Polityka energetyczna stanowi pierwszoplanowy element ogólnej polityki gospodareczej państwa. Państwa zabiegają ze względów stategicznych o kontr9olę nad wydobyciem nośników enegrii, handlem zagranicznym, magazynowaniem oraz przekaształcaniem ich w energię elektryczną i paliwa. Nadrzędnym celem polityki energetycznej większości państw jest uprzemysłowionych jest dążenie do trwałego i pewnego zapatrzenia w energię rozpatrywanego w kontekście trzech kluczowych aspektów funkcjonowania gospodarki narodowej:
GOSPODARNOŚĆ
Bezpieczeństwa zaopatrzenia energetycznego
Wymogów ochrony środowiska/uwzględnienie ekspertyz ekologicznych
Zróżnicowanie wewnętrzne (tzn: na proces kształtowania pol.UE) dotyczy to przede wszystkim uwarunkowań zabezpieczenia energetycznego poszczególnych państw a także wyzwania m-n bezpieczeństwa energetycznego uwzględniające aspekt ekologiczny (zmiany klimatu)
UE jest drugim co do wielkości konsumentem energii, jej największym importerem, Wg danych Eurostagu stopień zależności energetycznej UE wyniósł w 2005 ok. 52%. W przypadku węgla kamiennego - 53%, gazu ziemnego - 57%, ropy naftowej - 82%.
Największy stopień zależności energetycznej notują państwa
Cypr 100%
Malta 100%
Luksemburg 98%
Irlandia 89%
Portugalia 88%
Najniższy stopień zależności energetycznej:
WB 14%
Polska 18%
Czechy - 27%
Ujemna zależność energetyczna cechuje tylko Danię jako eksportera netto (-51%)
W strukturze zużycia nośników energii pierwotnej w UE dominują paliwa kopalne:
ropa naftowa z udziałem 37%
gaz ziemny z udziałem 24%
węgiel ziemny z udziałem 18%
pozostałe nośniki: energia jądrowa 14%
odnawialne źródła energii 7%
Znaczące różnice w mieszankach energetycznych w różnych krajach UE.
Największy udział gazu ziemnego w zużyciu energii pierwotnej przypada na Węgry i Holandię. Jest tp ok. 43%, Włochy-38%, WB-35%.
Ropa naftowa pokrywa zapotrzebowanie na energię pierwotną w państwach członkowskich w
We Francji energia jądrowa pokrywa w ponad 40% zapotrzebowanie na energię pierotną i dostarcza 80% energii elektrycznej podczas gdy we Włoszech odpowiednio 9% i dostarcza 20% energii elektrycznej.
W Polsce prawie 60% zapotrzebowania pokrywa węgiel, który dostarcza 92% energii elektrycznej.
Z własnych zasobów UE pokrywa ponad 40% zapotrzebowania na energię pierwotną.
UE jest uzależniona od importu
Spośród państw UE, najmniej uzależnione od importu ropy naftowej są: Rumunia, Węgry, Estonia, Słowacja,
WB, Dania - ujemny wskaźnik zależności (są eksporterami netto)
Gaz ziemny - stopień zależności państw UE od importu jest zróżnicowany (WB, Rumunia, i Polska mają najmniejszy wskaźnik zależności ; Dania i Holandia jedyni eksporterzy.
Główne kierunki dostaw na rynek UE:
Główni dostawcy gazu ziemnego do UE to:
Rosja - ok. 40% tego surowca do UE
Norwegia - z udziałem ok. 23%
Algieria - 17%$
Ropa Naftowa:
Rosja - 33%
Norwegia - 15%
Libia - ponad 9%
W ciągu najbliższych lat zależność UE od importu surowców energetycznych znacznie wzrośnie.
Przyczyny:
rosnące zapotrzebowanie na energię
wyczerpywanie rodzimych zasobów paliw kopalnych (głównie ropy i gazu na dnie Morza Północnego)
zgodnie z programami zależność UE od importu wzrośnie do 64% w 2020 i 67% w 2050 r.
Ropa naftowa - zależność UE od importu wzrośnie do 95% w 2030
Gaz ziemny - 84% w 2030
Zewnętrzne uwarunkowania/wyzwania:
Wyczerpywanie się kopalnych nośników przy rosnącym światowym zapotrzebowaniu na nie w Chinach, Indochinach
wahania cen nośników w dłuższej perspektywie
niestabilność polityczna państw eksporterów i państw tranzytowych
powrót do nacjonalizmu surowcowego przez niektórych producentów z faktycznym upaństwowieniem wydobycia surowców i równoczesnym wypieraniu zachodnich koncernów z istniejących lub nowych projektów naftowo-gazowych
wykorzystywanie przez Rosję surowców energetycznych jako instrumentów nacisku politycznego
skutki zmian klimatu i konieczność podejmowania działań mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do otoczenia
”Zielona Księga” 05.03.2006
wyznaczała 3 cele polityki energetycznej UE:
1/ trwałość - tzn. rozwój konkurencyjnych źródeł energii odnawialnej, ograniczenie popytu na energię w Europie, wspieranie działań służących powstrzymywaniu zmian klimatycznych
2/ konkurencyjność - tzn. powstanie wewnętrznego rynku energii z korzyścią dla konsumentów i gospodarki ponieważ łagodziłaby wpływ wzrostu cen energii na gospodarkę UE i przyczyniałoby się do utrzymania Europy w czołówce rozwoju technologii energetycznej
3/ bezpieczeństwo zapatrzenia w energię poprzez podejście zintegrowane a wiec zmniejszenie popytu, zróżnicowanie form energii źródeł i sposobów dostaw oraz przygotowanie UE do radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych
Komunikat, w którym ogłosiła pakiet działań mających doprowadzić do ustanowienia podwalin pod wspólną politykę energetyczną i propozycję dot. Ochrony klimatu.
Wśród 3 celów wyznaczających kierunek polityki energetycznej wskazano:
przeciwdziałanie zmianom klimatycznym
ograniczenie podatności UE na wpływ czynników zewnętrznych oraz wspieranie wzrostu i ............. co zapewniałoby odbiorcom bezp. zaopatrzenia po przystępnych cenach
Komisja Europejska zaproponowała aby UE zobowiązała się do ograniczenia emisji gazów o 20% do 2020 roku.
Jako istotne Komisja uznała, zwiększenie udziału odnawialnych w ogólnym bilansie państw członkowskich i w 2020 roku miałby on osiągnąć 20%.
Do 2020 założono zwiększenie udziału biopaliw do min 10% w ogólnym zużyciu paliw.
Plan działań 2007 - 2009 który został przyjęty w marcu 2007 w Berlinie podczas spotkania Rady Europy.
Zaakcentowano, że ze względu na fakt iż produkcja i wykorzystywanie energii są głównymi źródłami emisji gazów cieplarnianych do zrealizowania o 2%C konieczne jest zintegrowane podejście do polityki energetycznej zapisano iż, europejska polityka energetyczna winna dążyć do realizacji celów.
1/ zapewnienie bezpieczeństwa dostaw
2/ zapewnienie konkurencyjności gospodarek europejskich
popieranie równowagi ekologicznej
23.01.2008 - Komisja przedstawiła propozycję dot. Polityki energetyczno-klimatycznej UE. M celem było obniżenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych o 20%, zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020 roku.
Instrumentami miały być:
wniosek dot. Dyrektywy w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych
wniosek dot. decyzji ustanawiającej ramy wspólnotowe określające krajowe zobowiązanie do pokrycia części emisji nieobjętej wspólnotowym systemem handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych
wniosek dot. Dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych
wniosek dot. Dyrektywy w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgła