Nazywam się Elżbieta Krzyżanowska

Jestem Pedagogiem Resocjalizacji i Terapeutką Uzależnień. Z alkoholikami i osobami współuzależnionymi pracuję już od 19 lat. Pracuję zarówno w kontakcie indywidualnym jak i grupowym. Mam także praktykę w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Przebieg pracy zawodowej

Poradnia P/alkoholowa, Warszawa ul. Płocka 39 - Prowadzenie grup (alkoholicy, osoby współuzależnione, absolwenci), udzielanie konsultacji indywidualnych

Gminny Punkt Konsultacyjny ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Piasecznie - prowadzenie grup (alkoholicy, ofiary przemocy i asertywność) oraz udzielanie konsultacji indywidualnych)

Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień - prowadzenie grup i udzielanie konsultacji indywidualnych (alkoholicy)

Stowarzyszenie „Razem Przeciw Przemocy” - prowadzenie warsztatów profilaktycznych w dla uczniów szkół warszawskich

Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu w Wołominie - prowadzenie zajęć z dziećmi alkoholików

Uprawnienia do pracy z alkoholikami i ich rodzinami uzyskałam poprzez ukończenie Studium Terapii Uzależnień.

kontakt

Elżbieta Krzyżanowska

Tel [phone] i

693 556 253

[e-mail]

.

Alkoholizm

Jest chorobą związaną z nadużywaniem substancji chemicznej - alkoholu. Już 0,3 - 0,5 promila powoduje upośledzenie koordynacji wzrokowo - - ruchowej i zaburzenie równowagi a powyżej 4 promili następuje śpiączka i śmierć.

Wpływ alkoholu na organizm

Alkohol ma właściwości drażniące. Dlatego jego niewielka ilość pobudza wydzielanie soków żołądkowych w efekcie czego korzystnie działa na trawienie. Jednak jego nadmierna ilość całkowicie zatrzymuje procesy trawienne. Powoduje także rozszerzanie się naczyń krwionośnych, co jest przyczyną utraty ciepła przez organizm a to może doprowadzić do zawału.

- Ma właściwości moczopędne, co zmusza nerki do zwiększonej wydajności. Jednak równocześnie działa on na przysadkę mózgową, która wytwarza hormon regulujący ilość produkowanego moczu.

- Prowadzi do trwałego uszkodzenia wątroby zmuszając ją do nadmiernej metabolizacji.

- Zaburza pracę ośrodkowego układu nerwowego a zwłaszcza mózgu. Działa na błony komórkowe w ten sposób, ze zmienia im strukturę i funkcje.

Jak rozpoznajemy chorobę alkoholową?

Jak każda inna choroba, ma ona objawy kliniczne. Są to:

- Zmiana tolerancji (zwiększona lub zmniejszona),

- picie pomimo wyraźnych szkód społecznych,

- powtarzające się próby utrzymania abstynencji,

- tzw. głód alkoholowy,

- zespół odstawienia alkoholowego (drżenie, biegunka, pocenie się, bezsenność),

- utraty pamięci.

Odmiany alkoholizmu.

Jellinek opisał różnice występujące między problemami związanymi z alkoholem. Podzielił alkoholizm na różne kategorie i wyszczególnił:

- Alkoholizm alfa często nazywany jest piciem problemowym . Osoba pijąca w ten sposób nie traci kontroli, nie ma także kłopotu z powstrzymaniem się od picia. Pije alkohol by łatwiej przetrwać niedogodności przytrafiające się jej w życiu.

- Alkoholizm beta jest odmiana , w której pojawiają się powikłania zdrowotne. Występuje u osób pijących duże ilości alkoholu i niewłaściwie się odżywiają.

- Alkoholizm gamma rozpoczyna się zwiększoną tolerancją. Następnie progresywnie występują zmiany związane z uzależnieniem psychicznym i fizycznym. Ten rodzaj dzielimy na cztery fazy: picie towarzyskie, fazę ostrzegawczą, fazę krytyczną, fazę chroniczną.

- Alkoholizm epsilon nazwany został opilstwem okresowym. Polega on na piciu z okazji przyjęć i imprez lub też na organizowaniu sobie wielkiego picia co pewien czas.

Polski psychiatra Antoni Kepiński dokonał innego podziału. Wyróżnił on 5 stylów picia.

- Neurasteniczny, polegający na traktowaniu alkoholu jako środka na zmęczenie, zniechęcenie, rozdrażnienie.

