Ograniczanie emisji NO
x
ze
źródeł spalania w transporcie
• tradycyjne silniki spalinowe – działanie katalizatora, normy
emisji EURO
• silniki elektryczne
• silniki hybrydowe
• ogniwa paliwowe
Nazwa wydziału: GGiOŚ
Nazwa kierunku: Inżynieria Środowiska
Grupa: VI
Miejsce i data prezentacji: Kraków, 25.05.2012r.
*
Tradycyjne silniki spalinowe
Definicja, zasada działania
Silnik spalinowy – silnik wykorzystujący sprężanie i rozprężanie
czynnika termodynamicznego (gazu) do wytworzenia momentu
obrotowego lub siły.
Powszechnie są stosowane silniki spalinowe tłokowe o
posuwisto-zwrotnym ruchu tłoka (suwowe).
Źródło: Internet
*
Podział silników spalinowych
Silniki spalinowe tłokowe klasyfikuje się ze względu na:
a) sposób tworzenia mieszanki paliwowo-powietrznej
b) rodzaj paliwa
c) liczbę i układ cylindrów
Źródło: Internet
*
Katalizatory
•
Istnieją 2 typy katalizatorów
unieszkodliwiających tlenki azotu:
•
Utleniająco-redukujący w
którym stosuje się elektronicznie
sterowany wtrysk paliwa oraz układ
regulacji składu mieszanki za
pomocą sondy lambda. Sonda
lambada określa bezpośrednio
przed katalizatorem, skład
mieszanki palnej na podstawie
zawartości tlenu w spalinach
metodą elektrochemiczną
•
Podwójny którego budowa polega
na umieszczeniu dwóch
katalizatorów w jednej obudowie
Sonda lambda
Źródło:
Internet
*
Normy emisji EURO
Norma
Rok
wprowadzenia
NOx
(g/kWh)
HC
(g/kWh)
CO
(g/kWh)
R49
1982
18
3,50
14
EURO 0
1990
14,4
2,4
11,2
EURO I
1992
8
1,1
4,5
EURO II
1995
Ograniczenie ilości sadzy
EURO III
2000
5
0,66
2,1
EURO IV
2005
3,5
0,46
1,5
EURO V
2009
2
Bez zmian
Normy emisji EURO to normy dopuszczalnych emisji
spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na terenie Unii
Europejskiej.
*
*
Redukcja katalityczna (SCR) i płyn AdBlue
Zastosowanie w normach EURO IV i EURO V
Źródło:
Internet
Silniki elektryczne
Definicja, podział
Silnik elektryczny - maszyna przetwarzająca energię elektryczną
na energię mechaniczną w postaci energii ruchu obrotowego.
(Merkisz, Pielecha, 2004)
*
Wyposażenie pojazdów elektrycznych
•jednostka napędowa (silnik)
•baterie litowo – jonowe
•prostownik
•inwerter
•konwerter DC-DC
•transformator
•kontroler silnika elektrycznego
•system kontroli
Źródło: Internet
*
Źródła energii silników elektrycznych
- zmagazynowana w akumulatorach
- uzyskiwana z naturalnych źródeł
- z silnika spalinowego
- z reakcji zachodzących w ogniwie paliwowym
- z połączenia z siecią energetyczną (np. kolej, tramwaje, trolejbusy)
Źródło: Internet
*
Klasyfikacja pojazdów elektrycznych
*
(Merkisz, Pielecha, 2004)
Źródło:
Internet
Wady i zalety napędów elektrycznych
•Zalety:
- łatwość zamontowania w pojeździe
- prostota sterowania
- cichobieżność
- brak emitowania zanieczyszczeń
- brak obiegu oleju
- odzyskiwanie energii podczas hamowania
- zmniejszenie prawdopodobieństwa
wybuchu pojazdu
- chłodzenie powietrzem
- niższe koszty eksploatacji
•Wady:
- cena
- zasięg
- masa i mała pojemność akumulatorów
- czas ładowania akumulatorów
- mniejsze prędkości maksymalne
- koszt zakupu nowych akumulatorów
- utrata wartości samochodu
- zużywanie się akumulatorów
- ładowność pojazdu
*
Samochód elektryczny, a ochrona środowiska
•Samochody elektryczne uważa się za pojazdy w pełni ekologiczne.
