Pedagogika specjalna |
|
|
Nauka i oświata
|
|
Pedagogika specjalna, dział pedagogiki zajmujący się teorią i praktyką wychowania i kształcenia jednostek upośledzonych. Praktyka pedagogiki specjalnej jest tak długa jak historia wychowania, gdyż wśród jednostek wychowywanych zawsze znajdowały się jednostki z uszkodzeniami lub z zaburzeniami w rozwoju. Teoria pedagogiki specjalnej rozwija się od drugiej połowy XIX w. i nazywana była pedagogiką leczniczą. Przedmiotem pedagogiki specjalnej jest rewalidacja jednostek upośledzonych i przystosowanie ich do zadań społecznych i zawodowych w takim zakresie, w jakim to jest możliwe.
Działy pedagogiki specjalnej to: oligofrenopedagogika - dotycząca upośledzeń umysłowych; surdopedagogika - upośledzeń słuchu i mowy; tyflopedagogika - upośledzeń wzroku; pedagogika resocjalizacyjna - zaburzeń w zachowaniu; pedagogika terapeutyczna - kalectw i schorzeń społecznych. W Polsce ogromne zasługi w zakresie pedagogiki specjalnej położyła M. Grzegorzewska i założony przez nią Instytut Pedagogiki Specjalnej. Pierwszą placówką wychowania specjalnego w Polsce była szkoła dla głuchych założona w Warszawie w 1817 przez księdza J. Falkowskiego.
Doroszewska Janina (1900-1979), polski pedagog. Od 1947 profesor i zastępca dyrektora Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. 1967-1970. profesor pedagogiki specjalnej Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmowała się głównie pedagogiką terapeutyczną oraz kształceniem nauczycieli dla szkół specjalnych. Główne prace: Terapia wychowawcza (1957), Nauczyciel - wychowawca w zakładzie leczniczym (1963).
Górski Wojciech (1849-1935), polski pedagog. Fundator stypendiów szkolnych. Twórca sieci szkół (szkoły powszechne, gimnazja, licea). Pierwszą szkołę realną założył w. Warszawie w 1877. Od 1927 jego placówki funkcjonowały na zasadach fundacji. Dbał o wysoki poziom opieki pedagogicznej oraz nauczania.
Grzegorzewska Maria
Grzegorzewska Maria (1888-1967), pedagog i psycholog. 1922-1960 założycielka i dyrektor Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, 1930-1935 Państwowego Instytutu Nauczycielskiego w Warszawie. 1957-1959 profesor pedagogiki specjalnej UW.
Zajmowała się kształceniem nauczycieli dla potrzeb szkolnictwa specjalnego. Stworzyła metodę tzw. ośrodków pracy, stosowaną w różnych działach szkolnictwa specjalnego.
Główne prace: Struktura psychiczna czytania wzrokowego i dotykowego (1927), Głuchociemni (1928), Psychologia niewidomych (1929), Listy do młodego nauczyciela (tom 1-3, 1947-1962), Analiza zjawiska kompensacji u głuchych i niewidomych (1959), Wybór pism (1964).
Kształcenie specjalne
Kształcenie specjalne, obejmuje uczniów mających różne i w różnym nasileniu występujące trudności w nauce, spowodowane zaburzeniami fizycznymi lub psychicznymi. Kształcenie specjalne obejmuje następujące rodzaje: placówki dla upośledzonych umysłowo, przewlekle chorych, kalekich, dla głuchych i niedosłyszących, dla niewidomych i niedowidzących, placówki resocjalizacyjne.
oligofrenopedagogika (oligo- + gr. phrén `rozum' + pedagogika - gr. paidagogiké) nauk. dział pedagogiki specjalnej zajmujący się dziećmi upośledzonymi umysłowo.
Surdopedagogika, dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem i nauczaniem osób z wadami słuchu.
Tyflopedagogika, pedagogika zajmująca się wychowaniem i nauczaniem jednostek z wadami wzroku (niedowidzenie).
Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej
Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej imienia M. Grzegorzewskiej, WSPS, działająca od 1922 w Warszawie uczelnia kształcąca nauczycieli i wychowawców dla szkół i placówek specjalnych. W 1970 uzyskała uprawnienia wyższej szkoły nauczycielskiej, a w 1973 została przekształcona w uczelnię akademicką. Wielkie zasługi dla jej powstania i rozwoju miała M. Grzegorzewska.