Tytuł ustawy podatkowej - wg zasady obowiązującej w prawie polskim powinien wskazywać zakres przedmiotowy. W praktyce tytuły jednak nie są ścisłe.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn - zakresem tej ustawy jest nieodpłatne nabycie praw majątkowych i taki też powinien być tytuł.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych - zakresem jest opodatkowanie odpłatnego nabycia praw majątkowych w sposób nieprofesjonalny.

Podatek od spadków i darowizn:

Zakres podmiotowy - jakie podmioty są podatnikami (art. 1 ust. 1):

Podatnikami omawianego podatku są tylko osoby fizyczne. Osoby prawne nie podlegają temu podatkowi → w tym zakresie podlegają podatkowi dochodowemu od osób prawnych.

Zwolnienie od podatku - właściwa jest konkretna ustawa i żadna inna, dlatego nie podlega się innemu podatkowi.

Niepodleganie podatkowi - określona ustawa nie jest właściwa. Oznacza to (najczęściej), że podlega się innemu podatkowi.

Niepodleganie podatkowi nie jest tożsamym pojęciem z niepodleganiem opodatkowaniu! Nie należy mylić tych dwóch pojęć.

Podatnik:

Definicja jest określona w art. 7 Ordynacji Podatkowej. Została przewidziana możliwość rozszerzenia katalogu podatników przez ustawy szczególne.

Art. 7 OP

§ 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna

niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych

obowiązkowi podatkowemu.

§ 2. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione

w § 1.

Cechy podmiotowości podatkowej:
1. jest ona cechą normatywną, tj. musi wynikać wprost z przepisów ustawy (art. 217 Konstytucji) - zakaz stosowania analogii.
2. jest ona szersza od podmiotowości cywilnej - podatnikami mogą być inne jednostki niż te, które figurują w prawie cywilny. Jest to autonomia prawa podatkowego, które może kreować dowolnie podatników (np. małżeństwo).
3. jest ona związana z powstaniem obowiązku podatkowego (nie jest to pojęcie tożsame z obowiązkiem zapłaty podatku).

Zwolnienie od podatku:

1. podmiotowe - art. 4a UoPSD (wszedł w życie 1.01.2007 i dotyczy zdarzeń, do których doszło po tej dacie) → jest to zwolnienie w pełnym zakresie, ale obarczone warunkami
2. przedmiotowe
3. podmiotowo-przedmiotowe

Warunki przewidziane w UoPSD dla zwolnienia podmiotowego:
1. w ciągu miesiąca od powstania obowiązku podatkowego należy zgłosić to odpowiedniemu kierownikowi US - jeśli termin nie zostanie zachowany, to traci się uprawnienie do zwolnienia.
2. w przypadku darowizny środków pieniężnych, poza warunkiem z pkt. 1, należy dokonać jej za pomocą przelewu pocztowego lub bankowego - fiskus wymaga potwierdzenia dokonania transakcji z uwagi na podatek od dochodów z nieujawnionych źródeł.

Zakres przedmiotowy - co podlega podatkowi (art. 1):

Omawianemu podatkowi podlega nieodpłatne nabycie praw majątkowych. Art. 1 UoPSD jest błędnie sformułowany, tzn. jako przedmiot podatku określa nabycie własności lub praw majątkowych, a własność jest przecież prawem majątkowym.

Art. 1 ust. 1 pkt. 3 - zasiedzenie jest pierwotnym sposobem nabycia własności, co wpływa na wysokość podatku.

pkt. 4 - nieodpłatne zniesienie współwłasności nie niesie za sobą żadnego przysporzenia, o ile każdy z udziałowców otrzyma część odpowiadającą jego udziałowi. Podatkowi podlega tylko sytuacja, gdy któryś z udziałowców otrzymał nieodpłatnie część ponad swój udział.

pkt. 5 - poprzednia regulacja nie wymieniała takiego zachowku, ale w wyniku interpretacji zawsze podlegał on opodatkowaniu.

ust. 2 - ten wkład jako jedyny z mocy ustawy o Prawie Bankowym nie wchodzi w skład masy spadkowej. Dlatego istnieje potrzeba osobnego uwzględnienia go (podobnie jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym).

Przedmiot opodatkowania:

Jest to zdarzenie (sytuacja faktyczna lub prawna) z zaistnieniem którego u podatnika ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego. Zdarzenie takie może mieć charakter:
1. jednorazowy
2. powtarzalny
3. stały (np. własność nieruchomości)

Przykłady sytuacji faktycznych:
1. osiągnięcie dochodu
2. nabycie towaru
3. sprzedaż towaru
4. nieodpłatne nabycie praw majątkowych

Przykład sytuacji prawnej - własność.

Przedmiot opodatkowania musi być określony w ustawie, w taki sposób by możliwa była jego kwantyfikacja (zastąpienie wyrażeniem liczbowym), np.:
1. wartość
2. powierzchnia
3. ilość
Z tego powodu nie wszystko podlega opodatkowaniu.

Zwolnienie przedmiotowe od omawianego podatku - art. 4:

Art. 4 ust. 1 pkt. 1 - gospodarstwo rolne jest zwolnione od podatku w celu kształtowania struktury rolnej kraju i zachęcenia do przekazywania tych gospodarstw.

Zwolnienie przedmiotowo-podmiotowe od omawianego podatku - art. 4 ust. 1 pkt. 5
i pkt. 9 lit. a

Miejsce zdarzenia dla określonych skutków podatkowych:

Polska - polski Urząd Skarbowy jest właściwy dla tego podatku.

Bycie rezydentem podatkowym - zamieszkiwanie w Polsce lub bycie jej obywatelem.

Są sytuacje, w których, z powodu art. 2, może dojść do podwójnego opodatkowania - np. nabycie spadku poza granicami Polski (można próbować ominąć podwójne opodatkowanie - fiskus nie może się dowiedzieć o nabyciu spadku. Generalnie nie ma on jak się dowiedzieć, chyba że ktoś doniesie o tym albo zrobi się zakupy, które nie mają pokrycia w dochodach, o których wie US).

Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega:

art. 3 pkt. 1 - sytuacja ta nie podlega również innemu podatkowi (generalnie jest to wyjątek).
pkt. 2 - nabycie praw autorskich i pokrewnych podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, chyba że nie wykorzysta się ich „dochodowo”.
Pkt. 4 - emerytalne środki pracownicze podlegają podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, ale są one zwolnione od tego podatku.

Podatek od spadków i darowizn cd.:

Obowiązek podatkowy - art. 4 OP:

Jest to nieskonkretyzowana powinność.

Art. 4 OP

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana

powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem

zdarzenia określonego w tych ustawach.

Najważniejsze cechy obowiązku podatkowego:
1. powstaje tylko i wyłącznie z mocy ustawy podatkowej - od tej zasady nie ma odstępstwa
2. powstaje niezależnie od woli podatnika - podatnik może nawet o tym nie wiedzieć
3. powstaje, gdy wystąpią łącznie 2 elementy konstytutywne podatku:
a) podmiot
b) przedmiot
Są to elementy jedyne i wystarczające - aby powstał obowiązek podatkowy zakres podmiotowy i przedmiotowy muszą się pokryć.

Postacie obowiązku podatkowego:
1. ogólna (abstrakcyjna) - ustawowa
2. zindywidualizowana

Obowiązek podatkowy jest nieskonkretyzowany, tzn. nie jest znana kwota podatku, termin jego zapłaty, podmiot uprawniony do otrzymania zapłaty ani sposób uiszczenia.

Konkretyzacją obowiązku podatkowego jest zobowiązanie podatkowe:
1. powstające ex lege:
a) samoobliczenie podatku, złożenie zeznania podatkowego w określonym terminie i samodzielna wplata podatku (np. podatek dochodowy)
b) nałożenie obowiązku na płatnika (np. notariusz) - odpowiedzialność za obliczenie, pobranie i wpłacenie na odpowiedni rachunek podatku spoczywa na płatniku (np. przy umowie darowizny nieruchomości)
c) określenie liczbowe wysokości podatku w ustawie - podatek należy tylko wpłacić w odpowiednim terminie
2. powstające w wyniku doręczenie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - ta droga jest właściwa dla podatku od spadków i darowizn; decyzję wydaje naczelnik US. Osoba, która nabyła nieodpłatnie prawo majątkowe ma obowiązek w ciągu 1 miesiąca zawiadomić odpowiedniego naczelnika US o nabyciu prawa i jego wartości.

Przedawnienie praw do doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego:

Przedawnienie oznacza, iż doręczenie decyzji po terminie nie skutkuje powstaniem zobowiązania podatkowego.

Termin wynosi 3 lata od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, chyba że nie zgłoszono przedmiotu do opodatkowania lub nie ujawniono wszystkich nabytych praw, to termin wynosi 5 lat (29.10.2008 → 31.13.2008 + 5 lat = 1.01.2014).

Art. 6 ust. 4 zd. 2 - jeśli jednak w przypadku niezgłoszenia nabycia podatnik powoła się przed organem podatkowym na fakt nabycia prawa majątkowego, to obowiązek podatkowy powstaje z tą chwilą (taka sytuacja jest możliwa tylko w przypadku postępowania w sprawie nieujawnionych źródeł).

W polskim prawie podatkowym organy podatkowe wydają 2 rodzaje decyzji wymiarowej:
1. ustalająca - doręczenie powoduje powstanie zobowiązania podatkowego; taka decyzja ma charakter konstytutywny. Jeśli nie doręczono jej w terminie to nie powstaje obowiązek podatkowy, dlatego też nie ma problemu wygasania zobowiązania. Zobowiązanie zawsze wynika z obowiązku - bez niego nie może powstać.

2. określająca wysokość zobowiązania podatkowego - taka decyzja ma charakter deklaratoryjny, tzn. nie powstaje nowy stan prawny; jest wydawania, gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa a podatnik nie obliczył lub błędnie obliczył podatek i oznacza, że ma on zaległości podatkowe.

Art. 5 - wyznacza podatnika → obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Art. 6 - określa moment powstania obowiązku podatkowego. Musi być zawsze określony w ustawie, a nie w przepisach wykonawczych - jest to stanowisko wypracowanie przez orzecznictwo, nie wynika natomiast z Konstytucji.

Moment powstania obowiązku w przypadku nabycia prawa w drodze dziedziczenia - chwila przyjęcia spadku (a nie śmierci spadkodawcy → jest to chwila nabyci spadku).
Moment powstania obowiązku w przypadku darowizny - moment nabycia jest tożsamy z momentem powstania obowiązku podatkowego.

Podstawa opodatkowania:

Jest to kolejny element podatku po przedmiocie i podmiocie.

Definicja - jest to kwantyfikacja (wyrażenie liczbowe) przedmiotu opodatkowania. Może nastąpić w jednostkach pieniężnych (dochód, cena, wartość itp.) lub niepieniężnych (powierzchnia, objętość, ilość itp.). od podstawy opodatkowania zależy wysokość podatku.

Z podstawą opodatkowania są związane 3 instytucje:
1. minimum podatkowe
2. kumulacja podatkowa
3. odliczenia od podstawy opodatkowania

Minimum podatkowe:

Jest to graniczna wielkość podstawy opodatkowania, poniżej której nie pobiera się podatku.

Rodzaje minimum:
1. sensu largo (w ujęciu szerokim) - podatek oblicza się od nadwyżki przekraczającej minimum
2. sensu stricto (w ujęciu wąskim) - jest to graniczna wielkość, po przekroczeniu której podatek pobiera się od całej podstawy

W przypadku podatku od spadków i darowizn:
art. 9 - określa minimum
art. 15 określa charakter minimum - znaczenie szerokie

Kumulacja podatkowa:

Polega na łączeniu (zsumowaniu) podstaw opodatkowania.

Rodzaje:
1. kumulacja podmiotowa - połączona zostaje podstawa 2 podatników
2. kumulacja czasowa - połączone zostają podstawy występujące w określonym przedziale czasu → ten rodzaj kumulacji został zastosowany w przypadku podatku od spadków i darowizn
3. kumulacja przedmiotowa - połączeniu podlegają podstawy z różnych podatków; ten rodzaj kumulacji nie występuje w polskim prawie

Odliczenia od podstawy opodatkowania:

Jest to forma ulgi podatkowej polegającej na pomniejszeniu podstawy opodatkowania o wydatki (z reguły) na cele preferowane przez państwo.

Podatek od spadków i darowizn cd.:

Podstawa opodatkowania - art. 7 i n.:

Jest to wartość czysta i wartość rynkowa praw majątkowych nabytych nieodpłatnie.

Wartość czysta - po odliczeniu długów i ciężarów

Art. 7 ust. 3 - ma istotne znaczenie dla określenia wartości czystej; wskazówka określająca co jest ciężarem i długiem. Wymienione koszty nie mogą być pokryte za życia spadkodawcy i z jego majątku.

Art. 8 ust. 3 - wartość rynkowa → jest obiektywna, a nie subiektywna.

Ustalenie wartości rynkowej:

Określa się ja na podstawie stanu z dnia nabycia a cen z dnia powstania obowiązku podatkowego. Nabywca w ciągu 1 miesiąca od powstania obowiązku podatkowego ma obowiązek złożyć zeznanie dotyczące nabytych praw majątkowych i ich wartości. Oznacza to, że podatnik ma prawo określić wartość tych praw. Jeśli wartość nie zostanie przez niego określona, to naczelnik US musi wezwać podatnika do dokonania tego. Również w przypadku, gdy naczelnik uważa, że dana wartość nie odpowiada cenie rynkowej (jest zawyżona labo zaniżona) musi wezwać podatnika do zmienienia jej. Naczelnik ma obowiązek dążyć do prawdy materialnej, tj. musi dążyć do ustalenia obiektywnej ceny rynkowej.

Zaniżenie wartości - naczelnik wzywa do podniesienia wartości. Jeśli uważa, że podwyższona wartość mimo wszystko jest za niska, to ma prawo ustalić wartość rynkową za opinią biegłego (do różnicy 33% koszty opinii ponosi SP).

Minimum podatkowe - art. 9:

Jest zależne od zaliczenia podatnika do określonej grupy podatkowej:
grupa I - około 10 000 zł
grupa II - około 7 500 zł
grupa III - około 5 000 zł

Grupy podatkowe - art. 14 ust. 3:

Kryterium zaliczenie do poszczególnych grup jest bliskość osobistego stosunku.

Grupa I - jest szerszą kategorią niż grupa z art. 4a dotyczącego podmiotów korzystających ze zwolnienia.
Grupa II - przykłady → dzieci rodzeństwa, rodzeństwo rodziców.
Grupa III - pozostali nabywcy.

Kumulacja podatkowa - art. 9 ust. 2:

Zd. 1 - kumulacji podlega nabycie praw od tej samej osoby - zsumowanie podstaw opodatkowania z okresu 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie.

Zd. 2 - przykład: 2005 r. - 10 000 zł → podatek 250 zł
2008 r. - 5 000 zł → podatek 0 zł
suma 15 000 zł → podatek 550 - 250 zł = 300 zł dopłaty

Zd. 3 - przykład: 2005 r. - 10 000 zł → podatek 250 zł
2008 r. - 5 000 zł → podatek 0 zł
suma 15 000 zł → podatek 200 zł = 50 zł nadwyżki; nic nie dopłaca się, ale również nie otrzymuje się zwrotu.

Możliwe wydarzenia, które powodują zaistnienie powyższej sytuacji:
1. zmiana grupy podatkowej
2. zmiana przepisów, tj. podwyższenie minimum podatkowego wraz z inflacją.

Wniosek - kumulacja czasowa oznacza obowiązek łączenia podstaw opodatkowania występujących w pewnym okresie czasu.

Powody stosowania kumulacji:
1. w celu zapobieżenia obchodzenia podatku
2. stosowana w podatkach progresywnych w celu zwiększenia ciężaru podatkowego

Analiza wysokości podatku - art. 15:

Stawka podatkowa - współczynnik, który odniesiony do podstawy opodatkowania pozwala obliczyć kwotę podatku.

Zbiór stawek - taryfa podatkowa/tabela, skala podatkowa → zakresy podstaw opodatkowania i przypisane tym zakresom stawki opodatkowania.

Podział stawek:
1. procentowe i kwotowe
Kryterium jest sposób wyrażenia stawki. Jeśli podstawa opodatkowania wyrażona jest w jednostkach niepieniężnych, to stawki muszą być kwotowe. Natomiast jeśli podstawa wyrażona jest w jednostkach pieniężnych to stawki mogą być zarówno kwotowe, jak i procentowe.

2. stałe i ruchome
Kryterium jest reakcja na zmianę podstawy opodatkowania.
Stawki ruchome - stawki zmieniają się wraz ze zmianą podstawy opodatkowania (art. 15 ust. 1).
Stawki stałe - zawsze konkretnej wysokości (art. 15 ust. 2 - 7%).

3. jednolite i zróżnicowane
Kryterium jest zakres stosowania stawek w odniesieniu do zakresu przedmiotowego, podmiotowego czy terytorialnego.
Stawki jednolite - obejmują cały zakres podatku (rzadkie).
Stawki zróżnicowane - cecha charakterystyczna polskiego systemu podatkowego:
a) podmiotowo - podatek od spadków i darowizn:
I grupa - 3, 5, 7 %
III grupa - 12, 16, 20 %


b) przedmiotowo - podatek od spadków i darowizn:
Zasiedzenie - art. 15 ust. 2 (7%)
Pozostałe przypadki - art. 15 ust. 1

Art. 15 ust. 2 - nie wspomina o nabyciu przez zasiedzenie innych praw niż prawo własności.
Możliwe rozwiązania tej sytuacji:
1. stosowanie art. 15 ust. 1 - odpada, ponieważ nabycie przez zasiedzenie jest nabyciem pierwotnym, a więc nie pochodzi od żadnego podmiotu.

2. stosowanie art. 15 ust. 2 - nabycie w ten sposób jest objęte podatkiem 7% → odpada ponieważ istnieje zakaz stosowania analogii.

3. nie ma opodatkowania takich sytuacji z powodu braku regulacji ustawowej w tym zakresie - obowiązek podatkowy powstaje, ale zobowiązanie podatkowe nie powstaje, ponieważ naczelnik US otrzymujący zeznanie obejmujące takie nabycie prawa nie ma podanej stawki i nie może wymierzyć podatku → art. 217 Konstytucji (wysokość podatku musi określać ustawa).

Podatek od spadków i darowizn cd.:

Art. 15 - tabela podatkowa.

Kwota podatku a podstawa opodatkowania (wzrost):
1. opodatkowanie proporcjonalne - kwota podatku rośnie w takim samym tempie jak podstawa opodatkowania.
Współczynniki zależności jest stały → 1/10; 10/100; 100/1000 = 10%. Jest to dominująca forma opodatkowania w Polsce.

2. opodatkowanie progresywne - wzrost podstawy opodatkowania oznacza szybszy wzrost kwoty podatku (większą ilość razy).
Współczynnik zależności rośnie → 1/10; 15/100; 400/1000. W polskim prawie dotyczy tylko podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

3. opodatkowanie regresywne:
Współczynnik zależności maleje.
a) kwota podatku rośnie wolniej niż podstawa opodatkowania.
1/10; 5/100; 7/1000

b) kwota podatku pozostaje niezmienna.
1/10; 1/100; 1/1000

c) kwota podatku maleje.
1/10; 0,9/100; 0,5/1000
Charakter wyjątkowy - obecnie nie występuje. Dawniej opodatkowanie takie obowiązywało w stosunku do wynagrodzeń wypłacanych przez prywatnych przedsiębiorców. Był to tzw. podatek uzupełniający działający na zasadzie, że im wyższe wynagrodzenie tym niższy podatek. Celem takiej regulacji było zrekompensowanie państwu strat finansowych spowodowanych szarą strefą w kwestii wypłat w prywatnych przedsiębiorstwach (zawierano fikcyjne umowy na niższe wypłaty).

Progresja:

Podział:
1. odcinkowa (ciągła) i schodkowa (globalna)
2. przerwana i nieprzerwana
3. jawna i ukryta
4. łagodna i ostra

Progresja schodkowa - na danym stopniu skali stosuje się tylko jedną stawkę podatkową.
Wady tego rodzaju progresji:
1. niekiedy wzrost podstawy opodatkowania o 1 jednostkę powoduje bardzo gwałtowny wzrost kwoty podatku (np. o 100 jednostek).

PO WP
ponad do
1000 10%
1000 2000 20%
2000 30%

Stopa pośrednia - ścinanie schodów.

2. w ramach danego stopnia skali mamy do czynienia z proporcjonalnością.

3. progresja ta jest zawsze przerwana, ponieważ po przekroczeniu pewnej kwoty zamienia się proporcjonalną.

Progresja odcinkowa - podstawa opodatkowania na danym stopniu skali, za wyjątkiem pierwszego, dzielona jest na odcinki. Do każdego odcinka stosuje się inną, wzrastającą stawkę podatkową. Podatek oblicza się sumując kwoty z poszczególnych odcinków.

10% od 1000 = 100 (kwota podatku)

20% od 900 = 180 (kwota podatku)

100 + 180 = 280

PO WP

ponad do

1000 10%

1000 2000 100 zł + 20% od nadwyżki ponad 1000

2000 300 zł + 30% od nadwyżki ponad 2000

100 zł - 10% od 1000

300 zł - 10% od 1000 + 20% od 1000 (2000 - 1000 = 1000)

Art. 15 - podatek od spadków i darowizn jest progresją odcinkową.

Progresja przerwana - można wskazać taką wysokość podstawy opodatkowania, przy której progresją przechodzi w proporcjonalność lub regresję.

Progresja nieprzerwana - nigdy nie następuje przejście w proporcjonalność lub regresję.

Podatek od spadków i darowizn jest progresją nieprzerwaną.

Progresja jawna - ustawodawca stosuje wzrastające stawki podatkowe (3, 5, 7 %).

Progresja ukryta - ustawodawca stosuje 1 stawkę podatkową, ale efekt progresji uzyskiwany jest za pomocą manipulowania podstawą opodatkowania.

10x wzrost PO

PO 2000 20 000

-1000 -1000 odliczenie kwoty wolnej od podatku (minimum podatkowe)

= 1000 = 19 000

x 20% x 20%

= 200 = 3800

19x wzrost KP

Progresja łagodna i ostra - nie ma obiektywnych kryteriów, wg których można ustalić czy progresja jest łagodna czy ostra. W przypadku podatku od spadków i darowizn progresja dla I grupy podatkowej jest łagodniejsza niż dla III, natomiast progresja w podatku dochodowym od osób fizycznych jest ostrzejsza niż w podatku od spadków i darowizn.

Podatek od spadków i darowizn jest podatkiem progresywnym z 2 wyjątkami:
1. zasiedzenie prawa własności - stała stawka 7%
2. art. 15 ust. 4 - opodatkowanie proporcjonalne o sankcyjnym charakterze, które wynosi 20% w przypadku powołania się na niezgłoszone nabycie praw.

Art. 16 - ma za zadanie wprowadzenie preferencji dla osób nieodpłatnie nabywających mieszkania:
I grupa podatkowa - nabycie w drodze dziedziczenia lub darowizny (te osoby mogą jednak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Jeśli tak uczynią to art. 16 nie ma znaczenia dla nich).

II grupa podatkowa - nabycie w drodze dziedziczenia.

III grupa podatkowa - nabycie w drodze dziedziczenia, ale tylko przez osoby, które zawarły ze spadkodawcą umowę opieki na 2 lata przed śmiercią.

Warunki przewidziane dla zastosowania preferencji z art. 16:
1. osoba nabywająca mieszkanie nie posiada własnego mieszkania, a jeśli takie posiada to wyzbędzie się go w sposób określony w ustawie (przeniesienie własności na zstępnych, SP lub gminę).
2. osoba korzystająca z preferencji musi zamieszkiwać w mieszkaniu i być w nim zameldowana przez 5 lat - nie można zbyć tego mieszkania przez lat.
3. preferencja przysługuje do powierzchni 110 m2 - jeśli mieszkanie ma powierzchnie np. 200 m2 to podatek nalicza się od 90 m2, a jeśli ma 80 m2 to podatek wynosi 0.

Mieszkanie można zbyć przed upływem 5 lat pod warunkiem konieczności zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. Dodatkowym warunkiem jest jeszcze zakupienie w przeciągu 2 lat nowego mieszkania za równowartość uzyskanej ceny.

W przypadku zamieszkiwania tylko przez np. 3 lata, a następnie zbyciu tego mieszkania bez nabycia nowego, zapłaci się tylko 2/5 podatku, ponieważ przez 3 lata spełniało się warunki preferencji.

Zmiana warunków zamieszkania - jest to szerokie pojęcie.

W przypadku nabycia tańszego mieszkania podatek płaci się od kwoty, której się nie przekazało na zakup.

Art. 18 - płatnik podatku → notariusz.
Obowiązki:
1. obliczenie podatku
2. pobranie podatku
3. wpłacenie podatku na rachunek organu podatkowego

Płatnik odpowiada za podatek niepobrany i pobrany, ale niewpłacony.

Podatek niepobrany:
1. niepobrany w całości
2. pobrany wg niższej stawki niż wymagana - płatnik płaci różnicę; może jej potem dochodzić od podatnika, ale w postępowaniu cywilnym (regres, ale bez odsetek)
3. pobrany od zaniżonej podstawy opodatkowania - płatnik może udowodnić się od obowiązku zapłacenia różnicy, jeśli wykaże, że nastąpiło to z winy podatnika (celowe wprowadzenie w błąd płatnika).

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

Jest to podatek lokalny - podobnie jak podatek od spadków i darowizn przypada gminie.

Organem właściwym jest naczelnik US.

Zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa - podatnik ma obowiązek złożyć zeznanie podatkowe i zapłacić podatek w terminie 14 dni od powstawania obowiązku podatkowego. Podatnik również sam oblicza podatek. Wszystkie powyższe obowiązki nie występują w przypadku odprowadzenia podatku przez płatnika.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają enumeratywnie wyliczone w art. 1 czynności cywilne - np. umowa leasingu nie jest objęta zakresem przedmiotowym.
Przykłady:
1. umowa sprzedaży
2. umowa zamiany
3. umowa pożyczki
4. umowa spółki - czynności uważane za umowę spółki są wymienione w ustawie.

Oddzielenie podatku od czynności cywilnoprawnych od podatku od towarów i usług:

Generalnie oba podatki się wykluczają, tj. 1 czynność nie może być opodatkowana oboma podatkami - są jednak wyjątki i w takiej sytuacji przyjmuje się pierwszeństwo podatku od towarów i usług.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności, dla których przynajmniej 1 ze stron jest opodatkowana VAT lub podlega VAT, ale jest zwolniona od niego. Jeśli czynność cywilnoprawna nie podlega VAT, to podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

VAT - obejmuje zawodowy/profesjonalny obrót.
Podatek od czynności cywilnoprawnych - obejmuje obrót niezawodowy, między osobami nie będącymi podatnikami VAT.

Wyjątki od zasady, iż jeśli strona czynności jest podatnikiem VAT, zwolnionym z tego podatku, to czynność cywilnoprawna nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych:
1. przedmiotem czynności jest nieruchomość lub jej część
2. przedmiotem czynności są udziały lub akcję w spółkach prawa handlowego.

Podatnicy:

Są nimi osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej nabywające odpłatnie prawa tytułem określonych czynności (podatnikiem jest np. kupujący).

Podstawa opodatkowania:
1. przy umowach sprzedaży - wartość rynkowa przedmiotu umowy
2. przy umowach pożyczki - wartość/kwota pożyczki
3. przy umowach zawarcia spółki - wartość wkładów wniesionych do spółki lub wartość kapitału zakładowego.

Wartość jest określana przez podatnika. Jeśli nie zostanie ona przez niego określona albo zostanie określona w sposób błędny, to podatnik jest wzywany do określenia lub zmiany wartości, ale naczelnik US podaje jednocześnie własny szacunek wartości. Jeśli pomimo wezwania wartość nie zostanie określona albo zmieniona, to naczelnik US zleci wycenę biegłemu. Jeśli różnica wartości przekroczy 33% to koszty wyceny ponosi podatnik.

Minimum podatkowe - sensu stricto; występuje w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych i wynosi 1000 zł.

Zwolnienie od podatku w przypadku umowy pożyczki:

1. umowa zawarta pomiędzy osobami z art. 4a Ustawy o podatku od spadków i darowizn (osoby podlegające pełnemu zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn) - muszą być jednak spełnione warunki przewidziane w tej ustawie, tj. zawiadomienie naczelnika US o dokonaniu czynności wciągu 14 dni oraz udokumentowanie wypłaty pożyczki.

