TECHNIKI POŁOŻNICZE I PROWADZENIE PORODU

BUDOWA MIEDNICY KOSTNEJ

Miednica kostna jest miejscem, w głębi której znajdują się narządy rozrodcze kobiety i które chronione są przez jej obręcz kostną.

Narząd rodny kobiety tworzą:

• narządy zewnętrzne

• wargi sromowe większe

• wargi sromowe mniejsze

• łechtaczka

• przedsionek pochwy i ujście zewnętrzne cewki moczowej

• narządy wewnętrzne

• jajniki

• jajowody

• macica

• pochwa

Ocena budowy miednicy kostnej

Kanał rodny składa się z miednicy kostnej i tkanek miękkich. Miednica kostna składa się
z dwu symetrycznych kości miedniczych, kości krzyżowej i kości guzicznej, która stanowi przedłużenie kości krzyżowej. W skład kości miednicznych wchodzą 3 zrośnięte ze sobą kości.

Miednica jest podzielona kresą graniczną na część szeroką – miednicę większą i część
dolną – miednicę mniejszą.

Dla mechanizmu porodu duże znaczenie ma budowa miednicy mniejszej. Jest to kanał miednicy od góry ograniczony linią graniczną od miednicy większej – jest to otwór górny miednicy, a u dołu zakończony otworem dolnym miednicy, ograniczony przez wierzchołek kości guzicznej, guzy kulszowe oraz dolne gałęzie kości kulszowych i łonowych.

Miednica mniejsza utworzona jest przez talerze kości biodrowych stanowiących dolną podstawę jamy brzusznej.

Miednica kostna wyznacza kształt kanału rodnego wpływając na mechanizm porodu.

Różnice między budową miednicy kobiety a mężczyzny

• delikatniejsza budowa poszczególnych kości

• zachodzące pod wpływem hormonów rozluźnienie połączeń łącznotkankowych

• większa średnica dolnego otworu klatki piersiowej i większy kąt podmostkowy

• szersze ustawienie kości miednicznych, szczególnie kości biodrowych

• bardziej płaskie promontorium

• cieńsze spojenie łonowe

• miednica większa

Charakterystyczne punkty kostne miednicy

• grzebień talerza kości biodrowej (crista iliaca)

• kolec biodrowy przedni górny (spina iliaca anterior superior)

• kolec biodrowy przedni dolny

• kolec biodrowy tylny górny

• kolec biodrowy tylny dolny

• kresa łukowata (linia graniczna)

• kolec kulszowy (spina ischiadica)

• guz kulszowy (tuber ischiadicum)

• promontorium – wzgórek kości krzyżowej = V kręg lędźwiowy (V vertebra lumbalis)

• górny i dolny brzeg spojenia łonowego

• krętarze kości udowych

KOŚĆ KRZYŻOWA (os sacrum)

• jest przedłużeniem kręgosłupa lędźwiowego

• składa się z 5 zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych, spłaszczonych w wymiarze przednio – tylnym, stanowiących jednolitą całość

• ma kształt odwróconego trójkąta o ściętym wierzchołku i podstawie skierowanej
  ku górze

• w rzucie bocznym jest łukowato wygięta, a wklęsła do wnętrza miednicy

• w miejscu połączenia kręgosłupa lędźwiowego z kością krzyżową istnieje kąt lędźwiowo – krzyżowy (130 – 170) a jego wierzchołek znajduje się na samym wzgórku kości krzyżowej (promontorium)

• część środkowa kości krzyżowej jest oddzielona od części bocznych 4 parami otworów przednich krzyżowych zmniejszających się ku dołowi (otwory te prowadzą do kanału kręgowego i są miejscem wyjścia przednich gałęzi nerwów krzyżowych i miejscem wejścia gałęzi rdzeniowych tętnicy krzyżowej bocznej)

• na stronie grzbietowej kości krzyżowej w linii środkowej przebiega grzebień krzyżowy pośrodkowy, utworzony z wyrostków kolczystych 4 górnych kręgów krzyżowych

• bocznie od grzebienia krzyżowego pośrodkowego znajdują się grzebienie krzyżowe stawowe, utworzone z wyrostków stawowych, zakończone różkami krzyżowymi

• bocznie od grzebieni krzyżowych stawowych znajdują się otwory krzyżowe tylne

• bocznie od otworów krzyżowych tylnych znajduje się grzebień krzyżowy boczny

• ku tyłowi od powierzchni uchowatej (miejsce połączenia z kością biodrową) znajduje się guzowatość krzyżowa (miejsce przyczepu więzadeł krzyżowo – biodrowych międzykostnych)

• kanał kości krzyżowej zaczyna się otworem górnym i kończy się otworem dolnym kanału krzyżowego

