Nie ma procesów uczenia się bez pamięci
Trzy poziomy zachowania / Altman
1) zachowania, które nie ulegają zmianom pod wpływem nowych doświadczeń ( czynności fizjologiczne: praca serca, oddychanie..)
2) zachowania o dającym się modyfikować programie epigenetycznym, zawierającym wrodzone komponenty, do których realizacji niezbędny jest udział doświadczenia (wśród zwierząt: zaloty, obrona terytorium, reakcje zw. z imprinting)
wrodzone schematy zachowań, uruchamiane pod wpływem odpowiednich bodźców
3) zachowania programowane przez uczenie się w kontakcie ze środowiskiem / bez gotowych schematów
Rodzaje uczenia się
1) WARUNKOWANIE KLASYCZNE
odruch bezwarunkowy Pawłow
bodziec reakcja fizyczna bodziec bezwarunkowy reakcja bezwarunkowa
ważne! Bodziec biologiczny obojętny poprzedza bodziec biologicznie nieobojętny ? bezwarunkowy
BADANIA Mits?
znaczenie kontekstu w jakim dochodziło do warunkowania klasycznego
organizm uczy się w określonym pomieszczeniu różnych reakcji
Pawłow twierdził, iż każdego rodzaju bodziec wywołuje reakcję warunkową
Później badacze stwierdzili, że zarówno zwierzęta jak i ludzie są wyposażeni w biologiczną gotowość do uczenia się
Pojęcia:
Wygaszanie: wiadomo
ale jeżeli pojawi się podobny zestaw bodźców, to odruch pojawi się i znowu będzie wyuczony proces samoistnego odnowienia odruchu
Generalizacja : rozszerzenie reagowań na tę samą reakcję, na podobne bodźce
Różnicowanie : uczenie się różnych reakcji na podobne bodźce
2) WARUNKOWANIE SPRAWCZE (INSTRUMENTALNE) Thorndike
uczenie się określonych reakcji za pomocą wzmocnienia; za pomocą prób i błędów
nieskuteczne próby stopniowo eliminowane, a skuteczne podtrzymywane częstość występowania danego zachowania zależy od efektu jakie zachowanie wywoła
wzmocnienie pozytywne: stałe odstępy czasowe (nagroda po i regularny czas)
stałe proporcje ( po danej ilości proporcji następuje nagroda)
również zmienne odstępy czasowe i zmienne proporcje
gdy najpierw czynność mniej atrakcyjna a potem bardziej atrakcyjna wtedy jest szansa na utrzymanie tej mniej atrakcyjnej / Premac
wzmocnienie negatywne
unikanie osoby karzącej
zjawisko wyuczonej bezradności Seligman
społeczeństwo dobrobytu: młodzi ludzie dostają wzmocnienia bez robienia czegoś pozytywnego
3) UCZENIE SIĘ UTAJONE Tolman
szczury; dot. kształtowania się map poznawczych ( umysłowe reprezentacje przestrzeni; odszukiwanie pokarmu bez wzmocnienia
wynik złożonej aktywności poznawczej
uczenie się niekoniecznie i nie zawsze ma charakter liniowy (przyrost doświadczenia czy wiedzy w sposób liniowy) proces uczenia się jest wynikiem procesów poznawczych: najpierw pewien klucz, zasadę, że i jak dany materiał da się zintegrować może mieć charakter skokowy / przy materiale złożonym
*w szkole: więcej nauki jak się uczyć, o czym przeczytałem?
Uczenie się a wiek
Krzywa uczenia się , związana z pamięcią
Ok. 10 r. ż/12 r. ż stabilizuje się zakres bezpośredniej pamięci do 20 r. ż wzrasta
Ok. 40 r. ż utrwalone nawyki utrudniają uczenie się
płeć
Generalnie nie ma związku
*wśród mężczyzn więcej geniuszy ale i więcej kretynów :P
poziom inteligencji
uczenie się bardzo złożonego materiału
u osób z zaburzeniami problem z operacjami abstrahowania m.in.
nastawienie
tak, bo poprzez odpowiednie nastawienie wytwarzanie gotowości do przyswajania sobie odpowiednich treści
poziom aspiracji
powtórzenia
Efekt pierwszeństwa = zw. z pamięcią długotrwałą
Efekt świeżości = lepsze zapamiętywanie końcowego materiału, zw. z pamięcią krótkotrwałą
TRANSFER
Doświadczenia zdobyte przez jednostkę wpływają na gromadzenie nowych danych
Negatywny ? gdy następuje interferencja
Rodzaje transferów:
- t. specyficzny ? występuje, gdy w materiale, którego się uczymy występują podobne elementy
- t. niespecyficzny ? t. zasad ? przenoszenie ogólnych sposobów uczenia się , postępowania
- t. w sferze sensoryczno ? motorycznej ? dot. przenoszenia ? z jednej strony na drugą stronę ciała
- t. w sferze poznawczej ? zw. jest z rozwiązywaniem zadań, stworzeniem modelu posługiwania się tymi modelami; może dot. eksperymentowania ? zdolność do formułowania celu działań, przebiegu procesu, formułowania hipotez i weryfikacja tych hipotez
- t. w tworzeniu strategii pamięciowej
- t. w sferze emocjonalno ? motywacyjnej ? dot. nabywania umiejętności, wprawy w sferze kompetencji społecznych