2. umowa zawarta pomiędzy osobami z I grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn - jeśli nie są spełnione warunki z pkt. 1; zwolnienie przysługuje w przypadku zachowania minimum podatkowego przewidzianego dla I grupy podatkowej.

3. umowa zawarta pomiędzy innymi podmiotami - zwolnienie przysługuje jeśli zostanie zachowane minimum podatkowe:
a) od jednego pożyczkodawcy w ciągu 3 lat - 5000 zł
b) od kilku pożyczkodawców w ciągu 3 lat - 25 000 zł.

Stawki podatkowe:
1. stałe
2. zróżnicowane przedmiotowo
3. procentowe i kwotowe

Stawka od umowy sprzedaży rzeczy - 2%
Stawka od umowy pożyczki - 2%
Stawka od umowy spółki - 0,5%

Stawka kwotowa - w przypadku ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej wynosi 19 zł.

Opodatkowanie jest proporcjonalne.

Podatku od czynności cywilnoprawnych nigdy nie uniknie się:
1. w przypadku nabycia samochodu w sposób nieprofesjonalny - bez podatku jest niemożliwa rejestracja
2. w przypadku nabycia nieruchomości - podatek pobiera płatnik.

Podatek od towarów i usług:

Konstrukcja tego podatku od roku 1967 jest obligatoryjna dla każdego państwa członkowskiego UE. Kształt tej konstrukcji regulują dyrektywy - ostatnia dyrektywa regulująca VAT to dyrektywa 112/06 → jej praktyczną kopią jest polska ustawa o VAT.

VAT - podatek od wartości dodanej.

Typ podatku:
1. jest to podatek obrotowy
2. jest to podatek wielofazowy
3. jest to podatek od obrotów netto

Zakres podmiotowy:

Art. 15: Ust. 1 - osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które samodzielnie wykonują działalność gospodarczą bez względu na jej cel lub rezultat.

Ust. 2 - definicja działalności gospodarczej na potrzeby ustawy (nie ma odesłania do Ustawy o swobodzie gospodarczej); działalnością gospodarczą jest wszelka działalność, nawet jeśli czynność została dokonana jednokrotnie, ale z zamiarem dokonywania takich czynności wielokrotnie (z zamiarem prowadzenia określonej działalności).

Ust. 3 - odesłanie w sprawie określenia co nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 12).
Wg art. 15 ust. 3 za samodzielną działalność gospodarczą nie uznaje się:
1. czynności wykonywanych przez pracowników
2. czynności zleceniobiorcy wykonywane w ramach umów zlecenia i o dzieło po warunkiem, że:

a) w umowie są określone warunki wykonania zlecenia
b) określono wynagrodzenie za zlecenie
c) określono odpowiedzialność zleceniodawcy wobec osób trzecich za wykonanie zlecenia - z tą przesłanką są duże problemy, ponieważ nie wiadomo jak odpowiedzialność tą określić w umowie. Jeśli zlecenie przypomina stosunek pracy, to nie należy tego uważać za prowadzenie działalności gospodarczej. Również jeśli zleceniobiorca nie jest samodzielny w wykonywaniu zlecenia, też nie powinno się tego uważać za samodzielną działalność. Dyrektywa odnosi się tylko do samodzielności i niezależności, ale już nie odpowiedzialność.

Ust. 6 - dotyczy organów władzy państwowej i JST. Wszystkie organy władzy państwowej są podatnikami z tytułu czynności wykonywanych na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych (np. sprzedaż działki, czy wynajem lokalu) - jest to sprzeczne z dyrektywą, ponieważ w Europie przyjmuje się , że organy władzy państwowej nie są podatnikami, jeśli:
1. wykonują czynności w zakresie swojej statutowej działalności
2. wykonując te czynności nie konkurują z innymi podmiotami na rynku
Forma dokonywanych czynności przy tym nie ma znaczenia.

Art. 17 ust. 1 - rozszerzenie podmiotowe; podatnikami są również:
pkt. 1 - podmioty, na których ciąży obowiązek uiszczenia cła
pkt. 3 - podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
pkt. 4 - jednostki będące usługobiorcami usług świadczonych przez podmioty z innych krajów UE i spoza UE.

Zakres przedmiotowy:

Art. 6 - trzy sytuacje, które nie podlegają opodatkowaniu:
1. działalność w zakresie gier i zakładów - ten pkt. został uchylony, dlatego działalność ta podlega VAT, ale jest od niego zwolniona na podstawie art. 43 pkt. 15, ponieważ podlega ona podatkowi od gier.

2. transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

3. czynności niemogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - chodzi o całkowicie zakazaną działalność gospodarczą, np.:
a) handel narkotykami
b) paserstwo
c) zabójstwa na zlecenie
d) prostytucja - nie jest nielegalna
Ale handel pirackimi CD już podlega opodatkowaniu, ponieważ handel CD jest generalnie dozwolony, a nie spełniono tylko warunków dopuszczenia.

Podatek od towarów i usług cd.:

Art. 6 pkt. 3 - został uchylony, dlatego działalność w zakresie gier itp. podlega VAT, ale jest do niego zwolniona na podstawie art. 43 pkt. 15, ponieważ tego typu działalność jest opodatkowana podatkiem od gier.

Zakres przedmiotowy ustawy - art. 5:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
2. eksport i import towarów
3. wewnątrzwspólnotowa dostawa i nabycie towarów

Odpłatna dostawa towarów:

Art. 7 ust. 1 - definicja dostawy towarów → przeniesienie prawa do rozporządzana rzeczą jak właściciel (nie jest to tożsame z przeniesieniem własności).

Definicja ta jest żywcem przeniesiona z dyrektywy. Jest to zabieg konieczny, ponieważ zakres przedmiotowy VAT musi być we wszystkich krajach UE taki sam. Gdyby operowano pojęciem przeniesienia własności, to trzeba by odwoływać się do porządków prawnych poszczególnych państw.

W definicji tej chodzi o ekonomiczne władztwo nad rzeczą, tj. władanie rzeczą jak właściciel → tytuł prawny nie jest istotny. Przykładowo jako dostawę traktuje się umowę leasingu - leasingobiorca może korzystać z rzeczy ekonomicznie, mimo że nie jest właścicielem.

Odpłatność - ekwiwalentność z tytułu dokonania dostawy, bezpośrednia korzyść z tego tytułu.

Art. 7 ust. 2 - rozszerzenie pojęcia dostawy na sytuację, gdy dostawa jest nieodpłatna, a podlega opodatkowaniu → nieodpłatne przekazywanie towarów stanowi dostawę, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tych czynności.

Nie dotyczy to sytuacji, gdy przekazuje się materiały reklamowe i informacyjne, prezenty o małej wartości i próbki - art. 7 ust. 3

Prezenty - kryterium uznania prezentu za prezent o małej wartości jest koszt nabycia:
do 10 zł - nigdy nie są traktowane jako dostawa

10-100 zł - aby takie prezenty nie były uznane za dostawę podatnik musi prowadzić ewidencję osób, którym są wręczane takie prezenty

powyżej 100 zł - zawsze są traktowane jako dostawa. Prezenty takie są opodatkowane podatkiem dochodowym, ponieważ są dochodem dla obdarowanego.

Prezentem nie jest rabat.

Art. 7 ust. 7 - próbki towaru → pojęcie bardzo nieostre, może to być np. niewielka ilość towaru.

Odpłatne świadczenie usług:

Art. 8 ust. 1 - definicja usług → wszystko, co nie jest dostawą. Takie ujęcie tej definicji oznacza zamknięcie zakresu przedmiotowego ustawy. System jest pełny.

Nieodpłatne świadczenie usług jest traktowane jako czynność opodatkowana, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tych czynności. Nieodpłatne świadczenie nie jest tożsame ze świadczeniem usług bez pobrania należności. To ostatnie świadczenie usług podlega opodatkowaniu.

Eksport i import towarów:

Na gruncie ustawy o VAT nie istnieje takie pojęcie jak eksport usług. Istnieje jednak pojęcie importu usług → podatnikiem będzie importer.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa i nabycie towarów:

Relacja do importu i eksportu - w obrębie unii celnej nie występuje eksport i import.

Dostawa - z punktu widzenia zbywcy, który znajduje się w innym kraju członkowskim niż nabywca.

Nabycie - z punktu widzenia nabywcy, który znajduje się w innym kraju członkowskim niż zbywca.

Instytucje te zostały wprowadzone w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania - tylko 1 podmiot płaci podatek.

Zwolnienia od podatku:

Art. 43 - zwolnienia o charakterze przedmiotowym.

Przykłady:
1. usługi - załącznik nr 4, np. w zakresie edukacji, ochrony zdrowia (ale za wyjątkiem usług weterynaryjnych)
2. dostawy - art. 43 ust. 1 pkt. 2 → towary używane
pkt. 3 → dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji

Art. 113 - zwolnienie o charakterze podmiotowym:

ust. 1 - podatnicy, u których wartość sprzedaży w poprzednim roku nie przekroczyła
50 000 zł
ust. 4 - podatnicy mogą zrezygnować z powyższego zwolnienia, ponieważ takie rozwiązanie może być dla nich niekiedy korzystniejsze
ust. 13 - tego zwolnienia nie stosuje się do podatników, którzy świadczą m.in. usługi prawnicze z uwagi na rentowność tej działalności, tj. z uwagi na kwotę podatku odprowadzanego.

Powstanie obowiązku podatkowego:

Art. 19 ust. 4 - reguła → obowiązek powstaje w momencie wystawienia faktury, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od wydania towaru lub świadczenia usługi. Transakcje pomiędzy przedsiębiorcami muszą być potwierdzane fakturą.

Wyjątki - przykłady:

art. 19 ust. 13 pkt. 1 lit. b - w chwili upływu terminu płatności.

art. 21 - mały podatnik → definicja w art. 2 pkt. 25 - taki podatnik, którego równowartość sprzedaży nie przekroczyła 1 200 000 €. Mali podatnicy korzystają z preferencji jeśli złożą pisemne zawiadomienie naczelnikowi US. W takim wypadku obowiązek nie powstaje w chwili wystawienia faktury, ale w chwili zapłaty, nie później jednak niż do 90 dni od wydania towaru lub świadczenia usługi.

Art. 20 - w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów obowiązek powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy.

Miejsce (kraj) właściwe do opodatkowania:

Jest to miejsce dostawy lub świadczenia usług.

Miejsce dostawy - miejsce, gdzie towar znajduje się na początku.

Wyjątek - art. 22 ust. 1 pkt. 2 → miejscem dostawy towaru jest miejsce instalowania go.

Miejsce świadczenia usług - art. 27 → na jego podstawie nie może dojść do podwójnego opodatkowania, ponieważ usługa może być opodatkowana tylko w 1 kraju członkowskim.
Zasada - usługa jest wykonywana w miejscu, gdzie usługodawca ma siedzibę, ale od tego jest mnóstwo wyjątków → przykłady:
1. usługi transportowe - miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone
2. usługi związane z nieruchomościami - miejsce położenia nieruchomościami
3. usługi prawnicze (art. 27 ust. 4 pkt. 3) - miejscem świadczenia jest miejsce zamieszkania lub siedziba odbiorcy usług itp.

Podatek od towarów i usług cd.:

Podstawa opodatkowania - obrót → art. 29:

Obrót/przychód - wszelkie wpływy, jakie uzyskujemy z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu.

Obrót w znaczeniu potocznych - całość wpływów.

Obrót w rozumieniu VAT - kwota należna pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT.

Cena brutto = cały obrót sprzedawcy.

Cena netto = bez uwzględniania VAT, jest podstawą opodatkowania.

Kwota należna (jest przeciwieństwem kwoty pobranej) - jest zawsze postawą, bez względu na jej faktyczne otrzymanie.

Wyjątkiem są mali podatnicy - u nich obowiązek powstanie w chwili otrzymania kwoty.

Metoda memoriałowa - opierająca się o wpisy w ewidencji, a nie na faktycznych przypływach pieniężnych.

Przeciwieństwem jest metoda kasowa.

Kwota należna obejmuje wszystko (także subwencje) jest związane z usługą lub dostawą, tj. co wpływa bezpośrednio na cenę.

Art.29 u.13 - podstawa w przypadku importu: wartość celna (w przybliżeniu wartość rynkowa towaru) powiększona o cło (VAT jest częścią podatku od cła) = VAT jest wyższy, podatek od podatku.

Import produktu akcyzowego - naliczenie cła, potem akcyzę od wartości celnej i cła, a potem VAT o całości poprzedzającej = potrójne opodatkowanie.

Stawki - art. 41:

Charakterystyka stawek:
1. procentowe
2. stałe
3. zróżnicowane przedmiotowo

Trzy rodzaje stawek:
1. podstawowa - powszechna, tj. ma być stosowana wobec wszystkich towarów i usług poza pewnymi ścisłymi wyjątkami → wynosi 22%.

2. uprzywilejowane - dotyczą towarów i usług, które mają duży wpływ na wydatki ludności, tzw. towary wrażliwe (np. artykuły dziecięce, podstawowe artykuły żywnościowe wymienione w załączniku nr 3). Dąży się do ich ograniczania. Stawka uprzywilejowana wynosi co do zasady 7%.

3. specjalne - wynosi 0% i ma tylko sens w VAT. Stosujemy ją w eksporcie towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.

Obliczanie zobowiązania podatkowego od VAT:

Art.86 - prawo pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Oba te podatki nie są zobowiązaniem podatkowym!

Przykładowe cztery fazy obrotu - sens VAT:
1. producent określa cenę netto = 100,
do tej ceny naliczamy 22%, cena brutto = 122 (cena sprzedaży), do budżetu trafi 22

2. podmiot nabywający kupuje za 122 = ciężar podatku ponosi nabywca,
przetworzenie surowca i ustalenie ceny netto na 300,
doliczenie VAT 22%, cena brutto = 366, od należnego podatku podatnik odlicza podatek naliczony poprzednio tj. 22, do budżetu odprowadzi 44

3. trzeci podatnik kupuje produkt za 366,
przetwarza produkt i ustala cenę netto na 600 + 22% VAT, cena brutto = 732, odliczenie 66, odprowadzenie do budżetu 66

4. handlowiec dolicza swoją marżę za sprzedaż konsumentowi i ustala cenę netto na 1000 + 22% VAT, cena brutto = 1220, odliczenie 132, odprowadzenie 88

W sumie do budżetu odprowadzono 220 = koszt ponosi konsument finalny, mimo że nie jest formalnie podatnikiem.

