1. Cel ćwiczenia

• zapoznanie się z własnościami technologicznymi (w zakresie podatności do odkształceń plastycznych ) blach i drutów, wynikającymi z próby przeginania;

• przeprowadzenie próby przeginania pasków blach w oparciu o

PN / H - 04407 dla próbek pobranych wzdłużnie i poprzecznie do kierunku walcowania.

- określenie podatności próbki na odkształcenia plastyczne oraz

wykrycie wad wewnętrznych materiału. O podatności próbki na

odkształcenia plastyczne należy wnioskować z liczby przegięć, a o

wadach materiału - z przełomu próbki.

2. Opis aparatury

Fragment przyrządu do próby wielokrotnego przegina­nia : 1 - próbka, 2 - wałek, 5 - prowadnica, 4 - wkładka, 5 - dźwignia, 6 - oś obrotu dźwigni.

Przyrząd do próby wielokrotnego przeginania powinien być wyposażony w komplet wymiennych wałków oraz prowadnic dla całego zakresu średnic lub grubości badanych próbek. Promień rolek lub promień zaokrąglonych szczęk oporowych dobiera się w zależności od rodzaju metalu i grubości - wg tablicy.

Grubość próbki	Promień rolek oporowych
do 0,3	1,0
Powyżej 0,3 do 0,5	2,5
Powyżej 0,5 do 1,0	5,0
Powyżej 1,0 do 1,5	7,5
Powyżej 1,5	10,0

3. Przebieg ćwiczenia.

W technologicznych próbach badania metali nie chodzi zazwyczaj o pomiar siły, lecz o określenie własności metali za pomocą bezpośredniej obserwacji działania tej siły.

Do najczęściej przeprowadzanych prób należą : próba skręcania drutu, próba przeginania drutu i walcówki, technologiczna próba zginania blach, próba tłoczności, próba kucia i spęczniania oraz rozbijania otworu.

Próba przeginania drutu i walcówki o średnicy lub grubości 0,5 mm i powyżej służy do określenia podatności próbki na odkształcenia plastyczne i wykrycia wad wewnętrznych materiału. Do próby tej musimy przygotować co najmniej 5 próbek. Próbki pobiera się w kierunku równoległym lub prostopadłym do kierunku walcowania w zależności od wymagań norm. Długość pobranej próbki powinna wynosić od 100 do 150 mm. Grubość próbki powinna odpowiadać grubości danego wyrobu. Polskie normy zalecają, aby szerokość wynosiła 20 ± 5 mm, zaś taśmy które mają zastosowanie w elektronice zaleca się szerokość 30 ± 0,2 mm.

Powierzchnie walcowane próbek nie powinny podlegać obróbce wiórowej. Jedynie dopuszcza się lekkie oczyszczenie i zaokrąglenie powierzchni papierem ściernym i pilnikiem.

Próbkę zamocowuje się w szczękach w położeniu pionowym i zgina na przemian w jedną i w drugą stronę o kąt 90° z prędkością około 1 przegięcia na sekundę.

W czasie przeprowadzania próby obserwuje się powierzchnię próbki w miejscu zgięcia. Próbę należy przerwać z chwilą pojawienia się pęknięcia. Za jedno przegięcie uważa się zgięcie o kąt 90° i powrotne odgięcie do wyjściowego położenia pionowego. Przegięcia poprzedzającego pęknięcie próbki nie zalicza się. Próbę przeprowadza się w temperaturze 20 +/- 5° C, jeśli normy szczegółowe lub warunki techniczne nie przewidują inaczej.

Grubość próbki wynosi 0,6 mm, więc stosujemy rolki 5 mm średnicy. Mocujemy próbkę w maszynie do wielokrotnego przeginania. Odstęp pomiędzy zamocowaną próbką i wałkami zginającymi nie powinien być większy niż 0,1 mm, przy pomiarze po linii prostej łączącej środki wałków zginających. Szczęki mocujące próbkę powinny zaciskać ją na długości co najmniej 25 mm. Następnie zaczynamy przeginanie. Przy naszej próbce o grubości 0,6 mm zastosowaliśmy urządzenie naprężające, przy czym siła naprężająca nie powinna przekraczać 2 % siły rozrywającej. Próbka pękła za 54 przegięciem, natomiast całkowite zerwanie próbki nastąpiło za 59 przegięciem.

4. Wnioski.

Im grubsza próbka tym jej łamliwość jest większa. Defekty strukturalne materiału mają duży wpływ na wytrzymałość na odkształcenia plastyczne. Próbę należy przeprowadzać na co najmniej trzech próbkach, a to dlatego, że wyniki trzeba uśrednić by uzyskać miarodajny wynik.

6

---