1. SPOSOBY KOMUNIKACJI MIĘDZYKOMÓRKOWEJ

   1. DZIAŁANIE MIEJSCOWE(SYGNALIZACJA PARAKRYNOWA) (cytokiny, eikozanoidy, mediatory lokalne)

-cząsteczki sygnałowe są wydzielane i działają miejscowo(lokalnie), zwykle na ograniczoną liczbę najbliżej położonych komórek

-zasięg w dużym stopniu zależy od gradientu stężenia w tkance

-w dużych ilościach są wydzielane np. w stanach patologicznych-> wtedy mogą przedostawać się do krążenia i wywierać ogólnoustrojowy efekt

-np. proliferacja komórek przy gojeniu się ran

1. SYGNALIZACJA ENDOKRYNOWA

-sygnał jest rozsyłany po całym organizmie za pomocą układu krwionośnego poprzez wydzielenie cząsteczki sygnałowej do krwi/soku

-używane w tym typie sygnalizacji cząsteczki sygnałowe to hormony, witaminy

-miejsce działania może być bardzo odległe od miejsca wydzielania informatora pierwotnego

-wymaga zabezpieczeń przed wpływem środowiska(np. proteoliza przez enzymy z osocza), które stanowią białka transportowe(głównie albuminy i globuliny)

1. SYGNALIZACJA NEURONALNA (PRZEKAŻNICTWO SYNAPTYCZNE)

-informacja rozprowadzana przez impulsy elektryczne

-przekazywanie ‘wiadomości’ na duże odległości z dużą prędkością

-wiadomość nie jest rozsyłana szeroko = dociera do pojedynczych komórek docelowych w sposób wybiórczy- jest to zapewnione dzięki wytwarzaniu zakończeń synaptycznych->

-sygnał elektryczny zamieniany jest na sygnał chemiczny w postaci neurotransmitera (neuroprzekaźnika), który jest uwalniany (z błony presynaptycznej) do szczeliny synaptycznej i dociera WYŁĄCZNIE do określonego miejsca na błonie (poststynaptycznej) konkretnej komórki docelowej

1. SYGNALIZACJA PRZEZ KONTAKT BEZPOŚREDNI (TYPU NEXUS-> POŁĄCZENIE METABOLICZNE)

-tworzone jest przez 2 ściśle przylegające do siebie komórki

-kontakt bezpośredni miedzy komórkami jest zapewniony przez cząsteczki sygnałowe występujące w ich błonach komórkowych LUB zapewniony jest przez kanał tworzony przez białka błonowe obu komórek, który umożliwia bezpośredni przepływ substancji(informacji) z cytoplazmy jednej komórki do drugiej.

1. SYGNALIZACJA PARAKRYNOWA

-informator wytwarzany przez określona komórkę, działa na inne komórki

1. SYGNALIZACJA AUTOKRYNOWA

-informator wytwarzany przez określona komórkę działa zwrotnie na nią samą

1. SYGNALIZACJA JUKSTAKRYNOWA

-informator pierwotny jest związany z błoną komórki przekazującej sygnał

-odbiór informacji zachodzi wyłącznie w wyniku kontaktu bezpośredniego z komórką docelową

-dotyczy głównie adhezji międzykomórkowej oraz cytokin (czynniki TNF, EGF, hedgehog)