VAT to podatek wielofazowy, od wartości dodanej. Opodatkowaniu podlega przyrost wartości.

Dlatego podatnikowi zwolnionemu czasem opłaca się zrzec prawa zwolnienia - będzie mógł zastosować powyższy mechanizm.

Podatnik zwolniony będzie korzystał z prawa zwolnienia, jeśli będzie robił małe zakupy, lub robił je od innych zwolnionych podatników.

Okres rozliczeniowy - 1 miesiąc

Działalność gospodarcza - kupowanie i sprzedaż.
Każdy podatnik prowadzi 2 ewidencje:
1. zakupów - faktury z naliczonym podatkiem;
za każdy miesiąc podatnik liczy sumę podatków naliczonych
2. sprzedaży - wystawiane faktury przez podatnika, w których wykazany jest podatek należny
Za każdy miesiąc podatnik liczy sumę podatku należnego.

Różnica między oboma sumami jest odprowadzana dla fiskusu - nadwyżka podatku należnego nad naliczonym jest zobowiązaniem podatkowym.

Zasada jednokrotności opodatkowania w przypadku eksportu - opodatkowanie następuje tylko tam, gdzie towar jest konsumowany. Taki efekt uzyskujemy dzięki stawce 0% na eksport.

Nadwyżka podatku naliczonego nad należny - gdy stawka podatku należnego jest niższa niż naliczonego lub gdy zakupy są większe niż sprzedaż.
Gdy kwota podatku należnego jest niższa od podatku naliczonego to zastosowanie ma art. 87 - dwa rozwiązania, spośród których wybiera podatnik:

1. podatnik może zażądać zwrotu bezpośredniego różnicy
2. może żądać zwrotu pośredniego tj. przeniesienia nadwyżki podatku naliczonego do kolejnych okresów rozliczeniowych

Warunki, które muszą być spełnione, aby podatnik mógł skorzystać z prawa pomniejszenia:

1. art. 86 u.1 - podatek naliczony musi być związany z zakupem towarów i usług związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych, tj, jeśli zakupy są związane z czynnościami zwolnionymi od podatku lub sprzedażą zwolnioną od podatku to prawo pomniejszenia nie przysługuje.

Co jeśli podatnik prowadzi działalność opodatkowaną i zwolnioną? Jeśli jest w stanie wykazać, że coś jest wykorzystywane tylko do działalności opodatkowanej to wtedy można odliczyć podatek w całości. Jeśli się tego nie uda wykazać, to wtedy można odliczyć podatek w części.
Proporcje są określone w art. 90.
Ta proporcja dotyczy tylko takich zakupów, o których nie można jednoznacznie powiedzieć, że są opodatkowane bądź nie.
Proporcja: sprzedaż opodatkowana/sprzedaż ogółem(sprzedaż opodatkowana+zwolniona)

Jest ona obliczana za cały rok. Odlicza się tyle % ile wyszło z rachunku.

2. rejestracja podatnika - z prawa odliczenia ma prawo skorzystać tylko zarejestrowany podatnik, jako podatnik VAT czynny. Organem rejestrującym jest właściwy kierownik urzędu skarbowego. Rejestracją jest nadanie NIP i następuje ona w drodze decyzji. Istnieje obowiązek posługiwania się NIP. Ta rejestracja jest niezależna od zgłoszenia do ewidencji podatników.
Kierownik prowadzi dwa rejestry podatników VAT:
a) podatników VAT czynnych
b) podatników VAT UE - dotyczy podatników, którzy chcą dokonać wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia

3. deklaracja podatkowa złożona w terminie tj. do 25 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym, tzw. deklaracja VAT7.

Podatek od towarów i usług cd.:

Inne sytuacje, gdy nie przysługuje prawo pomniejszenia:

art. 88:

ust. 1 pkt. 3 - paliwa silnikowe, gaz, olej napędowy wykorzystywane do napędu samochodów i innych pojazdów silnikowej - w celu zniwelowania odliczania podatku, gdy pojazdy są wykorzystywane w celach innych niż zawodowe i w celu uniknięcia innych oszustw.

pkt.4 - usługi noclegowe i gastronomiczne
pkt.5 - towary nabyte nieodpłatnie

u.3a - podatnik nie ma prawa do zwrotu podatku naliczonego, gdy:
pkt.1 - faktura została wystawiona przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do tego (podatnik niezarejestrowany). Kryczko uważa, że to drugie zastrzeżenie jest niezgodne z dyrektywą. Każdy podatnik może sprawdzić czy kontrahent jest zarejestrowany w US. Wg ETS nie można pozbawić podatnika odliczenia, gdy działał w dobrej wierze tj. w usprawiedliwiony sposób nie wiedział o braku rejestracji.
Odliczenie również nie przysługuje, jeśli kwoty na kopii faktury i na oryginale nie zgadzają się.

pkt.4 lit. a - faktura stwierdza czynności, których nie dokonano.
pkt.4 lit. c - faktury potwierdzające czynności, do których mają zastosowanie art, 58 i 83 KC (nieważność i pozorność). To zastrzeżenie jest niezgodne z dyrektywą, gdyż opodatkowanie nie powinno być zależne od legalności czynności.

Dalsze dodatkowe warunki wymagane do odliczeń itp.:

4. art.86 u.10 - termin dokonania odliczenia:
ust. 11 - uzupełnienie ustępu poprzedniego tj. przedłużenie terminu do 2 następnych okresów rozliczeniowy = termin dokonania odliczenia wynosi 3 miesiące.

ust. 13 - jeśli nie dokonano rozliczenia w terminie, to prawo nie przepada; można dokonać odliczenia, ale już w formie korekty zeznania. To prawo przysługuje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe.

5. termin zwrotu bezpośredniego:

Wynosi 60 dni od złożenia rozliczenie - art.87 ust. 2
W tym okresie wobec podatnika można:
1. podjąć czynności sprawdzające
2. wszcząć kontrolę podatkową
3. wszcząć postępowanie podatkowe
Podjęcie tych czynności przedłuża termin zwrotu do końca weryfikacji. Czynności sprawdzające mogą być wszczęte tylko w okresie 60 dni, a kontrola podatkowa i postępowanie podatkowe mogą być podjęte w każdym czasie. Jeśli czynności nie wykażą naruszeń, to zwrotu dokonuje się z zaległymi odsetkami w wysokości ½ odsetek za zwłokę → stopa kredytu lombardowego.
Jeśli nie dotrzymano terminu z powodu wszczęcia czynności po terminie, to powoduje to, że odsetki mają pełną wysokość odsetek za zwłokę.

Art.87 u.6 - skrócenie terminu zwrotu 60 dniowego do 25 dni.
Najważniejszy warunek - podatnik musi wykazać, że uregulował należności z tytułu faktur w całości.

6. art.42 - warunki do uzyskania 0% stawki podatku przy wewnątrzwspólnotowej dostawy:
ust. 1 pkt. 1 - podatnik musi mieć numer dostawy → zarówno dostawca, jak i odbiorca musi posiadać nr VAT UE - zobowiązanie do złożenia informacji podsumowującej (art.100).

ust. 1 pkt. 2 - dowód że towary zostały dostarczone → ust.3 wskazuje, jakie dowody są wystarczające.

Wymogi formalne:

7. dotyczące faktur - art. 106:
Tylko prawidłowa faktura stanowi podstawę do odliczenia. Musi to być faktura potwierdzająca rzeczywistą czynność. Obecnie nie ma wymogów dotyczących podpisów, ale wystawca może żądać podpisu odbiorcy, gdyż faktura jest dowodem dokonanej transakcji.

8. dotyczące ewidencji - art. 109:
Podatnik prowadzi ewidencje, które są sformalizowane.

Odstępstwa o powyższych reguł:

1. mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową:
Podstawą opodatkowania jest kwota faktycznie zapłacona pomniejszona o podatek naliczony, a nie kwota należna. Dla nich okresem rozliczeniowym jest 1 kwartał, a nie miesiąc.

Pozostali podatnicy, rozliczający się metodą memoriałową mogą zawiadomić naczelnika US że będą składali kwartalne deklaracje podatkowe. Jeśli wybiorą taką metodę, to muszą płacić zaliczki za miesięczne okresy obliczane na podstawie poprzednich kwartałów. Jeśli wyjdzie niedopłata, to wyrównuje się ją.

2. art. 115 - procedura szczególna (jedna z kilku) dotycząca rolnika ryczałtowego (definicja w art.2 pkt.19):
Rolnik taki korzysta ze zwolnienia na podstawie art.43 = nie przysługuje mu odliczenie, dlatego przy sprzedaży (w ramach zwrotu naliczonych podatków przy zakupie materiałów) nabywca wystawia fakturę R.R., na podstawie której otrzymuje wyższą cenę niż żąda o podatek VAT w wysokości 6%. Nabywca potem traktuje ten podatek jako podatek naliczony, który może odliczyć.

Podatek akcyzowy:

Różnice pomiędzy podatkiem akcyzowym a VAT:

VAT jest podatkiem ogólnym, tj. dotyczy z założenia wszystkich towarów i usług; nie da się wymienić wszystkich towarów i usług opodatkowanych VAT.

PA jest podatkiem specjalnym, tj. dotyczy enumeratywnie wyliczonych wyrobów. Jest to katalog zamknięty.

Na oba podatki ogromny wpływ ma prawo unijne (dyrektywy: horyzontalna dotycząca akcyzy jako takiej i szczególne dotyczące konkretnych towarów), ponieważ akcyza wpływa na swobodny przepływ towarów i usług.

Rodzaje towarów podlegających akcyzie:

1. zharmonizowane - muszą być objęte akcyzą we wszystkich krajach UE
2. niezharmonizowane - mogą podlegać akcyzie w konkretnym kraju członkowskim

Polska była w czołówce krajów, które wprowadzały akcyzę na towary niezharmonizowane, dopóki istniał u nas powyższy podział.

Nowa ustawa o podatku akcyzowym - 6.12.2008; wejdzie w życie 1.03.2009:

W nowej ustawie zdecydowano się na zniesienie podziału na wyroby zharmonizowane i niezharmonizowane.

Opodatkowaniu akcyzą podlegają wyroby akcyzowe i samochody osobowe. Oznacza to, że akcyzą są objęte tylko towary zharmonizowane oraz dodatkowo samochody, które normalnie nie są towarami akcyzowymi.

Kategorie wyrobów akcyzowych:

1. wyroby energetyczne - paliwa, np. oleje ropy naftowej, gaz ziemny i węglowy, oleje opałowe, koks itp.
2. napoje alkoholowe
3. wyroby tytoniowe
4. energia elektryczna

Wszystkie wyroby zostały wymienione w załączniku do ustawy.

Zakres podmiotowy - podatnicy:

Każda jednostka, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu i wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu.

Zaistnienie stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu - w przypadku nieodprowadzenia akcyzy obowiązek spoczywa na posiadaczy wyrobu.



Zakres przedmiotowy - czynności (zdarzenia) podlegające opodatkowaniu:

1. produkcja wyrobów akcyzowych
2. wprowadzanie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego
3. import wyrobów akcyzowych
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych
5. wyprowadzenie ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych - wg Kryczki to jest najważniejsze zdarzenie
6. dopuszczenie do ubytków wyrobów akcyzowych
7. zużycie wyrobów akcyzowych

Powstanie obowiązku podatkowego:

Powstaje z dniem dokonania czynności lub zaistnienia stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.

Organ właściwy w sprawa podatku akcyzowego - naczelnik Urzędu Celnego

Organ odwoławczy - dyrektor Izby Celnej

Obaj są organami celnymi skarbowymi. Są również właściwi w zakresie podatku VAT od importu.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, której przedmiotem jest dokonywanie czynności wyrobami akcyzowymi mają obowiązek złożyć zgłoszenie rejestracyjne naczelnikowi UC. Naczelnik potwierdza przyjęcie zgłoszenia i prowadzi rejestr podmiotów zgłaszających taki rodzaj działalności.

Skład podatkowy:

Jest to miejsce, w którym określone wyroby akcyzowe są produkowane, magazynowane, przeładowywane. Produkcja wyrobów akcyzowych (alkoholu, tytoniu, paliw) dopuszczalna jest tylko w składzie podatkowym = trzeba uzyskać zezwolenie naczelnika UC na utworzenie składu.

Podlegają one szczególnemu nadzorowi podatkowemu wykonywanemu przez naczelników UC. Co do reguły jest to nadzór stały = na terenie składu podatkowego znajduje się stałą placówka UC, której urzędnicy nadzorują produkcję produktów akcyzowych.

Naczelnik wydając zezwolenie na utworzenie składu nadaje mu numer akcyzowy (jeden numer dla jednego składu).
Uzyskanie zezwolenia jest trudne. Należy między innymi złożyć zabezpieczenie akcyzowe.

Procedura zawieszenia poboru akcyzy:

Akcyza nie podlega pobraniu.
Stosuje się ją podczas produkcji, magazynowania, przeładowywania produktów akcyzowych w składzie i między nimi.

Wyprodukowanie wyrobu w składzie i inne zdarzenia wymienione powyżej wszczyna tą procedurę. Dlatego w zasadzie zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku zapłaty akcyzy jest wyprowadzenie wyrobów akcyzowych ze składu = dopóki wyroby znajdują się w składach nie pobiera się akcyzy.


Zwolnienia:

1. zwolnienia dla osób fizycznych wytwarzających w gospodarstwie domowym produkty alkoholowe - nie obejmuje alkoholu etylowego (spirytusu); musi to być produkcja na własny użytek (jest nim też poczęstowanie gości, ale wg organów podatkowych to zależy od skali, np. wesele to już nie użytek własny);

2. nabycie niemające charakteru handlowego - w obrębie UE można przewozić z jednego kraju członkowskiego do drugiego, bez obowiązku zapłaty akcyzy, określone ilości danych produktów. Dużo niższe ilości obowiązują w imporcie spoza UE.

