Grupowe podejmowanie decyzji

W teorii grupowego podejmowania decyzji wyróżnia się co najmniej trzy sposoby postrzegania grupy:

• grupa jest zbiorową całością niezależną od cech swoich członków

• grupa jest zestawem jednostek, a cechy grupy są funkcją cech poszczególnych członków

• grupa jest zbiorową całością, którą tworzy zestaw jednostek, a zrozumienie jej zachowania wymaga badania cech grupy i cech jej członków

Zgodnie z trzecią perspektywą grupa ma własny umysł (groups have minds of their own) i można zatem badać zachowanie grupy niezależnie od badania cech jej członków.

Koncepcję umysłu grupowego (a group mind) rozwinął amerykański psycholog Daniel M. Wegner, wprowadzając pojęcie systemu pamięci transakcyjnej (a transactive memory system). Według niego pamięć transakcyjna jest właściwością przede wszystkim grupy i zatem nie można jej ani przypisać żadnej poszczególnej jednostce, ani też znaleźć gdzieś między jednostkami.

Zalety grupowego podejmowania decyzji:

• większa ogólna suma wiedzy lub informacji

• większa liczba podejść do problemu

• uczestnictwo w podejmowaniu decyzji zwiększa ogólną akceptację końcowego wyboru

• lepsze zrozumienie decyzji

Wady grupowego podejmowania decyzji

• nacisk społeczny (nacisk na grupową spójność prowadzi w skrajnym przypadku do patologicznego myślenia grupowego - groupthink)

• akceptacja pierwszego rozwiązania

• indywidualna dominacja

• konkurencja między decyzjami utrudniająca znalezienie najlepszego rozwiązania

• czas niezbędny do podjęcia decyzji

• polaryzacja grupowa

Strategie grupowego podejmowania decyzji

• rutynowe podejmowanie decyzji

• twórcze podejmowanie decyzji

• negocjacyjne podejmowanie decyzji

Żródło: E.F. Harrison	RUTYNOWE PODEJMOWANIE DECYZJI	TWÓRCZE PODEJMOWANIE DECYZJI	NEGOCJACYJNE PODEJMOWANIE DECYZJI
Struktura grupy	Specjaliści wraz z koordynatorem (przywódcą)	Heterogeniczny, kompetentny skład; sprzyjający procesom twórczym kierownik	Proporcjonalna reprezentacja zainteresowanych stron
Role grupowe	Niezależny wysiłek; specjalistyczna wiedza	Wszystkie pomysły są przedmiotem grupowej dyskusji	Jednostka postrzega się jako reprezentant zainteresowanej strony
Proces grupowy	Określenie celów; interakcje pomiędzy koordynatorem i specjalistami	Proces rozwiązywania problemu z pełną partycypacją i spontaniczną komunikacją	Uporządkowana komunikacja; sformalizowane procedury obrad i głosowania
Styl grupowy	Znaczny stres wynikający z wymagań jakościowych i ilościowych oraz ograniczeń czasowych	Relaksacyjne, niestresujące otoczenie; brak sankcji	Otwartość i szczerość; akceptacja procedur; unikanie wrogości
Normy grupowe	Profesjonalizm	Otwartość komunikacji; konsensus; wspieranie oryginalności; eliminacja autorytaryzmu	Pragnienie osiągnięcia porozumienia; konstruktywne postrzeganie konfliktu; akceptacja kompromisu

Typy grup decyzyjnych:

• grupa interaktywna

• grupa nominalna

• grupa delficka

Grupa interaktywna

Spotkanie grupy interaktywnej na ogół rozpoczyna się od przedstawienia problemu przez przywódcę grupy. Następ-nie ma miejsce nieustrukturalizowana dyskusja służąca zgromadzeniu informacji i poznaniu stanowisk uczestników. Spotkanie kończy się zwykle podjęciem decyzji przez głosowanie lub przez aklamację.

Grupa nominalna

Technikę grupy nominalnej (nominal group technique - NGT) opracowali Andre L. Delbecg i Andrew H. Van de Ven w 1968 r. Ustrukturalizowana procedura tej techniki ma następujący przebieg:

• członkowie grupy osobno i w ciszy spisują swoje pomysły rozwiązania problemu czy realizacji zadania

• członkowie grupy przedstawiają w kolejnych rundach swoje pomysły, których zwięźle ujęta istota jest bez dyskusji zapisywana na tablicy lub na przymocowanym do ściany arkuszu papieru

• po zaprezentowaniu pomysłów przez wszystkich członków grupy następuje dyskusja w celu wyjaśnienia i oceny zapisanych pomysłów

• spotkanie kończy odbywające się odrębnie i w ciszy głosowanie członków grupy dokonujących uszeregowania zgłoszonych pomysłów (decyzja „grupowa” wynika z podsumowania indywidualnych głosów)

Grupa delficka

W przeciwieństwie do procesów decyzyjnych w grupie interaktywnej i w grupie nominalnej członkowie grupy delfickiej znajdują się w różnych miejscach (they are physically dispersed) i nie spotykają się twarzą w twarz w celu grupowego podjęcia decyzji.

Źródło: E.F. Harrison	GRUPA INTERAKTYWNA	GRUPA NOMINALNA	GRUPA DELFICKA
Kryteria oceny decyzji grupowej - Jakość - Akceptacja - Oryginalność	Średnia do wysokiej Średnia do wysokiej Niska do średniej	Średnia Średnia Średnia	Niska do średniej Niska do średniej Średnia do wysokiej
Sytuacyjne cechy grupowego podejmowania decyzji - Dostęp do wiedzy fachowej - Zasięg decyzji - Konflikt w obrębie grup	Niski do średniego Średni do szerokiego Średni do wysokiego	Średni Średni Niski do średniego	Średni do wysokiego Wąski do średniego Niski
Członkostwo grupowe - Ekspert - Przedstawiciel - Współpracownik	Okazjonalnie Często Zwykle	Często Okazjonalnie Często	Zwykle Rzadko Okazjonalnie

---