Bojowe środki
chemiczne
Bojowe środki
chemiczne
Bojowy środek trujący (BST, BŚT) –
toksyczny związek chemiczny, którego
właściwości chemiczne i fizyczne
umożliwiają militarne zastosowanie. Ich
charakterystyczną cechą jest śmiertelne
lub szkodliwe działanie na organizmy żywe
(ludzi, zwierzęta i rośliny). BST stanowią
podstawowy składnik broni chemicznej.
Celem ich użycia jest skażenie atmosfery,
terenu, obiektów przemysłowych, pojazdów
i infrastruktury wojskowej, upraw, itd.
Klasyfikacja BST wg norm
światowych i europejskich
NFPA 704 to standard wprowadzony w
Stanach Zjednoczonych przez Narodowy
Związek Ochrony
Przeciwpożarowej
Kolory- Diament ognia używa
czterech podstawowych
kolorów do oznaczania
różnych typów zagrożeń
•Niebieski
- Zagrożenie dla
Zdrowia
•Czerwony
- Palność
•Żółty
- Reaktywność
•Biały
- Inne zagrożenia
Pole niebieskie odpowiada
za zagrożenia dla zdrowia
0. Brak zagrożenia dla zdrowia w wypadku normalnego kontaktu
(np. chlorek sodu)
1. Może spowodować tymczasowe uszkodzenie zdrowia
(np. terpentyna)
2. Kontakt może spowodować przejściowe uszkodzenie zdrowia, z ryzykiem
wystąpienia powikłań
(np. chloroform)
3. Krótki kontakt może spowodować poważne zatrucia
(np. chlor)
4. Bardzo krótki kontakt może spowodować śmierć lub poważne
zatrucie.
(np. cyjanowodór)
Pole czerwone oznacza palność:
0. Substancja niepalna (np. woda)
1. Materiał musi być silnie ogrzany, żeby mógł
ulec zapłonowi. Temperatura zapłonu > 93°C
(np. olej canola)
2. Substancja musi być ogrzana, lub wystawiona na wysoką
temperaturę, aby zapłon mógł nastąpić. Temperatura zapłonu od
38°C do 93°C.
(np. olej napędowy)
3. Ciecze i ciała stałe dające się zapalić w normalnych warunkach
(benzyna). Temperatura zapłonu od 27°C do 38°C.
4. Substancja natychmiast się rozprasza w powietrzu i tworzy
mieszaninę wybuchową (propan), lub wymaga rozpylenia (pyły).
Pole żółte oznacza reaktywność:
0. Stabilny w normalnych warunkach, nie reaguje z wodą, nie
ulega działaniu otwartego ognia (np. kwarc)
1. Stabilny w normalnych warunkach, lecz może stawać się
niestabilny pod zwiększonym ciśnieniem, lub w wyższej
temperaturze (fosfor)
2. Ulega niebezpiecznym chemicznym przemianom w
zwiększonych temperaturach i ciśnieniu, reaguje z wodą, lub w
wyniku reakcji z nią wytwarza wybuchowe produkty (wodór) tj.
sód.
3. Zdolny do detonacji, lub wybuchowego rozkładu pod
wpływem silnego bodźca, musi być ogrzany żeby zainicjować
reakcję, wybuchowo reaguje z wodą, lub wybucha od wstrząsu
(np. fluor)
4. Substancja zdolna do detonacji lub energicznego rozkładu w
normalnych warunkach temperatury i ciśnienia.
(np. nitrogliceryna)
Białe pole oznacza inne cechy:
W - reaguje niespotykanie
energicznie z wodą (Cez)
OX – utleniacz
COR – żrący (kwas lub zasada)
ACID - kwas
ALK – zasada
BIO – stwarza możliwość
zagrożenia biologicznego
CRYO – kriogeniczny (wytwarza
niskie temperatury (skroplony azot)
Podział BST
1) Paralityczno – drgawkowe (zwężenie
źrenic, łzawienie, duszności, wymioty,
ślinotok, bezdech, samorzutne oddawanie
moczu i kału, drgawki, porażenie mięśni,
utrata przytomności, porażenie centralnego
układu nerwowego, śmierć; są to środki
trwałe):
a) sarin (bezbarwny i bezwonny),
b) soman (bezbarwny o słabym zapachu
kamfory),
c) V-gazy (bezbarwne i bezwonne),
d) tabun.
Podział BST
2) Parzące (trudno gojące się oparzenia i
uszkodzenia układu oddechowego):
a) iperyt (gaz musztardowy – żółta, oleista ciecz
o zapachu musztardy, czosnku i cebuli),
b) iperyt azotowy,
c) luizyt (bezbarwna ciecz o zapachu pelargonii).
Podział BST
3) Duszące (obrzęk płuc, duszności, bóle w klatce
piersiowej, skurcz oskrzeli, śmierć w wyniku uduszenia;
są to środki nietrwałe):
a) fosgen (bezbarwna, oleista ciecz),
b) dwufosfogen (bezbarwna, oleista ciecz o zapachu
zbutwiałego siana),
4) Ogólnotrujące (blokowanie enzymów
oddechowych, ulegają zahamowaniu najistotniejsze
funkcje życiowe, śmierć):
a) cyjanowodór (kwas pruski – bezbarwna ciecz o
zapachu gorzkich migdałów),
b) chlorocyjan (bezbarwny gaz o przenikliwym
zapachu),
c) arsenowodór (3xcięższy od powietrza gaz o słabym
zapachy czosnku lub cebuli).