Przemieszczanie wyrobów akcyzowych w ramach UE:
1. do innego składu podatkowego
2. do zarejestrowanego handlowca
3. do niezarejestrowanego handlowca

Zarejestrowany handlowiec - podmiot, który uzyskał zgodę właściwego organu (w Polsce naczelnik UC) na stałe nabywanie wyrobów akcyzowych.

Niezarejestrowany handlowiec - uzyskał jednorazowe zezwolenie na nabycie produktów akcyzowych, tj. nie zajmuje się nim normalnie i regularnie.

Zasada: obrót towarami między podmiotami, które uzyskały pozwolenia na działalność związaną z produktami akcyzowymi podlega opodatkowaniu akcyzą tylko w kraju docelowym = uniknięcie podwójnego opodatkowania.

Ubytki wyrobów akcyzowych:

Chodzi o nielegalny obrót towarami akcyzowymi.
Każdy skład ma ustaloną normę dopuszczalnych ubytków. Po jej przekroczeniu trzeba zapłacić akcyzę, bo istnieje prawdopodobieństwo nielegalnego obrotu.

Kolejna różnica z VAT:

VAT to podatek wielofazowy od wartości netto.
Akcyza, co do zasady, jest podatkiem jednofazowym i jest pobierany w momencie zakończenia procedury zawieszenia pobierania akcyzy, tj. z dniem wyprowadzenia wyrobów ze składu.

Jeśli producent produkujący wyroby akcyzowe zakupuje do produkcji inne produkty akcyzowe obciążone podatkiem, to może potrącić sobie koszty zapłaconej już akcyzy (zapłacona akcyza podlega zwrotowi) = zasada jednokrotności opodatkowania akcyzą.

Podstawa opodatkowania i stawki:

VAT - podstawa opodatkowania jest wyrażona w jednostkach pieniężnych;
Akcyza - podstawa jest wyrażona w jednostkach niepieniężnych - ilość litrów, waga, energetyczność w gigadżulach, ilość megawatogodzin; w przypadku papierosów występują jednak jednostki pieniężne.

Maksymalna cena detaliczna - oznaczona i nabita przez producenta na opakowaniu produktu (nie oznacza to, że cena nie może być wyższa przy sprzedaży detalicznej). Maksymalna cena detaliczna może być podstawą opodatkowania.

Stawki to kwota do zapłacenia od określonej ilości produktu.

Oznaczanie znakami akcyzy:

Dwa rodzaje znaków akcyzy:
1. podatkowe znaki akcyzy - potwierdzeni wpłaty kwoty stanowiącej wartość podatkowych znaków akcyzy (np. piwo)
2. legalizacyjne znaki akcyzy - potwierdzenie prawa podatnika do oznaczania towarów akcyzowych tymi znakami przeznaczonych do sprzedaży

Produkcja znaków akcyzowych:

MF wybiera drukarnię, która produkuje znaki akcyzowe. Składa on zamówienia. Drukarnia jest objęta stałym nadzorem podatkowym. Organy podatkowe zbierają zapotrzebowanie na znaki akcyzowe. Na znakach znajduje się wysokość akcyzy i cena produkcji znaku. Nabywca znaku płaci i akcyzę i cenę produkcji. Akcyza jest uiszczana w momencie zakupu znaków od organów podatkowych. Oznaczenie i sprzedaż następują później = państwo otrzymuje akcyzę przed sprzedażą. Nabywcy znaków mogą użyć je tylko w określonym czasie (terminie). Istnieje możliwość zwrotów znaków wraz ze zwrotem akcyzy, ale nie kosztów wyprodukowania znaków.

odatek dochodowy od osób fizycznych cd.:

Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy:

Nieograniczony obowiązek podatkowy - art. 3 ust. 1:

Związany jest on z miejscem zamieszkania (jedyne kryterium; nie jest istotne obywatelstwo czy narodowość) - obowiązkowi temu podlega osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski (zasada rezydencji podatkowej). Nie ma znaczenie umiejscowienie dochodów, tj. czy w Polsce czy poza jej granicami.

Suwerenność podatkowa Polski - Polska ma prawo opodatkować swoich rezydentów, także wówczas, gdy dochody są osiągane poza jej granicami.

Art. 3 ust. 1a - określenie miejsca zamieszkania → kryteria:
1. faktyczne przebywanie na terytorium Polski przez okres co najmniej 183 dni w roku podatkowym (dłużej niż pół roku) - to kryterium obecnie jest rudne do ustalenia, ponieważ nie ma kontroli granicznych, które określałyby ile dana osoba przebywa w danym kraju.

2. ośrodek interesów życiowych - niezależne przesłanki:
a) interesy osobiste (rodzinne) - żona, dziecko, z którym utrzymuje się kontakt pomimo wyjazdu za granicę
b) interesy gospodarcze - zarobek uzyskany za granicą jest inwestowany w Polsce (związek ekonomiczny z Polską; planowanie powrotu); inwestowanie musi wskazywać jednoznacznie, że osoba przebywająca za granicą chce powrócić do kraju

Są one niezależne od siebie - wystarczy spełnienie jednego z nich, by zostać uznanym za rezydenta.

Ograniczony obowiązek podatkowy - art. 3 ust. 2a:

Dotyczy on nierezydentów, tj. osób niemających miejsca zamieszkania w Polsce, ale które uzyskały dochody ze źródła położonego na terytorium Polski. Jest on oparty na zasadzie źródła (ani zamieszkania) - każde państwo ma prawo opodatkować dochód uzyskany a terenie tego państwa.

Konsekwencją tych dwóch rodzajów obowiązku jest podwójne opodatkowanie w znaczeniu prawnym - polega ono na tym, że ten samo dochód u tego samego podatnika, za ten sam okres opodatkowany jest w 2 krajach tym samym podatkiem (rodzajem). Jest to negatywne zjawisko.

Problem ten rozwiązują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania - umowy międzynarodowe dwustronne (nie ma wielostronnych umów z powodu różnic w systemach podatkowych państw). Polska zawarła około 100 umów. Te umowy są do siebie bardzo zbliżone, ponieważ opracowano modelowy wzór takich konwencji.

Aby zastosować umowę należy ustalić rezydencję, tj. miejsce zamieszkania podatnika, ponieważ podatnik może być rezydentem tylko 1 umawiającego się państwa - nie może być rezydentem obu państw, ponieważ umowy nie dałoby się zastosować. Umowy określają hierarchię elementów rezydencji, które decydują o miejscu zamieszkania (może być przewidziany element obywatelstwa) - jeśli wszystkie zawiodą, to miejsce zamieszkania danego podatnika określa się za pomocą porozumienia danych państw.

Metody unikania podwójnego opodatkowania wprowadzane przez umowy międzynarodowe - generalnie umowy potwierdzają, że oba państwa mają prawo do opodatkowania danego dochodu:
1. metoda zwolnienia - dochód uzyskany w danym państwie jest zwolniony od opodatkowania w drugim państwie. Dzięki temu opodatkowanie następuje tylko w 1 państwie. Do tej metody nawiązuje art. 27 ust. 8 (nie jest to rozwiązanie korzystne dla podatnika) → przykład:
Dochód w Polsce - 50 000 zł
Dochód za granicą - 50 000 zł → zwolnienie na podstawie umowy
Gdyby uzyskano tylko dochód w Polsce to zapłaciłoby się np. 20%, czyli 10 000 zł.
Ale ponieważ uzyskano dochody w obu państwach, to sumuje się oba dochody i oblicza się stopę procentową należnej od tak uzyskanej sumy, a następnie stosuje się ją tylko do dochodów uzyskanych w Polsce → 100 000, stopa = 25%, czyli 25 000, ale stopę 25% stosujemy tylko do 50 000 zł uzyskanych w Polsce, czyli odprowadza się podatek w wysokości 12 500 zł.
Ta metoda dominuje w umowach.

2. metoda kredytu podatkowego - art. 27 ust. 9:
Dochód w Polsce - 50 000 zł
Dochód za granicą - 50 000 zł → za granicą odprowadza się np. 20% podatek, czyli 10 000
Następnie w Polsce sumuje się się oba dochody, oblicza się od nich stopę %, np. 25%, czyli 25 000 zł od 100 000 zł a następnie odlicza się do tej sumy podatek zapłacony za granicą, czyli w rezultacie w Polsce odprowadza się 15 000 zł.

Art. 27 ust. 9 zd. 3 - w powyższym przykładzie proporcjonalnie przypada po 12 500 zł na każdy dochód, ustawodawcy chodzi o to, że nie można odliczyć więcej niż proporcjonalnie przypada na dochodów zagraniczny, czyli nie więcej niż 12 500 zł → 50% w przykładzie (jeśli za granicą zapłaciłoby się tylko 10% od 50 00 zł, tj. 5 000 zł, to można odliczyć całość, ale jeśli podatek zagraniczny wynosiłby 30%, czyli 15 000 zł, to można odliczyć maksymalnie 12 500 zł).

Umowy najczęściej inaczej regulują unikanie podwójnego opodatkowania dla konkretnego rodzaju dochodów (np. inaczej dla dochodów z pracy, a inaczej ze stypendiów).

Przedmiot opodatkowania:

Art. 2 - dochody (przychody), które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:
1. przychody z działalności rolniczej - ponieważ istnieje podatek rolny, którym są opodatkowani rolnicy. W związku z tym rolnicy nie mogą się np. wspólnie rozliczyć, uzyskać ulgi na dziecko, ulg związanych z budową domu (zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych), ale mimo to wolą podatek rolny. Wg Kryczki rozwiązanie takie jest fatalne, ponieważ podatek dochodowy powinien być podatkiem powszechnym i obejmować też rolników,którzy niekiedy uzyskują gigantyczne dochody ze swojej działalności. Problem tkwi jednak w rolnikach małoobszarowych - nie można sprawdzić dochodu takich gospodarstw (nie prowadzą księgowości), ale istnieje konstrukcja szacowania dochodu, którą można by wg Kryczki tutaj zastosować. Kolejnym problemem jest ubezpieczenie społeczne rolników - można łatwo nadużyć go.

Przychody z działów specjalnych w rolnictwie podlegają jednak PIT - działy specjalne są wyczerpująco wyliczone w art. 2 ust. 3
Kategorie działów specjalnych:
a) uprawy rolnicze np. w szklarniach, tunelach foliowych
b) produkcja zwierzęca (ważniejszy dział)
W załączniku do ustawy określono normy powierzchni lub produkcji, których przekroczenie powoduje, że powstaje dział specjalny (np. hodowla drobiu nieśnego → powyżej 80 kur).

2. przychody z gospodarki leśnej - istnieje podatek leśny
3. przychody podlegające podatkowi od spadków i darowizn
4. przychody podlegające podatkowi tonażowemu

5. przychody z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - chodzi o czynności zabronione przez prawo. W tym zakresie mieszczą się też przychody z prostytucji.

6. przychody z podziału majątku małżonków
7. świadczenie na zaspokojenie potrzeb rodziny

Art. 21 - zwolnienia przedmiotowe od PIT → podlegają PIT, a więc co do zasady nie mogą podlegać innemu podatkowi. Jest ich ponad 100, ale w praktyce mają nikłe znaczenie.

Jazda „na gapę” jest nieodpłatnym uzyskaniem świadczenia, a więc podlega PIT i powinno się zgłaszać takie nieodpłatne uzyskanie- istnieje zwolnienie przeznaczone dla osób, które jeżdżą za darmo tytułu osiągnięcia określonego wieku.

Podatek od towarów i usług = polska ustawa.

Podatek od wartości dodanej = opodatkowanie tym typem podatku w krajach UE, w tym także w Polsce.

Podatek dochodowy od osób fizycznych cd.:

Źródła przychodów - art. 10 i n.:

Osiąganie przychodów - niekiedy również przychody mogą podlegać opodatkowaniu PIT.
Osiąganie dochodów - przychód minus koszty jego osiągnięcia. Co do zasady opodatkowaniu PIT podlega dochód.

Źródła przychodu - ustawodawca nie wymienia wszystkich źródeł przychodu → art. 10 ust. 1 pkt. 9 - inne źródła (art. 20, który definiuje inne źródła, używa zwrotu „w szczególności”).

Ustawodawca wymienia źródła przychodu (pomimo, że nie wszystkie), ponieważ różnicuje:
1. rozumienie przychodu w zależności od źródła, z którego pochodzi (art. 11-13)
2. sposoby odliczania kosztów uzyskania przychodu w zależności od źródła, z którego pochodzi
3. wysokość opodatkowania w zależności od źródła przychodu

W przypadku CIT, źródeł się nie wymienia, ponieważ przychody z różnych źródeł są traktowane tak samo.

Źródła przychodu - art. 10:
1. stosunek pracy najemnej
2. emerytury i renty
3. działalność wykonywana osobiście - art. 13:
a) działalność artystyczna
b) działalność naukowa
c) działalność sportowa
d) działalność literacka
e) członkostwo w radzie nadzorczej lub zarządzie
f) działalność biegłego sądowego
g) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło - charakter jednorazowy, a nie ciągły, jak w przypadku normalnych usług
4. działy specjalne produkcji rolnej
5. kapitały pieniężne - odsetki od lokat, dywidendy, przychody ze zbycia papierów wartościowych
6. prawa majątkowe - autorskie i pokrewne, do projektów wynalazczych
7. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą
8. odpłatne zbycie:
a) nieruchomości - nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów → wywołuje skutki podatkowe, jeśli nastąpiło w ciągu 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło wybudowanie lub nabycie
b) ruchomości → wywołuje skutki podatkowe, jeśli nastąpiło w okresie 6 miesięcy od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
9. pozarolnicza działalność gospodarcza
10. inne źródła - art. 20

Sprzedaż nieruchomości:

Nieruchomości nabyte przed 1.01.2007 - do nich stosuje się stare przepisy o PIT → wg starych przepisów opodatkowany jest przychód, a nie dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości. Stawka podatku wynosi 10%, a podatek należy zapłacić w terminie 14 dni od dnia sprzedaży (bez wezwania). Można jednak uzyskać zwolnienie od tego podatku, jeśli w ciągu powyższego terminu podatnik złoży naczelnikowi US oświadczenie, że środki uzyskane ze zbycia przekaże w ciągu 2 lat na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych. W wyniku złożenia takiego oświadczenia podatnik nie płaci podatku, ale jest rozliczany po 2 latach z wywiązania się ze swojego zobowiązania.

