Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej


Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej

1. Rynek: pojęcie i rodzaje.

Rynek jest to system centralny gospodarki rynkowej, sieć powiązań wynikających z wymianą towaru.

Podmioty gospodarcze działają na rynku, który jest miejscem spotkania się i ścierania ich interesów. Rynek jest miejscem, zorganizowanym zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr (produktów i usług). Funkcjonowanie rynku polega prawom podaży i popytu. Na rynku kształtują się ceny dóbr a także relacje cen, które dla producentów i konsumentów są informacja o pożądanych kierunkach zmian alokacji zasobów. Mechanizm rynkowy koryguje decyzje podmiotów gospodarczych doprowadzając rynek do stanu równowagi.

Rodzaje rynków:

2. Pieniądz.

Pieniądz są to wszelkiego rodzaju środki wymiany i środki płatnicze, których zdolność do zapłaty jest nieograniczona zarówno wtedy, kiedy kupujący jakiś towar lub usługę, jak i wtedy, kiedy regulujemy jakieś zobowiązanie finansowe względem kredytodawcy, banku, budżetu centralnego, budżetu lokalnego itp.

a) rozwój form wymiany.

Waluta - obcy środek płatniczy.

Dywizy - obejmują oprócz walut obce papiery wartościowe (np. obligacje, bony skarbowe).

Fundusz walutowy emituje swoją jednostkę walutową. Podstawą wymiany walut jest kurs walut. Podstawą kursu wymiany walut jest parytet złota.

Parytet złota - ilość gramów złota zawarte w jednostce monetarnej danego kraju (np. złotówka zawiera ok. 0,0032 gram złota, dolar zawiera ok. ponad 0,8 gram złota ).

Bank centralny określa parytet złota, a zmiana parytetu jest bardzo trudna.

Rozróżniamy dwie zmiany parytetu złota:

Dewaluacja pieniądza - spadek siły nabywczej.

Jeśli złotówka jest silna to występuje korzyść w imporcie i niekorzyść w eksporcie.

b) podstawowe teorie pieniądza.

Pieniądz występuje w różnych formach i ma różny stopień płynności. Płynność jest to szybkość i możliwość użycia pieniądza w każdej chwili przez gospodarstwo domowe.

Pieniądz ma moc prawną zwalniania od różnego rodzaju zobowiązań niezależnie od tego, z jakiego tytułu te zobowiązania powstają. Bank centralny w każdym kraju ma monopol na emisję pieniądza papierowego. Pieniądz papierowy jest prawnym środkiem płatniczym w danym kraju niezależnie od tego, czy jest on wymienialny na waluty innych krajów, czy nie.

Pieniądze kruścowe - złoto.

Wyróżniamy dwa systemy pieniądza kruścowego:

Wyróżniamy następujące systemy pieniądza:

- System sztabowy

- System dewizowy.

c) funkcje pieniądza.

T - T

T - P - T

T - P P - T

Siła nabywcza wyraża wartość towaru, które możemy nabyć w zamian za jednostkę pieniężną. Jeżeli towaru możemy kupić więcej to siła towaru rośnie. Jeśli ceny towaru rosną to siła nabywcza pieniądza rośnie.

Pieniądza tezauryzowany - pieniądz trzymany w domu, nie na rachunku banku.

Są dwie podstawowe formy tego pieniądza:

Dyskonto weksla: jest to realizacja weksla przed terminem płatności w banku komercyjnym.

Rezyskonto weksla: proces dyskonta weksla ale w banku centralnym.

3. Rodzaje i funkcje cen.

Cena jest to ilość pieniędzy, jaką należy zapłacić za nabycie jednostki określonego towaru, dobra lub usługi. W gospodarce rynkowej ceny najczęściej kształtują się na rynku w wyniku ukształtowanej relacji pomiędzy popytem i podażą (cena wolna), w pewnym zakresie kształtowane są pod wpływem producentów lub konsumentów, w nielicznych przypadkach kształtowane są przez państwo (ceny sterowane administrowane).

Ceny są podstawowym instrumentem mechanizmu rynkowego kształtującego równowagę rynkową. Spełniają dwie podstawowe funkcje: informacyjną i motywacyjną (bodźcową).

Informują one wszystkie podmioty gospodarcze o aktualnych warunkach zawierania transakcji kupna - sprzedaży, o relacji pomiędzy popytem i podażą. Ich poziom i zmiany są podstawą podejmowania przez podmioty gospodarcze decyzji o kontynuacji lub zmianie swojego zachowania w procesie gospodarowania, przystosowaniu do zmieniających się warunków rynkowych.

Rodzaje cen:

Rodzaje cen ze względu na sytuację rynkową:

Rodzaje cen:

4. Podaż: pojęcie oraz czynniki określające jego wielkość.

Ilość dóbr oferowane na rynku przez producentów nazywamy podażą. Pomiędzy ilością dostarczonych na produktów i usług a ich cenami istnieje następująca zależność, określana jako prawo podaży:

Czynniki określające wielkość podaży:

Rodzaje podaży:

5. Popyt: pojęcie, rodzaje i czynniki warunkujące kształtowanie się popytu.

Popyt to takie zapotrzebowanie na dane dobro, za które nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę, dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu pieniężnego.

Czynniki warunkujące kształtowanie się popytu:

Rodzaje popytu:



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
podstawowe podmioty w gospodarce rynkowej w ujęciu makro, socjologia, skrypty i notatki, ekonomia
Podstawy Gospodarki Rynkowej 02 Nieznany
Podstawowe elementy struktury gospodarki rynkowej rynek
Własność jako podstawa ustroju społecznej gospodarki rynkowej
Analiza gospodarki rynkowej w Polsce na podstawie mierników gospodarczych, Nauka i Technika, Ekonomi
Podstawowe elementy strukturalne gospodarki rynkowej – towar
2 gospodarka rynkowa, PODSTAWY TEORII RYNKU
20030831000728, Analiza modelu systemu produkcyjnego w gospodarce rynkowej na podstawie firmy SATI
Podstawy Gospodarki Rynkowej 04 Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa
Podstawowe elementy struktury gospodarki rynkowej pieniądz
Podstawy Gospodarki Rynkowej 02 Nieznany
Istota gospodarki rynkowej
rynek kapitałowy i jego rola w gospodarce rynkowej (13 str), Ekonomia, ekonomia
Przedsiębiorczość jako podstawa działalności gospodarczej Przedsiębiorczość

więcej podobnych podstron