10
www.gazetapodatkowa.pl
Gazeta Podatkowa nr 57 • 19.07.2010 r.
RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
Porady eksPerta
Kredyt w rachunku bieżącym daje jednostce możliwość regulowania swoich zobowiązań
z tego rachunku – do wysokości limitu ustalonego w umowie z bankiem – mimo braku
własnych środków pieniężnych na rachunku. Limit zadłużenia, wysokość oprocentowania,
prowizji bankowej oraz termin, w jakim ujemne saldo musi być przez jednostkę ostatecznie
uregulowane, powinna określać umowa z bankiem.
W księgach rachunkowych nie ewidencjonuje się samej umowy przyznającej jednostce
kredyt w rachunku bieżącym. Kwota przyznanego limitu zadłużenia, wyrażająca ilość
dostępnych środków pieniężnych, które jednostka może pobrać, nie stanowi aktywu. Do
czasu jej faktycznego wykorzystania stanowi bowiem zasób majątkowy banku. Kwoty tej
nie wykazuje się także jako zobowiązanie warunkowe w ewidencji pozabilansowej.
Natomiast faktyczne wykorzystanie kwoty przyznanego przez bank limitu spo-
woduje konieczność dokonania zapisów w księgach rachunkowych na koncie 13-0
„Rachunek bieżący”. To na tym koncie należy księgować wszystkie operacje powo-
dujące zwiększenie lub zmniejszenie salda kredytowego w rachunku bieżącym. Nie
zakłada się odrębnego konta księgowego dla ewidencji kredytu bieżącego. Konto 13-0
jest wprawdzie kontem aktywnym, generalnie o saldzie debetowym, jednak w sytuacji
korzystania z kredytu w rachunku bieżącym może wykazywać saldo kredytowe, odzwier-
ciedlające faktyczne zadłużenie jednostki wobec banku z tytułu udzielonego jej kredytu
odnawialnego. Każda wypłata z rachunku bieżącego oznacza wzrost zadłużenia wobec
banku, z kolei każdy wpływ środków pieniężnych na ten rachunek powoduje obniżenie
wysokości salda ujemnego czyli zmniejszenie zadłużenia.
Od udzielonego kredytu w rachunku bieżącym pobierana jest prowizja – najczęściej
jednorazowo z chwilą uruchomienia kredytu. Zasadniczo jest ona księgowana w koszty
finansowe. Jeśli jednak wartość prowizji będzie w ocenie jednostki istotna z punktu wi-
dzenia rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku
finansowego, rozlicza się ją zgodnie z art. 39 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Przepis ten
stanowi, że jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanych finansowych składników ak-
tywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, to różnica stanowi czynne rozliczenie
międzyokresowe kosztów, które odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu
okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie. Wówczas prowizję ująć należałoby na koncie
65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe” i rozliczać proporcjonalnie w czasie trwania
umowy kredytowej, odnosząc odpisy na konto 75-1 „Koszty finansowe”.
Od kwoty wykorzystanego w danym okresie kredytu naliczane i pobierane są przez
bank odsetki. Odsetki te księguje się bezpośrednio w koszty finansowe (konto 75-1). Jeśli
w dniu pobrania odsetek na rachunku bankowym nie ma środków pieniężnych jednostki,
wielkość odsetek powiększa zadłużenie wobec banku.
Saldo debetowe na koncie 13-0 oznacza całkowicie spłacony przez jednostkę kredyt na
dany moment, natomiast saldo kredytowe oznacza kwotę wykorzystanego kredytu. W przy-
padku gdy na dzień bilansowy w rachunku bieżącym pozostaje saldo kredytowe, należy je
ująć w bilansie po stronie pasywów w pozycji B.III.2 a) „Zobowiązania krótkoterminowe
wobec pozostałych jednostek – kredyty i pożyczki”.
Przykład
Założenia
1. Jednostce w dniu 1 czerwca 2010 r. udzielono kredytu w rachunku bieżącym w wyso-
kości dopuszczalnego limitu 100.000 zł.
2. W dniu zawarcia umowy o kredyt w rachunku bieżącym stan środków pieniężnych na
rachunku bieżącym wynosił 6.000 zł.
3. Bank w dniu uruchomienia kredytu pobrał prowizję w wysokości 800 zł. Jednostka
kwotę tę uznała za nieistotną.
Kredyt w rachunku bieżącym
Przyznanie kredytu odnawialnego w rachunku bieżącym wyraża formalną
zgodę banku na wystąpienie ujemnego salda na bieżącym rachunku kredyto-
biorcy. Oznacza to, że jednostka, której przyznano taki kredyt, może w okresie
korzystania z niego zadłużać się poniżej wartości salda na rachunku bieżącym.
Każdy wpływ środków na rachunek bieżący będzie powodował zmniejszenie
zadłużenia, czyli częściową spłatę kredytu.
4. Odsetki, zgodnie z zawartą umową, będą pobierane w okresach miesięcznych od
faktycznej kwoty wykorzystanego kredytu.
5. W dniu 4 czerwca 2010 r. jednostka dokonała zapłaty zobowiązania wobec firmy X
w kwocie 15.000 zł.
6. W dniu 9 czerwca 2010 r. na rachunek jednostki wpłynęła należność od kontrahenta
A w wysokości 10.000 zł.
7. W dniu 14 czerwca 2010 r. jednostka dokonała zapłaty zobowiązania wobec firmy Y
w kwocie 8.000 zł.
8. W dniu 23 czerwca 2010 r. na rachunek jednostki wpłynęła należność od kontrahenta
B w wysokości 7.000 zł.
9. W dniu 30 czerwca 2010 r. bank naliczył i pobrał odsetki od wykorzystanego kredytu
w wysokości 250 zł.