Nieruchomości nabyte po 1.01.2007 - do zbycia takiej nieruchomości stosuje się obecne regulacje, tj. opodatkowaniu podlega dochód, a nie przychód. Od kwoty, którą się uzyskało ze sprzedaży odlicza się koszty uzyskania przychodu, czyli np. koszty nabycia, wydatki poczynione na zwiększenie wartości nieruchomości (remont), ale koszty te trzeba udokumentować.

Podatek od dochodu ze sprzedaży nieruchomości - art. 30e:

Tego dochodu nie sumuje się z dochodami z innych źródeł (inaczej w przypadku rzeczy ruchomych).

Podatek należy uiścić do 30.04 roku następującego po roku, w którym dokonano zbycia = dochód wykazuje się w zeznaniu rocznym.

Stawka podatku wynosi 19%.

Zwolnienie przedmiotowe - art. 21 ust. 1 pkt. 131 → jest zwolnieniem 100%, jeżeli cały przychód zostanie wydany w ciągu 2 lat na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Jeśli nie wyda się całego przychodu, to zwolnienie przysługuje od części dochodu, która odpowiada proporcji udziału wydatków związanych z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych do przychodu.

Przykład: przychód 400 000 zł
koszty 300 000 zł
dochód 100 000 zł

Wydanie tylko 300 000 zł z 400 000 zł przychodu → wydatki związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych.

300 000 zł
400 000 zł = ¾

100 000 zł x ¾ = 75 000 zł → ta kwota jest zwolniona od podatku.

Inne źródła:

Przykłady:

1. obecnie najpopularniejszym innym źródłem przychodu jest sprzedaż walut obcych.
2. zasiłki z ubezpieczenia społecznego
3. alimenty - alimenty uiszczane na rzecz dzieci są zwolnione z podatku, ponieważ doszłoby do podwójnego opodatkowania dochodów rodziców
4. przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach - opodatkowanie osoby, która nie ujawniła źródła.

Podatek dochodowy od osób fizycznych cd.:

Przychód:

Art. 11 ust. 1 - definicja przychodu → przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Otrzymane - kluczowe słowo, które określa istotę przychodu → faktyczne przysporzenie. Przyrost wartości posiadanego majątku, nie jest źródłem przychodu i nie podlega opodatkowaniu, ponieważ nie ma otrzymanych żadnych świadczeń.

Postawione do dyspozycji - np. przelanie na rachunek bankowy osoby fizycznej → istnieje możliwość dysponowania środkami, choć fizycznie się ich nie posiada.

Środki pieniężne - bilety NBP oraz inne waluty niż złoty → nie ma znaczenia w jakiej walucie otrzymujemy przysporzenie. Walutę obcą należy przeliczyć na złotówki, ponieważ opodatkowanie następuje w walucie polskiej - art. 11 ust. 3

Wartości pieniężne - np. czeki i inne papiery, które można zamienić na środki pieniężne.

Otrzymane wartości w naturze.

Nieodpłatne świadczenia - świadczenie, które z natury jest odpłatne zostało jednak świadczone nieodpłatnie (np. zamieszkiwanie w akademiku za darmo lub u znajomego podczas wycieczki, ponieważ generalnie usługi takie są odpłatne → cena za hotel w danej miejscowości; darmowe korepetycje).

Art. 14 ust. 1 - definicja przychodu z działalności gospodarczej → za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.

Kwota należna - prowadzący działalność gospodarczą mają obowiązek wystawiania faktur w terminie do 7 dni od wydania towaru lub świadczenia usługi. W momencie wystawienia faktury powstaje kwota należna - trzeba uregulować VAT oraz PIT.

Art. 17 ust. 1 pkt. 6 - przychodem z kapitałów pieniężnych są należne przychody odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych i realizacji praw wynikających z papierów wartościowych.

Koszty uzyskania przychodu:

Art. 22 ust. 1 zd. 1 - definicja kosztów uzyskania przychodu → kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ten artykuł jest najczęstszym przedmiotem sporu pomiędzy podatnikami a organami podatkowi oraz w orzecznictwie.

Koszty poniesione - w tym miejscu oznacza koszty rzeczywiście poniesione, a nie tylko należne, w celu osiągnięcia przychodów → musi istnieć związek przyczynowy, tj. koszty muszą przynieść przychód. W orzecznictwie występują ogromne rozbieżności dotyczące charakteru tego związku przyczynowego:
1. musi to być związek bezpośredni - koszt mógł przynieść wymierny przychód → obecnie ta linia orzecznictwa zanika.
2. wystarczy, aby podatnik wykazał w sposób pośredni związek pomiędzy poniesionym kosztem a możliwością poniesienia przychodu - obecnie ta linia jest przyjmowana w praktyce. Przykładem takiego związku są wydatki a reklamę.

W celu osiągnięcia przychodu - nie w każdym przypadku koszty przyniosą przychód; musi to być potencjalna możliwość.

Wydatków o charakterze osobistym nie można wliczyć do kosztów poniesionych w celu osiągnięcia przychodu - generalna zasada.

Ciężar dowodu, że dany koszt został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu - zgodnie z przepisami OP to organ podatkowy ma zgromadzić materiał dowodowy, ale w orzecznictwie przyjęto, że to podatnik ma przedstawić racjonalny związek.

Zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodu - funkcjonowanie danego podatnika, jego istnienie (np. zatrudnienie nieprzychodowych pracowników, koszty administracyjne, podatek od nieruchomości).

Kategorie kosztów z uwagi na konkretne źródła przychodu:
1. brak kosztów:
a) emerytury
b) renta
c) dywidendy
2. koszty określone kwotowo - podano z góry koszty → art. 22 ust. 2 stosunek pracy
3. koszty określone procentowo - art. 22 ust. 9 → koszty w zależności od źródła wynoszą:
a) 50% w stosunku do umowy rozporządzenia prawami autorskimi
b) 20% w stosunku do umowy zlecenia

Przykład na zleceniu:
1000 - 200 (20% kosztów) = 800 → 800 x 20% = 160 → 1000 - 160 = 840
840 to kwota, którą otrzyma zleceniobiorca.

4. koszty określone wg zasad ogólnych - art. 22 ust. 1 → te zasady odnoszą się do działalności gospodarczej. Prawie każdy kto prowadzi działalność gospodarczą ma obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych - podatnik ustala przychody i koszty uzyskania na podstawie ksiąg podatkowych → księgami podatkowymi są:
a) księgi rachunkowe - obroty podatnika muszą przekraczać 800 000 €
b) księga przychodów i rozchodów - podatnicy prowadzący działalność stosunkowo niewielkich rozmiarów.
Zasady prowadzenia tych ksiąg są określone przez ustawodawcę, ponieważ co do zasady momentem uzyskania przychodu, a także momentem poniesienia kosztów jest dzień ujęcia tego przychodu i tego kosztu w księdze podatkowej zgodnie z zasadami prowadzenia tych ksiąg. Definicja z art. 22 mówi o kosztach poniesionych, a z pkt. widzenia ksiąg podatkowych są to koszty zarachowane. Jest to zasada memoriałowa dla ujęcia przychodów i kosztów podatników prowadzących działalność gospodarczą - decydujące jest wystawienie bądź otrzymanie faktury, a nie faktyczny przepływ środków.

Podatek dochodowy od osób fizycznych cd.:

Koszty poniesione w celu uzyskania dochodu cd.:

Art. 23 - są to koszty poniesione w celu uzyskania przychodu, ale których nie można do takich zaliczyć. Jest to katalog jest zamknięty.
Przykłady:
1. wydatki inwestycyjne wydane na nabycie na środków trwałych - potencjalny okres używania przekracza 1 rok; innym kryterium pomocniczym jest cena zakupu
→ 3 500 zł.

2. nakłady na nabycie wartości niematerialnych i prawnych - nabywa się je w celu czerpania przychodów (prawa do znaków towarowych, do patentów itp.).

Koszty środków trwałych nie podlegają odpisowi, ale do kosztów poniesionych w celu uzyskania dochodu można wliczyć odpisy amortyzacyjne.

Odpisy amortyzacyjne:

Amortyzacja - określona wartość zużycia środków trwałych w czasie.

Rodzaje zużycia, które mają związek z amortyzacją:
1. zużycie fizyczne - jest wynikiem:
a) zużycia eksploatacyjnego - używanie danego środka trwałego
b) zużycia naturalnego - jest następstwem oddziaływania sił przyrody
2. zużycie moralne / ekonomiczne - jest następstwem postępu technicznego.

Sposób obliczania odpisu amortyzacyjnego:

Metoda linowa - coroczny odpis od wartości brutto (co roku od tej samej podstawy):

Odpis amortyzacyjny = Podstawa x Stawka amortyzacyjna

Podstawa - wartość początkowa, cena nabycia.
Stawka amortyzacyjna - jest określona w załączniku do ustawy. Jej wielkość zależy od przewidywanego czasu używania:
5 lat - 20%
10 lat - 10%
20 lat - 5%
Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać do odpisania w sumie 100% ceny nabycia.

Metoda degresywna - odpisów dokonujemy od podstawy, ale w pierwszych latach używania zwiększa się podstawę (nawet trzykrotnie) a następnie się ją obniża do wartości netto.

Odpisy amortyzacyjne są tylko wielkością rachunkową, a nie rzeczywistą, ponieważ de facto nikt ich nie ponosi, a mimo to można je doliczyć do kosztów uzyskania dochodu.

Podstawa obliczenia podatku - art. 26:

Podstawa opodatkowania - np. dochód lub suma dochodów.
Podstawa obliczenia podatku - podstawa opodatkowania po dokonaniu zwyżek lub odliczeń. Jest to wielkość, do której odnosimy stawki podatkowe.

Doktryna rozróżnia oba pojęcia, ustawodawca używa jednak tych pojęć zamiennie.

Odliczenia od podstawy opodatkowania:

1. składki na ubezpieczenia społeczne - składka pochodzi z dochodu nieopodatkowanego, ale w zamian opodatkowaniu podlegają świadczenia społeczne (np. emerytury i renty). W ten sposób unika się podwójnego opodatkowania. Nasze prawo nie może zabraniać odliczania składek na ubezpieczenia odprowadzanych do innych krajów Unii.

2. wydatki na cele rehabilitacyjne - art. 26 ust. 7a → wymienia wydatki, które można ponieść na cele rehabilitacyjne.
Art. 26 ust. 7d → aby odliczyć wydatki rehabilitacyjne należy mieć orzeczony stopień niepełnosprawności.

3. wydatki poniesione na internet

4. darowizny:
a) w wysokości nie większej niż 6% dochodu
b) darowiznę należy przekazać w formie przelewu (forma bezgotówkowa)
c) nie można odliczać darowizn na rzecz osób fizycznych i niektórych osób prawnych
Te ograniczenia mają zapewnić uczciwość odliczeń z tytułu darowizn.

Stawki podatkowe - art. 27:

Opodatkowanie na zasadach ogólnych jest progresywne.

Progresja - ciągła, nieprzerwana.
Stawki - procentowe, zmienne → wynoszą 18% i 32%.

Minimum podatkowe - w zasadzie nie jest znane, ponieważ jest określone przez kwotę na pierwszym stopniu skali podatkowej (18% - 556,02 zł).

Przykłady:
2000 (w skali roku) x 18% = 360 → zwolnione od podatku
3000 (w sakli roku) x 18% = 540 → zwolnione od podatku

Minimum wynosi zatem około 3000 zł w skali roku. W innych krajach UE minima wynoszą pomiędzy 7-10 tys. € w skali roku.

Szacuje się, że około 95-97% podatników zapłaci podatek wg stawki 18%.

Ulgi podatkowe - sposoby konstruowania:
1. odliczenia od podstawy opodatkowania - najdogodniejsza forma, ponieważ najwięcej się na tym korzysta
2. pomniejszanie podatku - obliczenie podatku i skorzystanie z ulg pomniejszających sam podatek
3. stosowanie obniżonych stawek podatkowych.

Odliczenia od podatku :

Kolejność dokonywania odliczeń nie jest dowolna!

1. składki na ubezpieczenia zdrowotne - art. 27b → dokonuje się ich w pierwszym rzędzie! Nie mylić z odliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy opodatkowania. Odliczenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru składki, a obecnie składka wynosi 9% → dodatkowe obciążenie na rzecz służby zdrowia.

Odliczenia tego dokonuje się w pierwszej kolejności, ponieważ składki te są z reguły dużym procentem całego podatku, i jeśli można dokonać oprócz tego innych odliczeń to może się okazać, że nie ma dokonać z czego prywatnych odliczeń.

2. ulga na dziecko - art. 27f → bez względu na wysokość dochodu jest stała (jest to niesprawiedliwe rozwiązanie).

Podatek dochodowy od osób fizycznych cd.:

Zwykły model podatku dochodowego:

Dochód - suma dochodów ze wszystkich źródeł dochodu → koncepcja globalnego podatku dochodowego.

Źródła przychodów → przychody

Przychody - koszty = dochód

Dochód - odliczenia = podstawa obliczenia podatku → kwota podatku obliczona na podstawie
art. 27

Kwota podatku - składki na ubezpieczenia zdrowotne - ulga na dziecko = ostateczna kwota podatku

Do mechanizmu tego należą również zaliczki.

Ulga na dzieci:

Ustala się ją za okresy miesięczne, w których sprawowana jest opieka.

Wysokość wynosi dwukrotność kwoty zmniejszającej podatek, z tym że ostateczną wysokość ulgi oblicza się proporcjonalnie do liczby miesięcy w ciągu roku, w których faktycznie sprawuje się opiekę.

Kwota zmniejszająca - 556,02 zł w roku 2009 (art. 27 ust. 1). W roku 2008 kwota była wyższa, ponieważ stawki podatku były wyższe za ten rok.

Taka konstrukcja jest dyskryminująca, ponieważ wprowadza jednolite (obiektywne) zasady, które nie uwzględniają faktycznej sytuacji danej rodziny. Taki mechanizm może doprowadzić do sytuacji, że biedne rodziny de facto nie będą mogły skorzystać z ulgi, ponieważ nie będą miały już z czego jej odliczyć (kwota podatku do zapłacenia, po odliczeniu składek zdrowotnych, w danym przypadku może być już bliska 0 zł).

System poboru zaliczki:

Zaliczkę traktuje się na równi z podatkiem - nieuiszczenie zaliczki powoduje powstanie zaległości podatkowej, od której nalicza się odsetki.

