Fizykalne zabiegi

przeciw zapalne

Zapalenie (inflammatio)



Zapalenie to miejscowa odpowiedź ustroju na bodziec
zapaleniotwórczy.



Przyczyny zapalenia



uraz mechaniczny



czynniki chemiczne egzogenne (kwasy, zasady) i
endogenne



czynniki fizyczne, np. promieniowanie nadfioletowe



ciała obce



czynniki biologiczne, takie jak wirusy, bakterie,
grzyby, tkanka martwicza

Zapalenie (inflammatio)



Objawy zapalenia



miejscowe:



zaczerwienienie,



obrzęk,



wzrost temperatury,



ból,



upośledzenie czynności narządu zmienionego zapalnie



ogólne:



podwyższona temperatura ciała



wzrost poziomu leukocytów i OB

Rodzaje zabiegów

przeciwzapalnych

Rodzaj

zabieg

u

Działanie ogólne

Stosowane

formy

Czas

stosowani

a

Temperat

ura

Zimno

suche

Hamuje rozwój stanu zapalnego,

łagodzi ból, ochładza skórę w

miejscu

stosowania,

zmniejsza

obrzęki

pourazowe

lub

pooperacyjne, obniża temperaturę

ciała

Worek

z

lodem

30-60 min

Ok. O

o

C

Kompres

żelowy

30-60 min

Ok. O

o

C

Zimno

wilgotn

e

Hamuje rozwój stanu zapalnego,

zmniejsza obrzęk i przekrwienie

tkanek, obniża temperaturę ciała,

działa uspokajająco i przeciwbólowo.

Okład

chłodzący

15-20 min

Zimna
woda ok.
18

o

C, z

lodem 5-
10

o

C

Okład

wysychający

2-3 godz.

Woda ok.
25

o

C

Ciepło

suche

Przyspiesza gojenie ran, poprawia

miejscowe krążenie, łagodzi ból,

powoduje

ustąpienie

skurczów

mięśni, ociepla całe ciało.

Termofor

20-60 min

Woda 50-
70

o

C

Kompres

żelowy

20-60 min

Ogrzany w
wodzie
70-80

o

C

Ciepło

wilgotn

e

Zwiększa

odporność

komórek,

łagodzi ból, zmniejsza napięcie

mięśni, przyśpiesza powstanie ropy,

przerywa proces zapalny, rozszerza

naczynia krwionośne i chłonne,

przyśpiesza przemianę materii.

Okład

rozgrzewają

cy

6-8 godz.

Woda
ok.30

o

C

kąpiele

20-30 min

Woda

o

temp.
40

o

C

Zastosowanie zimna

suchego



W miejscu przebiegu dużych tętnic, np. w pachwinach,
pod pachami, na szyi, na brzuchu.



Krwotok z nosa lub krwotok wewnętrzny.



Stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia.



Wysoka gorączka.



Obrzęki pourazowe lub pooperacyjne.



Krwiaki, bóle głowy.



W zapobieganiu i leczeniu zakrzepicy.



Ukąszenie przez owady

Worek z lodem/

kompres żelowy



Stosowanie worka z lodem/kompresu żelowego
jest zabiegiem polegającym na stosowaniu zimna
suchego na małe powierzchnie ciała. Najlepsze
wyniki leczenia uzyskuje się stosując worek z
lodem przez 30-60 minut, z godzinną przerwą.

Worek z lodem/

kompres żelowy



Przeciwwskazania



odmrożenia



tętnicze zaburzenia dopływu krwi



Zagrożenia



odmrożenie



wychłodzenie



podrażnienie skóry

Stosowanie worka z lodem

struktura czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna ocena
stanu pacjenta.

2.

Zebranie wywiadu od pacjenta na temat tolerancji na
zimno.

3.

Higieniczne umycie rąk.

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: worek na lód, kostki lodu lub
kompres żelowy uprzednio schłodzony w zamrażalniku,
pokrowiec na worek z lodem lub na kompres.

2.

Przygotowanie otoczenia: zamknięcie okien i drzwi,
wyłączenie klimatyzacji, podwyższenie temperatury w
pokoju, zapewnienie spokoju, dostarczenie dodatkowego
koca.