- Kontaktowy, wiążący się z chęcią zmniejszenia dystansu między ludźmi i przełamanie samotności.

- Dionizyjski, wynikający z pragnienia oderwania się od codzienności.

- Heroiczny, zapewniający poczucie mocy i możliwości dokonywania wielkich rzeczy.

- Biesiadowanie samobójcze ma ułatwić ostateczne pogodzenie się ze światem przed planowanym samobójstwem.

Pojęcie choroby alkoholowej, jej objawów i przyczyn jej powstawania.

Alkohol jest jedną z tych substancji chemicznych, których trwałe używanie prowadzi do uzależnienia. Przez wiele lat nadużywanie alkoholu nazywano pijaństwem. W XIX wieku Zaczęto używać określeń: alkoholizm i choroba alkoholowa. Alkoholizm powstaje, gdy nakładają się na siebie takie czynniki jak: podatność biologiczna, warunki psychologiczne i społeczne. Wielu alkoholików nie lubi smaku alkoholu, odczuwa wstyd i niechęć do siebie z powodu jego spożywania. Natomiast osoba, która tylko nadmiernie pije, ale nie jest zdiagnozowana jako alkoholik, może kontrolować swoje kontakty z alkoholem. Diagnozy choroby alkoholowej można dokonać na podstawie następujących objawów:

- poczucie przymusu picia nazywane także głodem alkoholowym,

- niemożność kontrolowania ilość wypijanego alkoholu,

- picie w celu zmniejszenia objawów abstynencyjnych tzw. klin,

- objawy somatyczne związane z zespołem abstynencyjnym (drżenie, pocenie się, biegunka, bezsenność),

- wzrost lub spadek tolerancji na alkohol,

- zmiana wzorców zachowań i zaniedbywanie zainteresowań na rzecz picia,

- picie alkoholu pomimo ciężkich szkód psychicznych i społecznych,

„Wyróżnia się przy tym trzy podstawowe wzorce patologicznego używania alkoholu:

- regularne, codzienne spożywanie dużych ilości

- regularne, ciężkie picie sobotnio - niedzielne,

- długie okresy trzeźwości przeplatane „ciągami” trwającymi tygodnie lub miesiące.

U alkoholika dochodzi do zaburzenia funkcji społecznych, gdyż często zachowuje się agresywnie, zaniedbuje się w pracy zawodowej, wchodzi w konflikty z prawem, zaniedbuje rodzinę. Co sprawia, że niektórzy ludzie chętnie i często sięgają po alkohol?

Antoni Kępiński wyróżnił 5 stylów nadużywania alkoholu. Są to:

1. Neurasteniczny, w którym pijący traktują alkohol jako środek wyzwalający stan euforii i łagodzący zmęczenie,

2. Kontaktowy - chodzi o łatwiejsze nawiązywanie kontaktów z innymi ludźmi, wynika on z poczucia samotności i izolacji,

3. Dionizyjski, w którym pijący szukają niezwykłych przeżyć pozwalających oderwać się od codzienności,

4. Biesiadowanie samobójcze ma ułatwić ostateczne pogodzenie się ze światem przed planowanym samobójstwem,

5. Picie heroiczne wywołuje złudzenie poczucia mocy. Dotyczy osób, które doświadczają różnych lęków i zahamowań.

Istnieją różne koncepcje powstawania uzależnień. Jednak zawsze zwraca się uwagę na trzy zasadnicze czynniki: biologiczny, psychiczny i środowiskowy. Uwarunkowania genetyczne zazwyczaj stawiane są na pierwszym miejscu jako najważniejszy czynnik prowadzący do uzależnienia od alkoholu. Jednak sam fakt wyrastania w rodzinie alkoholowej nie przyczynia się do tego, że dana osoba zostaje alkoholikiem. Do rozwoju choroby przyczyniają się u niej także czynniki środowiskowe. Psychologiczna koncepcja uzależnień jest związana z pewnymi cechami danej osoby i związanymi z tym zachowaniami. Osoby nie umiejące osiągać swych celów i realizować zamierzeń, sięgają po alkohol gdyż chcą poprawić sobie nastrój i zapomnieć o niepowodzeniach. Alkohol jest substancją chemiczną pozwalającą na szybką zmianę emocji i dlatego jest pożądany przez ludzi doświadczających bolesnych emocji. Osoby uzależnione charakteryzują się takimi cechami, jak: niski poziom umiejętności społecznych, brak umiejętności panowania nad emocjami, małe opanowanie, brak konsekwencji. Ponadto istnieje związek pomiędzy jakością życia rodzinnego a podatnością członków rodziny, szczególnie dzieci na uzależnienia. Jeżeli młody człowiek nie znajduje oparcia w rodzinie, wiąże się z grupą ludzi przeżywających podobne problemy i przyjmuje nie akceptowane społecznie sposoby ich rozwiązywania. W wielu środowiskach istnieją przekonania, że można dobrze się bawić tylko przy alkoholu. Najbardziej narażone na uzależnienie od alkoholu są dzieci i młodzież. Im niższa granica wieku podczas inicjacji alkoholowej, tym bardziej prawdopodobne jest uzależnienie w przyszłości. Drugim ważnym czynnikiem jest częstotliwość sięgania po alkohol.

