System finansowy LP
Pod pojęciem systemu finansowego należy rozumieć ogól przepisów prawnych regulujących zasady gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych danej jednostki gospodarczej.
Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi te zasady w LP są: • Ustawa o lasach z dnia 28 IX 91 r. (Dz. Ust. nr 101 poz. 444)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 XII 94 r. (Dz. Ust. nr 134 poz. 692)
Według nowej Ustawy celem gospodarki leśnej jest przede wszystkim zachowanie, ochrona i powiększanie zasobów leśnych, ochrona cennych fragmentów rodzimej przyrody oraz produkcja drewna i pozyskanie produktów ubocznego użytkowania.
Ustawa powierza zarząd wraz z zadaniem prowadzenia gospodarki leśnej oraz 'gospodarowania gruntami i nieruchomościami w lasach państwowych Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe pod nadzorem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Nadzór nad gospodarką leśną nie stanowiącą własności Skarbu Państwa sprawuje wojewoda lub starosta, który może powierzyć część swoich funkcji Lasom Państwowym /regionalnej dyrekcji lub wprost nadleśniczemu/, po zapewnieniu im środków finansowych na te cele.
Takie rozwiązanie ujednolica sposób gospodarowania we wszystkich lasach. Służy do tego plan urządzania lasu wyznaczający kierunki prawidłowej gospodarki leśnej w sposób zabezpieczający jej trwałość oraz ciągłość użytkowania.
Wymieniona Ustawa stwierdza, że Lasy Państwowe pokrywają wydatki z własnych dochodów i prowadzą gospodarkę leśną na zasadzie samodzielności finansowej.
Dochody lasów Państwowych są sumą dochodów ich jednostek organizacyjnych. Powstają w wyniku działalności:
1/ administracyjnej - prowadzonej w nadleśnictwach, regionalnych dyrekcjach lasów państwowych i Dyrekcji Generalnej LP,
2/ podstawowe) - prowadzonej w nadleśnictwach, obejmującej zagospodarowanie lasu, pozyskanie drewna oraz jego sprzedaż w stanie nie przerobionym,
3/ ubocznej - gospodarowanie zwierzyną, pozyskiwanie płodów runa leśnego, żywicy, choinek, karpiny, kory i igliwia oraz ich sprzedaż w stanie nie przerobionym,
4/ dodatkowej - prowadzonej przez jednostki organizacyjne LP w zakresie produkcji, transportu, handlu i usług (niezbędnych do realizacji zadań Lasów Państwowych), a także wykonywanych zarobkowo poza gospodarką leśną.
Dochody z działalności ubocznej i dodatkowej rozliczane są w obrębie nadleśnictw, pozostałe zaś na szczeblu Dyrekcji Generalnej LP. Ewentualna nadwyżka z działalności ubocznej pozostaje w całości do dyspozycji nadleśniczego. Nadwyżka z działalności dodatkowej podlega obciążeniu podatkiem dochodowym na ogólnie obowiązujących zasadach, a ponadto Dyrektor Generalny może zobowiązać nadleśnictwa do przekazania na rachunek DGLP część tej nadwyżki. Działalność uboczna i dodatkowa poddawane są rygorom rynku i mogą być podejmowane, jeśli przynoszą dochód. Natomiast działalność administracyjna i podstawowa wyłączone są z oceny za pomocą kryterium zysku. Poddawane są ocenie zgodności ich działalności z planem urządzania lasu (na zasadzie najwyższej opłacalności).
Lasy Państwowe otrzymują z budżetu państwa dotacje celowe na zadania zlecone w zakresie: wykupu lasów, rekultywacji i zalesienia gruntów, zagospodarowania i ochrony lasów w przypadku zagrożenia ich trwałości /nie wykryty lub trudny do ustalenia sprawca szkód/, prowadzenie rezerwatów przyrody oraz ochrony gatunkowej roślin i zwierząt. Z dotacji tych LP zobowiązane są rozliczyć się według wykonanych zadań i zwrócić ewentualne nadwyżki.
Wydatki Lasów Państwowych przeznaczone są na:
1/ działalność administracyjną i podstawową gwarantującą ciągłość gospodarki leśnej, 2/ utrzymanie jednostek nadrzędnych oraz pokrycie kosztów urządzania lasu,
3/ podatki,
4/ inwestycje rozwojowe i odtworzeniowe.
Podatki wpłacane są przez Lasy Państwowe (patrz rys. l, 3 i 4) do budżetu gmin względnie Państwa w postaci podatku:
• leśnego /od tego podatku zwolnione są lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat oraz wpisane do rejestru zabytków,
• od nieruchomości,
• od środków transportowych,
• VAT od sprzedaży wyrobów z produkcji dodatkowej, • dochodowego od nadwyżki z działalności dodatkowej.
Zasada trwałości lasu /zabezpieczona Ustawą/ sprawia, że poszczególne nadleśnictwa nie powinny podlegać procedurze upadłościowej i jedynie w ograniczonym stopniu mogą być poddawane weryfikującej roli rynku. Gwarantem tego jest plan finanso