Wraz z kształtowaniem się społeczeństw narodowych, pojawiło się w początkach XIX wieku, zainteresowanie zamierzchłą przeszłoœcią, poszukiwano korzeni narodowych. Bujnie rozkwitły wszelkiego rodzaju badania archeologiczne, historyczne, etnograficzne. Pojawiło się zainteresowanie przedchrzeœcijańskimi kulturami Europy. Powstały specyficzne ruchy polityczno-kulturowe propagujące hasła odrębnoœci kulturowej Słowian. Panslawizm w Czechach, słowianofilstwo w Rosji, to ruchy dążące do zjednoczenia całej słowiańszczyzny pod przywództwem Rosji. W Polsce odrodzenie słowiańskie miało zabarwienie niepodległoœciowe. Jednym z prekursorów tego typu myœlenia był Zorian Dołęga Chodakowski, autor "O SłowiańszczyŸnie przed chrzeœcijaństwem" (1835). Inni twórcy tego okresu to między innymi: R. Barwiński autor książki pod tytułem "Mityczna historia Polski i mitologia słowiańska" (1888); E. S. Georgowicz "Mitologia słowiańska w zarysie" (1872); Joachim Lelewel i jego "Czeœć bałwochwalcom Słowian i Polski" (1857); Joachim Szyc autor "Słowiańskich Bogów" (1865); czy Romuald Œwierzbiński autor książki "Wiara Słowian ich byt domowy i społeczny przed i po podboju lechickim i warego-ruskim" (1884). Wymienione prace pełne były nieœcisłoœci, uproszczeń i upiększeń, dopiero w drugiej dekadzie XX wieku podjęto kroki zmierzające w kierunku bardziej rzetelnego opisu wierzeń dawnych mieszkańców Polski. Najistotniejsze są tu prace badawcze Aleksandra Brücknera między innymi: "Mitologia słowiańska" (1918) i "Mitologia polska. Studium porównawcze" (1924).
Warto w tym miejscu przedstawić skrótowo rekonstrukcje wiary dawnych Słowian. Po pierwsze ,zaznaczyć trzeba, iż wiedza na temat religii słowiańskiej jest niepełna, często opiera się na Ÿródłach kronikarzy chrzeœcijańskich i œredniowiecznych, bądŸ szczątkowych sprawozdaniach starożytnych. Najpełniejszy zbiór bóstw słowiańskich stanowi Kronika Kijowska, zwana Kroniką Nestora (Powieœcią doroczną) pochodząca z XII wieku. Opierając się na pracach badaczy, takich jak między innymi: Georges Dumezil, Mircea Eliade, Wienczesław Iwanow i Władymir Toporow, można zrekonstruować przypuszczalny panteon Słowian. Perun to imię gromowładnego boga znanego na całej słowiańszczyŸnie. Przedstawiany był jako potężnie zbudowany, tryskający energią, miedziobrody mężczyzna z siekierą lub młotem; jego imię pochodzi od piorunów, którymi władał; drzewo mu poœwięcone to dąb. Weles lub Wołos to bóg bydła rogatego, solarny bóg płodnoœci, niekiedy utożsamiany z magią i przysięgami. Inny bóg to DadŸbóg, co oznacza "szafarz bogactw", także bóstwo słoneczne, był synem innego boga solarnego Swaroga. Strybog sprawował prawdopodobnie władzę prawną i magiczną. Mokosz natomiast, to prawdopodobnie bogini płodnoœci. Inne bóstwa pochodzące z rejonu morza bałtyckiego, gdzie pogaństwo utrzymywało się do XII wieku to: Œwiętowid (Œwiatowid) najwyższe bóstwo niebiańskie, którego sanktuarium znajdowało się na wyspie Arkona, to czterotwarzowy bóg wojownik, a jednoczeœnie opiekun pól; czy bogowie, którym czeœć oddawano na tej samej wyspie: Jarowit, Rujewit i Porewit. Powszechnym zjawiskiem wœród bóstw słowiańskich była polikefalia (posiadanie kilku głów). Naczelne bóstwo Słowian zachodnich występujące w różnych postaciach: Trygław i Trojan(trzy głowy), Œwiatowid (cztery twarze), Rujewit (dwie twarze) był prawdopodobnie bóstwem solarnym. Oprócz wymienionych bogów istnieli inni, pomniejsi bogowie jak: Chors, Simargł, Perepłut, a także liczne duchy i demony zamieszkujące pola, lasy, zagrody, domostwa, jak i duchy zmarłych, duchy zwierzęce i powietrzne.
W literaturze pierwsze istotne dla tej pracy, odwołania do pogaństwa słowiańskiego na terenie Polski, związane są XIX wieczną twórczoœcią romantyczną. Mickiewicz czerpał z mitologii, baœni i podań ludowych w balladach, utworach dramatycznych ("Dziady") i powieœci historycznej "Konrad Wallenrod". Słowacki odwoływał się do nich w "Balladynie" i "Lillii Wenedzie". Tego typu zainteresowania widać w twórczoœci romantyków całej Europy tego okresu. Chęć powrotu do zamierzchłej, tajemniczej i pełnej duchów, historii rodzimych kultur była jedną z nieodłącznych cech romantyzmu. W póŸniejszym okresie do tematyki tej powracali kolejni autorzy, między innymi Józef Ignacy Kraszewski w "Starej baœni", czy Natalia Dzierżkowska (ps. Jerzy Orwicz) w "Kniaziu Iwo". Pod koniec dwudziestolecia międzywojennego, grupa pisarzy warszawskich założyła Towarzystwo Literatów Lechickich, które wydało dwa numery pisma "Wiosna Lechicka". Pismo to propagowało wiedzę o kulturze i religijnoœci dawnych Słowian.
Wątki zaczerpnięte z mitologii słowiańskiej można także znaleŸć w twórczoœci plastycznej i literackiej artystów z okresu Młodej Polski, oraz ugrupowania artystycznego "Nurt". Do tematów tych odwoływali się między innymi: Stanisław Wyspiański (dramaty: "Legion" i "Wyzwolenie"), Marian Wawrzyniecki i Stanisław Wocjan. PóŸniej Stanisław Jakubowski poœwięcił im cykle grafik: "Prasłowiańskie motywy w architekturze" i "Bogowie Słowian", a Władysław Skoczylas "Obrzędy słowiańskie". Zofia Stryjewska wykonała liczne litografie i rysunki między innymi: "Krąg Piastów", "Bożki słowiańskie" i "Pory roku w obrzędach ludowych".