Ćw. 6 – Odpowiedź immunologiczna typu komórkowego. Transformacja

blastyczna limfocytów.

Odpowiedź immunologiczna:

•

Humoralna

– wytwarzanie i uwalnianie do środowiska przeciwciał przez powstające z limfocytów

B komórki plazmatyczne

•

Komórkowa

– główną rolę odgrywają limfocyty T, a także makrofagi, granulocyty i komórki NK

• Najczęściej określony antygen wywołuje oba typy odpowiedzi, zaś o przewadze jednej z nich

decyduje rodzaj antygenu, postać w jakiej go użyto oraz drogi wprowadzenia

•

Pierwotna

– pierwszy kontakt z antygenem

•

Wtórna

– przy wtórnym i kolejnych kontaktach z antygenem

Odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa

Fazy odpowiedzi immunologicznej:

•

Indukcyjna

– rozpoznanie antygenu, proliferacja i różnicowanie się komórek

•

Efektorowa

– komórki efektorowe odpowiadają na antygen wytworzeniem przeciwciał lub

cytotoksycznością komórkową

Odpowiedź immunologiczna

MHC klasy I:

• występują powszechnie na komórkach

• prezentacja antygenów pasożytów wewnątrzkomórkowych

• prezentacja antygenów limfocytom cytotoksycznym (T

C

)

MHC klasy II:

• obecne na komórkach dendrytycznych, limfocytach B i makrofagach (APC)

• prezentacja antygenów głównie zewnątrzpochodnych

• prezentacja antygenów limfocytom pomocniczym (T

H

)

Komórki dendrytyczne:

• mieloidalne – indukują aktywację limfocytów T

H1

• limfoidalne – aktywują limfocyty T

H2

• pochodzą ze szpiku kostnego

• obecne w narządach limfatycznych i w wielu tkankach

• w stanie niedojrzałym wykazują zdolności endocytarne (także fagocytarne), a po pochłonięciu

antygenu transportują go do obwodowych narządów limfatycznych, tracą zdolności endocytarne

i prezentują antygen limfocytom T

H

Cytokiny:

• niskocząsteczkowe glikoproteidy, które w układzie odpornościowym pełnią funkcje mediatorów

regulujących natężenie i typ odpowiedzi immunologicznej

• regulują proliferację i różnicowanie komórek

• uczestniczą w regulacji krwiotworzenia

• oddziałując na wiele komórek pośredniczą w reakcjach zapalnych i immunologicznych

• działają tylko w komórkach posiadających receptory dla określonej cytokiny

Grupy cytokin:
• Interleukiny
• Hemopoetyczne czynniki wzrostu
• Czynniki wzrostu komórek somatycznych
• Interferony (IFN)
• Czynniki martwicy nowotworów (TNF)
• Transformujące czynniki wzrostu (TGF)
• Chemokiny

Limfocyty T

H

:

• bogate źródło cytokin

• dokonują selekcji mechanizmów efektorowych przeciw patogenom:

– limfocyty T

C

, makrofagi –

odporność komórkowa

stymulowana przez subpopulację T

H1

– przeciwciała wytwarzane przez plazmocyty powstałe z limfocytów B –

odporność

humoralna

Limfocyty T

C

:

• ich najistotniejszą rolą jest eliminacja komórek zakażonych wirusami

• uczulone limfocyty T

C

wyrzucają z granul

perforyny

, tworzące kanały w błonie komórkowej,

zabijają ją lub rozpoczynają przez

granzymy

proces apoptozy zakażonych komórek

• cytotoksyczność może być także wywołana sygnałem indukowanym przez oddziaływanie ligandu

Fas (FasL) z receptorem Fas (FasR) na komórce docelowej

• granule mogą także zawierać TNF i limfotoksynę

Transformacja blastyczna:

• W wyniku kontaktu z antygenem dochodzi do aktywacji i proliferacji limfocytów. Po aktywacji

limfocyty ulegają powiększeniu (są to tzw.

blasty

), w komórkach pojawiają się liczne ziarnistości.

• Aktywowane

limfocyty T

produkują i wydzielają cytokiny, zaś

limfocyty B

przeciwciała.

• Wszystkie zmiany prowadzące do powstawania aktywowanych klonów limfocytów nazywane są

transformacją blastyczną

.

Antygeny wywołujące transformację blastyczną limfocytów:

• Swoiste:

– antygeny drobnoustrojów

• Nieswoiste:

– mitogeny (np. lektyny roślinne)

• fitohemaglutynina – PHA

• konkanawalina A – ConA

• mitogen ze szkarłatki – PWM

Transformacja blastyczna limfocytów