Odpowiedź typu

komórkowego

W skrócie:

1.

Limfocyty T reagują bezpośrednio z
antygenem

2.

Wydzielają one cytokiny

3.

Cytokiny wyzwalają działanie komórek
efektorowych (makrofagów i
granulocytów)

4.

Limfocyty T wywołują również efekt
cytotoskyczny (limf. Tc)

Odpowiedź typu
komórkowego =
odpowiedź późna

Naciekanie miejsca podania antygenu

następuje dopiero po 24 godzinach od
podania lokalnego antygenu.

Biorą tu udział głównie limfocyty T

pomocnicze (Th1).

Rozwój odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego i

humoralnego.



Limfocyty T – pobudzają je komórki
prezentujące antygen (APC) w obrębie węzła
chłonnego. Następuje produkcja cytokin



Limfocyty Th1 – działają pomocniczo; na ich
powierzchni znajdują się cząsteczki L3T4
(~CD4), które rozpoznają antygen związany z
cząst. MHC-II; wydzielają IL-2, IL-3, INF-γ, GM-
CSF. Biorąc pod uwagę wydzielane przez nie
limfokiny, limf. Th1 przypominają limf. T
cytotoksyczne CD8+. Działają one korzystnie
w trądzie i nadwrażliwości typu I.



Limfocyty Tc (cytotoksyczne):
- zwykle CD8+
- potrafią uśmiercić komórkę w kontekście MHC-I uczulający

dany limfocyt antygen

Profil wydzielanych przez nie cytokin przypomina na ogół profil cytokin

wydzielanych przez limf. Th1, jednak można wśród nich wyróżnić

limfocyty nie wydzielające INF-gamma i wydzielające znaczne ilości

IL4 i IL5, co jest podstawą podziału na Tc1 i Tc2

- 2 sposoby apoptozy:

1. zależna od uwalniania perforyny, granzymow i

granulizyny

2. zależna od interakcji cząsteczki nadrodziny TNF w

błonie eżektorowej i cząsteczek z nadrodziny TNFR w błonie

komórki docelowej.

Cytotoksyczne limfocyty T, które mają na powierzchni białka FasL,

potrafią wykorzystać cząsteczki białka Fas atakowanej przez siebie

komórki do uruchomiania programu apoptozy w komórkach

zakażonych przez wirusy i komórkach rakowych.

Kooperacja limfocytów T i
B

Kooperacja limfocytów T i B polega na współpracy obu rodzajów

komórek w wytwarzaniu odpowiedzi immunologicznej.



Limfocyty T i B rozpoznają najprawdopodobniej różne części

(determinanty) antygenu (T-zależne)



Antygen jest prezentowany limfocytom T przez APC.



Limfocyt B wychwytuje antygen przez receptor Ig, ale do

dalszej proliferacji i różnicowania w komórki plazmatyczne



potrzebny jest sygnał stymulacyjny z T, które odpowiadają na

przetworzony antygen związany z MHC.



Limfocyt B prezentuje antygen limfocytom T, ale jeżeli dostanie

sygnał do podziału (IL-1, IL-2, IL-4) i różnicowania (Il-4 Il-6 Il-10

IFN).

Jest to wzajemna dwukierunkowa kooperacja B i T.

Procesy odpornościowe o
podłożu komórkowym:



Reakcje głównie przeciw patogenom
wewnątrzkomórkowym (wirusy, prątki)
oraz nowotworom

Spaczona odpowiedź typu
komórkowego



Nadwrażliwość typu IV

(nadwrażliwość – nieprawidłowa reakcja uczulonego
wcześniej organizmu na ponowny kontakt z antygenem)



Niektóre choroby autoimmunizacyjne
(np. cukrzyca typu I, stwardnienie
rozsiane, reumatoidalne zapalenie
stawów)

Nadwrażliwość typu IV



Nadwrażliwość kontaktowa



Nadwrażliwość ziarniniakowa (w

nacieku znajdują się kom. nabłonkowate

i kom. olbrzymie)



Odczyn tuberkulinowy



Choroba przeszczep przeciwko

gospodarzowi



Przewlekłe odrzucanie przeszczepu

allogenicznego

Ciężko jest przypisać zjawisko

immunologiczne do konkretnej

odpowiedzi odpornościowej, gdyż

antygen wywołuje najczęściej obie

odpowiedzi – humoralną i komórkową.

Przewaga danej odpowiedzi zależy od

rodzaju i postaci antygenu, a także od

drogi i sposobu uczulenia.

Etapy odpowiedzi

immunologicznej

Fazy odpowiedzi
immunologicznej:



Faza indukcji



Faza efektorowa

Faza indukcji



Limfocyty łączą się z antygenem,
zaczynają proliferować i różnicować się
w komórki efektorowe



Limfocyty kooperują z APC oraz z
innymi populacjami limfocytów

Faza efektorowa



Nowo wytworzone komórki efektorowe
odpowiadają na antygen

Limfocyty
B

Limfocyty
T

Przeciwciała

Połączenie z

antygenem innej

komórki

Cytokiny

Śmierć bakterii

z użyciem

przeciwciał

Efekt

cytotoksyczny

(kom.

przeszczepu,

komórki zakażone

przez wirusy)

Odpowiedź humoralna
(podział)



Faza utajenia (od momentu podania
antygenu do pojawienie się w
przeciwciał)



Faza wzrostu poziomu przeciwciał



Faza plateau (poziom wyrównany)



Faza spadku poziomu przeciwciał

Wtórna odpowiedź



Występuje w przypadku ponownego kontaktu

z antygenem



Faza utajenia krótsza, w fazie wzrostu szybciej

rośnie poziom przeciwciał i jest wyższy, faza

plateau i spadku poziomu przeciwciał są

wydłużone



Liczba komórek reagujących ze swoistym

antygenem wzrosła, przeciwciała mają

większą swoistość, pojawia się więcej IgG,

IgA, IgE, a mniej IgM niż przy odpowiedzi

pierwotnej

Wtórna odpowiedź



Można ją otrzymać w sposób naturalny
(przez podanie antygenu – uczulenie
czynne), a także od innego osobnika lub
zwierzęcia (uczulenie bierne) lub też w
wyniku przeszczepienia odpowiednio
uczulonych limfocytów (uczulenie
adopcyjne)

Pierwotna i wtórna odpowiedź immunologiczna w zakresie przeciwciał klasy IgG.

Bibliografia



Immunologia, Jakóbisiak M., PWN,
Warszawa 2000

Dziękujemy za

uwagę!