Epistemologia (teoria poznania, gnoseologia) - dział filozofii zajmujący się teorią poznania, czyli badający skąd pochodzi, na ile jest wiarygodna i jakie są granice naszej wiedzy.Epistemologia jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej abstrakcyjnych działów filozofii, ale z drugiej strony ma ona podstawowe znaczenie, bo bez skonstruowania wiarygodnej teorii poznania dalsze filozofowanie w zasadzie nie ma sensu..Mistycyzm to część filozofii. Mistycyzm, tak jak scholastyka, próbuje poznać Boga i inne prawdy teologiczne na drodze rozumowej, spekulatywnej. Mistycy, którzy starali się również słowem przekazać to, co w ich doświadczeniu mistycznym jest niewyrażalne, uważali, że do tych prawd powinniśmy docierać - wspomagani Łaską - przez modlitwę, kontemplację, medytację, uczucie, a nie przez poznanie rozumowe, jak głosi to scholastyka. Spirytualizm - w filozofii (metafizyce) jeden z kierunków monizmu zakładający, że w świecie rzeczywistym istnieją tylko substancje duchowe (dusze). Tym samym spirytualizm przeciwstawia się wszelkim kierunkom materializmu.mesjanizm 1. «pogląd religijno-społeczny głoszący wiarę w nadejście wybawiciela, mesjasza, który przyniesie lepszą przyszłość i dokona dzieła wybawienia» prometeizm«stanowisko etyczne uznające za ideał moralny postępowanie jednostki mające na celu dobro większych grup społecznych lub całej ludzkości»wieszcz «genialny, natchniony poeta; człowiek natchniony, przepowiadający przyszłość»historiozofia«dziedzina ogólnych rozważań filozoficznych nad siłami napędowymi, celowością, istotą i przebiegiem procesu dziejowego; filozofia historii»profetyzm1. książk. «przepowiadanie przyszłości, prorokowanie, wieszczenie; zdolność, dar prorokowania» sensualizm filoz. «pogląd, według którego źródłem poznania są wrażenia zmysłowe, rozumiane bądź jako odbicie rzeczywistości (materializm), bądź jako jedyna dostępna rzeczywistość (idealizm subiektywny)»bajronizm książk. «ogólnoeuropejski prąd literacko-społeczny początku XIX w. powstały pod wpływem twórczości Byrona, poety angielskiego, charakteryzujący się romantyzmem rewolucyjnym i buntem przeciwko panującym stosunkom społecznym i politycznym; historyzm 1. «stanowisko filozoficzne i metodologiczne postulujące poznawanie rzeczywistości oraz ujmowanie zjawisk, zwłaszcza społecznych i kulturowych, w sposób historyczny, tj. ze względu na ich powstanie, rozwój i warunki dziejowe» Frenezja romantyczna «skłonność do przesycania obrazu literackiego motywami okropności, zbrodni i szaleństwa, charakterystyczna dla literatury wczesnego romantyzmu»werteryzm książk. «pełna pesymizmu i melancholii postawa jednostki przewrażliwionej, samotnej, szukającej w marzeniach ucieczki od rzeczywistości»tyrteizm oznaczający poezję patriotyczną, zagrzewającą do walki.Winkelriedyzm, termin pochodzi od nazwiska Arnolda Winkelrieda ze Stans,heroiczna, nacechowana altruizmem postawa jednostki lub zbiorowości podejmującej walkę o wolność innych narodów;Prowidencjalizm-(opatrzność) pogląd fil. głoszący że dziejami ludzkości kieruje opatrznośćOrientalizm)1. najbardziej rozwinięta i najwcześniej utrwalona w kulturze europejskiej postać (-) egzotyzmu: uzewnętrznione w twórczości lit. zainteresowanie i fascynacja rozmaitymi przejawami życia i kultury narodów Wschodu (zwłaszcza kultury arabskiej, perskiej, hinduskiej, chińskiej i japońskiej)heglizm «system filozoficzny Hegla, głoszący, że byt jest idealny, ale nie subiektywny, ma naturę racjonalną, rozwija się wyłaniając z siebie w dialektycznych triadach (teza, antyteza, synteza) swe coraz wyższe postacie»irracjonalizm-wiara w pozarozumowe metody poznawania świata, w poszukiwanie prawdy drogą uczucia, wiary, wizji(racjonalnie) Faust-dzielo Goethego. Głowny bohater doktor Faust to średniowieczny alchemik, mądry starzec, który przebadał wiele ściąg,lecz wiedzy,której szukał nie znalazł.Nauka nie wyjaśniła mu istoty życia i śmierci, przemijania, dobra i zła.Zawarł pakt z diabłem.W zamian za swoją duszę uzyskał znów młodość oraz możliwość podrozowania w czasie i przestrzeni.motyw faustowski- odwieczny temat ludzkiego dazenia do niesmiertelnosci, do zapanowania nad czasem i poznania niedostepnych umysłom ludzkim tajemnic życia i śmierci-zagadki istnienia;pragnienie wiecznej młodosci i protest przeciwko przemijaniu, chocbe za cene paktowania z diablem;motyw maski bycia kims innym,magicznego odrzucenia magicznej postaci