Struktura czynności

C.

Przygotowanie pacjenta

1.

Poinformowanie o celu, istocie i przebiegu zabiegu.

2.

Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie zabiegu.

3.

Zachęcenie do oddania moczu przed zabiegiem,
odprężenia się, unikania gwałtownych ruchów.

4.

Poinformowanie pacjenta:

•

iż podczas zabiegu jego aktywność ruchowa
będzie ograniczona, w związku z tym powinien on
pozałatwiać wszystkie sprawy wiążące się z
wychodzeniem poza lóżko;

•

o niebezpieczeństwach związanych z zabiegiem;

•

o konieczności zgłaszania pielęgniarce wszelkich
niepokojących objawów.

Struktura czynności

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Ułożenie pacjenta w pozycji zapewniającej komfort,
uzależnionej od miejsca zastosowania worka z lodem.

3.

Wypełnienie worka kostkami lodu, tak aby worek
pozwolił się dowolnie modelować (około ½ lub 2/3
objętości).

4.

Usunięcie powietrza z worka przez ucisk z góry na
worek ułożony na twardym podłożu.

5.

Sprawdzenie szczelności korka worka na lód (powyższe
czynności nie dotyczą stosowania kompresu żelowego).

6.

Włożenie worka do pokrowca.

7.

Ułożenie worka na leczony, miejscu.

Struktura czynności

8.

Kontrolowanie przebiegu zabiegu przez usuwanie
roztopionej wody z worka tak, aby w worku stale był
tylko lód, a w przypadku stosowania kompresu
żelowego – stopnia jego ocieplenia.

9.

Uzupełnianie worka kostkami lodu w zależności od
potrzeby lub wymiana kompresu żelowego na
świeży.

10.

Zakończenie zabiegu – usunięcie worka z lodem z
miejsca leczonego i dokładna ocena skóry w miejscu
wykonania zabiegu.

Struktura czynności

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie sprzętu po zabiegu.

2.

Przeznaczenie do prania pokrowca na worek z lodem.

B.

Postępowanie z pacjentem:

1.

Pielęgnacja skóry pacjenta w zależności od oceny jego stanu.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę:

1.

Higieniczne umycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

Zimno wilgotne



Zimno wilgotne ma szerokie zastosowanie w postaci
okładów chłodzących, wysychających.



Określenie okład używane jest zamiennie z określeniem
kompres i rozumiane jako termin równoznaczny, określający
zabiegi polegające na miejscowym stosowaniu ciepła lub
zimna.



Do wykonania okładu wykorzystuje się (w zależności od celu
i rodzaju) jedną, dwie lub trzy warstwy materiału (w tym
ceratkę/folię plastikową).

Okład chłodzący



Polega na miejscowym stosowaniu zimna wilgotnego na
małe powierzchnie ciała.



Okład chłodzący zakładany jest na czas nie dłuższy niż 15-
20 minut, w razie konieczności może być powtórzony po
upływie 2 – 3 godzin.

Cel stosowanie okładu

chłodzącego



Obniżenie temperatury ciała.



Obniżenie aktywności metabolicznej tkanek.



Zahamowanie krwawienia.



Zapobieganie krwawieniom.



Hamowanie procesu zapalnego, ropnego.



Zmniejszenie aktywności drobnoustrojów we wczesnych
okresach inkubacji.



Zapobieganie i ograniczanie obrzęku.



Zmniejszenie przekrwienia tkanek.



Działanie przeciwbólowe.

Wskazania do wykonania

okładu chłodzącego



Umiejscowione ostre stany zapalne.



Stłuczenia mięśni, ścięgien, stawów.



Urazy.



Krwawienia i krwotoki.



Obrzęk.



Gorączka.

Stosowanie okładu

chłodzącego

struktura czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna ocena

stanu pacjenta.

2.

Zebranie wywiadu od pacjenta na temat tolerancji na

zimno.

3.

Higieniczne umycie rąk.

4.

Założenie rękawiczek jednorazowego użytku.

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: 2 warstwy tkaniny dobrze

wchłaniającej wodę (lniana lub bawełniana), miednica z

zimną wodą (ok.18stopni) lub zimną z kostkami lodu (5-

10stopni), podkład ochronny na łóżko, rękawiczki

jednorazowego użytku.