Zaliczka ma takie same cechy jak podatek i jest świadczeniem zaliczanym na poczet przyszłego zobowiązania podatkowego.

Płatnicy - ustawodawca ustanowił obowiązek obliczania i pobierania zaliczek (płacenia) od płatników, tj. przede wszystkim:
1. pracodawców
2. organu rentowego
3. zleceniodawcy
Jest to tzw. pobranie podatku u źródła - wypłacane wynagrodzenie jest pomniejszone o kwotę zaliczki.

Obowiązek obliczania i pobierania zaliczek spoczywa również na podatnikach prowadzących działalność gospodarczą.
Sposoby płacenia zaliczki przez takie podmioty:
1. na podstawie dochodu uzyskanego 2 lata wcześniej - np. 2 roku 2008 można zapłacić zaliczkę na podstawie dochodu z roku 2006, który jest wykazywany w zeznaniu złożonym do 30.04.2007r.
2. zaliczki płacone są na podstawie faktycznie osiągniętego dochodu i co miesiąc do 20 dnia kolejnego miesiąca są odprowadzane na rachunek US

Kazus:

Rok 2008 - uzyskano dochód obligujący do płacenia zaliczek, których jednak się nie wpłaciło.

29.04.2009 - złożono PIT36 z zeznaniem podatkowym podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2008 = zapłacono jednocześnie zaliczki, które w tym momencie wygasły.

W związku z tym nie ma obowiązku zapłaty zaliczek, ponieważ zapłacono całe zobowiązanie. Powstanie natomiast obowiązek zapłacenia tylko zaległych odsetek.

20.02.2008 - do tego dnia powinno się było wpłacić zaliczkę. Od tego dnia (od 21 dokładniej) nalicza się zaliczki i nalicza się je do dnia uiszczenia całego zobowiązania, tj. do 29.04.2009

Straty:

Stratą jest wynik finansowy - koszty są wyższe niż przychód.

Przychód - koszty = dochód (+)
albo
= strata (-)

Konsekwencje poniesienia strat - nie ma obowiązku zapłaty podatku.

Art. 9 ust. 3 - konsekwencje poniesionej straty do rozliczenia podatkowego w następnych latach → strata ma dobre konsekwencje w kolejnych latach podatkowych, tj. powstaje uprawnienie do pomniejszenia dochodu o pewną część straty w kolejnych latach podatkowych.

Ograniczenia (warunki):
1. można obniżyć dochód o część poniesionej straty, ale tylko z tego samego źródła - art. 10, w którym wymienione są źródła → chodzi o prowadzenie tego samego interesu (musi istnieć ciągłość i tożsamość przedsiębiorstwa, ale przedmiot działalności gospodarczej może się zmieniać)
2. ograniczenie kwotowe - maksymalna wysokość odliczanej straty wynosi 50% w danym roku (przez okres maksymalnie 5 lat)

Odrębności w opodatkowaniu dochodów:

art. 30 i 30a - zryczałtowany podatek → określenia tego używa się w stosunku do dochodów opodatkowanych odrębnie, tj. nie wg zasad ogólnych z art. 27. Nazwa ta jest jednak nieprawidłowa.

Dochody z art. 30 i n. opodatkowane są proporcjonalnie. Nie łączy się ich z innymi dochodami. Ten system nie przewiduje żadnych ulg i zwolnień.

Przykłady takich dochodów:

1. wygrane w grach losowych (np. lotto) - 10%
Wygrane do kwoty ok. 2000 zł są zwolnione (zwolnienie podmiotowe z art. 31).

2. umowy zlecenia (art. 30 ust. 1 pkt. 5a) - 18%
Obejmuje zlecenie do 200 zł - ponieważ są one tak małe, że nie opłaca się ich wykazywać w zeznaniu rocznym.

3. a)odsetki (art. 30a - podatek Belki) → banki przekazują powyższy podatek bez przekazywania danych właściciela lokaty.
b) udziały w zyskach osób prawnych, przede wszystkim dywidendy
c) dochody ze zbycia nieruchomości (art. 30e)
- 19%

4. wynagrodzenia dla agentów, tj. tajnych współpracowników (art. 30 ust. 1 pkt. 5)
- 20% → odpowiednie służby pobiorą podatek od takiego wynagrodzenia nie ujawniając danych współpracownika.

5. dochody ze źródeł nieujawnionych - 75%

Powyższe rozwiązanie dla podatnika jest korzystne tylko ,jeśli takie dochody przekroczą kwotę I progu podatkowego, ponieważ od żadnej części takich dochodów nie zapłaci się 32%.

Możliwość wyboru opodatkowania proporcjonalnego (liniowego, 19%) dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą - art. 30c:

Podatnik taki jest pozbawiony jednak wszelkich przywilejów podatkowych (nie może np. dokonać rozliczenia z małżonkiem) → można odliczyć tylko składki zdrowotne i na ubezpieczenia społeczne. Korzyści odnoszą te osoby, które w roku przekroczą co najmniej 100 tys. zł dochodu (najczęściej jednak chodzi o kwotę ok. 150 tys. zł).

Szczególne sposoby określania dochodu - przykład → art. 24 ust. 4:

Chodzi o działy specjalne produkcji rolnej - ustalenie dochodu może nastąpić także na podstawie szacunkowej normy dochodu.

Normy szacunkowe dochodu - wielkość określona dla każdego z działów. Dochód oblicza się mnożąc daną normę przez ilość określonego rodzaju jednostek (w zależności od działu).

Przykład: szklarnia z roślinami ozdobnymi → 1000 m2 (powierzchnia uprawy) x 9,55 (norma)
= 9 550 zł

Zalety:
1. nieprowadzenie ksiąg podatkowych
2. możliwość osiągnięcia ogromnej korzyści, jeśli wie się, że osiągnie się duże dochody (metodę podatkową trzeba wybrać na początku roku, dlatego dział to na zasadzie ryzyka)
3. zwiększenie dochodu nie powoduje zwiększenia podatku.

Podatek dochodowy od osób prawnych:

Ustawa nie wymienia źródeł przychodu. Wszystkie są tak samo traktowane. Podatek jest proporcjonalny. Stawka wynosi 19%.

Zakres podmiotowy:

1. osoby prawne
2. spółki kapitałowe w organizacji
3. jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej - jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, fundusze celowe nieposiadające osobowości prawnej.

Zwolnienia podmiotowe:
1. Skarb Państwa
2. NBP - ponieważ odprowadza do budżetu wpłatę z zysku. Jej wysokość jest przedmiotem negocjacji NBP z rządem.
3. jednostki budżetowe - ponieważ nie mają prawa przeznaczania osiąganych przychodów na pokrycie wydatków (zwolnienie nie dotyczy gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych)
4. fundusze inwestycyjne

Podatkowa grupa kapitałowa (art. 11):
1. grupa co najmniej 2 spółek, akcyjnych bądź z o.o.
2.przeciętny kapitał musi wynieść 1 mln zł
3. spółki powiązane kapitałowo - spółka-matka ma kontrolować 95% kapitału spółki-córki lub spółek-córek.
4. zawarcie umowy w formie aktu notarialnego - umowa przedkładana naczelnikowi urzędu skarbowego
5. umowa zawarta na co najmniej 3 lata
6. brak zaległości podatkowych - warunek ten uważa się za spełniony także, jeżeli organ kontroli skarbowej stwierdzi zaległości, które następnie zostaną zapłacone.

Grupa nie nabywa osobowości prawnej. Nie ma też zdolności prawnej. Ma jedynie rozliczyć podatek.

Warunki dotyczące już utworzonej grupy:
1. wskaźnik rentowności (osiąganie określonego udziału dochodu w przychodach) - co najmniej 3% w każdym kolejnym roku
2. żadna ze spółek nie może korzystać ze zwolnienia.

Przykład:

Spółka-matka płaci 19 000 podatku od 100 000, a spółka-córka 38 000 od 200 000. Grupa od sumy, 300 000, płaci 57 000 podatku. Dlaczego więc jest to korzystne? Spółki mogą sobie rozliczyć stratę.

Art. 11 ust. 4 - przepisy te stosuje się także między podmiotami krajowymi (podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów).

Jeżeli organ podatkowy wykaże stosowanie cen odbiegających od rynkowych, może zastosować szacowanie dochodu spółki.

Przepisy ust. 4 nie mają zastosowania w przypadku świadczeń między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową.

Art. 22 - podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu.

Zwolnienie w art. 22 ust. 4.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym w przypadku wielu źródeł podlega:

Przychód Koszty Dochód
1. 1000 100 900
2. 2000 3000 -1000
3. 3000 2000 1000

Jak obliczamy podstawę opodatkowania?
a) sumujemy przychód, potem odejmujemy sumę kosztów i potem na tej podstawie obliczamy dochód (6000 - 5100 = 900)
b) sumujemy tylko dochody (1900) → podstawą opodatkowania jest suma dochodów z poszczególnych źródeł.

Podatek tonażowy:

Powinien być omówiony po ryczałtach podatkowych.

Strona podmiotowa podatku - armatorzy:
1. osoba fizyczna lub prawna, która ma siedzibę na terytorium Polski i uprawia żeglugę międzynarodową

2. spółka nieposiadająca osobowości prawnej, ale wtedy podatnikiem jest wspólnik, a nie spółka.

3. podmiot zagraniczny działający na terytorium Polski.

Żegluga międzynarodowa:
1. wypłynięcie poza wody terytorialne Polski
2. wypłynięcie z Polski i podróżowanie do portów innych państw
3. żeglowanie między portami zagranicznymi.

Strona przedmiotowa podatku - podatek dotyczy eksploatacji morskich statków handlowych, wszelkiego rodzaju.

Jest to podatek dochodowy. Podatnik może wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych, albo złożyć oświadczenie o chęci rozliczania się wg podatku tonażowego - musi to robić przez przynajmniej 5 lat, jeśli już się zdecyduje.

Uproszczenie:

Pojemność netto statku - w zależności od tej pojemności ustawodawca ustanowił stawki (nie stawki podatkowe) obliczania dochodu. Stawki określa się za każde 100 jednostek pojemności netto. Stawki te maleją wraz ze wzrostem pojemności netto statku.

Przykład - 100 000 NT
Stawki:
do 1000 NT stawka za każdy 100 wynosi 0,5 €
1001 - 10 000 stawka za każde 100 wynosi 0,35 €
10 001 - 25 000 stawka za każde 100 wynosi 0,20 €
powyżej 25 000 stawka za każde 100 wynosi 0,10 €

Te stawki są dobowymi stawkami dochodu armatora i te stawki mnoży się przez dni eksploatacji statku w danych miesiącu.

Do tak obliczonego dochodu stosujemy 19% stawkę podatku.

Tego dochodu nie sumuje się z dochodami z innych źródeł → typowe opodatkowanie odrębne.

Podatek ten jest płatny miesięcznie. Za rok podatkowy armatorzy składają jedynie zeznanie o uiszczonych podatkach w okresach miesięcznych.

Zeznanie może być modyfikowane decyzjami organów podatkowych / ochrony skarbowej.

Uproszczony sposób ustalania indywidualnej podstawy opodatkowania podatnika - na podstawie stawek z ustawy, a nie na podstawie ksiąg podatkowych (podobnie do działów produkcji rolnej, ale działy sumuje się z innymi dochodami, nie są odrębnym opodatkowaniem).

Jest dochodem budżetu państwa.

Zobowiązanie powstaje z mocy samego prawa. Armatorzy muszą dokonać samoobliczenia podatku.

Podatek rolny i leśny:

Grunty mogą być objęte podatkiem:
1. rolnym
2. leśnym
3. od nieruchomości

Te podatki wzajemnie się wykluczają. Od 1 gruntu nie może pobrać 2 czy 3 podatków.

Art. 1 UoPR odwołuje się do ewidencji gruntów i budynków. W tej ewidencji grunty i budynki są klasyfikowane → nie interesuje nas faktyczne używanie, nie bada się przeznaczenia.

Klasyfikacja:
1. użytki rolne
2. grunty zadrzewione na użytkach rolnych - sady
3. grunty zakrzewione na użytkach rolnych - porzeczki, winogrona

Przeznaczenie faktyczne ma jednak znaczenie, mimo że się go nie bada → grunty rolne zajęte przez działalność gospodarczą inną niż rolniczą nie podlegają podatkowi rolnemu (jeśli grunt leży odłogiem, to nie znaczy że jest wykorzystywany na inną działalność niż rolnicza - musi być faktyczne wykorzystywane).

Użytki rolne przeznaczone na inna działalność gospodarczą niż rolniczą podlegają podatkowi od nieruchomości.

Jeśli na użytku rolnym prowadzi się dział specjalny to płaci się podatek rolny od gruntu, ale też normalny podatek dochodowy (działy specjalne produkcji rolnej są osobnym źródłem dochodu).

Podatkowi leśnemu podlegają lasy, poza lasami zajętymi na wykonywanie innej działalność gospodarczej niż leśna (np. pole namiotowe).

Las - grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji jako lasy.

Wszystkie pozostałe grunty podlegają podatkowi od nieruchomości.

Uczelnie wyższe (nie tylko państwowe) są zwolnione od PR, PL i PN, chyba że wykorzystują dane grunty do działalności gospodarczej innej niż zostały powołane.

Podatek rolny:

Definicja gospodarstwa rolnego jest ważna, ponieważ wpływa na określenie wysokości podatku.

Gospodarstwo rolne - obszar gruntu podlegających podatkowi o łącznej powierzchni przekraczającej 1ha lub 1ha przeliczeniowy.

Ustawodawca różnicuje podstawę opodatkowania i stawki podatku w zależności od tego czy grunty stanowią GR. Stawka podatku dla GR jest o połowę niższa. Korzystniej też oblicza się podstawę opodatkowania.

Zakres podmiotowy:
1. osoby fizyczne
2. osoby prawna
3. JONOP

Zakres przedmiotowy:
1. własność gruntów
2. posiadanie samoistne - on jest zawsze podatnikiem, a nie właściciel
3. użytkowanie wieczyste
4. posiadanie zależne - zasadą jest, że w sytuacji gdy właściciel oddaje grunt w dzierżawę podatnikiem jest właściciel → w czynszu dzierżawnym powinien uwzględnić podatek rolny.
Wyjątki:
a) gdy właścicielem jest SP lub JST - podatnikiem jest posiadacz zależny
b) gdy rolnik właściciel oddaje swoje GR innemu rolnikowi w posiadanie zależne na podstawie umowy o rentę strukturalną - podatnikiem jest posiadacz zależny
c) gdy rolnik oddaje swoje grunty w posiadanie zależne spółdzielni rolniczej - podatnikiem jest spółdzielnia.

