Psychologia rozwojowa, Wykład, 08.12.09

INTELIGENCJA

• rozwój możliwości pamięciowych, myślenia, percepcji

• inteligencja – właściwość umysłowa, dzięki której jesteśmy zdolni do prawidłowego reagowania w nowych i złożonych sytuacjach, to również sprawność uczenia się trwałego prowadzącego do funkcjonalnej wiedzy, przejawia się również w sposobie myślenia ( logicznego i abstrakcyjnego ), właściwość nadrzędna, której przypisane są jakieś specjalne zdarzenia

• → inteligencja płynna ( uwarunkowanie biologiczne, cechy układu nerwowego ) i → skrystalizowana ( rezultat naszych umysłowych, indywidualnych doświadczeń, duża aktywność umysłowa jednostki, to, co stymuluje rozwój umysłowy ) ogólna inteligencja ( koncepcja )

• koncepcja równorzędnych czynników – mamy różne rodzaje inteligencji, uzdolnień intelektualnych, nie ma ogólnej inteligencji

• inteligencja jest właściwością, można ją pomierzyć

iloraz inteligencji – pojęcie oznaczające rozwojowy wskaźnik sprawności intelektualnej,

wiek umysłowy / wiek życia * 100 = IQ 90-100pkt norma poniżej jest ociężałość umysłowa poniżej obszar upośledzenia umysłowego, powyżej → wyższe możliwości intelektualne dziecka

Fazy rozwoju intelektualnego w koncepcji J. Piageta

• kolejność etapów jest uniwersalna, badania nad rozwojem intelektualnym dzieci przez 50 lat, metoda kliniczna – bezpośredni kontakt z dziećmi , rozmowa mająca wyłonić sposób myślenia dziecka

• myślenie dziecka nie jest prostszą wersją myślenia człowieka dorosłego, jest to myślenie prologiczne

• jaka jest istota rozwoju umysłowego, poznawczego

• istotę stanowi rekonstrukcja., reintegracja, przekształcenia tego co zostało przyswojone przez dziecko

• celem jest kształtowanie struktur umysłowych , które są coraz bardziej adekwatne, zobiektywizowane, coraz bardziej zrównoważone wewnętrznie

• przebieg od myślenia pozostającego w ścisłych związku z czynnościami wykonywanymi na przedmiotach ( myślenie w praktyce ) poprzez ukształtowanie tzw. operacji odwracalnych ( operacje początkowo opierane na materiale konkretnym, wyobrażenia konkretnych osób, zdarzeń ) do myślenia abstrakcyjnego ( oderwanego od konkretów ) i myślenia hipotetyczno – dedukcyjnego ( dochodzenia do pewnych cech ogólnej, wiedzy na temat świata ) - myślenia formalnego (gł. pojęciowego )

• mechanizmem jest równoważenie poznawcze, a procesy za pośrednictwem których może być zrealizowane to asymilacja – włączanie struktur zewnętrznych do posiadanej już wiedzy

  akomodacja umysłowa – dostosowywanie struktur wewnętrznych do naszej wiedzy zasymilowanej

• finałem jest powstanie myślenia formalnego ( bardzo ogólna wiedza o świecie )

Fazy:

4 stadia rozwoju

• do 2 roku życia – faza inteligencji sensomotorycznej – myślenie w działaniu ( ten okres, w którym aktywizacja umysłowa włącza się, kiedy pojawia się jakaś sytuacja, osoba ) tworzą się odruchy bezwarunkowe, a potem warunkowe, dziecko uczy się znaczenia swoich działań, myślenie oparte na doświadczeniu i wiedzy poznawczo – motorycznej, nie zna pojęcia stałości przedmiotów, zdobywa tą wiedzę w tym czasie

