3. Metody pomiaru szczegółów sytuacyjnych, Pomiary sytuacyjne

Pomiar sytuacyjny to zespół czynności geodezyjnych pozwalających na określenie kształtu, wielkości i wzajemnego położenia szczegółów terenowych. W geodezji inżynieryjnej każdy obiekt powierzchni Ziemi jest traktowany jako bryła lub figura geometryczna o n wierzchołkach. Figury te są poddawane generalizacji kształtu w stopniu zależnym od celu prowadzonych pomiarów.

Najczęściej w pierwszym etapie dokonuje się rzutowania punktów na geoidę (powierzchnię odniesienia). Stąd dążenie do redukowania

wymiarów na płaszczyznę poziomą.

Pomiar wysokościowy to zespół czynności geodezyjnych pozwalających na określenie wysokości punktów względem przyjętego układu odniesienia i przedstawienia fonu ukształtowania terenu.

Obiekty terenowe w pomiarach sytuacyjnych Norma wyróżnia 3 grupy szczegółów terenowych:

1. I grupa dokładności:

• stabilizowane znakami punkty osnowy geodezyjnej.

• znaki graniczne,- granice działek i punkty załamania granic. —

• obiekty i urządzenia techniczno-gospodarcze.

• elementy naziemne uzbrojenia terenu i studnie

• obiekty drogowe i kolejowe, szczegóły ulic.

1. II grupa:

punkty załamania konturów budowli i urządzeń poziemnych

boiska sportowe, parki, drzewa

elementy podziemne uzbrojenia terenu

3. III grupa:

• punkty załamania konturów użytków gruntowych i klasyfikacyjnych.

• złamania dróg dojazdowych, linie brzegowe wód.

• inne obiekty o niewyraźnych konturach.

Dokładność pomiarów wynikająca z generalizacji kształtu.

Pomiar sytuacyjny powinien być wykonywany takimi metodami, które zapewnią taką dokładność w odniesieniu do osnowy geodezyjnej aby błąd położenia punktów mierzonych obiektów nie przekroczył 0.10 m, 0.30 m i 0.50 m dla kolejnych grup szczegółów. Pomiar wysokościowy powinien być wykonywany z błędem nie przekraczającym odpowiednio: lmm, 5mm i 1.0 mm dla odpowiednich grup.

Norma dopuszcza, by dokładności pomiaru obiektów fakultatywnych (będących przedmiotem zainteresowania niektórych tylko branż) były ustalane przez zamawiającego pomiar. .Metody pomiaru szczegółów terenowych:

1. Biegunowa polega na pomiarze odległości od stanowiska instrumentu do punktu celowania i kierunku (kąta) przy pomocy teodolitu lub stacji pomiarowej,

2. domiarów prostokątnych (ortogonalna), polega na pomiarze rzędnej i odciętej mierzonego punktu sytuacyjnego względem linii, na którą rzutuje się dany punkt przy użyciu przyrządów geodezyjnych (węgielnica).

3. przecięć kierunków. W tej metodzie rejestruje się miary w miejscach przecięcia konturu sytuacyjnego z linią pomiarową. Można zaprojektować specjalny układ linii pomiarowych tak by zdjąć dużą ilość punktów przecięcia

4. przedłużeń polega na przedłużaniu konturu sytuacyjnego do przecięcia się z linią pomiarową. Linia pomiarowa na którą przedłuża się mierzone kontury sytuacyjne powinna być zlokzlizowana

5. wcięć kątowych i liniowych,

• wcięcie kątowe polega na wyznaczeniu położenia punktu na podstawie pomierzonych kątów w stosunku do punktów o znanym położeniu (bazy wcięcia). W punktach bazy mierzy się kąty poziome,

• wcięcie liniowe polega na wyznaczeniu położenia punktu na podstawie pomierzonych odległości między wyznaczanym punktem, a punktami o znanych współrzędnych (bazy wcięcia),

• wcięcie kątowo - liniowe jest to takie wcięcie, w którym dla określenia położenia punktu podlegają pomiarowi kąty i odległości w punktach bazy wcięcia.

6. fotogrametrii naziemnej polega na przetworzeniu danych zarejestrowanych na zdjęciach fotograficznych kamerą fotogrametryczną na punktach osnowy geodezyjnej.

Przetworzenie danych fotogrametrycznych polega na odczytaniu współrzędnych tłowych na zdjęciach i transformacji do układu współrzędnych w przyjętym układzie odniesienia. 7. z użyciem technologii GPS.

5. Suma teoretyczna kątów lewych i prawych w ciągu otwartym, Suma teoretyczna jest potrzebna do policzenia odchyłki kątowej która jest różnicą pomiędzy sumą kątów w ciągu poligonowym teoretyczna i sumą kątów praktyczną.

tj = y 0_V — y 3_t

Odchyłkę kątową obliczamy więc ze wzoru: ' ^Ł—■*' ' ^r —' ¹

Znak odchyłki kątowej ustalamy z oparciu o nierówność:

• jeśli p, > P>_p, odchyłka ma znak ujemny (-),

• jeśli p_p > p,, odchyłka ma znak dodatni (+).

Po obliczeniu wartości odchyłki kątowej, należy ją rozrzucić, to znaczy dodać ją (lub odjąć) do każdego z pomierzonych kątów. Odchyłkę powinno się rozrzucać proporcjonalne do wielkości kątów, tzn. kąt większy, powinien zostać powiększony (lub pomniejszony) o proporcjonalnie większą część odchyłki niż kąt mniejszy. Można dokonać tego ze wzoru na miarę kąta

= Cii ' ■ fp

wyrównanego: ¹ ¿—J' P , gdzie a₍ to pomierzona miara każdego z kątów ciągu poligonowego.

Teoretyczna suma kątów (wewnętrznych) jest obliczana z odpowiednich wzorów:

---