2.

Przygotowanie otoczenia – zamknięcie okien i drzwi,

podwyższenie (w razie konieczności) temperatury w

pokoju, zaopatrzenie w dodatkowy koc.

Struktura czynności

C.

Przygotowanie pacjenta

1.

Poinformowanie o celu, istocie i przebiegu
zabiegu.

2.

Poinstruowanie o sposobie zmiany okładu, jeżeli
stan pacjenta na to pozwala.

3.

Wyjaśnienie, iż w pierwszej chwili pacjent będzie
odczuwał nieprzyjemne zimno, które po kilku
chwilach ustąpi.

4.

Poinformowanie o konieczności: oddania moczu
przed

zabiegiem,

zgłaszania

pielęgniarce

niepokojących objawów występujących podczas
zabiegu.

Struktura czynności

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Ułożenie pacjenta w odpowiedniej pozycji w zależności
od miejsca stosowania okładu i preferencji pacjenta.

3.

Okrycie pacjenta dodatkowym kocem.

4.

Zabezpieczenie łóżka przed zamoczeniem.

5.

Odsłonięcie miejsca stosowania okładu.

6.

Przymierzenie tkaniny na leczoną część ciała.

7.

Zamoczenie obu przygotowanych tkanin.

8.

Odciśnięcie jednej z tkanin z nadmiaru wody.

9.

Przyłożenie jej na leczonym miejscu.

Struktura czynności

10.

Zastąpienie po 2-3 minutach tej warstwy tkaniny
uprzednio odciśniętą drugą warstwą tkaniny z miski.

11.

Zmienianie tkanin do czasu zakończenia zabiegu.

12.

Osuszenie skóry po zabiegu.

13.

Osłonięcie miejsca leczonego.

14.

Obserwowanie reakcji pacjenta na prowadzoną terapię
przez cały czas trwania zabiegu.

Struktura czynności

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie przyborów po zabiegu.

2.

Przeznaczenie rękawiczek jednorazowego użytku do

utylizacji.

3.

Dezynfekcja miski i podkładu ochronnego; tkaninę

należy przeznaczyć do prania.

B.

Postępowanie z pacjentem

1.

Obserwowanie reakcji pacjenta na prowadzoną terapię i

po jej zakończeniu.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę

1.

Higieniczne umycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

Okład wysychający



Polega na miejscowym stosowaniu zimna wilgotnego na małe
powierzchnie ciała, wywołujący odczyn naczyniowy skóry.



Okład wysychający działa uspokajająco.



Obniża temperaturę pacjenta o około 1stopien w czasie 2–3
godzin.



Okład chłodzący składa się z dwóch warstw – mokrej i suchej.



Cele stosowanie okładu wysychającego



działanie przeciwbólowe i uspokajające



obniżenie temperatury ciała



zahamowanie procesu zapalnego



obniżenie napięcia mięśni

Stosowanie okładu

wysychającego

struktura czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna

ocena stanu pacjenta.

2.

Zebranie wywiadu od pacjenta na temat tolerancji na

zimno.

3.

Higieniczne umycie rąk.

4.

Założenie rękawiczek jednorazowego użytku.

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: warstwa tkaniny-lniana lub

bawełniana, dobrze wchłaniająca wodę, warstwa

tkaniny-flanelowa lub z wełny, większa od warstwy

lnianej lub bawełnianej, woda chłodna ok.25stopni,

dodatki

wg

zlecenia,

np.

spirytus,

rękawiczki

jednorazowego użytku, bandaż.

2.

Przygotowanie otoczenia – podwyższenie temperatury

otoczenia, zapewnienie spokoju, zaopatrzenie w

dodatkowy koc.

Struktura czynności

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Ułożenie pacjenta w wygodnej i bezpiecznej pozycji,
uzależnionej od miejsca stosowania okładu.

3.

Okrycie pacjenta dodatkowym kocem.

4.

Odsłonięcie miejsca stosowania okładu.

5.

Przyłożenie na okolicę leczoną pierwszej warstwy –
tkaniny mokrej, dokładnie odciśniętej z nadmiaru wody,
wygładzonej.

