Systemowe leczenie 

nowotworów - chemioterapia

Marzena Wełnicka-

Jaśkiewicz

 

 

•

Chemioterapia może być stosowana 
jedynie w leczeniu nowotworów 
chemiowrażliwych

 

 

Chemiowrażliwość nowotworów

•

 wysoka

 ALL
 Ziarnica zł.
 Chłoniaki
 Nowotwory jąder
 SCLC
 Guzy Wilms’a



 

 

średnia

średnia



Rak jajników



Rak piersi



Mięsak kości



Raki reg. głowy 

i szyi



szpiczak



Rak pęcherza



Rak j. grubego



 niska



NSCLC



Rak szyjki 

macicy



Rak 

endometrium



Mięsaki tk. 

miękkich



czerniak



Rak wątroby



Rak trzustki

 

 

•

Czym jest chemioterapia?

•

Jak jest mechanizm jej działania?

•

Co można osiągnąć stosując chemioterapię?

•

Czy może być stosowana z innymi formami leczenia?

•

Jakie leki są stosowane i jak są podawane?

•

Z jakimi objawami niepożądanymi można się liczyć w 
trakcie leczenia?

 

 

Czym jest chemioterapia?

•

-jest to systemowe leczenie nowotworu lekami 
niszczącymi komórki nowotworowe 

 

 

Jak jest mechanizm jej działania?

•

Normalne, zdrowe komórki dzielą się i umierają w sposób 
kontrolowany, w przypadku nowotworu podziały 
komórkowe i tworzenie nowych komórek odbywa się poza 
kontrolą.

•

Cytostatyki uszkadzają komórki zatrzymując ich wzrost lub 
podział.

 

 

 

 

Cykl komórkowy

G2

(gap 2)

Faza

G2

Faza

G1

M

(mitoza)

S

(synteza DNA)

Komórki, które 

zakończyły podział

 

 

•

Cyklo/fazo niespecyficzne

–

leki alkilujące

•

Fazo specyficzne

–

Faza G1 

•

L-asparaginaza

•

sterydy

–

Faza S 

•

antymetabolity

•

antracykliny

Mechanizm działania wg fazy cyklu 

komórkowego

–

Faza G2 

•

bleomycya

•

Inhibitory topo I

–

Faza M 

•

Alkaloidy Vinca

•

taksany

•

inhibitory topo II

 

 

Podział leków wg budowy

•

leki alkilujące

•

antymetabolity

•

antybiotyki

•

alkaloidy roślinne

–

Alkaloidy Vinca 

–

taksany

•

inhibitory topoizomerazy

•

inne

 

 

Co można osiągnąć stosując 

chemioterapię?

•

Wyleczenie nowotworu

•

Kontrola wzrostu (wydłużenie czasu do wystąpienia 
przerzutów, zwolnienie tempa wzrostu)

•

Zmniejszenie objawów związanych ze wzrostem guza 
lub jego rozprzestrzenianiem się

 

 

W jakim celu chemioterapia może być 

stosowana z innymi formami leczenia?

•

Ograniczenia wielkości guza (poprzedzając leczenie 
miejscowe) – 

cht neoadiuwantowa

•

Zniszczenia potencjalnych komórek nowotworowych po 
leczeniu miejscowym

 – cht adiuwantowa

•

Umożliwienia lepszej skuteczności radioterapii

 

 

Nowotwory, w których neoadiuwantowa cht 

pozwala na zastosowanie oszczędzających 

zabiegów chirurgicznych

 

•

Rak odbytu

•

Rak pęcherza moczowego

•

Rak piersi

•

Rak krtani

•

Mięsaki kości

•

Mięsaki tkanek miękkich

 

 

Jakie leki są stosowane i jak są 

podawane?

•

Niektóre cytostatyki mogą być stosowane w wielu 
różnych nowotworach, inne jedynie w jednym lub kilku 
jego rodzajach

 

 

Formy chemioterapii

•

Podawanie cykliczne

•

Drogi dostępu:

•

       dożylnie

•

       doustnie

•

       dojamowo

•

       domięśniowo

•

       dokanałowo 

 

 

Z jakimi objawami niepożądanymi można się 

liczyć w trakcie leczenia?

•

Miejscowe

•

Ogólne

•

       utrata włosów

•

       nudności, wymioty

•

       ↓wartości morfotycznych krwi 

•

       zapalenie śluzówek

•

       biegunki

•

       infekcje

•

       utrata apetytu, zmiana smaku  

•

       bóle mięśni

•

       neuropatie

•

       bezpłodność

 

 

Przyczyny niepowodzenia leczenia

•

Nieodpowiednie unaczynienie guza

•

Wytworzenie chemioopornych komórek