10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 86 • 25.10.2007 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Podatkowa księga

przychodów i rozchodów

A

ktualnie obowiązujące przepisy ustawy o rachunkowości nie przewidują wypłaty

zaliczkowej dywidendy na poczet zysku. W świetle art. 53 ust. 3 ustawy o rachunko-

wości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) podział lub pokrycie wyniku finansowego

netto może być dokonany dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ

zatwierdzający. W przypadku jednostek obowiązanych do poddania swego sprawozdania

badaniu, dodatkowym warunkiem jest wyrażenie przez biegłego rewidenta opinii o tym

sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami.

Wypłatę zaliczek przewidują natomiast przepisy prawa handlowego. Aby jednak zalicz-

ka na poczet dywidendy mogła być wypłacona wspólnikom spółki kapitałowej powinny

być spełnione warunki określone w Kodeksie spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94,

poz. 1037 ze zm.).

W odniesieniu do spółek z o.o. stosowne uregulowania zawiera art. 194 i 195 K.s.h.

Z przepisów tych wynika, że umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty

wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka

posiada środki wystarczające na wypłatę, a jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za

poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Opisane warunki muszą być spełnione łącznie.

Przykładowo, nie można wypłacić wspólnikom zaliczki na poczet zysku za 2007 r. jeżeli

spółka poniosła stratę na działalności za 2006 r. lub też osiągnęła zysk za 2006 r., lecz

sprawozdanie za ten rok nie zostało zatwierdzone.

Wysokość zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy może stanowić najwyżej

połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego

o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dyspo-

nować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.

W odniesieniu do spółek akcyjnych stosowne uregulowania dotyczące zaliczek na

poczet dywidendy określa art. 349 K.s.h. Zgodnie z tym przepisem statut spółki może

upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywi-

dendy na koniec roku obrotowego, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.

Wypłata zaliczki wymaga zgody rady nadzorczej.

Spółka akcyjna może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli

jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk.

Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego

roku obrotowego, wykazanego w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego

rewidenta, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu

wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty

i akcje własne.

Wysokość zaliczki na poczet dywidendy oraz termin jej wypłaty określa w uchwale

zarząd spółki.

W księgach rachunkowych wypłacone zaliczki na poczet dywidendy ujmuje się na

kontach zespołu 2, np. na koncie syntetycznym 24 „Pozostałe rozrachunki”. W ewiden-

cji analitycznej prowadzonej do tego konta zaliczki te ujmuje się na imiennych kontach

poszczególnych wspólników (akcjonariuszy).

W bilansie sporządzonym na koniec 2007 r. wypłacone zaliczki na poczet zysku spółki

zobowiązane są wykazać w po stronie aktywów w pozycji B.II. lit. b) lub B.II. 2 lit. c)

jako inne należności krótkoterminowe.

Warto dodać, iż projekt ustawy nowelizującej ustawę o rachunkowości przygotowany

przez Ministerstwo Finansów zakłada zmiany w tym zakresie. Zgodnie z projektem odpisy

z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego dokonywane na podstawie odrębnych

przepisów będą uznawane za śródroczny podział wyniku finansowego netto. Po nowelizacji

ustawy o rachunkowości zmieniłby się zatem sposób ujęcia zaliczek na poczet dywidendy.

Będzie można ujmować je w księgach rachunkowych bezpośrednio na koncie 82 „Rozli-

czenie wyniku finansowego”. W bilansie będą wówczas mogły być prezentowane w pozycji

A.IX „Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego” (wielkość ujemna).

Wypłata zaliczki na poczet dywidendy

W projekcie założono, iż zmiany te obowiązywać będą od 1 stycznia 2008 r., w związku

z tym po raz pierwszy miałyby zastosowanie do sprawozdań finansowych za rok obrotowy

rozpoczynający się w 2008 r.

Zaliczka na poczet dywidendy jest opodatkowana na takich samych zasadach jak dywi-

denda. Spółka wypłacająca zaliczkową dywidendę, jako płatnik, obowiązana jest w dniu

wypłaty pobrać zryczałtowany 19% podatek dochodowy. Podatku tego nie pobiera się,

jeżeli spełnione są warunki określone w art. 22 ust. 4, ust. 4a i ust. 4b ustawy o podatku

dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.).

Ujęcie w księgach operacji związanych z wypłatą zaliczki na poczet dywidendy może

przebiegać w sposób przedstawiony w przykładzie.

Przykład

Założenia

1. Udziałowcamispółkizo.o.sąosobyfizyczne;spółkazo.o.spełniawarunkiumożli-

wiającewypłatęzaliczkinapoczetdywidendyza2007r.,gdyż:

- umowaspółkizo.o.zawierapostanowienieupoważniającezarząddowypłaty

zaliczkinapoczetdywidendy,

- zatwierdzone sprawozdanie za 2006 r. wykazało zysk netto w kwocie

300.000zł,

- za9m-cy2007r.spółkaosiągnęłazyskwkwocie400.000zł,

- spółkaposiadawystarczająceśrodkinawypłatęzaliczkinapoczetdywidendy.

2. Zarządspółkiwpaździerniku2007r.podjąłuchwałęowypłaciezaliczkinapoczet

przewidywanejdywidendyza2007r.wkwocie100.000zł.Zgodniezuchwałąwypłata

nastąpiwterminiedo10listopada2007r.

3. Spółkadokonaławypłatyzaliczkinapoczetdywidendywdniu8listopada,potrącając

wspólnikomzryczałtowanypodatekdochodowywłącznejkwocie19.000zł.