6.

Przyłożenie

drugiej

warstwy

–

tkaniny

suchej

pokrywającej całkowicie mokrą i wystającą ponad jej
brzegi o około 2 cm z każdej strony ( nie muszą
szczelnie przylegać do siebie).

Struktura czynności

7.

Luźne przymocowanie okładu bandażem.

8.

Ułożenie dzwonka alarmowego w zasięgu ręki
pacjenta.

9.

Zakończenie stosowania okładu po wyschnięciu
warstwy mokrej (około 2-3 godz.) lub powtórzenie
zabiegu.

10.

Obserwacja reakcji pacjenta na zabieg (skóra powinna
być sucha i chłodna po ściągnięciu okładu, w warstwa
mokra okładu sucha i zimna).

Struktura czynności

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie sprzętu po zabiegu.

2.

Przeznaczenie rękawiczek jednorazowego użytku do

utylizacji.

3.

Tkaninę należy przeznaczyć do prania.

B.

Postępowanie z pacjentem

1.

Pielęgnowanie skóry po zabiegu – osuszenie i

natłuszczenie.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę

1.

Higieniczne umycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

Ciepło suche



Ma zastosowanie między innymi w postaci:



termoforów,



ciepłych kompresów żelowych



Poduszek elektrycznych

Termofor / ciepły kompres

żelowy



Stosowanie termoforu/ciepłego kompresu żelowego
jest zabiegiem terapeutycznym polegającym na
stosowaniu ciepła suchego na małe powierzchnie
ciała.



Największe nasilenie działania następuje po upływie
20-30 minut.



Termoforu/kompresu żelowego nie powinno się
stosować dłużej niż 1 godzinę.

Wskazania do stosowania

termoforu/kompresu żelowego



Bolesne miesiączki



Kolka jelitowa



Bóle mięśniowe



Wzdęcia



Przykurcze



Nerwobóle



Oziębienie

Przeciwwskazania do

stosowania termoforu/

kompresu żelowego



Krwotoki



Ostre stany zapalne grożące perforacją, np. ostre

zapalenie wyrostka robaczkowego



Oparzenia

Niebezpieczeństwa stosowania

termoforu/kompresu żelowego



Oparzenie



Podrażnienie skóry

Ponadto należy pamiętać o kontrolowaniu i ostrożnym

stosowaniu ciepła u pacjentów nieprzytomnych i osób z

zaburzeniami czucia.

Stosowanie termoforu/kompresu

żelowego

struktura czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna

ocena stanu pacjenta.

2.

Zebranie wywiadu od pacjenta na temat wrażliwości

na ciepło.

3.

Higieniczne umycie rąk.

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: termofor lub kompres

żelowy wcześniej ogrzany w około 2,5 l wody o

temperaturze 70-80 stopni przez 7-10 minut,

pokrowiec na kompres lub termofor, gorąca woda do

termoforu o temperaturze około 50-70 stopni.

Struktura czynności

C.

Przygotowanie pacjenta

1.

Poinformowanie o celu, istocie i przebiegu zabiegu.

2.

Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie zabiegu.

3.

Zachęcenie do odprężenia się, zrelaksowania,
oddania moczu przed zabiegiem.

4.

Poinformowanie:

•

iż podczas zabiegu aktywność ruchowa pacjenta będzie
ograniczona – do konieczności pozostawania z łóżku

•

o niebezpieczeństwach związanych z zastosowaniem
termoforu

•

o konieczności zgłaszania pielęgniarce wszelkich
niepokojących objawów.

Struktura czynności

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Ułożenie pacjenta w pozycji zapewniającej komfort i
bezpieczeństwo, uzależnionej od miejsca zastosowania
termoforu/kompresu żelowego:

a.

w wypadku stosowania termoforu: napełnienie
termoforu do połowy gorącą wodą; usunięcie z niego
powietrza,

staranne

zakręcenie

termoforu,

sprawdzenie szczelności korka

b.

W przypadku stosowania kompresu żelowego:
wcześniejsze ogrzanie w około 2,5 l wody o
temperaturze 70-80 stopni przez 7-10 minut.

