1. Formami ochrony przyrody w myśl ustawy o ochronie przyrody są:
obszary Natura 2000
użytki ekologiczne
2. Jakie są relacje pomiędzy planami ochrony a miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego?
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zobowiązuje dyrektora parku narodowego lub krajobrazowego do uwzględnia postulatów w nim zawartych w planie ochrony
3. Sieć NATURA 2000 składa się z:
Specjalnych Obszarów Ochronnych
Obszarów Specjalnej Ochrony
4. Rezerwaty Biosfery:
tworzone są na obszarach, które mają długoterminową ochronę prawną,
składają się z 3 stref – centralnej, buforowej i przejściowej,
w Polsce tworzone są głównie na terenach parków narodowych i znajdujących się w pobliżu nich parków krajobrazowych
5. Obszar chronionego krajobrazu od 2010 roku może być wyznaczony:
uchwałą Sejmiku Wojewódzkiego
6. Minister Środowiska:
wyznacza obszary Natura 2000 po uzgodnieniu z Komisją Europejską,
wyznacza specjalne obszary ochrony siedlisk po uzgodnieniu z Komisją Europejską,
przekazuje listę obszarów specjalnej ochrony ptaków Komisji Europejskiej
7. Uchwałą rady gminy są tworzone:
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
użytki ekologiczne
8. Plany ochrony sporządza się i realizuje dla:
parków narodowych
rezerwatów
9. Otulina musi być utworzona wokół:
parku narodowego
10. Liczba rezerwatów w Polsce wynosi:
1465
11. W rezerwatach przyrody zabrania się:
palenia ognisk i wyrobów tytoniowych
wprowadzania gatunków roślin bez zgody Ministra Środowiska
stosowania środków ochrony roślin
12. Zaznacz kółkiem gatunki priorytetowe wymienione w zał II Dyrektywy Siedliskowej:
a) gnidosz sudecki c) goździk lśniący e) wilk h) kozica i) sichrawa karpacka
13. Shadow List:
to propozycja organizacji pozarządowych optymalnej sieci obszarów Natura 2000.
14. CITES to:
konwencja o międzynarodowym handlu zagrożonymi wyginięciem dzikimi zwierzętami i roślinami
15. Plan ochrony dla obszaru Natura 2000:
ustanawia Minister Środowiska
jego projekt sporządza sprawujący nadzór nad obszarem,
zawiera wykaz zadań ochronnych, z określeniem sposobu ich wykonania, rodzaju zakresu
16. Gatunek należący do kategorii CR:
w stanie dzikim znajduje się w obliczu skrajnie wysokiego ryzyka wyginięcia
17. Warzucha polska:
jest endemitem Polski.
18. Parki krajobrazowe zajmują około:
c) 8% powierzchni ogólnej kraju.
19. Podkreśl siedliska priorytetowe (DS):
7110 – Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą
7210 – Torfowiska nakredowe
7220 – Źródliska wapienne ze zbiorowiskami Cratoneurion commutati
+ Dlaczego te siedliska wymagają szczególnej ochrony?
Ekologiczna rola torfowisk – posiadają zdolności retencyjne, zwiększają wilgotność powietrza, są miejscem występowania łosia i innych gatunków zwierząt, ptaków wodno-błotnych oraz roślin, np. storczyków, kruszczyka błotnego.
20. Murawy bliźniczkowe:
powinny być co jakiś czas wypasane lub wykaszane
21. Organami opiniodawczo-doradczymi są:
PROP
regionalna rada ochrony przyrody
22. Co to jest gatunek priorytetowy?
Priorytetowość gatunku oznacza specjalne przywileje wynikające z faktu, że występuje on głównie w Europie, dostarcza argumentacji za utworzeniem obszaru sieci Natura 2000 (każdy obszar ważny dla gatunku powinien znaleźć się w sieci), a po jego powstaniu wzmacnia ochronę tego obszaru. Priorytetowość gatunku daje podstawę do ubiegania się o finansowanie jego ochrony ze środków UE.
23. Co to jest siedlisko priorytetowe?
Priorytetowość siedliska oznacza specjalne przywileje wynikające z faktu, że siedlisko występuje głównie w Europie, dostarcza argumentacji za utworzeniem obszaru sieci Natura 2000 (każdy obszar ważny dla siedliska powinien znaleźć się w sieci), a po jego powstaniu wzmacnia ochronę tego obszaru. Priorytetowość siedliska daje podstawę do ubiegania się o finansowanie ochrony siedliska ze środków UE.
