1. Definicja bioróżnorodności

oznacza zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji. Zgodnie z Konwencją o różnorodności biologicznej (podpisaną w 1992r. w czasie konferencji Narodów Zjednoczonych pn. Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro) różnorodność biologiczna to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią. Dotyczy ona różnorodności w obrębie gatunku (różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów. Bioróżnorodność jest często stosowanym określeniem dla sumy gatunków lub ekosystemów analizowanych lub porównywanych obszarów. Istnieje wiele definicji różnorodności biologicznej oraz sposobów jej określania i pomiaru

2. Na jakich poziomach rozpatruje się bioróżnorodność

Różnorodność biologiczna dzieli się na :
* różnorodność gatunkowa- bogactwa roślin i zwierząt występujących na Ziemi.

Na ochronę gatunkowa składają się: ochrona in situ i ochrona ex situ. Ochrona in situ to ochrona ekosystemów i naturalnych siedlisk gatunków, a ochrona ex situ to ochrona gatunków poza ich naturalnym środowiskiem np. w ogrodach zoologicznych i botanicznych. Ma ona na celu zachowanie wymierających gatunków, które żyją tylko w ogrodach zoologicznych i botanicznych, poza swoimi naturalnymi siedliskami, oraz zachowanie ich materiału genetycznego, a także ich reintrodukcje.
Reintrdukcja to ponowne wprowadzenie organizmów danego gatunku zwierząt na tereny zajmowane w przeszłości, na których z rożnych przyczyn wyginęły. W Polsce do najbardziej znanych należy reintrodukcja bobra na obszarze niżu polskiego i Karpat oraz żubra w rożnych regionach kraju.
* różnorodność genetyczna (wewnątrz gatunkowa)- zróżnicowanie genów zawartych w pulach genowych poszczególnych gatunków.

Zmienność genetyczna w obrębie gatunku umożliwia jego przystosowanie do zmieniających się warunków środowiska. Zapewnia trwanie gatunku mimo zmian środowiska. Zmienność te można badać pomiędzy osobnikami w populacji, miedzy populacjami w obrębie gatunku oraz miedzy gatunkami. Ochrona różnorodności genetycznej, czyli zmienności puli genowej, zwiększa szanse przetrwania gatunku. Na pule genowa populacji wywierają wpływ mutacje, dobór naturalny i dryf genetyczny. Szczególne znaczenie maja imigrancie dostarczający populacji nowe genotypy.
Dla ochrony różnorodności genetycznej utworzono tzw. banki genów- są to instytucje, których zadaniem jest przechowywanie nasion, tkanek lub żywych kolekcji rożnych odmian roślin. Zasoby genowe gromadzi się już od wielu lat, a szczególnie intensywnie w ostatnim 40leciu. Najwięcej uwagi poświecono roślinom uprawnym.
* różnorodność ekosystemów bogactwo siedlisk warunkujących bogactwo ekosystemów.

Ochronę różnorodności ekosystemów można rozumieć jako ochronę wewnętrznego zróżnicowania krajobrazu, w którego skład wchodzą rożne typy ekosystemów. Zwykle zachowanie dużej różnorodności gatunkowej i siedliskowej warunkuje stabilność ekosystemu. Duże zróżnicowanie gatunkowe ekosystemu zwiększa liczbę powiązań i współzależności miedzy poszczególnymi gatunkami (drapieżnictwo, pasożytnictwo itd,). Daje to możliwość ustalenia się stanu równowagi dynamicznej, czyli stanu stabilnego. Również obieg materii i przepływ energii w ekosystemie są zależne od bogactwa gatunków, które tworzą siec pokarmowa. Problem pojawia się wtedy, gdy liczebność jakiejś populacji zaczyna gwałtownie spadać, a innej nadmiernie wzrastać.