3.

Włożenie termoforu/kompresy żelowego do pokrowca.

Struktura czynności

4.

Ułożenie termoforu/kompresu żelowego na leczonym
miejscu.

5.

Kontrolowanie stanu pacjenta i przebiegu zabiegu:
temperatury wody w termoforze lub stopnia oziębienia
kompresu.

6.

Zakończenie zabiegu – usunięcie termoforu/kompresu
żelowego.

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie sprzętu po zabiegu.

2.

Przeznaczenie rękawiczek jednorazowego użytku do
utylizacji.

3.

Przeznaczenie pokrowca na termofor do prania.

Struktura czynności

B.

Postępowanie z pacjentem

1.

Ocena stanu ogólnego i wnikliwa ocena stanu skóry
leczonego miejsca.

2.

Edukacja pacjenta w zakresie pielęgnacji skóry po
zabiegu.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę

1.

Higieniczne umycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

Ciepło wilgotne



Ciepło wilgotne to przede wszystkim:



okłady rozgrzewające pod ceratką



ciepłe kąpiele



Okład rozgrzewający składa się z trzech warstw: wilgotnej,
ceratki i suchej. Warstwa mokra swą wilgotność utrzymuje
od 6 do 8 godzin i tyle też czasu okład powinien być
przykładany do miejsca leczonego.

Wskazania do stosowania

okładu rozgrzewającego



Stany zapalne żył



Zrosty po wstrzyknięciach



Zakrzepowe zapalenie żył



Czyraki, zastrzały, ropowice



Angina



Stan zapalany ucha środkowego



Zapalenie płuc i oskrzeli, jeśli temperatura ciała nie
przekracza 38 stopni.

Przeciwwskazania do

stosowania okładu

rozgrzewającego



Nie stosować okładów rozgrzewających: w początkowym
okresie urazy, u pacjentów z chorobą nowotworową, u
pacjentów po zażyciu środków uspokajających, u chorych
niespokojnych, pobudzonych.



Obserwować podczas stosowania okładu rozgrzewającego:
dzieci, osoby starsze, nieprzytomnych, pacjentów z
niewydolnością krążenia, nadwrażliwych na ciepło, z
zaburzeniami czucia.



Ostrożnie stosować okłady rozgrzewające w przypadku
niewyjaśnionych dolegliwości brzusznych.

Stosowanie okładu

rozgrzewającego struktura

czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna ocena

stanu pacjenta.

2.

Zebranie wywiadu od pacjenta na temat tolerancji na

ciepło.

3.

Higieniczne umycie rąk.

4.

Założenie rękawiczek jednorazowego użytku.

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: wata, ceratka o 2 cm większa od

waty (z każdej strony), warstwa ligniny o 2 cm większa z

każdej strony od ceratki, woda letnia (ok.30stopni), dodatki

wg zleceń, np. Altacet, roztwór ichtiolu, spirytus (tylko do

skropienia okładu), napar z siana, napar z rumianku,

bandaż, wazelina, rękawiczki jednorazowego użytku.

2.

Przygotowanie otoczenia, zamknięcie okien i drzwi oraz

zapewnienie spokoju.

Struktura czynności

C.

Przygotowanie pacjenta

1.

Poinformowanie o celu, istocie i przebiegu zabiegu.

2.

Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie zabiegu.

3.

Zwrócenie uwagi na ścisłe przestrzeganie czasu
trwania okładu.

4.

Poinformowanie:

•

że podczas zabiegu aktywność ruchowa pacjenta
będzie ograniczona – do konieczności pozostawania
w łóżku

•

o

konieczności

zgłaszania

pielęgniarce

niepokojących objawów.

Struktura czynności

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Ułożenie pacjenta w pozycji zapewniającej komfort i
bezpieczeństwo, zależnej od miejsca stosowania okładu.

3.

Odsłonięcie okolicy leczonej.

4.

Posmarowanie miejsca założenia okładu wazeliną.

5.

Przyłożenie warstwy mokrej (dokładnie odciśniętej i
wygładzonej) na okolicę leczoną.

6.

Położenie na warstwie mokrej przygotowanej ceratki.

7.