Dekretacja
Opis operacji
Kwota
Konto
Wn
Ma
1. WB z dnia 1.06.2010 r. – pobranie prowizji od udzielonego kredytu
w rachunku bieżącym:
800 zł 75-1 13-0
2. WB z dnia 4.06.2010 r. – spłata zobowiązania wobec firmy X:
Po tej operacji do wykorzystania pozostało 90.200 zł kredytu w rachunku
bieżącym.
15.000 zł 21
13-0
3. WB z dnia 9.06.2010 r. – wpływ należności od kontrahenta A:
Po tej operacji do wykorzystania pozostało 100.000 zł kredytu w rachunku
bieżącym.
10.000 zł 13-0
20
4. WB z dnia 14.06.2010 r. – spłata zobowiązania wobec firmy Y:
Po tej operacji do wykorzystania pozostało 92.200 zł kredytu w rachunku
bieżącym.
8.000 zł 21
13-0
5. WB z dnia 23.06.2010 r. – wpływ należności od kontrahenta B:
Po tej operacji do wykorzystania pozostało 99.200 zł kredytu w rachunku
bieżącym.
7.000 zł 13-0
20
6. WB z dnia 30.06.2010 r. – pobranie odsetek od wykorzystanego
w czerwcu kredytu w rachunku bieżącym:
Po tej operacji do wykorzystania pozostało 98.950 zł kredytu w rachunku
bieżącym.
250 zł 75-1 13-0
Księgowania
Konto 13-0
„Rachunek bieżący”
Konto 20
„Rozrachunki z odbiorcami”
(w analityce: Kontrahent A)
Konto 20
„Rozrachunki z odbiorcami”
(w analityce: Kontrahent B)
S.p.)
6.000
800
(1
S.p.)
10.000 10.000
(3 S.p.)
7.000 7.000
(5
3)
10.000 15.000
(2
5)
7.000 8.000
(4
250
(6
1.050
(S.k.
Konto 21
„Rozrachunki z dostawcami”
(w analityce: Kontrahent X)
Konto 21
„Rozrachunki z dostawcami”
(w analityce: Kontrahent Y)
Konto 75-1
„Koszty finansowe”
2)
15.000 15.000
(S.p. 4)
8.000 8.000
(S.p. 1)
800
6)
250
Saldo Ma (kredytowe) konta 13-0 wskazuje, że jednostka na dzień 30 czerwca 2010 r.
posiadała zadłużenie z tytułu kredytu w rachunku bieżącym w kwocie 1.050 zł.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
Dorota Przybyszewska
Wezwanie z KRS do złożenia sprawozdania
Spółka jawna osób fizycznych od 1 stycznia 2009 r. prowadzi księgę po-
datkową. Wcześniej była zobowiązana stosować zasady rachunkowości.
Spółka otrzymała z Krajowego Rejestru Sądowego wezwanie do złożenia
sprawozdania finansowego za 2009 r. Czy spółka jest zobowiązana do
złożenia tego sprawozdania w sądzie rejestracyjnym?
Nie. Spółka jawna osób fizycznych prowadząca podatkową księgę przychodów i roz-
chodów nie ma obowiązku sporządzania i składania w sądzie rejestrowym rocznego
sprawozdania finansowego. Obowiązek ten dotyczy bowiem tylko tych jednostek, które
prowadzą księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Z przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. nr 168,
poz. 1186 ze zm.) wynika, że sąd rejestrowy na podstawie złożonych przez jednostkę
dokumentów zamieszcza w dziale 3 m.in. wzmiankę o złożeniu rocznego sprawozdania
finansowego. Wpis do rejestru jest dokonywany na wniosek jednostki, co wiąże się
z koniecznością wypełnienia urzędowych formularzy. Złożenie sprawozdania finan-
sowego i innych dokumentów – w przypadku gdy taki obowiązek istnieje – wiąże się
z koniecznością złożenia wniosku na formularzu KRS-Z30.
Należy zaznaczyć, że sąd rejestrowy nie posiada informacji o rodzaju prowadzonych
ksiąg przez spółkę jawną. Ma on natomiast obowiązek wezwać jednostkę do złożenia
dokumentów w przypadku, gdy dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie
zostaną złożone w ustawowym terminie (art. 24 ust. 1 ustawy o KRS). Z pytania
wynika, że spółka w poprzednich latach prowadziła księgi rachunkowe. Z pewnością
sprawozdanie finansowe było składane w sądzie rejestrowym. Dlatego też sąd wysto-
sował wezwanie do złożenia sprawozdania finansowego za 2009 r.
W rozważanej sytuacji spółka jawna powinna przesłać do sądu rejestrowego
pismo wyjaśniające przyczynę niezłożenia sprawozdania. Można w tym piśmie
zamieścić informację, że spółka nie prowadzi ksiąg rachunkowych od 1 stycznia
2009 r., gdyż nie spełnia warunków określonych w art. 2 ust. 1 ustawy o rachunkowości.
Przypomnieć należy, że z treści tego przepisu wynika, iż przepisy ustawy o rachunko-
wości stosuje się m.in. do spółek jawnych osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto
ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy
wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro. Jeżeli wielkość
przychodów osiągniętych w 2008 r. przez spółkę jawną nie przekroczyła wymaganego
limitu, tj. 4.089.960 zł, spółka nie miała obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych
od 1 stycznia 2009 r., sporządzenia sprawozdania finansowego za ten rok oraz złożenia
w 2010 r. w sądzie rejestrowym wniosku KRS-Z30 wraz ze sprawozdaniem finansowym
i innymi dokumentami.
Ewa Kowalska