•Samochody elektryczne i hybrydowe z pewnością można
uznać za przyszłość motoryzacji.
•Mniejsza emisja substancji szkodliwych (np. CO
2
, NO
x
).
*
Źródło:
Internet
Samochód elektryczny na przykładzie Citroena C-Zero
•Zasięg – 150 km
•Cel – samochód miejski
•Cena – 145 386 zł
•Zasilanie – 88 akumulatorów litowo-jonowych
•Moc – 66 KM
•Test EuroNCAP – 4 gwiazdki
•V – max – 130 km/h
Porównanie cen:
Cena nowego Citroena C1 z silnikiem
benzynowym 1.0i wynosi ok. 50 tys. Zł,
natomiast jego elektrycznego „odpowiednika”
C-Zero aż 145 tys. Zł.
*
Źródło:
Internet
Silniki hybrydowe
•Silnik hybrydowy jest połączeniem dwóch rodzajów napędu
użytych w jednym urządzeniu lub środku lokomocji.
*
Źródło:
Internet
Rodzaje układów napędów hybrydowych
1) szeregowy
- rozwiązanie proste konstrukcyjnie
- umożliwia zmienny pobór mocy
- sprawność zaledwie porównywalna z napędem spalinowym
- ekonomiczny
- mniejsza moc od konfiguracji równoległej
*
Źródło:
Internet
Rodzaje układów napędów hybrydowych
2) równoległy
- moc przekazywana z silnika spalinowego do kół poprzez układ
mechaniczny
- silnik spalinowy i elektryczny mogą pracować równocześnie
•większa moc od silnika spalinowego
3) szeregowo – równoległy (kombinacja dwóch poprzednich)
*
Rodzaje akumulatorów w silnikach hybrydowych:
1) Kinetyczne
2) Hydropneumatyczne
- akumulator pęcherzowy
- akumulator tłokowy
3) Elektrochemiczne
- baterie kwasowo – ołowiowe
- baterie niklowo – kadmowe
- baterie nikiel – wodorotlenek metali
- baterie sodowo – siarkowe, sód – chlorek niklu
- baterie lit – stały polimeryczny elektrolit
- baterie litowo – węglowe (ciekły elektrolit)
*
Przekładnie w silnikach hybrydowych
1) Stopniowe
2) Bezstopniowe
W zależności od struktury można wyróżnić także:
1) Mechaniczne
2) Elektryczne
3) Hydrauliczne
*
Źródło:
Internet
Wady i zalety silników hybrydowych
Wady:
•wysoka cena
•bardziej złożony proces
produkcyjny
- większa masa układu
hybrydowego
*
Zalety:
- redukcja użytkowania paliw kopalnych
- zmniejszanie zanieczyszczania środowiska
- możliwość odzysku energii podczas
hamowania
- stosunkowo cicha praca
- spełnia wymagania norm toksyczności
spalin ULEV i SULEV
- duży zasięg
Samochód z silnikiem hybrydowym na przykładzie
Toyoty Prius
- pierwszy masowo produkowany samochód z silnikiem hybrydowym
- start produkcji – 1997r.
- najpopularniejszy samochód z napędem hybrydowym na rynku
- średnie spalanie – 4l/100km
- emisja CO
2
– 89 g/km (najniższa emisja na rynku)
- zasięg prawie 1150km
- tryb EV, dystans 2km, prędkość do 50km/h – zerowa emisja CO
2
i NO
x
*
Źródło:
Internet
*
Ogniwa paliwowe – zasada działania i podział
Paliwo: czysty wodór, gaz ziemny,
propan, metanol, węglowodory.
Utleniacz: tlen.
Sprawność przemiany energii
chemicznej w elektryczną: od 45 do
60%.