Trzeci czynnik to uwarunkowania emocjonalne:

• alkohol staje się podstawowym źródłem przyjemności,

• obniża się odporność psychiczna na stany przykre, a lęk, który towarzyszy cierpieniu, staje się silniejszy od strachu przed negatywnymi skutkami picia,

• alkohol staje się podstawowym środkiem na uśmierzenie przykrych stanów emocjonalnych i stwarza nadzieję na chwilowe uzyskanie stanów przyjemnych,

• coraz silniejsze stają się subiektywne przekonania, że picie jest konieczne.

W ten sposób utrwala się nastawienie na bezpośrednie i zamierzone manipulowanie własnymi stanami emocjonalnymi. Pragnienie picia staje się silniejsze niż potrzeba przestrzegania wartości (rodzina, praca, zasady moralne itp.) co powoduje zaburzenia w myśleniu. Poza tym człowiek ma większą skłonność do podejmowania decyzji pod wpływem emocji. Zdolność do racjonalnego osądu ulega zaburzeniu i człowiek postrzega rzeczywistość poprzez swoje złudzenia.

System iluzji i zaprzeczania składa się z następujących elementów:

- prostego zaprzeczania polegającego na przekonaniu, że coś nie istnieje, mimo że faktycznie jest. Na przykład osoba twierdzi, że nie ma problemu z alkoholem

pomimo wielu sygnałów świadczących o czymś zupełnie przeciwnym,

• minimalizowania polegającego na przyznaniu się do alkoholizmu lecz w sposób zmniejszający znaczenie różnych faktów z tym związanych;

• racjonalizowania czyli budowania usprawiedliwień i wyjaśnień własnego zachowania. Alkoholik pragnie uciec od odpowiedzialności za swe zachowania;

• obwiniania czyli przerzucania odpowiedzialności na inne osoby za własne zachowania (to kolega jest winien, że się upiłem, bo wciąż mnie namawiał);

• intelektualizowania czyli ucieczki w intelektualne rozważania na temat problemów związanych z uzależnieniem od alkoholu i spekulacje intelektualne;

• odwracania uwagi czyli zmiany tematu rozmowy w celu uniknięcia tego, o czym nie chce się rozmawiać;

• koloryzowania wspomnień czyli takiego modelowania wydarzeń z przeszłości, które jest zgodne z aktualnymi potrzebami a nie stanem faktycznym;

• marzeniowym planowaniem nazywa się tworzenie naiwnych wyobrażeń na temat otaczającej rzeczywistości.

System rozdwojonego Ja polega na:

• podtrzymywaniu nadziei na nieograniczone dysponowanie mocą i kontrolowanie własnych stanów psychicznych;

• obronie przed bezsilnością i załamaniem poczucia wartości.

RODZINA ALKOHOLOWA

W rodzinie, w której co najmniej jeden z jej członków nadużywa alkoholu zakłócona jest komunikacja. O problemie alkoholu nie rozmawia się wcale lub nieszczerze. Przyczyną jest wstyd i pragnienie, by być „porządną rodziną”. Alkoholik na każdą próbę zwrócenia uwagi na problem, używa takich mechanizmów obronnych jak: minimalizowanie, wypieranie, intelektualizacja.

