Wykład 10

Motywacja

 

 

Definicja motywacji

Zespół czynników, decydujących o tym, 

do czego dążymy

Czynniki motywacyjne

Zewnętrzne

zachęty, nagrody, kary

Wewnętrzne

wartości (np. ojczyzna, wolność)
hormony

 

 

Funkcje procesu 

motywacyjnego

Inicjująca

 „uruchomienie” zachowania

Ukierunkowująca

wybór kierunków działania

Intensyfikująca

energia działań

Podtrzymująca

działanie mimo przeszkód i upływu czasu

 

 

Schemat procesu 

motywacyjnego

Bodziec                         Uczenie się

                                                                        „chęć”
                                                                       
                                       

Motyw 

                    dażenie/

                                                                       unikanie
                                                                       
                                                                       emocja
Potrzeba                        Sygnał        

 

 

Potrzeba

Potrzeba to obiektywny warunek 

funkcjonowania organizmu w środowisku

Przykłady

pokarm, 

schronienie

informacja, wiedza

 

 

Hierarchia potrzeb

(Abraham Maslow)

Potrzeby fizjologiczne
Potrzeba bezpieczeństwa
Potrzeba przynależności i miłości
Potrzeba szacunku do własnej osoby
Potrzeba samorealizacji

 

 

Potrzeby fizjologiczne

Np. potrzeba pokarmowa

zaburzenia: anoreksja, bulimia
zaburzenia obrazu własnego ciała

Zasada homeostazy

brak równowagi motywuje do jej 
przywrócenia

Zasad procesów przeciwstawnych (Solomon)

 

 

Głody sztuczne

Uzależnienie od substancji

Mechanizm psychologiczny

gradient wzmocnienia

Mechanizm fizjologiczny

hamowanie zwrotnego wychwytu 
dopaminy

 

 

Potrzeba osiągnięć 

(McClelland)

Wariant rywalizacyjny

osiągnąć więcej, niż inni

Wariant hubrystyczny

osiągnąć więcej, niż osiągnęło się wcześniej

Potrzeba osiągnięć

a różnice kulturowe
a sukces ekonomiczny społeczeństw

 

 

Motywacja samoistna

Samoistna ciekawość
Czynności „zbędne”

np. podskoki, przyśpiewki itp.

Hobby, gra, zabawa
Czynności zawodowe (np. operacja 

chirurgiczna)

Mihalyi Csikszentmihalyi

Teoria „fali” („przepływu”)                      

flow

 

 

Obiektywne warunki „fali”

Wymagania

          
            lęk                                        „fala”

                                                          nuda                   

                                       

                                                      

Kompetencje

 

 

Psychologiczne 

właściwości „fali”

Doświadczenie autoteliczne
Zaangażowanie
Brak zmęczenia
Szczęście
Radość

 

 

Teoria własnej 

skuteczności

(Albert Bandura)

Dążymy do

kontroli
skuteczności
kompetencji

Doświadczenie własnej skuteczności 

jest nagradzające

 

 

Konflikty motywacyjne

Konflikt 

„dążenie-dążenie”

dwa obiekty przyciągające

Konflikt 

„dążenie-unikanie”

ten sam obiekt pociąga i odpycha

Konflikt 

„unikanie-unikanie”

dwa obiekty odpychające

 

 

Dynamika konfliktu 

„dążenie-dążenie”

Siła motywu
                                                      

dążenie do B

                                                      

dążenie do A

    

Obiekt A

                                  

Obiekt B

 

 

Dynamika konfliktu 

„unikanie-unikanie”

Siła motywu
                                                      

unikanie B

                                                      

unikanie A

    

Obiekt A

                                  

Obiekt B

Punkt 

równowa

gi

 

 

Dynamika konfliktu 

„dążenie- unikanie”

Siła motywu

               

                                                  Odległość od obiektu

unikani

e

dążeni

e

 

 

Motywacja a sprawność 

działania

Co powoduje obniżenie sprawności?

brak odpowiedniej potrzeby
niezaspokojenie potrzeby 
elementarnej
konflikt potrzeb i motywów
zbyt niskie natężenie motywu
nadmierne natężenie motywu

 

 

Zasada Yerkesa i Dodsona

Sprawność działania

       słabe                                                   silne
                         Natężenie motywu

 

 

Sterowanie motywacją

Treningi motywacyjne

uczenie motywacji osiągnięć
uczenie kontroli motywacji
(np. hierarchia celów)

Psychoterapia

dotarcie do nieświadomej motywacji
eliminacja niedojrzałych potrzeb
praca nad indywidualną hierarchia potrzeb