Położenie na ceratce warstwy suchej (wszystkie warstwy
muszą do siebie szczelnie przylegać).

8.

Przymocowanie okładu, np. bandażem.

Struktura czynności

9.

Ułożenie

w

zasięgu

ręki

pacjenta

dzwonka

alarmowego.

10.

Usunięcie warstwy mokrej i ceratki (po upływie 6-8
godzin); warstwa mokra i skóra po zabiegu powinny
być wilgotne i ciepłe.

11.

Pozostawienie na około 30 minut suchej warstwy
okładu.

12.

Usunięcie warstwy suchej okładu lub powtórzenie
okładu.

13.

Pielęgnacja skóry po okładzie w zależności od oceny jej
stanu.

Struktura czynności

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie sprzętu po zabiegu.

2.

Przeznaczenie sprzętu jednorazowego użytku do
utylizacji.

B.

Postępowanie z pacjentem

1.

Edukacja pacjenta w zakresie pielęgnowania skóry po
okładzie – natłuszczanie.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę

1.

Higieniczne umycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

Okłady z liści kapusty



Medycyna ludowa od wieków w przypadku stłuczeń, żylaków podudzi,
stanów zapalnych, obrzęków i zastoju pokarmu w gruczole piersiowym u
kobiet po porodzie powszechnie wykorzystywała okłady z liści kapusty.



Okład tego rodzaju stosuje się następująco:



liście białej lub włoskiej kapusty należy delikatnie rozbić drewnianym
tłuczkiem, tak aby były miękkie i zaczął wyciekać z nich sok.



Do stosowania okładów najlepiej jest wybrać liście najgrubsze i
najbardziej zielone, gdyż zawierają najwięcej substancji biologicznie
aktywnych.



Przed użyciem należy liście umyć wodą. Każdy liść powinien być
rozbijany osobno.



Następnie liście układa się na leczonym miejscu, lekko zabezpiecza
bandażem i pozostawia na około 0,5-1 godz.



Zabieg można powtarzać kilkakrotnie, za każdym razem zmieniając
liście na świeże.



Okłady z kapusty stosowane są do dziś na oddziałach położniczych w
celu łagodzenia objawów stanu zapalnego piersi u kobiet karmiących po
porodzie.

Bańki



Mechanizm działania



Polega na spowodowaniu przekrwienia tętniczo-żylnego i
pękaniu powierzchownych naczyń krwionośnych, z
których uwolniona do tkanek krew działa jak
obcogatunkowe białko, wyzwalające w organizmie
pacjenta produkcję ciał odpornościowych.



Przekrwienie tętniczo-żylne uzyskuje się, wytwarzając we
wnętrzu bańki podciśnienie – poprzez rozrzedzenie
powietrza

(bańki

tradycyjne)

lub

przez

jego

wypompowanie (bańki bezogniowe).

Bańki ogniowe i

bezogniowe



Bańki ogniowe



Stawiane są z przodu i tyłu klatki piersiowej, szeregami,

w odległości około 1-2 cm jedna od drugiej.



Bańki bezogniowe



Można je stawiać także na dole pleców, tuż nad

pośladkami przy kręgosłupie (w nerwobólach, zapaleniu

korzonków, bolesnych menstruacjach), oraz na bolącym

mięśniu (w mięśniobólach, reumatyzmie mięśni).



Baniek nie należy stawiać:



na kręgosłupie, obojczyku, w okolicy koniuszka serca,

żołądka, nerek, dużych naczyń krwionośnych, u osób

bardzo wychudzonych na łopatkach.