* różnorodność krajobrazów

3. jak ocenia się stan bioróżnorodności w Polsce

Mierzone na poziomie różnorodności gatunkowej należy do największych w środkowej Europie. Na poziomie ekosystemów bioróżnorodność Polski charakteryzuje się szczególnie wysokim bogactwem zachowanych biocenoz leśnych. Właśnie te biocenozy na niżu środkowo Europejskim tworzą mozaikę ugrupowań siedlisk łąkowo leśnych i terenów zabagnionych. Kraj nasz leży na granicy obszarów wschodnich i zachodnich.

4. co usankcjonowało ten stan

Bogactwo bioróżnorodności zawdzięczamy uwarunkowaniom historycznym, geograficznym:

• Polska zajmuje obszar 312tys. km^2

• Kształt kraju foremny

• Granica z morzem 520km

• Kraj nizinny ( 70% poniżej 200 m n. p. m)

• Ludność 38mln

• kraj nizinny- 70% poniżej 200mnpm

• północ kraju- powyżej 200mnpm

• na południu pasmo dużych jezior i torfowisk

• klimat umiarkowany, przejściowy

• położenie w strefie lasów mieszanych, dominują w Polsce lasy iglaste

• na południu roślinność halofitowa, lubiące gleby zasolone

• psammofity- roślinność piasków

• na północnym- wschodzie roślinności kserotermiczne- roślinność stepowa, hale górskie

• bogactwo torfowisko- wysokich, niskich, przejściowych

5. cechy klimatu w Polsce

• Klimat umiarkowany, przejściowy, tzn. podlega wpływowi zachodnio europejskiego klimatu morskiego i wschodnio europejskiemu klimatowi kontynentalnemu.

• Wpływ wody jest duży dlatego na północy mamy więcej dni ciepłych i opadów, natomiast na południowym wschodzie nieco chłodniej.

• Średnia temp stycznia od -1 do – 4 stopni C

• Sajcieplejszy lipiec od 20 stopni – PN. WS do 17 na PD. WS.

• Pokrywa śnieżna 50 dni – Zach, 150 – wschód.

6. charakterystyczne zbiorowiska florystyczne w Polsce

• Polska leży w rozległej strefie lasów mieszanych. W całym kraju dominują drzewa iglaste. W płn. Wschodnio części lasy z domieszką świerka, natomiast w płn. Zachodniej części - duży udział lasów bukowych.

• W płd. części lasy mieszane z sosną i wilgotne lasy liściaste.

• Przez terytorium polski przebiega zachodnia i wschodnia strefa lasów.

• W górach typowe lasy piętrowe ( lasy górskie ) – ( na dole świerk - > kosodrzewina - > roślinność krzewinkowa
  - > zielna - > mchy porosty)

• Występują na południu murawy kserotermiczne gdzie doszukuje się charakterystycznej roślinności stepowej ( Bieszczady). Tworzą tzw. hale w Bieszczadach

• Na południu mamy unikalne w europie zespoły torfowiska ( wysokie i niskie ). W rejonie nadbiebrzańskiem ( siedlisko ptaków)

• Na obrzeżach nadmorskich zespoły holofitowe ( lubiące gleby zasolone – wrzosowiska) i roślinność rosnąca na piaskach.

• W środkowo-europejskiej Polsce – brak naturalnych barier na wschód i Zachód, klimat przejściowy sprawa że przez nasz kraj przebiegają granice zasięgu wielu gatunków roślin i zwierząt. 96 gatunków kręgowców lądowych, osiąga na terenie polski granice swojego występowania ( 1/3 ssaków, 16% ptaków, 22% gadów i 28% płazów). 173 trzy gatunki kręgowców migruje codziennie przez obszar Polski.