24. Ochrona in situ – w miejscu występowania poprzez m.in. ustanowienie systemu obszarów chronionych i zarządzanie na nich, i poza nimi, zasobami biologicznymi, wspieranie zrównoważonego rozwoju na obszarach sąsiadujących, przywrócenie ekosystemów zdegradowanych do stanu poprzedniego, restytucję zagrożonych gatunków, zapobieganie wprowadzaniu obcych gatunków, czasem ich tępienie.
25. Ochrona ex situ – poza miejscem występowania, polega na przyznaniu środków mających na celu restytucję i odtworzenie oraz ochronę zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i mikroorganizmów. Utrzymywanie i rozmnażanie organizmów w ogrodach botanicznych, terrariach, akwariach itp.
26. Geoparki krajowe: Łuk Mużakowa, Góra św. Anny, Karkonoski PN wraz z otuliną.
27. Pomnikiem przyrody może być:
drzewo
28. W Parku Narodowym obowiązuje ochrona ścisła oraz: częściowa i krajobrazowa.
29. Które z rezerwatów są trójgraniczne: Polesie Zachodnie i Karpaty Wschodnie.
30. Zezwolenie na wycinkę drzew wydaje:
b) wójt, burmistrz lub prezydent miasta
31. Jakie obszary mają rangę geoparku? Co to jest, przykłady.
Geoparki – obszar objęty krajową ochroną, musi zawierać geologiczne stanowiska odznaczające się wartością naukową, rzadkością występowania, estetyką, jego cechami powinny być walory archeologiczne, ekologiczne, historyczne i kulturowe. Celem geoparku jest: ochrona georóżnorodności, edukacja i geoturystyka, np. Karkonoski PN z otuliną, Góra św. Anny, Łuk Mużakowa
32. Wymień 5 gatunków priorytetowych wśród bezkręgowców: nadobnica alpejska, sichrawa karpacka, pachnica dębowa, ślimak ostrokrawędzisty, łątka turzycowa.
33. Które zwierzęta są pod ochroną częściową i mogą być pozyskiwane?
ślimak winniczek, mrówka rudnica, mrówka ćmawa, trzmiel ziemny, trzmiel kamiennik.
34. Które drzewa można wycinać bez zezwolenia: drzewa owocowe w sadzie, drzewa przy pasach drogi, obce gatunki topoli, drzewa młodsze niż 10 lat.
35. Formy ochrony przyrody w Polsce: ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów, parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, użytki ekologiczne, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (10 form).
36. Biebrzański Park Narodowy:
b) został wpisany na listę w konwencji Ramsarskiej
37. Które z sieci mają zasięg globalny:
a) Emerald
38. Ile jest zespołów parków krajobrazowych w Małopolsce? Odpowiedź: 11.
(Bielańsko–Tyniecki, Dolinki Krakowskie, Dłubniański, Orlich Gniazd, Rudniański, Popradzki, Beskidu Małego, Ciężkowicko–Rożnowski, Wiśnicko–Lipnicki, Pasma Brzanki)
39. Wymień gatunki ssaków priorytetowych z Zał. II Dyrektywy Siedliskowej:
żubr, świstak, suseł perełkowany, niedźwiedź brunatny, darniówka tatrzańska.
40. Parki Narodowe - które są rezerwatami biosfery? Babiogórski, Białowieski, Słowiński, Bieszczadzki, Tatrzański, Karkonoski, Kampinoski, Poleski, Bory Tucholskie.
41. Czy na obszarach Natura 2000 może być działalność rolnicza?
Może być, jeśli nie oddziałuje negatywnie na cele ochrony obszaru Natura 2000, np. rolnictwo ekologiczne, rolnictwo biodynamiczne, agroturystyka.
42. Jak należy chronić siedliska półnaturalne?
Wymagają działań ochronnych, którymi są wszystkie zabiegi gospodarcze przyczyniające się do ich powstania i utrzymywania, np. koszenie po którym następuje wypas pozostałej roślinności; umiarkowany wypas; minimalizacja stosowania pestycydów; dbanie o zachowanie towarzyszących biotopów. PRZYKŁADY SIEDLISK PÓŁNATURALNYCH:
6230* murawy bliźniczkowe o bogatym składzie florystycznym
6120* suche śródlądowe murawy napiaskowe
43. Konwencja o Różnorodności Biologicznej w Rio de Janeiro (1992r.):
CELE: ochrona różnorodności biologicznej, zrównoważone użytkowanie jej elementów, oraz podział korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych.
DZIAŁANIA: opracowanie działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania, włącznie ochrony różnorodności biologicznej umiarkowanego użytkowania międzynarodowych planów, programów i strategii.
44. Plan ochrony dla obszaru natura 2000: sporządza się na 4 lata.
Co stanowi podstawę prawną programu Natura 2000:
dyrektywa ptasia, siedliskowa, rozporządzenia ministra, ustawa o OP z 16 kwietnia 2004.
