Wykład 14

ZAPALENIE SWOISTE, CHOROBY JATROGENNE

GRUŹLICA PŁUC (TUBERCULOSIS PULMONUM)

Zapalenie swoiste (inflammatio granulomatosa specifica)

ETIOLOGIA

• zakażenie prątkiem gruźlicy typu:

• ludzkiego

• bydlęcego

• ptasiego

DROGI ZAKAŻENIA:

• zakażenia oddechowe

• pokarmowe

• przez skórę

• łożysko

GRUŹLICA PIERWOTNA:

Ognisko pierwotne

• Faza wysiękowa: odczyn wysiękowy z martwicą (wysięk surowiczo-włóknikowy z niewielką ilością komórek granulocytów i makrofagów), zapalenie naczyń chłonnych, zapalenie węzłów chłonnych

• Faza wytwórcza: powstawanie gruzełków, ich serowacenie

GRUŹLICA POPIERWOTNA

Zmiana pojawia się po powtórnym zakażeniu się prątkiem lub ze zmiany już istniejącej.

BUDOWA ZIARNINY GRUŹLICZEJ – GRUZEŁEK GRUŹLICZY:

• centralnie ułożone komórki olbrzymie Langhansa (wielojądrowe)

• komórki nabłonkowate (makrofagi)

• na obwodzie limfocyty

GRUŹLICA PŁUC:

Powstawanie gruźlicy i przebieg zależy od:

• zjadliwości prątków

• od odporności ustroju

• od oporności

ZEJŚCIE GRUŹLICY:

• włóknienie

• serowacenie - martwica skrzepowa

• wapnienie mas martwiczych

RODZAJE:

• reaktywnie miejscowa (odosobniona gruźlica narządowa)

• uogólniona gruźlica krwiopochodna prosowata

SARKOIDOZA W OSKRZELU (MIKROPSKOP) (MOŻE BYĆ NP. W WĘZLE CHŁONYM)

• brak martwicy

• ziarniniaki zbudowane z licznych komórek nabłonkowatych i komórek olbrzymich Langhansa

• w komórkach olbrzymich widoczne ciałka gwiazdkowate (w cytoplazmie)

ZIARNICA SARKOIDALNA:

Występują w niej:

• komórki nabłonkowe

• nieliczne limfocyty

• komórki olbrzymie wielojądrowe

• ciałka gwiazdkowate w cytoplazmie, niektórych komórkach olbrzymich

• nie ma martwicy

SARKOIDOZA

• choroba o nieznanej etiologii

• brak martwicy ale jest ziarnina, w komórkach olbrzymich widoczne ciałka gwiazdkowate

• choroba gruźliczopodobna

• ziarnina tworzy się w płucach, węzłach chłonnych, w skórze, w kościach oraz śledzionie

INNE CHOROBY GRUŹLICZOPODOBNE:

• Tularemia – wywoływana przez Pasteurella tularemis, choroba odzwierzęca, zakażenie przez kontakt z gryzoniami (zającami)

• Bruceloza – wywołują ją bakterie Brucella, choroba odzwierzęca (krowy, świnie), w miejscu wtargnięcia drobnoustroju powstaje ziarnina podobna do obserwowanej w gruźlicy, która ulega serowaceniu, może powstawać w wątrobie, śledzionie, węzłach chłonnych, nerkach

CHOROBY JATROGENNE

1. Choroby jatrogenne to niekorzystne zmiany czynnościowe i morfologiczne powstałe w następstwie leczenia.

NIEKORZYSTNE DZIAŁANIE LEKÓW:

1. Toksyczne

2. Kancerogenne

3. Teratogenne

4. Oboczne przeważnie o charakterze toksycznym

TOKSYCZNE DZIAŁANIE LEKÓW MOŻE BYĆ:

1. Ostre

2. Przewlekłe

w następstwie przedawkowaniu uszkodzeniu ulegają wątroba i nerki

WĄTROBA ULEGA USZKODZENIOM LEKAMI DOUSTNYMI:

• Salicylany

• Sulfonamidy

• Metylotestosteron

• Progestageny (środki antykoncepcyjne)

• Antybiotyki cytotoksyczne (aktynomycyna D)

• Leki cytotoksyczne stosowane w leczeniu nowotworów

WĄTROBA:

• Uszkodzenie hepatocytów powodują leki przeciwgruźlicze

• Fenacytyna, chinina, apap

• Uszkodzenie objawiają się żółtaczką i może prowadzić do marskości

NERKI:

działania niekorzystne na nerki wywierają:

• Fenacytyna i jej pochodne

• Antybiotyki

• Środki znieczulające

• Środki moczopędne

• Penicylamina

• Wersenian

ŻOŁĄDEK: LECZENIE:

• Cytostatykami

• Steroidami

• Kwas emsalicylowym

• Butalozilina

Leki powodują nadżerki lub ostre wrzody żołądka

UKŁAD KRWIOTWÓRCZY:

• Leki przeciwmalaryczne

• Leki przeciwgorączkowe

• Sulfonamidy

• Pochodne nitrofuranu

• Cytostatyków

POLEKOWE USZKODZENIA POWODUJĄ:

• Niedokrwistość

• Agranulocytozę

• zaburzenia krzepnięcia krwi

ANTYBIOTYKI:

powodują one hamowanie własnej flory bakteryjnej co prowadzi do grzybic

STEROIDY:

• Zwiększają podatność na zakażenia bakteryjne

• Uczynniają istniejące ogniska zapalne

• Przyspieszają rozwój skrobiawicy

• Prowadzą do niewydolności kory nadnerczy (choroba Cushinga)

NASTĘPSTWA RADIOTERAPII:

1. Skóra:

• Rumień

• Obrzęk

• Zanik przydatków

• Wypadanie włosów

• Rozpad kolagenu

• Martwica

• Zapalenie tętnic

• Złe gojenie się ran

1. Układ krwiotwórczy:

• Zanik krwiotwórczości

• białaczki

1. Kości:

• Martwica

• Osteoporoza

• Złamania patologiczne szyjki kości udowej (rak macicy)

• Mięsak kości

1. Przewód pokarmowy:

• Uszkodzenia błony jelita

• wrzody

1. Nerki:

• Uszkodzenie nerek

• zwłóknienie

1. Płuca:

po naświetlaniu z powodu raka sutka obserwuje się:

• Obrzęk i przekrwienie

• Procesy proliferacyjne

• włóknienie

1. ciąża:

naświetlanie w pierwszych 4 miesiącach ciąży może spowodować:

- wady rozwojowe płodu

naświetlanie w drugiej połowie ciąży prowadzi do:

- zahamowania rozwoju płodu

NASTĘPSTWA CHEMIOTERAPII (CYTOSTATYKI):

• uszkodzenia szpiku

• uszkodzenia komórek układu odpornościowego

• organizm bezbronny wobec zakażeń

• rozwija się flora mikrobiologiczna

NASTĘPSTWA CHEMIOTERAPII:

• gruźlica prosowata

• posocznica

• grzybica (w jamie ustnej)

• wypadanie włosów

• uszkodzenia szpiku (niedokrwistość, agranulocytoza, skaza krwotoczna)

ZABIEGI CHIRURGICZNE:

• okresowe bądź trwałe defekty kosmetyczne

• bliznowce