Często alkoholizm traktuje się w kategoriach moralnych, nie jako chorobę a to utrudnia lub uniemożliwia otwarty dialog prowadzący do rozwiązania problemu. Alkoholik izoluje się od pozostałych członków rodziny, by uniknąć nieprzyjemnych rozmów na temat swego nałogu. U pozostałych członków rodziny narasta złość i frustracja, a te z kolei są przyczyną awantur. Odpowiedzialność jest nierównomiernie rozłożona (alkoholik jest zwykle nieodpowiedzialny a osoba współuzależniona - nadodpowiedzialna). Członkowie rodziny borykają się z narastającym poczuciem krzywdy i poczuciem winy w związku z chorobą alkoholową. Granice psychologiczne członków rodziny są permanentnie naruszane. Rodzina zamyka się przed otoczeniem, gdyż krępujące sytuacje są dla niej źródłem zażenowania. Izolacja powoduje narastanie problemu i coraz gorsze samopoczucie jej członków (rozdrażnienie, przygnębienie, zniechęcenie itp.).

W rodzinach tych często dochodzi do przemocy, gdyż zarówno alkoholik, jak i jego bliscy łatwo wpadają w gniew. Rodzina alkoholowa boryka się z problemami w kilku sferach:

- jest zamknięta a jej członkowie żyją w izolacji, bez kontaktów towarzyskich lub też kontakty te są powierzchowne, bez zdolności zwracania się o pomoc;

- żyje w zakłamaniu, braku szczerości i mówienia prawdy o problemach;

- brakuje w niej wzajemności, czyli albo nikt nikomu nie pomaga, albo stosunki są oparte na nadopiekuńczości;

- alkohol niszczy życie uczuciowe, członkowie przeżywają ciągły lęk;

- brak jest wzajemnego wsparcia i wzajemnej pomocy;

- nie ma wzajemnego zrozumienia a zamiast tego pojawia się wiele kłamstw i manipulacji, co prowadzi do zubożenia kontaktów i baraku wzajemnego zrozumienia.

W rodzinie alkoholowej wszyscy przekraczają granice wszystkich. Chaos, nieustanny stres, manipulowanie, konflikty, „zamrożenie uczuć” sprawiają, że dziecko wychowane w takiej rodzinie ma ogromne problemy w życiu dorosłym. Rodzina alkoholowa żyje według pewnych reguł, które dzieci wnoszą w swoje dorosłe życie. Należą do nich:

- kontrola rozumiana jako przymus sprawdzania wszystkich interakcji, uczuć i zachowań. Jest ona strategią obrony przed wstydem, daje jej członkom swoiste poczucie władzy i przewidywalności zdarzeń;

- perfekcjonizm, który manifestuje się jako pragnienie zachowania poprawności w uczuciach i w myśleniu;

- oskarżanie innych członków rodziny o własne niepowodzenia, co jest postawą obronną ukrywającą wstyd;

- zaprzeczanie uczuciom, myślom, doświadczeniom, spostrzeżeniom - szczególnie dotyczy to negatywnych uczuć (samotność, smutek, zranienie itp.);

- tworzenie mitów czyli formułowanie zranień w taki sposób, aby odwrócić uwagę od tego, co dzieje się w rodzinie;

- niedokańczanie, niedomykanie spraw dziejących się między członkami rodziny.

Jednym z najpoważniejszych problemów rodziny dysfunkcjonalnej są zaburzone więzi emocjonalne. Dzieci doznają w niej wielu fizycznych i emocjonalnych szkód od swoich bliskich. Zaburzenia emocjonalne i brak umiejętności kształtowania zdrowych relacji z otoczeniem ujawnia się w życiu dorosłym. U dziecka, które czuje się odtrącone, kształtuje się negatywne „ja pierwotne”. Postrzega ono świat jako wrogi, niesprawiedliwy i niebezpieczny.

Dodatkowym silnie frustrującym czynnikiem jest silne poczucie wstydu za pijącego rodzica wobec rówieśników i sąsiadów. Ponadto dzieci, które wychowują się w rodzinie alkoholowej mają bardzo niską samoocenę, co sprawia, że nisko oceniają one swoje możliwości.

WSPÓŁUZALEŻNIENIE

Osoba współżyjąca z alkoholikiem podejmuje szereg działań zmierzających do powstrzymania go od picia. Jej działania mogą koncentrować się na przykład na tym, by zatrzymać go w domu lub odciągnąć od pijącego towarzystwa. Przyjęta taktyka składa się z tłumaczenia, przekonywania, płaczu, manipulacji, kłamstwa itp.