Dekretacja

1. Wyciąg bankowy – wypłata zaliczki na poczet dywidendy :

a) kwota brutto

100.000 zł

-

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

(w analityce: Konto imienne wspólnika),

b) zryczałtowany podatek dochodowy

19.000 zł

-

Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”

(w analityce: Rozrachunki z urzędem skarbowym

– zryczałtowany podatek dochodowy),

c) dywidenda w kwocie netto

81.000 zł

-

Ma konto 13 „Rachunek bieżący”.

2) Wyciąg bankowy – zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego: 19.000 zł

-

Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”

(w analityce: Rozrachunki z urzędem skarbowym

– zryczałtowany podatek dochodowy),

-

Ma konto 13 „Rachunek bieżący”.

Księgowania

Konto 13 „Rachunek bieżący”

Konto 22 „Rozrachunki

publicznoprawne”

Konto 24

„Pozostałe rozrachunki”

S.p) X

81.000 (1c

2) 19.000

19.000 (1b

1a) 100.000

19.000 (2

Ewa Gruchot

Jak ewidencjonować przecenę towarów?

Dokonałem przeceny zapasów towarów nieznajdujących nabywców. Na

ich sprzedaży poniosłem stratę. Czy powinienem ująć wartość tej straty

w kolumnie 14 „Pozostałe wydatki”?

Towary, które straciły na atrakcyjności i zalegają w sklepie czy magazynie lub które są

niepełnowartościowe, mogą zostać przez podatnika sprzedane po obniżonej cenie. Może

też się zdarzyć, że aby towary niechodliwe mogły znaleźć nabywcę, ich cena sprzedaży,

po przecenie, ukształtuje się na poziomie poniżej ceny zakupu. Skutkiem ekonomicznym

sprzedaży towarów poniżej ceny ich zakupu jest strata na tej transakcji. Jednak strata

ta nie podlega ewidencji w księdze podatkowej.

Zakup towarów handlowych ewidencjonuje się w księdze podatkowej w kolumnie

10 „Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu”. Na skutek przeceny nie

wystąpią żadne zapisy w księdze podatkowej dotyczące kosztów. Natomiast przychód

osiągnięty ze sprzedaży przecenionych towarów należy wykazać w kolumnie 7 „Wartość

sprzedanych towarów i usług”.

Dodajmy, że na podobny temat wypowiedział się Drugi Urząd Skarbowy w Białym-

stoku w piśmie z dnia 23 sierpnia 2007 r., nr IIUSpbIA/1/415–66/106a/61/07/BB:

„(…)Tut.organpodatkowyzauważa,żewprzypadkusprzedażytowaruponiżejcen

zakupu,zapisywpodatkowejksiędzeprzychodówirozchodówdotyczyćbędąjedynie

przychodów,ponieważdokosztówuzyskaniaprzychodówtowarzostałzakwalifikowany

wmomenciejegonabycia.Zatemwprzedmiotowejsprawiepodatnicyniemająprawa

wmiesiącuczerwcu2007r.zaliczyćdokosztówuzyskaniaprzychodówstratywkwocie

około25.000,00złztytułusprzedażyzbędnychzapasóworazewidencjonowaćjejwpo-

datkowejksiędzeprzychodówirozchodów.(…)”

W wyniku wyprzedaży przecenionych towarów po cenie niższej od kosztów zakupu,

podatnik osiągnie przychód w wysokości niższej od zamierzonej. Aby ten niski przy-

chód nie został w przyszłości zakwestionowany przez organy podatkowe, warto dla

celów dowodowych sporządzić protokół przeceny, w którym znajdzie się wiarygodne

uzasadnienie obniżki ceny towaru. W protokole tym wskazuje się m.in. cenę zakupu

towarów, dotychczasową cenę sprzedaży oraz cenę aktualną (po przecenie). Numer

protokołu przeceny można zamieścić w kolumnie 17 „Uwagi” (z pytania wynika, że

podatnik prowadzi księgę według „starego” wzoru; w nowym wzorze księgi będzie to

kolumna 16) – w wierszu, w którym zaewidencjonowany zostanie przychód ze sprzedaży

przecenionych towarów.

Przykład

Podatnikprowadzącysklepodzieżowynabyłkurtkijesiennepo200złzasztukę.Zakup

tenzostałzaewidencjonowanywkolumnie10księgipodatkowej.Cenęsprzedażykurtek

podatnikustaliłnapoziomie270zł/szt.Nakoniecsezonuwsklepiepozostały2kurtki

jesienne.Podatnikpostanowiłoichprzeceniedo170zł/szt.

Ztytułusprzedażyprzecenionychkurtekpowstaniestratawwysokości60zł,cowynika

zwyliczenia:

-

przychódzesprzedaży:

170zł×2=340zł,

-

kosztzakupu:

200 zł×2=400 zł,

-

wyniknasprzedaży:

–60zł.

Stratataniepodlegaujęciuwksiędze.Podatnikzaewidencjonujenatomiastprzychód

zesprzedażywkwocie340złwkolumnie7.Wkolumnie„Uwagi”podatnikujmieno-

tatkęoprzecenietowarów,wskazującnumerprotokołusporządzonegonaokoliczność

przeceny.

30.10.2007r.

PHJanNowak

ul.Jasna2,Wrocław

(pieczątkaokreślająca

danepodatnika)

Protokół przeceny nr 3/2007 r.

Wdniu30października2007r.dokonanoprzecenytowarów.Obniżkącenyobjętokurtki

jesienne(2szt.),którychkosztzakupuwynosił200złza1szt.Poprzeceniecenaich

sprzedażywynosi170złza1szt.

Przecenaspowodowanajestkońcemsezonu(zmniejszyłsiępopytnategotyputowary)

iobawą,żetowartenbędziezalegałwsklepie.

JanNowak

(podpisuprawnionejosoby)

Dorota Przybyszewska