7. przybliżona liczba parków narodowych , rezerwatów, krajobrazowych

Rezerwaty przyrody (ok 1100):

-obiekty duże lub małe i b. małe dotyczące 1 gat. roślin, np. dąb Bartek-pomnik przyrody

-określają coś szczególnego, unikatowego na danym terenie, są to rezerwaty faunistyczne, florystyczne, leśne, krajobrazowe, torfowiskowe, łąkowe, wodne, stepowe, słonoroślowe i przyrody nieożywionej.
Parki narodowe (23):

-w przeciwieństwie do rezerwatów stanowią objęcie dużego obszaru, szczególna ochrona,

-obszar zamknięty,

-obszar unikalny, ingerencja człowieka jest zabroniona

-23 w Polsce:

Babiogórski 1954

Białowieski 1932

Biebrzański 2000

Bieszczadzki 1973

Bory Tucholskie 2000

Drawieński 1990

-W PN są wydzielone specjalne szlaki dla turystów,

-Na terenie Lubelszczyzny: Roztoczański i Poleski.
Parki krajobrazowe (143) :

-obiekty przyrodnicze, które nie mają statusu parków narodowych, dlatego że stanowią mniejszą wartość. Jednak w przyszłości mogą się przekształcić w PN.

-są zabezpieczeniem zasobów przyrody przed wpływem człowieka,

-funkcja jak w PN

-ponad 20 PK w woj.lubelskim

-50% woj. lubelskiego stanowią obszary chronionego krajobrazu

Łukowski PK

PK Podlaskiego Przełomu Bugu

Południowo-roztoczański PK

PK Środkowego Biegu Wisły

Kazimierski PK

Park Lasów Włodawskich

Sobiborski PK

Łęczyński PK

Nadwieprzański PK

Krzczonowski PK

Skierbieszowski PK

96 gatunków kręgowców: 1/3- ssaki, 16%- ptaki, 22% gady, 28% płazy

8. liczba gatunków roślin nasiennych, kręgowców rozmnażających się

5tys. gat. grzybów

4tys. gat. glonów

5tys. gat. Królestwo roślin zielonych ( 2200 gat. rośliny nasienne )

31tys. gat. bezkręgowców

600tys. gat. Kręgowce (434 gat. rozmnażające się na terenie kraju. 370 gat. ptaków ( 230gat. lęgowych )

98 gat. ssaków (duże ssaki roślinożerne: żubr, łoś, jeleń, daniel, sarna, dzik, wilk; duże ssaki drapieżne:wilk, ryś, żbik),

W ostatnich 400 latach wiele gatunków wyginęło, wymarło, lub wycofało się:

3 gat. ssaków (tur)

11 gat. ptaków

1 gat. ryb

9. jaki jest kierunek zmian liczby gatunków roślin, zwierząt

Już w 14-15 wieku dostrzeżono konieczność ochrony gatunków. Mają na celu powstrzymanie zmniejszania się liczby gatunków. Pierwsze rezerwaty dla dzikich koni. W kolejnych wiekach podejmowano działania w celu ochrony dzikich zwierząt np. konia tarpana, nie zapobiegnięto wyginięciu tura (1627r. ostatnia samica umiera). Z ras hodowlanych udało się zachować zagrożone gatunki (kura zielononóżka, świnie rasy złocistej i puławskiej, owce- świniarka i wrzosówka, bydło- polskie czerwone, białogrzbiete, konie- konik polski, itd.). W latach 60, 20wieku – inicjatywa ochrony lokalnych ras miejscowych. 1974r- I światowy kongres genetyki stosowanej- stworzenie listy ras które muszą zostać objęte ochroną, Polska też podpisuje dokument. Zwoływane co kilka lat, w poszczególnych państwach powstają organizacje zajmujące się ochroną poszczególnych gatunków ras lokalnych.

Wszystkie działania mają na celu powstrzymanie niekorzystnej tendencji do zmniejszania się ilości gatunków (roślin i zwierząt). Dzięki tym działaniom udało się zachować wiele różnych gatunków przed całkowitym wyginięciem.