Uzyskane napięcie: od 0,6 do 1V.
Podział: niskotemperaturowe i
wysokotemperaturowe
Zasada działania ogniwa
paliwowego (Merkisz, Pielecha,
2004)
Stosy ogniw paliwowych
o mocy:
1,5 kW, 3 kW i 6 kW.
Źródło: Internet
Ogniwo paliwowe z membraną do wymiany
protonów (PEMFC)
1 - absorpcja cząsteczki tlenu na katodzie i 2 cząsteczek wodoru na
anodzie,
2 - jonizacja 2 atomów tlenu i 4 atomów wodoru,
3 - migracja 4 protonów przez elektrolit,
4 - rekombinacja jonów do 2 cząsteczek wody na katodzie.
Zastosowanie: przemysł transportowy (pojazdy mechaniczne)
Zalety: niska temperatura eksploatacji, łatwy rozruch, bezpieczna praca.
Wady: wrażliwość na zanieczyszczenie gazów wlotowych tlenkiem węgla
(CO).
Źródło:
Internet
Charakterystyka paliw oraz zalety i wady ogniw
paliwowych
•Zalety: brak
zanieczyszczeń, większa
efektywność w stosunku
do silników spalinowych,
cichość i bezawaryjność
pracy.
•Wady:
magazynowanie paliwa,
starzenie się ogniw,
mała wydajność.
Charakterystyka paliw ogniw paliwowych (Merkisz, Pielecha,
2004)
Honda
FCX
Źródło:
Internet
Podsumowanie
•
Można z pewnością stwierdzić, iż przyszłością motoryzacji jest
wykorzystywanie techniki silników elektrycznych. Poprzez coraz większe
ograniczenia dotyczące emisji CO
2
, NO
x
. Silnik elektryczny jest
najlepszym rozwiązaniem. Stworzenie pojazdów elektrycznych, które
będą miały osiągi porównywalne z samochodami spalinowymi,
szczególnie dotyczące zasięgu i czasu ładowania, będzie ogromnym
sukcesem.
•
Ekologiczna opłacalność stosowania takich pojazdów w Polsce, gdzie
ponad 90% energii elektrycznej wytwarzają elektrownie węglowe, jest na
razie wątpliwa. Pojazdy elektryczne można uznać za zeroemisyjne tylko
pod warunkiem zastosowania energii elektrycznej pochodzącej z
odnawialnych źródeł energii. Najprawdopodobniej silniki elektryczne
znajdą największe zastosowanie w pojazdach hybrydowych.
*
Bibliografia
Spis literatury
1. Merkisz J., Pielecha I., 2004: Alternatywne paliwa i układy napędowe pojazdów. Wydawnictwo
Politechniki Poznańskiej, Poznań.
2. Kassedorf J.,1998: Układy wtryskowe i katalizatory. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, wyd. II,
Warszawa.
3. Lewandowski W., 2006: Proekologiczne odnawialne źródła energii. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,
Warszawa.
4. Węglarz A., Pleśniak M., 2011: Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat - samochód elektryczny.
Fundacja instytut na rzecz ekorozwoju przy współpracy Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A.,
Warszawa.
5. Kołodziejczyk L.M., Zając P., 2001: Silniki spalinowe. Warszawa.
Spis stron internetowych
1. Strona internetowa komunikacji miejskiej w Szczecinie na podstawie: DieselNet, Infobus, Mielec Diesel -
http://www.mkm.szczecin.pl/
2. Strona internetowa motoryzacyjno - informatyczna -
http://www.szymkrzysztof.republika.pl/
3. Giełda pojazdów elektrycznych: EvMobile -
http://www.evmobile.eu/pl_FAQ.html
4. Polski portal edukacyjny: Interklasa -
5. Strona internetowa Ecology Group: Innowacyjne technologie środowiskowe -
http://www.ecologygroup.eu/reviews.html
*
Dziękujemy za uwagę !
Prezentacje przygotowali:
Szymon Skwarczek
Sebastian Solak
Szymon Raszczyk
*