Działania te nie przynoszą skutków, ponieważ świat alkoholika nie jest normalny. Dlatego właśnie perswazja, próby umawiania się co do przyszłości oraz wskazywanie faktów i rzeczowa argumentacja nie mają w tym świecie specjalnego zastosowania. Powstrzymując alkoholika przed piciem, argumentując, dyskutując, ulegając jego wyjaśnieniom oraz iluzjom, osoba współuzależniona zaczyna nie wiedząc kiedy - krążyć razem z nim po orbicie, której centrum stanowi alkohol. Jej życie także koncentruje się wokół alkoholu. Współuzależnienie to:

• rozwiązywanie problemów alkoholika i angażowanie się w jego cierpienia i traktowanie tego jako coś co jest najważniejsze w życiu;

• chronienie alkoholika przed konsekwencjami jego postępowania,

• pouczanie go jak ma postępować;

• zaniedbywanie własnych potrzeb i ignorowanie uczuć na rzecz potrzeb alkoholika;

• lęk, że alkoholik odejdzie i podejmowanie działań, by tego nie zrobił,

• obwinianie siebie za wszystko, co się nie udaje;

• poczucie niedocenienia i wykorzystania;

• udawanie, że wszystko jest w porządku i zaprzeczanie oczywistym faktom.

Współuzależnienie obejmuje następujące zjawiska:

• zaburzenia myślenia i chaos emocjonalny;

• zaburzenia psychosomatyczne z nerwicą włącznie;

• zażywanie środków uspokajających, nasennych (włącznie z alkoholem) by uśmierzyć ból, napięcie i niepokój,

• stosowanie systemu iluzji i zaprzeczania, który przeszkadza zobaczyć realny wymiar problemu;

• trwanie w układzie małżeńskim, stając się mimowolnym „wspólnikiem” choroby

Osoba współuzależniona doświadcza cierpienia gdyż:

- żyje w stanie ciągłego pogotowia emocjonalnego,

- jest narażona na przeżywanie trudnych emocji (żal, lęk, uraza, złość, wstyd, poczucie winy itp.)

- nie umie odróżnić tego na co ma wpływ od tego na co nie ma wpływu,

- nie umie wypoczywać,

- nie umie zadbać o swe potrzeby ani wyznaczać swych granic.

Życie z alkoholikiem nie dostarcza takich satysfakcji, jakie ma osoba żyjąca w normalnym związku.

Zjawiska związane ze współuzależnieniem to:

• „obsesyjna kontrola innych,

• obsesyjne pomagania,

• obsesyjne opiekowanie się,

• niskie poczucie własnej wartości graniczące z nienawiścią do siebie,

• duże nasilenie złości i poczucia winy,

• silna zależność od określonych ludzi,

• duża tolerancja na nieprawidłowości w związku z drugim człowiekiem,

• koncentracja na innych, z równoczesnym zaniedbywaniem siebie,

• zaburzenie komunikacji,

• problemy seksualne.

FUNKCJONOWANIE DZIECI W RODZINIE ALKOHOLOWEJ

Dzieci w rodzinie alkoholowej mają trudniejsze warunki niż te, które wychowują się w zdrowej. Podstawową różnicą jest atmosfera panująca w domu: kłótnie, brak pieniędzy i silne emocje. Ciągły stres wpływa na zdrowie dzieci wychowujących się w domu alkoholowym. Dzieci te - częściej niż wychowujące się w zdrowych rodzinach - skarżą się na to, że boli je brzuch, maja nudności, odczuwają zmęczenie. Tymczasem objawy te nie mają żadnego uzasadnienia medycznego. Inne typy zaburzeń zdrowotnych to: astma, anemia, przeziębienia, alergie. U dzieci alkoholików pojawiają się także zaburzenia jedzenia, które potęgują się w dorosłym życiu. Kompulsywne Jedzenie wynika z niskiego poczucia własnej wartości. Jest także związane z uwewnętrznioną złością wynikającą z poczucia krzywdy.

U dzieci alkoholików zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób sercowo - naczyniowych, nagłych zmian w ciśnieniu krwi i tempie akcji serca. W doroslości są niecierpliwi, działają pospiesznie, agresywnie i z wrogością wobec innych, bez przerwy z kimś współzawodniczą. Angażują się w karierę zawodową i mniej interesują się innymi ludźmi. Mają niskie poczucie własnej wartości, małe poczucie bezpieczeństwa, zbyt nisko, wręcz nierealistycznie oceniają swoje osiągnięcia.

Uczą się także odcinać się od własnych emocji, aby przetrwać, w pełnionych rolach. Wymienia się pięć typów:

1. Bohater rodzinny - świetnie się uczy, pomaga w domu, angażuje się w życie społeczne szkoły. Z drugiej jednak strony, zaniedbuje własne potrzeby, skrajnie poświęca się dla innych, może być uzależniony od aprobaty innych.