• między 2 – 7 rokiem życia – faza przedoperacyjna, jest to długi okres przejściowy między myśleniem dziecięcym, a myśleniem dorosłego ( przede wszystkim logicznego ), okres nazywany również prelogicznym, charakterystyczny jest egocentryzm – koncentracja na swojej perspektywie widzenia świata, niezdolność na decentracji – skupianie się na jednej rzeczy, niezdolność do postrzegania negatywnych albo pozytywnych zdarzeń, nieodwracalność myślenia – niezdolność powrotu do punktu wyjścia w swoim myśleniu ( rozumienie pewnych fizycznych stałość )

• między 7 – 11 rokiem życia – faza operacji konkretnych, myślenie odwracalne – zdolność do logicznego myślenia, zdolność do decentracji ( dostrzeganie różnych elementów sytuacji i aspektów )

• od 11 roku życia – myślenie zaczyna przybierać formę abstrakcyjną

• myślenie formalne – dziecko nabrało zdolność myślenia abstrakcyjnego ale również hipotetyczno – dedukcyjnego

Charakterystyka

emocje – procesy dzięki którym wszystko to co ma dla nas znaczenie zostaje w specjalny sposób przez nas wyróżnione

Co jest kryterium wyróżnienia? Nasze potrzeby aspiracje, cele które sobie stawiamy, atrakcyjny przedmiot naszej aktywności, stan który sobie stawiamy.

Emocje steniczne – mocne

asteniczne – słabe

różne rodzaje emocji :

• emocje elementarne ( podstawowe ) te które kształtują się dosyć wcześnie np. ekspresja emocji, wyraz emocji, stan afiliacji – pozytywnych uczuć do innych podmiotów

Źródła emocji:

• bezwarunkowe bodźce emocjonalne np. bólowe, zapachowe

• bodźce z narządów wewnętrznych – stan równowagi fizjologicznej na ogół przynosi poczucie zadowolenia

• doświadczenia emocjonalne – reakcje emocjonalne uwarunkowane – towarzyszące pewnym sytuacjom

3 kierunki zmian emocjonalnych:

• zmiany dot. czynników, które wywołują emocje ( początek życia każdego człowieka polega na przejściu od tzw. aspektów witalnych do egzogennych narządów emocji ) niemowlęta przejawiają afekty witalne ( najedzone, głodne ) do 2-3 m.ż. W okresie niemowlęcym i po niemowlęcym dzieci zaczynają żywo reagować na słowa ( bodźce wtórne ) w okresie przedszkolnym szczególnej wagi nabierają znaczenia, przeżywają lęki nocne ( aktywna wyobraźnia dziecka ) w okresie szkolnym pojawiają się nowe źródła emocji – wspomnienia, oczekiwania, w okresie dorastania pojawia się nowe źródło emocji - idee ( społeczne, koncepcyjne itp. )

• różnicowanie się wzrostu trwałości naszych relacji emocjonalnych – przejście od emocji ogólnych do emocji, które mają swój specyficzny wyraz ( w mimice czy w gestach ), jej początki to reakcje niezróżnicowane – pierwsze 3 m. ż., ogólnego ożywienia, intensywna wokalizacja, pojawienie się reakcji ekspresyjnych, początkowo reakcje emocjonalne są krótkotrwałe, w okresie po niemowlęcym łatwo odwrócić uwagę emocjonalną dziecka, dzieci w okresie przedszkolnym mają do czynienia z dużą zmiennością emocjonalną, z wiekiem pojawia się wzrost stałości trwałości emocjonalnych, pojawia się stałość uczuć, skłonność do przeżywania określonego typu emocji, pojawia się charakterystyczny nastrój, tonacja życia emocjonalnego

• formy przejawiania się emocji - zmiany od dużej impulsywności i braku kontroli nad przeżywanymi emocjami do pełnej kontroli przeżywanych emocji, rozwój inteligencji emocjonalnej, jest to właściwość człowieka będąca rezultatem doświadczeń, rozwój zdolności do kontrolowania własnych emocji, zmniejszanie się wpływu emocji na nasze inne działania, z doświadczeniem jesteśmy w stanie kontrolować działanie emocji na naszą aktywność