46. Powierzchnia zajmowana przez Parki Narodowe: 1% powierzchni kraju.
47. Siedliska priorytetowe: 7110, 7210, 7220, 1150, 1170, 1210, 1230.
48. Gdzie znajdziemy informacje o kategoriach zagrożenia? W Czerwonych Księgach.
49. Kto zatwierdza rezerwat przyrody? Dyrektor Ochrony Środowiska.
50. Wymień rośliny priorytetowe: goryczka orzęsiona, skalnica torfowiskowa, lilia złotogłów, języczka syberyjska, orlik pospolity.
Zagadnienia zaproponowane przez studentów:
51. Jaką ochroną MUSZĄ być objęte gatunki z załącznika piątego?
b) częściową
52. Na wycinanie jakich gatunków topoli NALEŻY uzyskać zezwolenie?
a) osika
b) biała
c) czarna
53. Co oznaczają symbole [1], [2]?
[1]- nie obowiązują odstępstwa od zakazów, [2]- ochrona czynna
54. W którym załączniku Dyrektywy Siedliskowej są wymienione typy siedlisk naturalnych ważnych dla wspólnoty?
a) załącznik 1
55. Co tworzy europejski system ochrony przyrody Natura 2000?
Dyrektywa Siedliskowa i Dyrektywa Ptasia.
56. Najstarszą formą ochrony przyrody w Polsce są:
c) pomniki przyrody
57. Rozwiń skróty i wyjaśnij co one oznaczają:
OSO – Obszary Specjalnej Ochrony
SOO – Specjalny Obszar Ochrony
Inne:
58. Kategorie zagrożenia gatunków w polskiej czerwonej księdze zwierząt:
EX - wymarłe (2) tarpan, tur
EXP - zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe (14)
CR - skrajnie zagrożone (22) – kozica, głuszec, łosoś, sokół wędrowny wąż eskulapa
EN - bardzo wysokiego ryzyka (24) batalion, minóg morski, orzeł przedni
VU - (15) gniewosz plamisty, rak szlachetny
NT - niższego ryzyka ale bliskie zagrożenia (30) ryś, wilk, niedźwiedź
LC - na razie niezagrożone ale z różnych powodów wpisane (23) – traszka karpacka
59. Załączniki dyrektywy siedliskowej:
Załącznik 1: Zawiera typy siedlisk naturalnych ważnych dla Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów szczególnie chronionych.
Załącznik 2: Wymienia gatunki roślin i zwierząt ważne dla Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony.
Załącznik 3: Przedstawia kryteria wyboru terenów kwalifikujących się do określenia jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony.
Załącznik 4: Wymienia gatunki roślin i zwierząt ważnych dla Wspólnoty, które wymagają ścisłej ochrony.
Załącznik 5: Wymienia gatunki roślin i zwierząt ważnych dla Wspólnoty, których pozyskiwanie ze stanu dzikiego i eksploatacja może podlegać działaniom w zakresie zarządzania.
Załącznik 6: Przedstawia zabronione metody i środki chwytania i zabijania oraz środki transportu.
60. PROP - Państwowa Rada Ochrony Przyrody: powołuje minister właściwy do spraw środowiska. Do zadań należy:
- ocena realizacji ustawy
- opiniowanie strategii, planów i programów dotyczących ochrony przyrody
- ocena realizacji krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
- opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ochrony przyrody
- przedstawienie wniosków i opinii w sprawach ochrony przyrody
- popularyzowanie ochrony przyrody.
61. Konwencja Berneńska - o ochronie roślin i zwierząt WRAZ Z SIEDLISKAMI!
62. Dlaczego chronimy torfowiska?
regulują obieg wody w otoczeniu, gdyż stanowią wielką, naturalną "gąbkę", która chłonie nadmiar wody, osłabiając niszczące działanie powodzi, zapobiegając pożarom i oddaje ją w okresie suszy;
czynnie wpływa na jakość otaczającego środowiska - odgrywają dużą rolę w krążeniu pierwiastków, pozytywnie oddziałują na przemiany klimatyczne, ograniczając m. in. skutki efektu cieplarnianego;
są naturalnym archiwum przeszłości, ponieważ torfowiska rejestrują zmiany klimatyczne na przestrzeni wielu tysięcy lat. Na podstawie ich historii wiele można powiedzieć o zmianach klimatu i warunków życia człowieka. W niektórych z nich można odnaleźć również zachowane ślady kultury materialnej człowieka;
są miejscem występowania roślin leczniczych takich, jak np. borówka brusznica, kruszyna pospolita, bobrek trójlistkowy, rosiczka okrągłolistna, które mają zastosowanie lecznicze i mogą służyć do produkcji leków.