2. Wspomagacz - wykazuje się opiekuńczością w stosunku do alkoholika, potrafi go zrozumieć i wytłumaczyć. W życiu dorosłym szuka sobie zwykle partnera alkoholika, by się nim opiekować.

3. Maskotka - ma potrzebę rozładowywania złej atmosfery poprzez śmiech i żarty. Kogoś takiego nie traktuje się poważnie, wskutek czego jego uczucia są zaniedbywane. Trudno nawiązać z nim kontakt, ponieważ jest to ktoś, kto ma skłonności do manipulacji.

4. Niewidzialne dziecko - ucieka w świat fantazji, czytanie książek, Internet. Nie sprawia kłopotu ale wciąż jest jakby nieobecne. Osoba taka ma głęboko zablokowane uczucia i nie umie współżyć z innymi. Może uciec w alkohol lub narkotyki.

5. Kozioł ofiarny - ma dość duży temperament i poprzez to często naraża się na agresję ze strony otoczenia. To jego obarcza się odpowiedzialnością za problemy w domu. To ktoś, kto źle się uczy, sprawia wrażenie cynicznego, ordynarnego, pozbawionego wyższych uczuć.

PRZYSTOSOWANIE PSYCHICZNE DZIECI W RODZINIE ALKOHOLOWEJ

Wiele dzieci z rodzin alkoholowych odnosi w życiu spore sukcesy, są ambitne i wytrwałe. Jednak bez względu na to, czy osiągają sukcesy, czy przeciwnie, zachowują się w sposób nieodpowiedzialny, mają problemy osobiste wynikające z braku poczucia bezpieczeństwa. Postawa obronna charakteryzuje się usztywnieniem, napięciem a także silnym lękiem przed jakąkolwiek zmianą i podejmowaniem ryzyka. Osoba z nastawieniem obronnym to ktoś, kto:

- żyje w stałym pogotowiu emocjonalnym,

- ciągle „ma się na baczności”,

- wyznaje filozofię życiową „aby przetrwać”,

- skoncentrowany jest na tym, aby nie stracić,

- z trudnością podejmuje ryzyko zmiany.

Dzieci wyrastające w rodzinach alkoholowych różnią się od siebie takimi cechami jak: talent, inteligencja, odporność, aktywność. Jest bardzo wiele czynników, które je kształtują. Postawa obronna jest związana z wieloma urazami, które mogą być ostre lub rozmyte. Urazem ostrym nazywamy doświadczenie związane z przerażającą sytuacją (np. upokorzenie, pobicie, nadużycie seksualne). W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że doświadczenia tego typu mogą mieć dzieci w innych rodzinach, niekoniecznie alkoholowych. Jednak alkohol powoduje, że są ona bardziej wyostrzone. Dzieci mają mniejsze możliwości asymilowania uczuć niż dorośli. Dlatego też uczucia związane z przerażającymi doświadczeniami często zostają odcięte i wyparte. Urazem rozmytym nazywamy takie sytuacje, gdy nic wyraźnego się nie dzieje. Dziecko doświadcza niepokoju, chaosu i braku oparcia wynikające z barku pewności tego co się wydarzy za chwilę.

Dziecko w rodzinie alkoholowej otrzymuje pochwały i nagany w zależności od nastroju rodziców a nie swoich zachowań. Widzi ono, że rodzice są zagubieni i nie wiedzą, czego chcą. Tego rodzaju chaos sprawia, że dziecko odrywa się od rzeczywistości. Rzeczywistość - do pewnego stopnia nieprzewidywalna - budzi lęk i skłania do izolacji, traci się bowiem poczucie sprawczości. Ucieka się w książki, muzykę, marzenia i fantazje. Wobec braku realnej możliwości radzenia sobie z trudną rzeczywistością, tworzy się rzeczywistość złudną, mającą jednak bezpieczny stopień uporządkowania. Zachowania te wynikają z faktu, że dzieci w rodzinach alkoholowych nie nauczyły się w domu oddzielania prawdy do fałszu. Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym uczy się trzech rzeczy, mianowicie:

- nie ufać,

- nie mówić,

- nie odczuwać

Brak zaufania związany jest z tym, że nie wolno mówić wprost o prawdziwej przyczynie problemów - chorobie alkoholowej.

