedżerskie ( administracyjne i przedsiębiorczości)

(niematerialne)

- zasoby wiedzy,

- zasoby niematerialne kumulacji wielkości i mocy ekonomicznej organizacji,

- zasoby opanowania stosunków handlowych, międzyludzkich, przemysłowych, prawnych, politycznych,

- zasoby naturalne.

Zasoby mają swoistą charakterystykę dla każdej organizacji przez to tworzą konkretny potencjał i ograniczenie jej aktywności

- Rzadkość zasobów zmuszająca do racjonalnego ich użytkowania, co wymaga prowadzenia kalkulacji ekonomicznej.

- Poliwalencja (wykorzystanie) zasobów umożliwiająca różne wykorzystanie konkretnego zbioru zasobów, co wymusza konieczność ich różnej kombinacji

- Kumulatywny charakter zasobów , zasoby przynoszą profity dopiero wówczas, gdy posiadają co najmniej minimalną wielkość

Wniosek

W organizacji prowadzona jest swoista gra, której warunkami brzegowymi pozostają, z jednej strony ograniczenia (rzadkość zasobów i ryzyko decyzji) , a z drugiej możliwości (poliwalencja i okazje zewnętrzne).

Modele organizacji

M.H.J. Leavitta

- cele i zadania ( misja, wizja, cele, strategia, zadania)

- ludzie ( postawy, kwalifikacje, umiejętności, predyspozycje, motywacje, stosunki międzyludzkie )

- technologia ( know-how, wytwarzanie , przetwarzanie informacji )

- struktura ( hierarchia, schematy organizacyjne, zakresy czynności, instrukcje )

Model organizacji 7 – S ME Kinsey’a

Nowa fala w zarządzaniu – podejście sytuacyjne

- strategia ( strategy)

- struktura ( structure )

- sformalizowane procedury ( systems )

- pracownicy ( staff)

- styl zarządzania ( style )

- kwalifikacje menedżerów (skills )

- podstawowe wartości ( superordinate goals )

CELE ORGANIZACJI

- Uniwersalnym celem organizacji jest dążenie do maksymalizacji powodzenia ,

- Cel to antycypowany (przewidywany) , przyszły stan jakichś rzeczy pod pewnymi względami cenny i przez to wyznaczający kierunek i strukturę działania.

- Typologia celów

+ cel(e) główny (e) – czynnik sprawczy , uruchamia działanie

+ cele pośrednie – środek realizacji celu głównego

+ cele uboczne – towarzyszą realizacji celu głównego i pośredniego .

System celów – Drzewo celów

Struktura systemu celów

Postuluje się, aby struktura systemu celów obejmowała zazwyczaj :

- Sformułowanie misji i wizji działalności, czyli idealnego obrazu opisującego przyszłość firmy,

* Misje i wizje organizacji jako kategoria naczelnych wartości

Misja – pożądany, jasny, przekonujący obraz opisujący w kategoriach aspiracji przyszłość przedsiębiorstwa opartą na realistycznych podstawach ( postaci, zamiar strategiczny, wspólny cel, modelowy wzorzec , przemiana wewnętrzna ).

Wizja - rozwijająca treść misji i opisana na różnych płaszczyznach analitycznych wiązka przyszłych pożądanych stanów lub rezultatów działalności przedsiębiorstwa możliwych do osiągnięcia w długookresowej perspektywie.

- Określenie celu kierunkowego , wskazującego w sposób otwarty stany rzeczy, jakie powinny być osiągnięte w wyniku działalności,

- Wskazanie celów funkcjonalnych, konkretyzujących cele kierunkowe na poszczególnych obszarach funkcjonalnych,

- Sformułowanie mierników realizacji celów.

Struktura celów

(diagnoza strategiczna) > MISJA < ( analiza stakeholderes)

WIZJA

produkt , rynek, klient, technologia, kadry, finanse, preferencje rozwoju, filozofia

CEL(E) STRATEGICZNY(E)

Systemy strategii

Cele funkcjonalne