10. jak zachowuje się w istniejącej sytuacji homozygotyczność i różnorodność genetyczna populacji

homozygotyczność pozwala na zachowanie czystości gatunków, ich charakterystycznych cech (czystych) ras rodzimych (niekrzyżowanie). Ale z drugiej strony powoduje to zmniejszenie różnorodności genetycznej w populacji. Czego jest skutkiem mała odporność na choroby, większe wymagania środowiska, wydelikacenie?? wskazane jest zachowanie bioróżnorodności i zachowanie równowagi między dwoma tendencjami: homozygotyczności i bioróżnorodności .

11. co to jest czerwona księga

publikowana przez Międzynarodową Unią Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) lista zagrożonych wyginięciem gatunków organizmów. Ukazała się po raz pierwszy w 1963 roku. Ostatnia edycja Czerwonej Księgi (rok 2008) zawiera spis 44838 gatunków (ponad 32 tysiące gatunków zwierząt, ponad 12 tysięcy gatunków roślin oraz 3 gatunki grzybów), z których 16928 jest zagrożonych wyginięciem. Większość z nich uzyskała status zagrożonych w wyniku działalności człowieka.

Wyróżnia się kilka kategorii: ex- wymarłe, ew- wymarłe na wolności, cr- krytycznie zagrożone, en- zagrożone, vu- narażone, nt- bliskie zagrożenia, lc- najmniejszej troski.

12. jakie są granice wielkości populacji zagrożonych w systemie dad-is

DAD-IS – podstawowy element Światowego programu FAO, dostępny w wersji angielskiej.

13. najistotniejszych 5 przyczyn dewastacji środowiska

a) budowa autostrad i dróg szybkiego ruchu (bez uwzględnienia wędrówki zwierząt)

b) wypalanie traw (śmierć zwierząt)

c) budowa wielkich zapór wodnych (wycinanie lasów)

d) zbieranie roślin w celach dekoracyjnych i handlowych

e) wzrost liczby ludności, urbanizacja

14. przyczyna efektu cieplarnianego ziemi jest

Przyczyną efektu cieplarnianego jest nadmierne gromadzenie się gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi, spowodowane między innymi przeszło stuletnim rozwojem przemysłu i spalaniem paliw kopalnych - węgla i ropy naftowej, emisją metanu (rolnictwo, odpady) i freonów (całkowicie pochodzą z przemysłu), a takaż wypalaniem lasów (wylesienia i pożary) oraz jednym z największych źródłem dwutlenku węgla - motoryzacją.

15. konsekwencja wzrostu średniej rocznej temp jest 1 , 2
- Topnienie lodowców i zalewania przez ich wody obszarów nadmorskich, (5⁰C = 60m podniesienie poziomu wody)
- Wzrost temperatur spowoduje najprawdopodobniej przesunięcie stref klimatycznych o 150-500 km (ku biegunom). W gorących obszarach plony zmniejszą się, w nowych cieplejszych zwiększą się, ale intensywnej uprawy nie wytrzymają gleby z deficytem wód i nowymi ciepłolubnymi szkodnikami.
- zaburzą równowagę w ekosystemach i ginięcie wielu gatunków o małych zdolnościach adaptacyjnych.
- zwiększą częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof klimatycznych jak fale upałów, powodzie, huragany, które w bezpośredni sposób zagrażają zdrowiu i życiu.
- przyspieszenie parowania wody i opadanie jej w nowych rejonach, co spowoduje zmniejszenie zasobów wody pitnej, wody- źródła życia.

16. data i miejsce najważniejszego aktu ozg

- 1974r-Madryt- I światowy Kongres Genetyki Stosowanej. Podkreślono znaczenie ras lokalnych; konieczność ochrony ras.

