PRAWO GOSPODARCZE (c.d.)

Konstytucja gospodarcza UE:

• zasada społecznej gospodarki rynkowej – jej treść wywodzi się z orzecznictwa ETS, jej rolą jest wyznaczenie tej samej treści dla wszystkich państw członkowskich;

• zasada otwartej gospodarki i wolnej konkurencji – zarówno traktat jak i akty wtórne konkretyzują jak te zasady mają przejawiać się w życiu gospodarczym;

• zasada rynku wewnętrznego i swobód gospodarczych – rynek ten daje podstawy do wolnej konkurencji dla wszystkich państw członkowskich, zasadę tę muszą respektować organy unijne, ale również organy państw członkowskich oraz przedsiębiorcy w nich działający;

• zasada zrównoważonego rozwoju – łączy się z zasadą społeczną gospodarki rynkowej,

  • oznacza, że zarówno system prawny jak i polityka gospodarcza państw członkowskich i UE powinna być tak kreowana aby zachować równowagę pomiędzy celem wzrostu gospodarczego, skutkami społecznymi jak i skutkami dla środowiska naturalnego, jej efekty można widzieć np. w ograniczeniu emisji CO₂, limit połowu ryb,

  • zachowanie równowagi finansowej w państwie w kontekście działań prorozwojowych – ograniczenie deficytu i długu publicznego, zachowanie stabilności cen (powstrzymanie inflacji), równowaga bilansu płatniczego (równowaga pomiędzy eksportem a importem);

• zasada neutralności traktatowej – zapis w TFUE, państwa członkowskie mają pełną swobodę decydowania w oparciu o jaki system własności będą prowadzić swoją gospodarkę (czy własność publiczną, czy prywatną, najczęściej jednak mieszaną).

Podmioty prawa gospodarczego:

• organy ustawodawcze – mają najszersze kompetencje, mogą uregulować każdą dziedzinę życia, życia gospodarczego, ograniczenia wynikają z Konstytucji; na poziomie samorządowym takie kompetencje również istnieją – korzystają one z domniemania kompetencyjnego;

• władza wykonawcza – wydaje rozporządzenia, kreuje plany rozwoju poszczególnych branż, decyduje o tym, jak polityka gospodarcza będzie realizowana.

• organy administracji gospodarczej – indywidualizują prawa i obowiązki dotyczące prawa gospodarczego poprzez wydawanie aktów indywidualnych.

  • europejskie (KE, OLCD)

    

  • centralne (inspekcje) ich kompetencje dotyczą wyłącznie

    

  • terenowe (inspekcje) sfery gospodarczej

  • samorządowe

  • oraz pośrednia administracja gospodarcza, czyli:

    • pomocnicy i pośrednicy (agencje, fundusze, urzędy regulacyjne).

• podmioty prawa prywatnego

Funkcje organów administracji gospodarczej:

• reglamentacja – tworzenie ładu gospodarczego poprzez normy dotyczące m.in. prawa do działalności gospodarczej, dostępu do działalności gospodarczej, sposobu wykonywania działalności gospodarczej, organy administracji publicznej mają kompetencje do kontroli przestrzegania pewnych nakazów i zakazów prawnych;

• policja gospodarcza – działania polegające na tym, aby zapobiegać i usuwać zagrożenia, które istnieją dla praw indywidualnych czy zbiorowych, celem jest tu ochrona dóbr i interesów, podstawy do interwencji znajdują się w Konstytucji i ustaw dotyczących regulacji stosunków gospodarczych, podstawowym instrumentem ochrony jest stanowienie prawa;

• regulacja – konieczność zagwarantowania konkurencji w tych sektorach gospodarczych, w których zwykle istniał monopol państwowy, zagwarantowanie dostępu do usług obywatelom na niedyskryminacyjnych warunkach (usługi energii, ciepła, pocztowe), organy mają za zadanie urzeczywistnienia zasady wolności gospodarczej poprzez deprywatyzacje i deregulacje;

• nadzór gospodarczy – władcze oddziaływanie na podmioty, które nie są hierarchicznie podporządkowane, może mieć charakter nad przedsiębiorcami z sektora publicznego, ale też nad podmiotami publicznymi (nadzór właścicielski – poprzez akty zatwierdzania uchwał podmiotu nadzorowanego, wyrażanie zgody na jakąś czynność podmiotu, nadzór nad legalnością działania, efektywnością, gospodarnością), nadzór nad przedsiębiorcami najczęściej przyjmuje formułę wydawania indywidualnych decyzji administracyjnych, nadzór nad legalnością działania

• kierownictwo gospodarcze (polityka gospodarcza) – oddziaływanie na mechanizmy rynkowe przez organy administracji gospodarczej, widać tu europeizacje prawa gospodarczego w dziedzinie polityki regionalnej, strukturalnej, spójności;

• wspieranie gospodarki (pomoc publiczna) – wykorzystywanie różnego rodzaju środków (zwykle finansowych) jest skierowane na to, aby wspierać gospodarkę, wykorzystywanie dotacji, kredytów, wniesienie kapitału do udziałów publicznych, środkami pośrednimi są ulgi podatkowe.

Środki oddziaływania ekonomicznego:

• parametry ekonomiczne, czyli wielkości liczbowe, takie jak stopa kredytowa, ceny, podatki, taryfy – kształtujące zachowania podmiotów gospodarczych;

• bodźce finansowe – subwencje, ulgi podatkowe;

• decyzje podmiotów gospodarczych podejmowane są przez pryzmat korzyści % negatywnych skutków tych wielkości dla efektów ich działania, podmiot decyduje czy bardziej opłaca mu się skorzystać ze środków państwowych czy ponieść negatywne skutki, gdy tego nie zrobi.