Podział BST
5) Drażniące (silny kaszel, łzawienie, wodnisty katar i ślinotok,
zakłócenia w oddychaniu, wymioty):
a) adamsyt,
b) chloroacetofenon,
c) chloropikryna (żółta, oleista ciecz o ostrym zapachu),
d) CS.
6) Psychochemiczne (zaburzenia psychiczne – halucynacje, zespoły
urojeniowe, silne pobudzenia psychoruchowe, depresja):
a) LSD-25 (środek halucynogenny),
b) meskalina (halucynacje i zaburzenia czasu i przestrzeni),
c) psylocybina,
d) sernyl (silne pobudzenie, utrata kontroli, majaczenia).
7) Roślinobójcze (przy większym stężeniu niszczą rośliny uprawne):
a) pestycydy,
b) herbidycy,
c) defolianty
d) desikanty.
organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, pochodna
acetofenonu, stosowany jako drażniący bojowy środek trujący
(lakrymator). Oznaczenie wojskowe USA - CN, Wielka Brytania - CAP.
Właściwości
•bezbarwna krystaliczna substancja
•produkt techniczny ma barwę szarobrunatną
•nierozpuszczalny w wodzie
•rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych oraz niektórych BST
m in. w iperycie, fosgenie, chlorocyjanie w wodzie nie hydrolizuje
Chloroacetofenon
Zastosowanie głównie przez siły policyjne wielu państw
na świecie. Najczęściej służy do eleboracji granatów
dymnych . W wyniku spalania tej mieszaniny powstaje
aerozol. Stosuje się ją również w w postaci roztworu 10 -
30% w ręcznych miotaczach gazu.
Cyjanowodór
Cyjanowodór jest silną trucizną: Trwałość wynosi w lecie 5-10
min., w zimie do 1 godziny. Trujące działanie cyjanowodoru
polega na blokowaniu enzymów oddychania tkankowego.
Transport tlenu z płuc do tkanek jest zachowany, ale dochodzi
do niedotlenienia (hipoksji) tkankowej. Blokada wywołana
cyjanowodorem jest odwracalna, a jon cyjankowy przechodzi w
rodankowy i w tej postaci jest wydalany przez nerki
Zastosowanie: w syntezie
organicznej ,w analizie
chemicznej, jako pestycyd
,jako gaz bojowy, przy
wykonywaniu wyroków śmierci
(egzekucjach) z użyciem
komory gazowej
Luizyt
parzący bojowy
środek trujący
Luizyty działają trująco
po wniknięciu przez
skórę i drogi oddechowe
wiśniowoczerwone
pęcherze pojawiają się już
po kilku godzinach,
tworząc po 2-3 dniach
otwarte rany
Wdychanie par o
stężeniu 0,05 mg/dm³
przez 30 min jest
śmiertelne.
Działanie luizytów na drogi oddechowe
objawia się w postaci kaszlu, kichania,
utraty głosu, zadyszki i stanów zapalnych
płuc. Przy stężeniach 0,01 mg/dm³ po 15
minutach pojawia się zaczerwienienie oczu
i opuchlizna w obrębie powiek.
Sari
n
silnie toksyczny związek chemiczny
stosowany jako chemiczny środek
bojowy, zaliczany do grupy środków
paralityczno-drgawkowych
Wnika do organizmu poprzez drogi
oddechowe i skórę. Kilkanaście
miligramów sarinu powoduje śmierć
po kilku minutach
Okres zdrowienia po zatruciu
trwa bardzo długo
20 marca 1995 r. sarin użyty został w
tokijskim metrze przez członków
sekty Najwyższa Prawda. 12 osób
zginęło a ponad 5 500 ucierpiało w
wyniku kontaktu z trującymi oparami i
było hospitalizowanych.
jest jednym z popularniejszych lakrymatorów. Używa się go
głównie do samoobrony. Nie jest gazem paraliżującym. W
Polsce nie jest sklasyfikowany jako broń, więc jest dostępny
dla wszystkich osób powyżej 18 roku życia. Ponieważ gaz
pieprzowy nie działa poprzez wywoływanie bólu lecz poprzez
wywołanie uczucia silnego pieczenia, połączonego z
trudnością oddychania i utrzymania otwartych oczu oraz
dezorientację, środek ten jest także skuteczny w konfrontacji
z osobami pod wpływem alkoholu, narkotyków lub pod
wpływem dużej ilości adrenaliny (pobudzone).
Skuteczność gazu pieprzowego jako środka do samoobrony
zależy od wielu czynników, osoby często spożywające ostre
potrawy i przyprawy takie jak chilli i tabasco są w dużym
stopniu odporne na działanie tego gazu. Gaz łzawiący
powinno rozpylać się z odległości ok. jednego metra, celując
na klatkę piersiową! W przypadku wystrzału gazu
bezpośrednio na twarz, może dojść do duszenia, obrażeń
oczu oraz śluzówki. Jest szczególnie niebezpieczny dla osób
z astmą, alergią i innymi podobnymi schorzeniami.
Gaz pieprzowy