- 1992 VI 5-Rio de Janeiro-Szczyt Ziemi- Uchwalono „Konwencję o różnorodności biologicznej”- 180 państw (Polska również)

17. podaj strukturę organizacyjna światowego programu fao dotyczącego ozg

3 szczeble FAO:

-centralny

-regionalny(kontynentalny)

-krajowe

1. Administracja centralna

a)Ministerstwo Ochrony Środowiska

b)Ministerstwo Rolnictwa

c)Ministerstwo Spraw Zagranicznych

2. Krajowy Ośrodek Koordynujący

a)Regionalny Koordynator

b)Krajowy Koordynator

c)Krajowy Bank Genów, Ośrodki naukowo-badawcze, Ośrodki wdrożeniowe i edukacyjne, Organizacje pozarządowe(w tym samorządy), komercyjne, Organizacje hodowlane

18. kto w Polsce realizuje program fao

Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej- ponieważ koordynacja działań Krajowego centrum Hodowli Zwierząt

2002r- instytut w Krakowie- realizacja zadań wynikających z konwencji o bioróżnorodności biologicznej

2008r- Minister rolnictwa i rozwoju wsi- upoważnia Instytut Zootechniki w Krakowie do realizacji i koordynacji działań w zbieraniu zasobów genetycznych zwierząt gospodarczych

19. co jest największym problemem hodowli małych populacji

- mała pula genowa- przyczyna małej zmienności genetycznej między osobnikami.

- mała liczba osobników prowadzi do krzyżowania się ich między sobą- zwiększenie stopnia inbredu

- zwiększenie inbredu powoduje zmniejszenie odporności na choroby itp.

20. metody ozg

• Metody in situ ( nat. ) – zachowuje rasy w warunkach produkcyjnych (określa, że chronione organizmy powinny być zachowane w miejscu, w którym zostały wytworzone i użytkowane.)

• Metoda ex situ ( hodowla pół sztuczna) przechowywanie zarodków zwierząt w warunkach ciekłego azotu, przetrzymywanie nasienia, tkanek, metoda klonowania zwierząt ( przechowywanie DNA ); (poza miejscem występowania gatunku, ogrody zoologiczne, botaniczne, akwaria, banki nasion, banki nasienia (samców zwierząt gospodarskich)

21. jakie może mieć zastosowanie w ozg klonowanie i dlaczego

- zwiększenie liczby osobników na poziomie molekularnym,

- do zwiększenia liczby zarodków, nie powinne później być krzyżowane

- w celach badawczych, poznania DNA, puli genowej danych gatunków

- w przyszłości odtworzeniu wymarłych gatunków

22. która metoda można zmniejszyć inbred

23. finansowe formy wspierania ozg w Polsce

24. gatunki zwierząt wspierane w ramach programów rolno srodowiskowych

Programy ochrony realizowane od maja 2000 r.

Obejmują 87 ras, odmian, linii i rodów:

- bydła (4 rasy)- (polska czerwona, białogrzbieta, polska czerwono-biała, polska czarno-biała),

- nutrii (7 odmian)

- koni (7 ras)- (konik polski, koń huculski, małopolski, śląski, wielkopolski, sokólski, sztumski),

- lisów (2 odmiany)

- świń ( 3 rasy)- (puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra)

- tchórzy

- owiec (13 ras)- (wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos barwny, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, corriedale, kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański, merynos polski w starym typie)

- szynszyli (1 odmiana)

- kur (10 rodów)

- pszczół (4 linie)

- gęsi (14 rodów)

- pstrąga tęczowego (2 szczepy)

- kaczek (10 rodów)

- karpia (8 linii)

- królików (1 rasa)
25. co to jest dobra praktyka rolnicza

Dobra Praktyka Rolnicza oznacza taki system organizacji i technologii produkcji

stosowany w gospodarstwie, który zredukuje do minimum ujemne oddziaływanie

rolnictwa na środowisko przyrodnicze oraz zapewni odpowiednią efektywność

ekonomiczną produkcji.

Z powyższej definicji wynika, że stosowanie przemysłowych środków produkcji

(nawozy mineralne i chemiczne środki ochrony roślin) jest konieczne, jednak użycie ich

w niewłaściwych terminach lub nadmiernych dawkach stanowi zagrożenie dla

środowiska, zdrowia ludzi i zwierząt, a ponadto będzie mniej opłacalne dla rolnika.