Dziecko uczy się kłamać, że wszystko jest w porządku. Uczy się nie mówić o najbardziej istotnych problemach życiowych. Nauka „nie odczuwać” jest efektem znieczulania się. Dziecko nie może poradzić sobie z nienawiścią czy uporczywą złością, którą odczuwa w relacji z rodzicami. Odczuwa smutek z powodu wielu niezaspokojonych potrzeb, np. potrzeby bycia kochanym i rozumianym. Potrzebuje ono kontaktu a jest odtrącane i ignorowane. Przyjmuję więc często postawę: „nie potrzebuję niczego od nikogo”. Wypiera też wiele uczuć. np. twierdzi: „nie boję się”. Daje mu to iluzyjne poczucie bezpieczeństwa. Właściwie mnie nie ma. Tak jest bezpieczniej. Zabieg tego rodzaju, zbyt często powtarzany, rodzi groźbę odłączenia się od świata własnych emocji i utraty prawdy o najgłębszych poruszeniach swego serca.

WPŁYW RODZINNYCH UWARUNKOWAŃ W DZIECIŃSTWIE NA FUNKCJONOWANIE W DOROSŁOŚCI

1. Dzieci alkoholików zgadują co jest normalne. W rodzinie niczego nie można przewidzieć. Dzieci nie wiedzą co to jest zdrowie i jak o nie dbać. Patrzą na rzeczy, które wydają się być normalne i starają się je naśladować. Jednak często okazuje się, że te rzeczy tylko wydawały się normalne.

2. Dzieci alkoholików mają trudności z przeprowadzeniem wszystkiego do końca. Zaczynają coś, potem zaczynają coś nowego, ale trudno im to skończyć. Mają bardzo dobre pomysły, ale wiele spraw pozostaje w sferze projektów.

3. Dzieci alkoholików kłamią, gdy równie dobrze mogłyby powiedzieć prawdę. Kłamstwo jest podstawowym elementem systemu rodziny dotkniętej choroba alkoholową. Rodzina jawnie zaprzecza, że jest jakikolwiek problem. Tuszuje się też często i usprawiedliwia zachowania alkoholika. Kłamstwo w takiej rodzinie staje się nawykiem.

4. Dzieci alkoholików osądzają siebie bezlitośnie. Są przyzwyczajone do tego, ze ktoś je nieustannie krytykuje. Cokolwiek zrobią, nigdy nie jest to wykonane wystarczająco dobrze. Wskutek tego podtrzymują one swój negatywny obraz przez całe życie

5. Dzieci alkoholików traktują siebie bardzo poważnie i trudno im się bawić. Dzieciństwo ich nie jest radosne. Domowa atmosfera tłumi każdą radość. Często dziecko słyszy od rodziców „nie ciesz się”. Dzieci nie umieją nabrać dystansu do samych siebie i do tego co robią.

6. Dzieciom alkoholików trudno jest nawiązywać bliskie kontakty. Pragną one zdrowych i bliskich relacji z innymi, ale jest to dla nich trudne. Nie mają odniesienia do budowania zdrowych relacji. Odczuwają niespójność w kontaktach z rodzicami: jednego dnia czują, że są kochane a następnego odrzucone.

7. Dzieci alkoholików przesadnie reagują na zmiany, na które nie mają wpływu. Małe dzieci w domu alkoholika nie mają wpływu na sytuację, to co się dzieje, jest im narzucone. W dorosłości odwracają sytuację, aby przetrwać. Muszą podejmować odpowiedzialność za swoje otoczenie. W efekcie, w dorosłości są często oskarżane o nadmierne kontrolowanie, sztywność i brak spontaniczności.

8. Dzieci alkoholików bezustannie poszukują potwierdzenia i uznania. Dzieci w domu alkoholowym otrzymują bardzo zagmatwane sygnały. Nie była to miłość bezwarunkowa. W związku z tym, gdy słyszą w dorosłości jakiekolwiek komplementy, trudno jest im to przyjąć. Bardzo się starają, aby uzyskać uznanie ze strony otoczenia.

9. Dzieci alkoholików są nadmiernie odpowiedzialne lub nadmiernie nieodpowiedzialne. Osoby te w dorosłym życiu albo biorą wszystko na siebie albo się wycofują, nie ma nic pośredniego. Związane jest to z tym, że kiedyś próbowali zadowolić swoich rodziców, ale po pewnym czasie okazywało się, że ich starania nie mają żadnego znaczenia.

