Akademia Obrony

Narodowej

Wydział Bezpieczeństwa

Narodowego

Studia II Stopnia na Kierunku

Bezpieczeństwo Narodowe

Rok 2011/2012 semestr I

Gr. D

Paweł Koniarczyk

Plan Marshalla

George Marshall, sekretarz
stanu USA

"Stany Zjednoczone
powinny zrobić wszystko,
co jest w ich mocy by
dopomóc światu w
powrocie do zdrowia
gospodarczego, bez
którego nie może być
mowy o równowadze
politycznej i pokoju ".

Plan Marshalla - plan USA mający służyć

odbudowie gospodarek krajów Europy
zachodniej po II wojnie światowej,
obejmujący pomoc w postaci surowców
mineralnych, produktów żywnościowych,
kredytów i dóbr inwestycyjnych

Nazwa tej inicjatywy pochodzi od

nazwiska sekretarza stanu
USA gen. George'a Marshalla, który
przemawiając 5 czerwca 1947
na Uniwersytecie Harvarda przedstawił
deklarację pomocy gospodarczej dla
krajów Europy, określając jej charakter i
warunki otrzymania.

Tabela przedstawia wartości w milionach dolarów

w poszczególnych latach skierowane do Europy w

ramach Planu Marshalla.

Kraj

1948/49

[milionach USD]

1949/50

[milionów

USD]

1950/51

[milionów

USD]

Razem

[milionów

USD]

Austria

232

166

488

Belgia i

Luk.

195

222

360

777

Dania

103

195

385

Francja

1085

691

520

2296

Niemcy

510

438

500

1448

Grecja

175

156

376

Islandia 6

Irlandia 88

133

Włochy 594

405

205

1204

Holandi

471

302

355

1128

Norweg

200

372

Portuga

lia

Szwecj

260

347

Szwajca

ria

250

Turcja

137

Wlk.
Brytania

1316

921

1060

3297

Razem

4,924

3,652

4,155

12,731

Mapa Europy w czasie zimnej wojny, ukazująca kraje, które

otrzymały pomoc w ramach Planu Marshalla. Różowe słupki

wskazują względny rozmiar pomocy udzielonej danemu

krajowi.

Kraje nie objęte pomocą:

• Jedynym znacznym

zachodnioeuropejskim krajem
wyłączonym z programu
była Hiszpania Francisco Franco, która nie
brała udziału w II wojnie światowej.

• Europa Wschodnia nie otrzymała

pieniędzy z Planu Marshalla, ponieważ
rządy kontrolowane przez Moskwę
odrzuciły propozycję przystąpienia do
programu, otrzymując w zamian
niewielką pomoc od Sowietów. Jako
odpowiedź na Plan Marshalla Sowieci
utworzyli Radę Wzajemnej Pomocy
Gospodarczej (RWPG).

Krytyka:

• Wilhelm Röpke uważał, że do odbudowy należało dążyć

poprzez likwidację centralnego planowania i
przywrócenie gospodarki rynkowej w Europie, krytykował
Plan Marshalla za wstrzymywanie przemian w
kierunku wolnego rynku poprzez dotowanie obecnego,
upadającego systemu.

• Henry Hazlitt krytykował Plan Marshalla w swojej

książce z 1947 roku pt. Will Dollars Save the World?,
argumentując, że odbudowa gospodarcza przychodzi
poprzez oszczędzanie, akumulację kapitału i prywatną
przedsiębiorczość, a nie przez duże dotacje gotówkowe.

• Ludwig von Mises krytykowal Plan Marshalla w 1951

stwierdzając, że amerykańskie dotacje pozwalają
europejskim rządom częściowo ukrywać katastrofalne
skutki ich socjalistycznych posunięć.

Podsumowanie:

• Program pomocy był realizowany przez 4 lata,

od kwietnia 1948 do czerwca 1951.

• Obejmował 16 państw i wolne miasto Triest.
• W tym czasie przekazano około 13

mld dolarów (co najmniej 107 mld dolarów
według obecnych cen).

• Plan Marshalla był jednym z pierwszych

impulsów do integracji europejskiej.

• Wydatnie dopomógł stabilizacji gospodarczej

krajów Europy Zachodniej.

• Odbudowa gospodarcza na wschodzie Europy

odbywała się znacznie wolniej niż na zachodzie.

• Plan Marshalla w świetle ekonomicznym

niewątpliwie przyczynił się do
odbudowania zniszczonej w wyniku II
Wojny Światowej europejskiej gospodarki.
W aspekcie politycznym, przyczynił się do
umocnienia podziału zarówno
politycznego, ekonomicznego jaki i
społecznego Europy na blok wschodni i
zachodni przy pomocy "żelaznej kurtyny".