• kobieca kość krzyżowa jest szersza, krótsza, bardziej płaska i mniej zakrzywiona
  w porównaniu z męską

KOŚĆ GUZICZNA (os coccygis)

• stanowi przedłużenie kości krzyżowej

• składa się z 4 lub 5 kręgów szczątkowych (trzonów)

• łączy się z kością krzyżową za pomocą chrząstkozrostu (między 1 – 2, 2 – 3, pozostałe połączenia kręgów kostnieją)

KOŚCI MIEDNICZE

• największe kości obręczy miedniczej, które w połączeniu z kością krzyżową stanowią zamknięty otwór miednicy

• od strony kręgosłupa łączą się ze sobą za pomocą mało ruchomego stawu z bocznymi brzegami kości krzyżowej

• od kości krzyżowej przechodzą szerokim łukiem ku przodowi i miejsce gdzie łączą się ze sobą za pomocą chrząstkozrostu nosi nazwę spojenia łonowego

• obie kości miednicze stanowią dokładne odzwierciedlenie

• każda z kości miedniczej składa się z 3 części: kości łonowej, kulszowej i biodrowej, które są zrośnięte ze sobą w jedną całość

KOŚĆ BIODROWA (os ilii)

• to najobszerniejsza część kości miedniczej

• skierowana jest ku górze i tyłowi

• składa się z trzonu (część stawu biodrowego) i talerza

• na talerz kości biodrowej są 2 powierzchnie: wewnętrzna i zewnętrzna ( od strony zewnętrznej przyczepiają się mięśnie i więzadła, u samego dołu strony zewnętrznej znajduje się głęboki dół, który stanowi panewkę stawu biodrowego)

• u samego dołu kości miedniczej znajduje się otwór zasłoniony, który stanowią gałęzie kości łonowej i kulszowej

• górny brzeg talerza stanowi grzebień biodrowy, na którym występują kolce biodrowe przedni górny i tylny górny

• od przodu, poniżej przedniego górnego kolca znajduje się kolec biodrowy przedni dolny

• od tyłu, poniżej kolca biodrowego tylnego górnego znajduje się kolec biodrowy tylny dolny

KOŚĆ KULSZOWA (os ischii)

• zbudowana z trzonu tworzącego część panewki stawu biodrowego i dwu gałęzi górnej i dolnej ograniczających otwór zasłoniony

• na trzonie znajduje się kolec kulszowy, który oddziela wcięcie kulszowe większe
  i mniejsze

• później znajduje się kolec kulszowy

KOŚĆ ŁONOWA (os pubis)

• stanowi przednią część kości miedniczej

• zbudowana z trzonu i 2 gałęzi górnej i dolnej

• gałąź górna ma zaostrzony tylny brzeg – jest to grzebień kości łonowej, który dalej przechodzi w kresę łukowatą znajdującą się na pograniczu talerza i kości biodrowej
  i tworzy kresę graniczą (linea terminalis) oddzielającą miednicę większą od miednicy mniejszej

POŁĄCZENIA KOŚCI MIEDNICY

• spojenie łonowe (symphis pubica) – stanowi chrząstka włóknista o grubości ok. 15 mm od strony zewnętrznej i ok. 8 mm od wewnątrz. Jest to forma pośrednia między chrząstkozrostem a połączeniem stawowym. Obie gałęzie dolne kości łonowych rozchodzą się pod kątem zbliżonym do prostego w dół i na zewnątrz. Jest to tak zwany ŁUK ŁONOWY

• staw krzyżowo – biodrowy – miejsce pomiędzy powierzchniami uchowatymi kości krzyżowej i biodrowej. Tworzy go chrząstka stawowa, dodatkowo wzmocniony przez więzadła krzyżowo – biodrowe, które ograniczają jego ruchomość

• więzadła miednicy – mają za zadanie wzmacniać cały pierścień kostny miednicy, stanowią dodatkowe połączenie niektórych elementów

• więzadło krzyżowo – biodrowe brzuszne i grzbietowe

• więzadło krzyżowo – biodrowe międzykostne

• więzadło biodrowo – lędźwiowe

• więzadło krzyżowo – guzowe

• więzadło pachwinowe (stanowi bruzdę pachwinową)

więzadła krzyżowo – kolcowe znajdują się na bocznym brzegu dolnej części kości krzyżowej
i na górnych kręgach, przyczepiają się do kolców kulszowych. Tworzą dno miednicy, biorą udział w przekształceniu wcięć kulszowych w otwory kulszowe mniejsze przez które przechodzą nerwy, mięśnie i naczynia.

• Błona zasłonowa pokrywa otwór zasłoniony