10. Dzieci alkoholików są niezwykle lojalne, nawet w obliczu dowodów, że druga strona na to nie zasługuje. W domu alkoholika wszyscy lojalnie trwają przy nim, mimo, iż dawno powinni go zostawić. Tak zwana lojalność jest bardziej wynikiem strachu i niepewności niż czegokolwiek innego. W dodatku dzieci wychowane w domu alkoholowym nie wiedzą, na czym polega dobry związek.

11. Dzieci alkoholików ulegają impulsom. Mają tendencję do poddawania się biegowi zdarzeń bez poważnego rozważenia innych alternatywnych zachowań czy możliwych konsekwencji. To uleganie impulsom prowadzi do zagubienia, niechęci do siebie i utraty kontroli nad otoczeniem. Dodatkowo zbyt wiele energii zużywają one na likwidowanie skutków takiego zamieszania.

Preambuła AA

Anonimowi Alkoholicy są wspólnotą mężczyzn i kobiet, którzy dzielą się nawzajem doświadczeniem, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój wspólny problem i pomagać innym w z alkoholizmu. Jedynym warunkiem uczestnictwa we wspólnocie jest chęć zaprzestania picia. Nie ma a AA żadnych składek ani opłat, jest samowystarczalna poprzez własne dobrowolne datki. Wspólnota AA nie jest związana z żadną sektą, wyznaniem, działalnością polityczną, organizacją lub instytucją, nie angażuje się w żadne publiczne polemiki, nie popiera ani nie zwalcza żadnych poglądów. Podstawowym jej celem jest umożliwienie swoim członkom trwanie w trzeźwości.

Z kolei grupy Al.-Anon posiadają informację na stronie internetowej

„Jeżeli masz kochaną osobę, której picie powoduje poważne problemy, będziesz serdecznie witany na naszych spotkaniach. Nie mamy powiązań z żadnym wyznaniem wiary, nie mamy

żadnych zobowiązań prawnych, składek ani wpisowego. Dzielimy się naszym doświadczeniem, siłą i nadzieją. Twój postęp może się dokonać według twojego własnego sposobu i tobie właściwego tempa. My tylko zachęcamy, abyś wziął udział w naszej wspólnej sprawie.”

Innym ważnym miejscem, gdzie dzieci mogą uzyskać pomoc jest wspólnota Al.-Ateen. Wraz z AA i Al.-Anon stanowią one całość wspólnot pomagających rodzinom alkoholików. Tak samo jak w dwu poprzednich jej zasady opierają się na dwunastu krokach i dwunastu tradycjach. W przewodniku pt. „Al.-Ateen dzień po dniu” można znaleźć medytacje na każdy dzień roku. Jest to zbiór wskazówek dotyczących sfery mentalnej i emocjonalnej. Można znaleźć tam taki tekst: „Sprawy do przemyślenia. Al.-Ateen jest kluczem, który otwiera drzwi do mojego zagmatwanego stanu ducha. Mam program, który pomaga nadać sens moim poplątanym myślom i uczuciom. Stosowanie go w życiu pozwoli mi dzisiaj odnaleźć pogodę ducha”.

Pierwszy krok Al. - Ateen mówi o bezsilności wobec alkoholu i wobec pijącej osoby. Jeśli ktoś pragnie kontrolować innych, to tylko traci energię i naraża się na takie nieprzyjemne emocje, jak: wstyd, złość, strach. Akceptacje jest pierwszym czynnikiem prowadzącym do zmiany swojego życia na lepsze. Dzieci, które przychodzą do Al. - Ateen po pomoc dla

siebie, odnajdują tam siłę wynikającą z poczucia, że są częścią otoczenia, w którym doświadczają bezwarunkowej akceptacji.

Duchowy program wspólnoty pozwala nabyć umiejętności koniecznych do prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Dzieci w rodzinie zaburzonej uczą się ukrywania swych emocji i manipulowania nimi. Program Al - Ateen uczy tego, że o uczuciach można mówić otwarcie. Dzieci czują się rozumiane i dzięki temu bezpieczne. Kolejnym ważnym elementem programu jest uczenie dzieci, by nie uciekały od swych problemów, lecz je rozwiązywały. Stawianie czoła trudnej rzeczywistości wymaga ogromnej odwagi. Jest to tez program, który uczy umiejętności społecznych. Wspólna praca oznacza pomaganie sobie nawzajem. Do tego potrzeba zaufania i zrozumienia.

---