Obowiązek podatkowy nie dotyczy SP i gmin - powinien dotyczyć zatem powiatów i województw.

„Nie dotyczy” - nie podleganie opodatkowaniu, a nie zwolnienie!

Podstawa opodatkowania:

Grunty tworzące GR - podstawą opodatkowania jest powierzchnia GR wyrażona w ha przeliczeniowych.

Grunty nietworzące GR - podstawą jest powierzchnia gruntu w ha fizycznych.

Ha przeliczeniowy - jednostka miary znana tylko PR.

Ustalanie powierzchni w ha przeliczeniowych - powierzchnia w ha fizycznych jest mnożona przez przelicznik.

Wysokość przelicznika zależy od:
1. rodzaju użytków rolnych - grunty orne i łąki oraz pastwiska (dla podatku łąki i pastwiska są jedną kategorią)
2. klasy użytków rolnych - im lepsza klasa tym wyższy przelicznik
3. zaliczenie do 1 z 4 okręgów podatkowych - poszczególne gminy, miasta, dzielnice. Zaliczenia dokonuje MF w porozumieniu z MR i Krajową Radą Izb Rolniczych. Następuje ono na podstawie kryteriów ekonomicznych (rynek zbytu, rozwinięcie przemysłu rolniczego, infrastruktura) i produkcyjno-klimatycznych (wegetacja, teren).
I okręg - najlepsze warunki.
IV okręg - najgorsze warunki.

Kryteria te są wprowadzone ponieważ mają one wpływ na dochód - świadczą o potencjalnej dochodowości GR. Poprzez przelicznik ustawodawca chce uchwycić dochodowość GR. Niektórzy uważają ten podatek za podatek quasi-dochodowy → Kryczko się z tym nie zgadza.

Od wysokości przelicznika zależy wysokość podatku.

Podatek rolny cd.:

Stawki:
1. stałe
2. kwotowe
3. zróżnicowane przedmiotowe

Charakter opodatkowania - proporcjonalne.

Stawki wynoszą:
1. równowartość pieniężna 2,5q żyta z 1ha przeliczeniowego
2. równowartość pieniężna 5q żyta z 1ha fizycznego

Podatek ten jest niski w stosunku do tego, jaką ilość żyta uzyskuje się z 1ha.

Krytyka konstrukcji tego podatku wg Kryczki - podatek ten jest archaiczny, dlatego rolnicy powinni płacić podatek dochodowy, jak inne grupy zawodowe.

PR stanowi dochód budżetu gminy - w tym sensie PR jest podatkiem lokalnym.

Podatek lokalny:
1. w ujęciu wąskim - obejmuje podatki uregulowane UoPiOL
2. w ujęciu szerokim - to wszystkie podatki, które stanowią dochód budżetu gminy, tj. są to również:
a) PR
b) PL
c) podatek od spadków i darowizn
d) podatek od czynności cywilnoprawnych

Kompetencje rady gminy w kształtowaniu podatków lokalnych:
1. podatek może być nałożony tylko w drodze ustawy - Konstytucja w art. 217 przesądza, co ustawa podatkowa musi określać. W związku z tym gminom można przekazać tylko niewielki zakres władztwa podatkowego → gminy nie mogą samodzielnie nakładać i znosić obowiązku podatkowego na swoim terytorium.

2. uprawnienia do ustalania wysokości stawek - nie dotyczy to jednak wszystkich podatków lokalnych (np. PR) → stawki mogą być ustalane tylko w zakresie widełek ustawowych

3. uprawnienia do wprowadzania innych niż ustawowe zwolnień i ulg, ale tylko o charakterze przedmiotowym

Uprawnienia rad gmin w zakresie kształtowania PR:

1. art. 6 ust. 3 - obniżenie cen skupu = obniżenie podatku poprzez regulowanie cen skupu kwintala żyta
2. niektóre wsie mogą być przeniesione do innego okręgu podatkowego - spowoduje to zmniejszenie przelicznika → przeniesienie nie może spowodować zmniejszenie się liczby ha w danym okręgu do określonej wielkości
3. art. 13e - można wprowadzać zwolnienia i ulgi przedmiotowe inne niż w UoPR.

Art. 12 UoPR - ustawodawca ustanawia wszystkie 3 rodzaje zwolnień:
1. przedmiotowe - użytki rolne klasy 5 i 6

przedmiotowe czasowe - udzielone na pewien czas → zwolnienie gruntów GR powstałych z zagospodarowania nieużytków rolnych na okres 5 lat = zachęcenie do zagospodarowywania nieużytków

2. podmiotowe - szkoły wyższe
3. mieszane - grunty działek przyzagrodowych członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych → np. emeryci, inwalidzi.

Ulgi:

Ich konstrukcja polega na obniżeniu kwot podatku.

Rodzaje ulg:
1. inwestycyjna - ustawodawca określa jakie inwestycje korzystają z tej ulgi, np. deszczownie, urządzenia melioracyjne, wiatraki, baterie słoneczne → w przypadku rolników korzystanie z tej ulgi jest problematyczne, ponieważ nie mają rachunków za inwestycje = nie mają dowodu wykonania inwestycji

2. dla żołnierzy - zasadniczą służbę wojskową (która jest likwidowana) odbywają przeważnie mężczyźni ze wsi → pozbawienie rodziców pomocy w gospodarstwie

3. z tytułu położenie gruntów na terenach górskich i podgórskich - jako jedyna jest stosowana z urzędu → nie trzeba się o nią upominać

4. z tytułu wystąpienia klęski żywiołowej
Wszystkie ulgi poza ulgą nr 3 przyznawane są na wniosek podatnika w formie decyzji wójta, burmistrza, PM.

Organem właściwym w sprawie PR jest wójt, burmistrz, PM.

Zobowiązanie podatkowe w stosunku do osób fizycznych powstaje na mocy doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania.
W stosunku do osób prawnych i JONOP powstaje z mocy prawa.

PR jest podatkiem rocznym - ciężar podatku został podzielony z mocy ustawy na 4 raty → raty te są płatne w określonych datach niezależnie od sposobu powstania zobowiązania podatkowego:
15.03
15.05
15.09
15.11
Termin zapłaty wynosi 14 dni od daty doręczenia decyzji ustalającej.
Przykład: doręczenie decyzji 10.03, termin upływa 25.03, dlatego nie trzeba płacić pierwszej raty 10.03, ale dopiero 25.03.

Podatek jest należny tylko w wysokości proporcjonalnej do tego okresu, w którym istniał obowiązek podatkowy, przy czym:
1. przy nabyciu - obowiązek podatkowy powstaje dopiero w pierwszym dniu miesiąca następującego po tym, w którym nastąpiło nabycie
2. przy zbyciu - obowiązek podatkowy istnieje do końca miesiąca, w którym nastąpiło zbycie
Odnosi się to też do PL i PN.

Nakaz płatniczy - decyzji wójta, burmistrza, PM określająca łączne zobowiązanie osoby fizycznej z tytułu PR oraz podatku od nieruchomości oraz PL → zastępuje maksymalnie 3 decyzje ustalające wysokość zobowiązania. Nakaz może dotyczyć również tylko 2 podatków = uproszczenie dla wójta i podatnika.

Ciężar PL i PN w stosunku do osób fizycznych jest również rozkładany na raty płatne w tych samych terminach co PR.

Podatek leśny:

Podstawa opodatkowania - powierzchnia lasów w ha bez przeliczników.

Stawka - kwotowa, stała, jednolita → równowartość pieniężna pewnej objętości drewna,
tj. 0,220 m3

Kubik drewna = m3 drewna.

Powstanie zobowiązania podatkowego - patrz PR z jedną różnicą → osoby prawne oraz JONOP uiszczają podatek w miesięcznych ratach, a nie 4 ratach, jak w przypadku PR.

Zwolnienia podmiotowe - uczelnie.
Zwolnienie przedmiotowe - lasy i drzewostany w wieku do 40 lat.

Podatki i opłaty lokalne sensu stricto:

Opłaty - posiadają te same cechy, co podatek z jedną różnica w postaci tego, że opłaty są świadczeniami ekwiwalentnymi.

Świadczenia wzajemne:

1. opłata targowy - art. 15 ust. 3 → nie ma! Opłata targowa jest świadczeniem niewzajemnym, dlatego jest podatkiem.
2. oplata miejscowa - nie ma!
3. opłata uzdrowiskowa - nie ma!
4. opłata od posiadania psów - nie ma!
Wszystkie opłaty regulowane ustawą są podatkami nazwanymi tylko opłatami. Nie wiadomo, dlaczego ustawodawca przyjął taką konwencję.

Opłatami są np.:
1. opłata paszportowa - wynagrodzenie za stworzenie/wydanie paszportu, koszty poniesione przez państwo wydające paszport
2. opłata skarbowa - ale opłata skarbowa od pełnomocnictwa jest już zwykłym podatkiem.

Najważniejszy w tej ustawie jest podatek od nieruchomości.

Podatek od nieruchomości:

Jest to klasyczny podatek od posiadanego majątku.
Najbardziej wydajny dochód gminy z podatków lokalnych - ogólnie jednak bardziej wydajne są udziały gmin w podatkach dochodowych.

Zakres podmiotowy:
1. osoby fizyczne
2. osoby prawne
3. jednostki organizacyjne

Przedmiot opodatkowania:
1. własność
2. użytkowanie wieczyste
3. posiadanie samoistne nieruchomości stanowiących własność SP lub JST
4. posiadanie zależne nieruchomości stanowiących własność SP lub JST

Kategorie nieruchomości:
1. grunty
2. budynki lub ich części - nawiązuje to do każdej części budynku, bez względu na ustanowienie odrębnej własności tejże części → ma to znaczenie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z posiadaniem zależnym
3. budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

Budynek a budowla:

Budynek (art. 1a pkt 1) - obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Budowla (art. 1a pkt 2) - obiekt budowlany, który nie jest budynkiem (np. most, wiadukt, płyta lotniska, plac manewrowy, silos) → obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą.

Podstawa opodatkowania - zróżnicowana w odniesieniu do w/w:
1. grunty - powierzchnia
2. budynki - powierzchnia użytkowa
3. budowle - wartość

Wartość - ta która jest podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Nakłady na nabycie budowli (środki trwałe) nie są dla przedsiębiorcy kosztami w momencie ich poniesienia, tylko są wliczane do kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne.

Podstawa dokonywania odpisu x stawka amortyzacyjna = odpis amortyzacyjny

Podstawą jest co do zasady cena nabycia, bądź koszt wytworzenia. Jest to wielkość stała. Stawka zależy od przewidywanego okresu używania środków trwałych.

Jeżeli nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych od budowli, a jest ona w posiadaniu przedsiębiorcy, wtedy wartość będąca podstawa opodatkowania to wartość rynkowa.

Stawki podatkowe:

Widać uprawnienia rad gmin do kształtowania stawek. Ustawodawca określił maksymalną wysokość, zgodnie z art. 217 Konstytucji.

Stawki zróżnicowane przedmiotowo (kryteria zróżnicowania są bardzo liczne):
1. zróżnicowanie ze względu na przeznaczenie - np. dla budynków mieszkalnych maksymalnie 62 gr od 1 m2, a dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej maksymalnie wynosi prawie 20 zł od 1 m2
2. ze względu na lokalizację
3. ze względu na stan techniczny i wiek budynku.

Dla budowli maksymalnie 2% wartości - stawka procentowa → najistotniejsza część podatku od nieruchomości.

Stawki są stałe, opodatkowanie proporcjonalne.

Podatek jest podatkiem rocznym, stawki ustala się na dany rok. Obowiązek należy określać proporcjonalnie do miesięcy, w których podatnik był właścicielem, posiadaczem, ponieważ nieruchomościami się obraca.

Zobowiązanie podatkowe powstaje w stosunku do osób fizycznych poprzez doręczenie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - termin płatności wynosi 14 dni od doręczenia. Rozłożenie na 4 raty jak w podatku rolnym i leśnym.

W stosunku do osób prawnych i jednostek zobowiązanie powstaje z mocy prawa, podatek jest płatny w miesięcznych ratach.

Nie trzeba opanowywać art. 7 - tylko pojęcie budynków, budowli, gruntów na obszarze publicznych lotnisk.

Art. 7 ust. 3 - rada gminy może wprowadzać inne zwolnienia przedmiotowe.

Uczelnia jest wolna od podatku od nieruchomości, przy czym zwolnienie dotyczy prowadzenia działalności gospodarczej.

Zamierzana jest reforma zmierzająca do wprowadzenia podatku katastralnego. Podatek miałby być podatkiem od wartości nieruchomości, a nie ich powierzchni.

Podatek od środków transportowych:

Kategorie pojazdów nim obciążone:
1. samochody ciężarowe
2. ciągniki
3. autobusy

Podatek drogowy wliczony jest w cenę paliwa. Właściciele w/w środków płacą podatek podwójnie, ale zdaniem TK jest to zgodne z Konstytucją.

Rada gminy określa wysokość stawek (art. 10) - a ustawodawca określił maksymalną wysokość stawek. Zróżnicowanie zależy w szczególności od dopuszczalnej masy samochodu. Jest to podatek roczny, płatny w 2 ratach. Zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy samego prawa.

Transport kombinowany (art. 11a) - część po drogach, część na platformie kolejowej → niewielkie znaczenie praktyczne. Mechanizm polega na zwrocie podatku.

Opłaty lokalne:

1. opłata targowa

Targowisko - każde miejsce, w którym prowadzony jest handel, z wyjątkiem handlu prowadzonego w budynkach.

Stosunkowo ważne źródło dochodów, szczególnie w gminach przygranicznych.

2. opłata miejscowa, uzdrowiskowa

Przykład podatku obciążającego wyłącznie osoby fizyczne. Jest to opłata dzienna.

Rady gminy ustalają wysokość - wysokość maksymalna została określona w ustawie

3. opłata od posiadania psów

Rada gminy może ją wprowadzić - jedyny w naszym systemie fakultatywny podatek. Jednakże obowiązek określa ustawa.

---