Wskazania do stosowania

baniek



Ogniowych



zapalenie płuc, oskrzeli



przeziębienie



Bezogniowych



przeziębienie



grypa



infekcje wirusowe



ostre zapalenie oskrzeli, płuc i
opłucnej



dychawica oskrzelowa



mięśniobóle i nerwobóle



zapalenie korzonków nerwowych



ostre i podostre neuralgie



ostre

i

podostre

myalgie

(reumatyzm mięśni)



nerwie

wegetatywne

(narządowe)



brak lub bolesne menstruacje

Przeciwwskazania do

stosowania baniek



ropne i grzybicze zapalenie
skóry



alergiczne zapalenie skóry



blizny, znamiona, zmiany
barwnikowe

w

miejscu

stosowania baniek



wzmożona

kruchość

naczyń krwionośnych



zaburzenia

krzepnięcia

krwi



ciąża



niedokrwistość



niewydolność krążenia



nowotwory



gruźlica płuc



długotrwałe wyniszczające
choroby

Powikłania stosowania

baniek



Poparzenie pacjenta



Skaleczenie pacjenta uszkodzoną bańką



Reakcja skórna na postawienie baniek w postaci
drobnych

pęcherzyków

wypełnionych

płynem

surowiczym



Uszkodzenia mechaniczne skóry podczas usuwania
baniek

Stosowanie baniek struktura

czynności

I.

Czynności przygotowawcze

A.

Przygotowanie pielęgniarki

1.

Zapoznanie się ze zleceniem lekarskim lub własna

ocena stanu pacjenta.

2.

Zebranie

wywiadu

od

pacjenta

na

temat

doświadczeń w zakresie stosowania baniek.

3.

Sprawdzenie stanu skóry i tkanki tłuszczowej

pacjenta.

4.

Higieniczne umycie rąk.

5.

Założenie rękawiczek jednorazowego użytku.

Struktura czynności

B.

Przygotowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Przygotowanie zestawu: 20-30 baniek ogrzanych (np.

przez zanurzenie w wodzie o temp. 40stopni), czystych,

suchych, jednakowej wielkości, uprzednio sprawdzonych,

czy nie są uszkodzone, lampka spirytusowa lub świeczka

ustawiona tak, aby nie przenosić płomienia nad

denaturatem, denaturat, kwacz (wata umocowana na

metalowym pręcie, o długości ok. 2 cm), gaziki,

wazelina, chustka trójkątna, zapałki, naczynie na

odpadki, ręcznik, rękawiczki jednorazowego użytku; oraz

do

usunięcia

baniek:

naczynie

z

preparatem

dezynfekcyjnym na bańki, gaziki, spirytus 70%, puder

antyseptyczny, naczynie na odpadki.

2.

Przygotowanie otoczenia: zamknięcie okien i drzwi,

sprawdzenie, czy na sali nie jest stosowany tlen.

Struktura czynności

C.

Przygotowanie pacjenta

1.

Poinformowanie o celu, istocie, niebezpieczeństwach
i przebiegu zabiegu.

2.

Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie zabiegu.

II.

Czynności właściwe

1.

Sprawdzenie tożsamości pacjenta.

2.

Przygotowanie łóżka pacjenta; pozostawienie jednej
poduszki, którą należy zsunąć nisko pod klatkę
piersiową pacjenta.

3.

Zdjęcie górnej części piżamy pacjenta.

Struktura czynności

4.

Ułożenie pacjenta na brzuchu tak, aby łopatki nie
uwypuklały się (ręce pacjenta ułożone płasko pod
poduszką):

a.

w przypadku stosowania baniek ogniowych:

•

osłonięcie włosów pacjenta chustką trójkątną

•

przygotowanie miejsca stosowania baniek; przy
dużym owłosieniu ogolenie pleców i klatki piersiowej
u

mężczyzn,

przy

znacznym

wychudzeniu

natłuszczenie skóry wazeliną;

•

zapalenie lampki spirytusowej i nasączenie kwacza
denaturatem, odciśnięcie go o brzeg naczynia z
denaturatem (nie za słabo, gdyż może spaść kropla
palącego się denaturatu i nie za mocno, gdyż będzie
paliła się wata);

Struktura czynności

•

ujęcie lewą ręką 2 baniek i trzymając w prawej ręce
kwacz zapalenie go;

•

włożenie kwacza do wnętrza bańki na około 1 sekundę,
tuż nad miejscem, na które ma być przyłożona bańka;

•

stawianie baniek natychmiast po ich ogrzaniu, zaczynając
od strony najdalszej i dołu w odstępach 1-2 cm.

