Historia urbanistyki
– wykład 3
Prof. UE dr hab. Inż. Ewa Stachura
Mykeny
Budowle
-
budowle pałacowe ufortyfikowane w dekoracjach motywy militarne
-
twierdze z potężnymi murami, pierwsze dziedzińce perystylowe
-groby tolosowe, szybowe i komorowe
-
grób Agamemnona
-
pałac Nestora
-Tiryns
– składał się z grudou, w którym znajdował się zamek władcy i z grodu
dolnego (gidze stała załoga), służącego w czasie wojny za schron dla ludno ci. Nie
zachowały sięŚ podgrodzie, plac targowy i domy mieszkalne.
Cyklady
Budowle
-
pałace otoczone murami obronnymi
-
nieregularne zespoły domów mieszkalnych o prostokątnych rzutach oddzielały od
siebie wąskie ulice
-
groby szybowe wykopane w ziemi lub wykute w skale, spotyka się także groby
tolosowe
-Samotraki
– sanktuarium wielkich bogów – urbanistyka założenia dostosowana do
ukształtowania terenu, BudowleŚ rotunda arsinoe, stoa, miejsce usytuowania nike
Starożytna Grecja
-Okres Archaiczny
– 1200 – 480 pne
-Okres klasyczny
– 480 – 323 pne
-Okres Hellenistyczny
– 323 – 30 pne
Kluczowe daty
XII pne
– najazdy Dorów, które ostatecznie zniszczyły kulturę minojską
480 pne
– bitwa pod Salaminą
323 pne
– mierć Aleksandra Macedońskiego
30 pne
– podbój Egiptu przez Rzym
Okres Archaiczny
-
ukształtowanie się porządku doryckiego i jońskiego
-
rozwój typowych dla architektury greckiej budowli użyteczno ci publicznej (agory,
teatry, budynki państwowe)
-
architektura obiektów infrastruktury (wodociągi, studnie)
Porządki architektury klasycznej
Dorycki, Joński, Koryncki
W Bassai Grecy nie trak
tują dobrze kotów. Jedzą turystom kanapki.
Wmilecie pierwsze plany ulic.
W starożytnej Grecji – rozwój miast. Nieco inaczej niż w późniejszych czasach –
funkcjonowanie miast państw. Nie było gradacji państw. W mie cie powtarzały się te
same funkcje (admi
nistracyjna, religijna). Plac miejski w starożytnej Grecji uzyskał
formę wyróznionego miejsca w mie cie. Miast rozwijało się koncentrycznie wokół
agory tak długo jak nie przeszkadzały temu ukształtowania terenu.
Rzym
Chronologia
Architektura starozytnego Rzymu
-
okres panowania królów (VI – V w. pne)
-okres republiki (V w. pne
– 30 r. pne)
-okres cesarstwa (30
– poł III w. ne
-
okres późnego antyku (poł III – do końca V w. ne)
Architekture i urbanistyke rzymską uksztaltowalyŚ
-
Architektura i urbanistyka hellenistycznaŚ inspiracja greckimi układami
przestrzennym, porządkami architektonicznymi,formą wiątyni
-
Architektura etruskaŚ przejęcie konstrukcji łukowych i sklepień, opanowanie sztuki
wypalania terrakoty
Kapitel, łuk rzymski,
Okres republiki
– rozwój urbanistyki i architektury
Najważniejsze osiągnięcia rzymian w dziedzinie urbanistyki i architektury
-
wytworzenie własnego, nowatorskiego stylu
-
porządek kompozycyjny
-
wynalezienie cementu produkowanego z wapna, popiołów wulkanicznych, wody i
drobnych kamieni tzw. OPUS INCERTUM a w zwiazku z tym opanowanie techniki
wyrobu zapraw i tynków
-
umiejętno ć wypalania cegły (II w)
Rodzaje konstrukcji muru rzymskiego
-opus testaceum
-opus incertum
Rzymskie miasta i budowle
-otoczone m
urami obronnymi z bramami i wieżami
-budowa forum
-
budowa okazałych pałaców i willi, mauzoleów,nekropolii i katakumb
-
powszechniejsze stosowanie sklepień i kopuł
-
monumentalna architektura użyteczno ci publicznej
-
wiątynie na planie centralnym
-
wiątynie na podium z portykiem z jednej storny
Budowle:
Rzym
-circus maximus
-basilica Aemilia
-
swiątynia westy
-
swiątynia fortuny virilis
Pompeje
-termy
-architektura mieszkalna
Circus maximus (IV w pne)
wiątynia westy w Tivoli
wiątynia westy
Sanktuarium Fortuny Primigenia w Praeneste
Amfiteatr
– odkryta arena o kształcie elipsy lub koła, otoczona – najczesciej
wznoszacymi się schodkowo ławkami dla widzów i przeznaczona do publicznych
pokazów arena. Wokół dziedzińców zaczęto umieszczać ławy, które z czasem
stawiano w kilku rzędzach na usypanym wale.
Termy
– czyli łaźnie rzymskie – to kompleks obiektów ulokowanych na rozległym
terenie. Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z
basenami i sala do wypoczynku były ogrzewane gorącym powietrzem
rozprowadzanym w przestrzeni.
Akwedykt
– kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub naziemny, doprowadzający
grawitacyjnie wodę z odległych źródeł na ogół do miast.
Dom rzymski
– najczesciej miał układ symetryczny, najwarzniejszym pomieszczeniem
było tablinium, usytułowane między atrium a perystylem, oddzielające czę ć
prywatną domu od publicznej. W głębi domu znajdowały się sypialnie, jadalnia i
kuchnia.
Inpluwium
– basen na wodę deszczową w posadzce
Compluwium
– dziura w dachu na deszczówkę
Okres Cesarstwa
Forum
– rynek lub publiczny plac – najwazniejsze miejsce rzymskich miast.
Zazwyczaj miałprostokątny kształt i zdobily go kolumnady, wiątynie oraz budowle
publiczne. Odbywały się na nim sądy, a kupcy mieli tam swoje stoiska. Zdarzało się
ze miasta miały kilka forów. Greckim odpowiednikiem forum jest agora.
wiatynie okresu cesarstwa
-scisla symetria
-
akcentowanie fasady, bogada dekoracja architrawu, silne wystający gzyms
-
wysoki cokół
-
kolumny, półkolumny lub lizeny znajdujące się wzdluz scian nie pelnia funkcji nosnej
lecz dekoracyjną
-powszechnie stosowano marmur
-
standaryzacja porzadków
http://notatek.pl/wyklad-mykeny?notatka