•

Zdmuchnięcie płomienia na kwaczu (odwrócić się od
pacjenta, kwacz osłonić ręką i zdmuchnąć).

b.

w przypadku stosowania baniek bezogniowych:

•

założenie na zaworek bańki pompki z wciśniętym tłokiem;

•

przystawienie bańki w wybrane miejsce, lekko dociskajac
ją do ciała;

•

wypompowanie powietrza z bańki, wyciągając do końca
tłok pompki.

Struktura czynności

5.

Powtarzanie czynności do momentu zapełnienia

powierzchni klatki piersiowej pacjenta lub postawienia

zleconej ilości baniek.

6.

Sprawdzenie po postawieniu wszystkich baniek, czy nie

odpadają, ponowne postawienie baniek, które się nie

trzymają.

7.

Rozłożenie ręcznika na przystawionych bańkach.

8.

Przykrycie pacjenta kołdrą

a.

w przypadku baniek ogniowych:

•

zdjęcie chustki trójkątnej z włosów pacjenta

•

zgaszenie świeczki spirytusowej

9.

Zdjęcie baniek po upływie 15-20 minut u dorosłego lub

5-10 min u dziecka, odkrycie miejsca stosowania

baniek i uciskając kciukiem skórę tuż obok bańki,

wpuszczenie do niej powietrza. Zdjęte bańki należy

włożyć do naczynia ze środkiem antyseptycznym.

Struktura czynności

10.

Osuszenie pleców ręcznikiem.

11.

Pielęgnacja (zabezpieczenie) skóry pacjenta po
zabiegu – przetarcie skóry gazikiem nasączonym 70%
spirytusem.

12.

Założenie pacjentowi górnej części piżamy.

13.

Prześcielenie łóżka pacjenta.

III.

Czynności końcowe

A.

Uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia

1.

Uporządkowanie sprzętu po zabiegu.

2.

Przeznaczenie materiału jednorazowego użytku do
utylizacji.

3.

Przeznaczenie baniek do sterylizacji.

Struktura czynności

B.

Postępowanie z pacjentem

1.

Ocena stanu skóry pacjenta po zabiegu i

postępowanie zgodnie z rozpoznaniem – przetarcie

skóry gazikiem nasączonym spirytusem, w wypadku

wystąpienia drobnych pęcherzyków zastosować np.:

Sudocrem, Panthenol.

2.

Poinformować pacjenta o konieczności pozostania w

łóżku przez 30 minut pod przykryciem i ograniczeniu

wychodzenia z łóżka rzez 2-3 dni.

C.

Czynności końcowe wykonywane przez pielęgniarkę

1.

Higieniczne mycie rąk.

2.

Udokumentowanie zabiegu.

•

Wskazówki

•

W przypadku stosowania baniek bezogniowych należy

pamiętać o ogrzaniu ich przed zastosowaniem, poprzez

zanurzenie w wodzie o temp. 40-42 stopnie.

Chińskie bańki lekarskie



Chińskie bańki lekarskie w Polsce znane są od niedawna,
cieszą się jednak doskonałą opinią lekarzy.



Chińskie bezogniowe bańki akupunkturowe są lekkie,
bezpieczne i proste w użyciu, ich przystawiania nie
ogranicza poruszania się.



Stawiane są w ściśle określonych punktach na ciele – w
zależności od schorzenia. Można je przystawiać samemu
sobie w dowolnie położonych miejscach, bez względu na
kształt powierzchni, również na stawach – a więc tam, gdzie
przystawianie baniek szklanych jest niemożliwe, także na
plecach.

Chińskie bańki lekarskie



Połączenie elastyczności materiału z wiedzą akupunkturową
sprawia, że za pomocą baniek leczy się wiele schorzeń, np.
astmę,

bóle

serca,

nadciśnienie

tętnicze,

utraty

przytomności, bezsenność, hemoroidy, paraliż, grypę,
przeziębienia, schorzenia stawów, chorobę lokomocyjną,
znużenie, senność, stłuczenia, zwichnięcia i skręcenia
kończyn w obrębie stawów, bóle mięśniowe, dolegliwości
przewodu pokarmowego, stany zapalne i alergie po
ukąszeniach komarów, os, pszczół i kleszczy.



W skład kompletu wchodzą 4 bańki różnej wielkości, co
zapewnia pełną skuteczność ich zastosowania.